Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 czerwca 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Stanisław Jabłoński (spr.)

Sędziowie SSO Dorota Kropiewnicka

(...) del. do SO Piotr Wylegalski

Protokolant Artur Łukiańczyk

przy udziale T. K. Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2013r.

sprawy R. F.

oskarżonego o przestępstwa z art. 280 § 1 k.k. i art. 275 § 1 k.k. i art. 276 k.k. i art. 278 § 5 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. i w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 64 § 1 k.k. oraz z art.190 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia

z dnia 6 czerwca 2012 roku sygn. akt II K 1344/11

I.  uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej uniewinnienia oskarżonego R. F. od popełnienia czynów opisanych w pkt III i IV części wstępnej i w tej części sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu dla Wrocławia – Śródmieścia do ponownego rozpoznania

II.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  uchyla orzeczenia zawarte w pkt IV i V o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności i oddaniu oskarżonego pod dozór kuratora sądowego;

b)  podwyższa wymierzoną oskarżonemu R. F. karę pozbawienia wolności za czyn mu przypisany w pkt I części dyspozytywnej do 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy, przyjmując, że orzeczone wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia sygn. akt II K 1444/05 kary odbył w dniach 8 lutego 2005r. do 23 maja 2007r.;

III.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

IV.  zasądza od Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieścia) na rzecz adwokat E. P. (1) kwotę 929,88 złotych (dziewięciuset dwudziestu dziewięciu i ⁸⁸/100, w tym VAT), tytułem nieopłaconej obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

V.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. Akt IV Ka 881/12

UZASADNIENIE

R. F. został oskarżony o to, że:

I.  w dniu 2 września 2011 r. we W., w bramie przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu, dusząc oraz wykręcając ręce, doprowadził N. R. do stanu bezbronności, a następnie zabrał w celu przywłaszczenia mienie w postaci torebki wartości 200 zł wraz z zawartością portfela wartości 30 zł, pieniędzy w kwocie 500 zł, dowodu osobistego, dwóch kart płatniczych banku (...), holenderskich kart ubezpieczeniowych tj. mienia o łącznej wartości 730 zł na szkodę w/w przy czym zarzucanego mu czynu dopuścił się będąc uprzednio skazanym wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmieścia z dnia 19 grudnia 2005 r. sygn.. akt II K 444/05, obejmującego wyroki: Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmieścia z dnia 9 stycznia 2003 r., sygn. akt II K 516/02 za czyn z art. 279 § 1 k.k. oraz Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków z dnia 14 lipca 2003 r. sygn. akt II K 549/03 za czyn z art. 279 § 1 k.k., na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności, którą odbywał w okresie od 12 maja 2004 r. do 23 maja 2007 r., to jest o czyn z art. 280 § 1 k.k. i art. 275 § 1 k.k. i art. 276 k.k. i art. 278 § 5 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. Z art. 11 § 2 k.k. w zw. Z art. 64 § 1 k.k.

II.  w miejscu, czasie i okolicznościach jak w pkt I. zabrał w celu przywłaszczenia mienie w postaci telefonu komórkowego marki S. wartości 600 zł czym działał na szkodę N. R., przy czym zarzucanego mu czynu dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w pkt I., to jest o czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

III.  w dniu 2 września 2011 r. groził N. R. pozbawieniem życia oraz zniszczeniem samochodu, a groźba ta wzbudziła u niej uzasadnioną obawę, że zostanie spełniona, to jest o czyn z art. 190 § 1 k.k.

