Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2013 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący: SSR Marta Rogozik

Protokolant: Damian Kotarski

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2013 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko M. M.

o alimenty

I.  oddala powództwo;

II.  nie obciąża powódki obowiązkiem zwrotów kosztów procesu;

III.  zasądza na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. B. P. (1) kwotę 60.- zł tytułem nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ze środków budżetowych Skarbu Państwa.

Zarządzenie :

1.  zakreślić w rep ;

2.  kal. 21 dni .-

W. , dnia 15 kwietnia 2013 r. r.

.....................................................

podpis Sędziego

sygn. akt IIIRC 722/12

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 12.10.2012r. M. M. wniosła o zasądzenie od pozwanej M. M. córki na jej rzecz alimentów w kwocie po 1000zł miesięcznie.

W uzasadnieniu wskazała, że jest matką pozwanej, ma 72 lata, prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe i od urodzenia cierpi na niedowład połowiczy, zaś córka miesza w Niemczech, gdzie pracuje i jest osobą dobrze sytuowaną.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zarzuciła, że powódka nie pozostaje w niedostatku, gdyż ma stałe źródło dochodów w postaci renty, a w piśmie procesowym z dnia 16.01.2013r. zgłosiła gotowość zabrania powódki do swojego miejsca zamieszkania i otoczenia jej wraz z córką opieką oraz zapewnienia rehabilitacji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka ma dwoje dzieci córkę – pozwaną i syna. Ma 72 lata i prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe. Od urodzenia cierpi na połowiczy prawostronny niedowład, co od zawsze ogranicza jej korzystanie z prawej ręki (fakt bezsporny).

W 2009r. powódka wzięła dwa kredyty po 15.000 zł. Po wzięciu kredytów była bardzo rozrzutna, syn nie był w stanie nad tym zapanować. Kredyty te zostały spłacone do grudnia 2012r. Oprócz nich pozostały jeszcze inne trzy lub cztery kredyty do spłacenia, kiedy i na co były zaciągane nie wiadomo. Obecnie komornik ściąga należności w łącznej kwocie po 570 zł miesięcznie. Istnieje też debet na karcie kredytowej, który powinna spłacać po 150 zł miesięcznie. Zobowiązania te mogły sukcesywnie powstawać w 2003r. Powódka jest osobą zdrową psychicznie, z pełną świadomością podejmuje wszystkie decyzje

(dowód: 1. zeznania świadka A. K., k.151-152;

2. zawiadomienie ZUS, k. 169).

W 2011r. powódka doznała wieloodłamowego złamania rzepki prawej, powodującego konieczność przeprowadzenia operacji i rehabilitacji, która jednak nie przywróciła sprawności sprzed wypadku, co skutkuje koniecznością korzystania z pomocy osób trzecich. W okresie powypadkowym od listopada 2011r. do Wielkanocy 2012r. opiekowała się nią znajoma Z. M., która zamieszkuje w H., ale w tym okresie przebywała u powódki. Potem przyjeżdżała 1-2 razy w miesiącu żeby jej posprzątać, zrobić zakupy i umyć ją. Powódka zwracała jej koszty podróży i dawała pieniądze, aby przy okazji robienia zakupów dla niej zrobiła także dla siebie zakupy żywnościowe

(dowód: zeznania św. Z. M., k.154).

Powódka cierpi też na wiele innych schorzeń, takich jak retinopatię cukrzycową, zwyrodnienie stawów kolanowych, kręgosłupa lędźwiowego, dyskopatię, cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, niedokrwienne uszkodzenie serca, żylaki kończyn dolnych. W związku ze stanem zdrowia ma orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności. Jedynym jej źródłem utrzymania jest renta, którą otrzymuje w kwocie 2065 zł netto miesięcznie

(dowód: 1. opis angiografii fuoresceinowej , k. 116;

2. skierowanie do objęcia pielęgniarską opieką, k. 117;

3. wyniki badań, mk.118;

4. karta inf. leczenia szpitalnego, k.119;

5. karta inf. (...) Centrum (...), k.166).

Powódka nie korzysta z pomocy finansowej MOPS-u i nie jest objęta pomocą w formie usług opiekuńczych. Z karty oceny świadczeniobiorcy kierowanego do objęcia pielęgniarską opieką długoterminową domową wynika, że powódka potrzebuje pomocy w krojeniu, smarowaniu masłem, itp., przemieszcza się z łóżka na krzesło i z powrotem samodzielnie, nie potrzebuje pomocy przy utrzymaniu higieny osobistej, takiej jak mycie twarzy, czesanie, czy mycie zębów. Może korzystać z toalety samodzielnie, ale czasami popuszcza. Nie jest w stanie wchodzić i schodzić po schodach, nie porusza się po powierzchniach płaskich dalej niż do 50 m, chodzi po domu o kuli, potrzebuje pomocy przy kąpielach całego ciała. Ostatecznie powódka osiągnęła wynik 45 pkt. w skali B.. Opieką objęte zostają osoby, które uzyskują od 0-40 pkt. Powódka wymaga codziennej pomocy i taką otrzymuje od sąsiadki, matki Pani G. O., która przychodzi do niej 1-3 razy w ciągu dnia, nie otrzymuje za to żadnego wynagrodzenia, którego nie żąda i nie oczekuje. Powódka jest w stanie przygotować sobie śniadania i kolacje. Zakupy robią jej sąsiedzi i syn raz w tygodniu. Syn kupuje matce zazwyczaj wodę mineralną za 14zł i pampersy. Powódka synowi za pomoc płaci ok. 100zł miesięcznie. Na pieluchomajtki powódka wydaje 100-150zł. miesięcznie.

P. (...) S. (...) medium - 30 szt. kosztują 50,43 zł, są to pieluchomajtki „dzienne”, czyli o standardowym poziomie chłonności przeznaczone dla osób ze średnim i ciężkim nietrzymaniem moczu. Rozmiar medium przeznaczony jest dla osób, których obwód w pasie wynosi 75cm do 110cm.

Znaczna część kosztów związanych z zakupem pampersów i środków higieny jest refundowana przez NFZ. Otrzymuje dofinansowanie do zakupu 60 sztuk pieluch. Powódka jest w stanie dochodzić do toalety, co zmniejsza ilość zużywanych pieluch. Wydatki na zakup leków wynoszą ok. 160-200 zł miesięcznie. S. B. P. (2) kupując powódce leki wydała w skali miesiąca 160 zł. M. M. ma zaspokojone potrzeby odzieżowe, w związku z tym nie wydaje nic na zakup ubrań. Koszt jej wyżywienia wynosi ok. 700zł miesięcznie

(dowód: 1. zaświadczenie MOPS, k.120;

2. karta oceny świadczeniobiorcy kierowanego do objęcia

pielęgniarską opieką długoterminową domową, k.141;

3. zeznania św. Z. M., k.154;

4. zeznania św. A. K., k.151;

5. zeznania św. G. O., k.155;

6. zeznania powódki, k.182;

7. zeznania św. B. P. (2), k.183).

U powódki stwierdzono brak chęci do współpracy w zakresie rehabilitacji. Ma tendencję do wykorzystywania innych osób przy wykonywaniu prostych czynności dnia codziennego, które są w zakresie jej możliwości

(dowód: karta inf. (...) Centrum (...), k.166).