IV.  w dniu 2 września 2011 r. we W. groził A. M. pozbawieniem życia oraz zniszczeniem samochodu, a groźba ta wzbudziła u niej uzasadnioną obawę, że zostanie spełniona, to jest o czyn z art. 190 § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 6 czerwca 2012 r,. sygn. akt II K 1344/11 Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia II Wydział Karny:

I.  uznał oskarżonego R. F. za winnego tego, że w dniu 2 września 2011 r. we W., w bramie przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu, dusząc oraz wykręcając ręce, doprowadził N. R. do stanu bezbronności, a następnie zabrał w celu przywłaszczenia mienie w postaci torebki wartości 200 zł wraz z zawartością portfela wartości 30 zł, pieniędzy w kwocie 500 zł, dowodu osobistego, dwóch kart płatniczych baku (...), holenderskich kart ubezpieczeniowych, tj. mienia o łącznej wartości 730 zł na szkodę w/w a następnie zabrał w celu przywłaszczenia mienie w postaci telefonu komórkowego marki S. wartości 600 zł czym działał na szkodę N. R. przy czym zarzucanego czynu dopuścił się będąc uprzednio skazanym wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmieścia z dnia 19 grudnia 2005 r. sygn. akt II K 444/05, obejmującego wyroki: Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmieścia z dnia 9 stycznia 2003 r. sygn. akt II K 516/02 za czyn z art. 279 § 1 k.k. oraz Sądu Rejonowego dla Wrocławia Krzyków z dnia 14 lipca 2003 r. sygn. akt II K 549/03 za czyn z art. 279 § 1 k.k. na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności, którą odbywał w okresie od 12 maja 2004 r. do 23 maja 2007 r., to jest o cyn z art. 280 § 1 k.k. i art. 275 § 1 k.k. i art. 276 k.k. i art. 278 § 5 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. Z art. 278 § 1 k.k. w zw. Z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. skazał go na karę 2 lat pozbawienia wolności

II.  uniewinnił R. F. od popełnienia czynu opisanego w pkt III części wstępnej wyroku

III.  uniewinnił R. F. od popełnienia czynu opisanego w pkt IV części wstępnej wyroku

IV.  na podstawie art. 69 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił, ustalając na podstawie art. 70 § 1 k.k. okres próby na 5 lat

V.  na podstawie art. 73 § 1 k.k. oddał oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora sądowego

Ponadto Sąd na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył na poczet orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności okres jego pozbawienia wolności od dnia 14.09.2011 r. do dnia 09.01.2012 r., przyjmując jeden dzień pozbawienia wolności za równoważny 1 dniowi kary pozbawienia wolności. Na podstawie art. 624 k.p.k. Sąd zwolnił oskarżonego od kosztów postępowania i opłaty w części skazującej a na podstawie art. 632 k.p.k. obciążył Skarb Państwa kosztami postępowania w sprawie w części uniewinniającej, na podstawie art. 29 ust. 1 Ustawy Prawo o Adwokaturze zasądził ze Skarbu Państwa na rzecz adw. E. P. (2) kwotę 865,92 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej obrony z urzędu R. F..

Od powyższego wyroku apelację wniósł prokurator, zaskarżając powyższy wyrok na niekorzyść R. F. w całości. Oskarżyciel publiczny zarzucił temu orzeczeniu:

I.  błąd w ustaleniach faktycznych, który miał wpływ na treść wyroku, poprzez przyjęcie, iż oskarżony R. F. nie wypowiadał gróźb karalnych wobec N. R. i A. M., a co za tym idzie uznanie, iż R. F. nie dopuścił się przestępstwa stypizowanego w art. 190 § 1 k.k., podczas gdy z materiału ujawnionego w toku przewodu sądowego wynika jednoznacznie, iż oskarżony kierował pod adresem pokrzywdzonych A. M. i N. R. groźby pozbawienia życia i zniszczenia mienia i wyczerpał swoim zachowaniem znamiona przestępstwa z art. 190 § 1 k.k.

II.  rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu R. F. kary za czyn opisany w pkt I. części dyspozytywnej wyroku poprzez orzeczenie jej w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby w sytuacji, gdy oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu w warunkach opisanych w art. 64 § 1 k.k., przez co orzeczona kara nie spełnia wymogów kary adekwatnej do popełnionego przez oskarżonego czynu i jego warunków osobistych, jak również nie osiągnie zamierzonych celów wychowawczych i zapobiegawczych

W uzasadnieniu skarżący wskazał, że przeprowadzona przez Sąd I instancji ocena materiału dowodowego w zakresie gróźb kierowanych przez R. F. wobec N. R. i A. M. jest bardzo wybiórcza. Ponadto skarżący podał, że Sąd a quo dokonał błędnej oceny prognozy kryminalistycznej oskarżonego oraz w niedostateczny sposób uwzględnił okoliczności obciążające, w szczególności fakt, iż motywem działania R. F. było zdobycie środków na zakup narkotyków, jak również fakt wielokrotnej karalności oskarżonego za przestępstwa przeciwko mieniu oraz popełnienie przez niego czynu w warunkach określonych w art. 64 § 1 k.k. Podnosząc powyższe zarzuty oskarżyciel publiczny wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje

Apelacja prokuratora zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutu podniesionego w pkt I apelacji, a to błędu w ustaleniach faktycznych dotyczących zarzutów z art.190§ 1 kk. Oceniając prawidłowość zapadłego orzeczenia w kontekście powyższego zarzutu stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy dokonując ustaleń faktycznych w tej części wykroczył poza granice zakreślone zasadą swobodnej oceny dowodów zawartą w art. 7 k.p.k., w konsekwencji naruszając art. 5 § 2 k.p.k. poprzez przedwczesne jego zastosowanie.

Zauważyć należy, że zgodnie z art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. uzasadnienie orzeczenia powinno zawierać wskazanie, jakie fakty sąd uznał za udowodnione lub nie udowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych. Za prawidłowe należy uznać uzasadnienie, które zawiera ustalenia co do okoliczności istotnych dla wszelkich rozstrzygnięć w sprawie. Na wagę prawidłowości sporządzenia uzasadnienia zwraca również uwagę Sąd N., który wskazuje, że uzasadnienie wyroku powinno wskazywać logiczny proces, który doprowadził sąd do wniosku o winie lub niewinności oskarżonego. Sąd powinien więc wskazać w uzasadnieniu, jakie fakty uznaje za ustalone, na czym opiera poszczególne ustalenia i dlaczego nie uznaje dowodów przeciwnych, a następnie, jakie wnioski wyprowadza z dokonanych ustaleń (wyrok Sądu Najwyższego, sygn.. II KR 105/73, OSNPG 1974, nr 3-4, poz. 21).

Sąd I instancji uniewinniając oskarżonego od występków z art. 190 § 1 k.k. zaniechał dokonania jakichkolwiek ustaleń w tym zakresie. Dopiero dokonując oceny materiału dowodowego, Sąd meriti odniósł się do zarzutu popełnienia przez R. F. wskazanych przestępstw, uznając, że zeznania N. R. i A. M. co do wypowiadania przez oskarżonego gróźb karalnych pod ich adresem nie mogą stać się podstawą do przypisania oskarżonemu R. F. czynów z art. 190 § 1 k.k., bowiem jedynymi osobami, które są w stanie przekazać relację co do zarzutów w tym zakresie są R. F., N. R. i A. M., a brak jest jakichkolwiek innych dowodów, które mogłyby zweryfikować twierdzenia podawane przez te osoby. W ocenie tego Sądu zgodnie z dyspozycją art. 5 § 2 k.p.k. upatrywanie w zachowaniu oskarżonego groźby pozbawienia życia byłoby niedopuszczalnym domniemaniem przeciw oskarżonemu.

Wskazać należy, że wynikająca z zasady domniemania niewinności zasada in dubio pro reo określona w art. 5 § 2 k.p.k. ma zastosowanie tylko wtedy, gdy pomimo przeprowadzenia wszystkich dostępnych dowodów, pozostają w dalszym ciągu niewyjaśnione okoliczności. Zasady in dubio pro reo nie można w żadnej mierze traktować jako swoistego uproszczonego traktowania wątpliwości. Wszelka wątpliwość w zakresie ustaleń faktycznych powinna być wyjaśniona i usunięta przez wszechstronną inicjatywę dowodową organu procesowego i gruntowną analizę całego dostępnego materiału dowodowego. Dopiero gdy po wykorzystaniu wszelkich istniejących możliwości wątpliwość nie zostanie usunięta, należy ją wytłumaczyć w sposób korzystny dla oskarżonego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 1991 r., WR 107/91, OSNKW 1-2/1992, poz. 14)