Powódka zamieszkuje w lokalu mieszkalnym, trzypokojowym, który w 2010r. darowała swojej wnuczce, córce pozwanej. Obdarowana ustanowiła na rzecz darczyńcy bezpłatną, dożywotnią służebność mieszkania polegającą na prawie do korzystania z jednego pokoju (największego) z używalnością kuchni, WC, łazienki i przedpokoju

(dowód: akt notarialny umowy darowizny, k.162)

W momencie wykupu mieszkania było ono zadłużone w wyniku błędnych naliczeń i to spłaciła pozwana z córką kwotą 10.000 zł. Pozwana z córką chciały wynająć dwa pokoje, ale powódka nie zgodziła się twierdząc, że jest pampersowana i nie chce, żeby to ktoś widział. Opłaty za użytkowanie wieczyste, podatek ode nieruchomości i opłaty tzw. „czynszowe” za to mieszkanie pokrywa wnuczka, a powódka reguluje należności związane ze zużyciem prądu – ok. 60zł miesięcznie, opłaty RTV i gazu, w łącznej kwocie ok. 150 zł miesięcznie

(dowód: 1. potwierdzenia przelewów należności, k. 90-112;

2. rachunki opłat za zużycie prądu, k.124;

3. zeznania świadka A. K., k.151-152;

4. zeznania powódki, k. 182;

5. akta związkowe,IC227/11).

Powódka przekazała również w drodze darowizny na rzecz wnuka od strony syna i na rzecz pozwanej gospodarstwa w postaci dwóch działek, jedna z zabudowaniami – 65 arów i łąki - 42 ary w B..

Pozwana mieszka na stałe w Niemczech, od wielu lat leczy się z powodu zwyrodnienia stawu kolanowego, ma uszkodzoną łękotkę. W związku z powyższym pozostaje pod stałą opieką medyczną od 25.07.2007r.

(dowód: zaświadczenie lekarskie, k.46).

Z wykształcenia jest kelnerem-bufetową, ale wykonuje pracę opiekunki do osób starszych, z czego osiąga dochód brutto w wysokości 460 euro, z czego netto 400 euro miesięcznie

(dowód: zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach, k.59).

Sąd zważył, co następuje:

Żądanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Materialnoprawną podstawą żądania był art. 128 k.r.o i 132 k.r.o, zgodnie z którym obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo, przy czym obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Poza szczególnym unormowaniem obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dzieci niezdolnych do samodzielnego utrzymania się, uprawniona do świadczeń alimentacyjnych - stosownie do art. 133 § 2 k.r.o. - jest tylko taka osoba, która znajduje się w niedostatku.

W niedostatku znajduje się ten, kto nie może własnymi siłami zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb, o których mowa w art. 135 k.r.o., w szczególności nie ma niezbędnych ku temu środków i nie może ich uzyskać przy wykorzystaniu swoich możliwości. O osobie ubiegającej się o alimenty z powodu niedostatku można mówić wówczas, gdy nie potrafi ona zaspokoić samodzielnie swych potrzeb na poziomie zbliżonym do minimum socjalnego, przy czym. "nie potrafi" to znaczy, że nie posiada dostatecznych środków pomimo podejmowania starań, by je pozyskać (T. S., Obowiązek alimentacyjny..., s. 698-701).

Z podanych względów, Sąd badał, jakie są usprawiedliwione potrzeby powódki i czy po jej stronie zachodzi niedostatek.

Podnieść należy, że pozwana prawidłowo zawiadamiana o terminie rozprawy, nie stawiła się na żaden z wyznaczonych terminów, zatem Sąd nie przeprowadził dowodu z jej przesłuchania i oparł ustalenia faktyczne w sprawie na podstawie dołączonych przez nią dokumentów.

Z ustaleń faktycznych poczynionych w niniejszej sprawie wynika, że powódka zamieszkuje we W. w mieszkaniu darowanym swojej wnuczce, przy czym ma ustanowioną służebność pokoju. Powódka pokrywa kosztów utrzymania mieszkania jedynie w zakresie należności za prąd i gaz w kwocie nie przekraczającej 150 zł miesięcznie. Pozostałe wydatki związane z utrzymaniem mieszkania ponosi jej wnuczka. Oprócz wydatków na mieszkanie w kwocie 150 zł powódka ponosi wydatki na zakup leków w kwocie od 160-200 zł, zakup pieluchomajtek za ok.150 zł miesięcznie. Nie ponosi wydatków na zakup odzieży, gdyż jak twierdzi w tym zakresie ma zaspokojone potrzeby. Wydatki, jakie jeszcze musi ponieść, to zakup wyżywienia i środków higieny. Powódka koszt swojego wyżywienia określiła na kwotę 1200 zł miesięcznie, ale Sąd nie dał jej wiary w tym zakresie, przede wszystkim opierając się na doświadczeniu życiowym, a także na zeznaniach świadka B. P. (2), która jest w zbliżonym wieku z powódką i koszt swojego wyżywienia wycenia na 700 zł miesięcznie. Mając powyższe na względzie koszt miesięcznego utrzymania powódki wynosi ok. 1200 zł.

Niewątpliwie powódka wymaga pomocy osób trzecich w dokonywaniu zakupów, czy kąpieli, ale z pozostałych z renty środków finansowych (860zł) może taką pomoc sobie opłacić. Podkreślić należy, że pozwana i jej córka proponowały powódce wynajęcie pokoi, ale ona na to nie wyraziła zgody, a pieniądze miały być przeznaczone na stałą pomoc.

Faktem jest, że powódka spłaca zaciągnięte pożyczki i nie jest w stanie określić kiedy, na co i w jakiej wysokości je zaciągnęła. Z zeznań jej syna wynika, że była rozrzutna i nie mógł jej zahamować w tych zapędach. Fakt trwonienia pieniędzy uzyskanych z pożyczek i w konsekwencji obowiązek ich spłacenia nie może być podstawą do uznania, że powódka jest w niedostatku i obciążenia pozwanej płaceniem na jej rzecz alimentów, które w istocie stanowiłyby źródło do spłacania tych zobowiązań. Nie można przyjąć, że osoba uzyskująca miesięcznie 2060 zł netto, która ponosi tylko część kosztów utrzymania mieszkania w kwocie 150 zł, ma refundowane w znacznej części wydatki związane z zakupem środków higieny i pieluchomajtek oraz korzysta z bezpłatnej opieki lekarskiej, jest w niedostatku.

Powódka też w żaden sposób nie udowodniła, że pozostaje w niedostatku. W tym przedmiocie wykazała wyjątkową bierność dowodową, nie przedłożyła rachunków za zakup leków, pieluchomajtek, nie określiła jakie potrzeby z usprawiedliwionych ma niezaspokojone, a podkreślić należy, że działała przez profesjonalnego pełnomocnika.

W obecnym kształcie procesu cywilnego bardzo mocno podkreśla się jego kontradyktoryjny charakter, czego wyrazem jest dyspozycja art. 232 k.p.c., określająca obowiązek stron do wskazywania dowodów oraz stwierdzania faktów, z których wywodzą skutki prawne, co z kolei jest potwierdzeniem reguły wynikającej z art. 6 k.c. wyznaczającej sposób rozłożenia ciężaru dowodowego. Podkreślić przy tym należy, że zasady wyrażone w art. 6 k.c. i 232 k.p.c. nie wyznaczają jedynie obowiązków stron w zakresie przedstawiania dowodów, ale rozumiane muszą być przede wszystkim i w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swoich twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności spoczywał na tej stronie. Nastąpiło zatem przerzucenie na strony procesowe odpowiedzialności za wynik procesu cywilnego i nie jest rzeczą Sądu poszukiwanie za stronę dowodów przez nią nie wskazanych mających na celu udowodnienie jej twierdzeń (wyrok SN z dnia 17.12.1996 r., I CKU 45/96 OSNC 1997 r., nr 6-7, poz. 76).

W tym stanie rzeczy Sąd oddalił powództwo, jako że nie zostały spełnione przesłanki materialnoprawne konieczne do jego uwzględnia, przewidziane w art. 128 kro w zw. z art. 132 kro i 135 kro.

Mając na względzie stan zdrowia powódki i obciążenia finansowe, do jakich się doprowadziła, Sąd na podstawie art. 102 kpc nie obciążył jej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu.

Wynagrodzenie za udzieloną pomoc pełnomocnika ustanowionego z urzędu określono na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawach opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.