W ocenie zeznań pokrzywdzonych, Sąd uchybił dyrektywom art. 7 kpk i art. 410 k.p.k., pominął istotne w sprawie dowody, wybiórczo traktując zeznania pokrzywdzonych, nie przykładając przy tym należytej wagi do wyjaśnień oskarżonego, który potwierdził, że w dniu 2 września 2011 r. między nim a pokrzywdzonymi nastąpiła wymiana sms-ów oraz, że w dniu tym rozmawiał z pokrzywdzonymi, mówiąc, A. M. „że jedynie jak nas nie zostawi to obije mu ryja”.

Wskazać należy, że pokrzywdzona N. R. konsekwentnie wskazywała, że oskarżony groził jej oraz A. M. oraz, że obawia się, iż R. F. spełni swoje groźby. W toku postepowania przygotowawczego pokrzywdzona konsekwentnie wskazywała na treść gróźb wypowiadanych wobec niej oraz A. M. przez R. F.. Zeznawała: „mężczyzna zadzwonił do mnie i groził, że zabije mnie i A.. Mówił, że nie wyjdziemy z domu, że on wie gdzie mieszkamy. Groził, że zniszczy nasz samochód. Mówił, że będzie czekał na nas pod domem”. Podczas kolejnego przesłuchania pokrzywdzona wskazywała, że oskarżony oddzwonił do A. i powiedział mu (…), że nie będę mogła wyjść na ulicę po bułki bo ktoś będzie na mnie czekał. Powiedział, że nas zapierdoli”. Podczas przesłuchania przed Sądem, pokrzywdzona podała, że będąc w domu ona i A. M. zadzwonili do oskarżonego i wtedy on powiedział: „ nie wyjdę z domu po bułki, bo mnie i A. zapierdoli (…) Jak oskarżony rozmawiał przez telefon z A., to groził, że nam rozwali auto”

Również A. M. wskazywał, że oskarżony groził mu i N. oraz, że obawia się, że oskarżony spełni swoje groźby. Pokrzywdzony podawał, że oskarżony: „zaczął mi grozić, że mnie zajebie mówił, że jestem leszczem. Groził, że nas pobije i pozabija. Mówił - wiem gdzie mieszkacie i jakie macie auto (…) On dzwonił również na telefon N. i jej groził”. Podczas przesłuchania przed Sądem, pokrzywdzony podał, że oskarżony podczas rozmów telefonicznych powiedział mu: „zobaczysz frajerze zapierdole Cię, nie wyjdziesz ze swoją laską”.

W orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko, że przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k., jeśli: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonych, jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (Sąd Najwyższy m.in. w postanowieniu z dnia 2 czerwca 2006 r., sygn. akt IV KK 159/06, OSNwSK 2006/1/1159). Sąd meriti zupełnie dowolnie, z naruszeniem granic swobodnej oceny dowodów określonej w art. 7 k.p.k. ocenił materiał dowodowy w sprawie. W prowadzonym postępowaniu Sąd I instancji poprzestał na stwierdzeniu, że wobec zmieniających się zeznań pokrzywdzonych, uznaje je za niewiarygodne, a z uwagi na fakt niemożności potwierdzenia ich wersji innymi dowodami, znaleźć musi zastosowanie reguła określona w art. 5 § 2 k.p.k. W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie nie zaistniała sytuacja o jakiej mowa w art. 5 § 2 k.p.k. Sąd meriti bowiem w ogóle nie odniósł się i nie wyjaśnił kwestii kontaktowania się oskarżonego z pokrzywdzonymi w dniu 2 września 2011 r., nie poczynił żadnych ustaleń faktycznych w tym zakresie. Sąd a quo dowolnie przyjął, że niedokładności w zeznaniach pokrzywdzonych składanych w odstępach czasowych świadczą o ich niewiarygodności w tym zakresie.

Sąd Rejonowy ponownie rozpoznając niniejszą sprawę uwzględni podniesione w niniejszym uzasadnieniu oraz zarzutach skarżącego uwagi, przeprowadzi postępowanie dowodowe dokładnie i z niezbędną wnikliwością, zmierzającą do ustalenia wszystkich niezbędnych kwestii pominiętych w dotychczasowym postępowaniu. W szczególności Sąd powinien ponownie przesłuchać oskarżonego i pokrzywdzonych, a w razie konieczności przeprowadzi ich konfrontację.

Na podstawie tak uzupełnionego materiału dowodowego Sąd ustali stan faktyczny sprawy zgodnie z prawdą obiektywną, dokona oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, nie pomijając przy tym żadnych okoliczności przemawiających na korzyść czy też niekorzyść oskarżonego, a następnie swoje stanowisko uzasadni w sposób wyczerpujący i odpowiadający wymogom art. 424 kpk ukazując logiczny proces, który doprowadzi Sąd do wniosku o niewinności lub o winie oskarżonego w sprawie.

Odnosząc się do drugiego z zarzutów, a to niewspółmierności orzeczonej w pkt I zaskarżonego wyroku kary 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, wskazać należy, że zasługiwał on na uwzględnienie. Sąd Okręgowy nie znalazł przy tym podstaw do uchylenia wyroku w tym zakresie i przekazania sprawy w tej części Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, a za wystarczające uznał zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie orzeczenia zawartego w pkt IV i V o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności o oddaniu oskarżonego pod dozór kuratora sądowego. Sad podwyższył wymierzoną oskarżonemu karę pozbawienia wolności za czyn mu przypisany w pkt I części dyspozytywnej wyroku do 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Jednocześnie Sąd przyjął, że orzeczone wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia sygn. akt II K 1444/05 kary odbył w okresie od dnia 8 lutego 2005 r. do dnia 23 maja 2007 r.

W uzasadnieniu skarżonego wyroku Sąd meriti wskazał, iż wymierzając oskarżonemu karę miał na względzie niewysoką wartość mienia, odzyskanie przedmiotów przez pokrzywdzoną oraz generalne przyznanie się oskarżonego, że przedmiotowe zdarzenie miało miejsce. Jako okoliczności łagodzące Sąd a quo przyjął fakt, że oskarżony pracuje, korzysta z terapii w Monarze, a także to, że ostatni wyrok wobec niego zapadł w 2005 r. Wskazane rozumowanie Sądu I instancji jest błędne. Nie sposób uznać, aby niewysoka wartość mienia i odzyskanie przedmiotów przez pokrzywdzoną stanowiły okoliczności łagodzące. Jak trafnie wskazuje skarżący, istota rozboju i stopień jego społecznej szkodliwości nie jest uzależniony od wartości utraconego mienia, a fakt odzyskania skradzionych przedmiotów przez pokrzywdzoną nie wynikał z dobrej woli oskarżonego tylko z bezpośredniej interwencji osób trzecich. Do ostatniego momentu oskarżony próbował zatrzymać skradziony telefon, wmawiając postronnym osobom, że stanowi jego własność. Ponadto Sąd meriti dokonując prognozy kryminalistycznej w niedostatecznym stopniu wziął pod uwagę uprzednią karalność oskarżonego oraz popełnienie przez niego przestępstwa w warunkach określonych w art. 64 § 1 k.k., nadmierną wagę przywiązując do rozpoczęcia przez niego w trakcie procesu terapii organizowanej przez MONAR.

Modyfikując wymierzoną przez Sąd Rejonowy karę, Sąd Okręgowy dokonał oceny stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu R. F.. Sąd Odwoławczy miał na uwadze, że sprawca działał wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, w wyzywający sposób, a nadto nagminność przestępstw przeciwko mieniu. Ponadto Sąd wziął pod uwagę dotychczasowy tryb życia oskarżonego, w tym jego uprzednią karalność. Analizując powyższe okoliczności oraz mając na uwadze aby wymiar kary dostosowany był do zapobiegawczego i wychowawczego oddziaływania na sprawcę oraz jej społecznego odbioru, Sąd ad quem uznał, że adekwatną karą będzie kara 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.