Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marzena Foltyn-Banaszczyk

Protokolant stażysta Iwona Jasińska

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku M. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę pomostową

na skutek odwołania M. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 6 czerwca 2014 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy M. L. prawo do emerytury pomostowej z dniem (...) 2014 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.
na rzecz wnioskodawcy M. L. kwotę 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego.

Sygn. akt VU 5328/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 czerwca 2014 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił przyznania wnioskodawcy M. L. prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu podniósł, że wnioskodawca nie spełnia warunków do przyznania emerytury określonych w art. 4, ponieważ nie posiada stażu pracy w szczególnych warunkach wynoszącego co najmniej 15 lat. Organ rentowy zaliczył bowiem okres 14 lat, 7 miesięcy i 2 dni. Organ rentowy podniósł, iż nie zaliczył do stanu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia od dnia 23 czerwca 1980 roku do dnia 25 stycznia 1983 roku w (...) Związku (...), gdyż świadectwo pracy nie zawiera w treści charakteru wykonywanej pracy ściśle wg wzoru, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku oraz brak punktu zarządzenia resortowego ministra, w którym zajmowane stanowisko pracy zostało wymienione. Ponadto organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy okresu zatrudnienia od dnia 16 marca 1976 roku do dnia 18 czerwca 1980 roku w Zakładzie Budownictwa (...), gdyż pracodawca w świadectwie pracy nie wymienił charakteru wykonywanej pracy ściśle wg wzoru, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym dnia 17 czerwca 2014 roku M. L. wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury pomostowej oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. Zaskarżonej decyzji zarzucił błędne ustalenie stanu faktycznego sprawy mające istotny wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia poprzez przyjęcie, że odwołujący nie wykonywał w spornych okresach prawy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

M. L. urodzony w dniu (...) złożył w dniu 14 kwietnia 2014 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury pomostowej

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-7 akt emerytalnych).

W dniu (...) 2014 roku wnioskodawca ukończył 60 lat.

Wnioskodawca udowodnił staż pracy w wymiarze 42 lat, 8 miesięcy i 27 dni.

Niekwestionowany przez ZUS staż pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych wynosi łącznie 14 lat, 7 miesięcy i 2 dni.

Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do okresów pracy w warunkach szczególnych okresy:

- od dnia 13 stycznia 1976 roku do dnia 18 lutego 1976 roku w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w P. jako kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze powyżej 3, 5 tony;

- od dnia 4 lipca 1994 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w (...) S.A. Oddział Elektrownia (...) (monter kotłów , monter instalacji energetycznych ) z wyłączeniem okresów zasiłków chorobowych;

- od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku w (...) S.A. Oddział Elektrownia (...) (monter kotłów , monter instalacji energetycznych ) z wyłączeniem okresów zasiłków chorobowych;

- od dnia 1 września 2011 roku do dnia 31 października 2011 roku w (...) S.A. Oddział Elektrownia (...) (monter instalacji elektrycznych).

Do okresów pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy okresów zatrudnienia:

- od dnia 23 czerwca 1980 roku do dnia 25 stycznia 1983 roku w (...) Związku (...), gdyż świadectwo pracy nie zawiera w treści charakteru wykonywanej pracy ściśle wg wzoru, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku oraz brak punktu zarządzenia resortowego ministra, w którym zajmowane stanowisko pracy zostało wymienione;

- od dnia 16 marca 1976 roku do dnia 18 czerwca 1980 roku w Zakładzie Budownictwa (...), gdyż pracodawca w świadectwie pracy nie wymienił charakteru wykonywanej pracy ściśle wg wzoru, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

(dowód: decyzja k. 37 akt emerytalnych; odpowiedź na odwołanie k. 7-8).

W okresie od dnia 16 marca 1976 roku do dnia 18 czerwca 1980 roku M. L. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umowy o pracę w Zakładzie Budownictwa (...) w G. na stanowisku kierowcy samochodowego.

Wnioskodawca złożył podanie o przyjęcie do pracy w dniu 13 marca 1976 roku. Na podaniu pracodawca wyraził zgodę na zatrudnienie od dnia 16 marca 1976 roku na (...).

W wystawionym w dniu 3 kwietnia 2001 roku świadectwie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskazano, że w okresie zatrudnienia wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych od dnia 16 marca 1976 roku do dnia 18 czerwca 1980 roku jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony wymienioną w wykazie A, dział VIII poz. 2 pkt 5 wykazu stanowiącego załącznik do Zarządzenia Nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 roku w sprawie prac w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu komunikacji, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej.

W dniu 16 lutego 1979 roku wnioskodawca od dnia 20 lutego 1979 roku został skierowany z budowy B. na budowę do N..

(dowód: świadectwo pracy w warunkach szczególnych k. 3; umowa o pracę – akta osobowe; podanie – akta osobowe; świadectwo pracy – akta osobowe; angaże – akta osobowe; karta obiegowa – akta osobowe; skierowanie do pracy – akta osobowe; kwestionariusz – akta osobowe; pismo z dnia 16.02.1979 roku – akta osobowe)

Zakład Budownictwa (...) w G. był zakładem państwowym sprzętowo –transportowym, zajmował się wykonywaniem nasypów i robotami ziemnymi, prowadził budowy. Zakład dysponował samochodami ciężarowymi powyżej 3,5 tony, które kierował na budowę. Samochodami ciężarowymi powyżej 3,5 tony były przewożone materiały budowlane, piasek i ziemię na nasypy, narzędzia. Wnioskodawca pracował w bazie transportu. Wnioskodawca pracował na budowach, jeździł samochodem ciężarowym marki S. o ciężarze około 18-20 ton. Jest to duża wywrotka, którą woził piasek, glinę i ziemię na budowę nasypów. Wnioskodawca w całym okresie zatrudnienia był przypisany do samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony. Nie był kierowany do innych prac i samochodów. Po przywiezieniu na budowę materiału wracał na bazę po następny materiał i dowoził go na budowę. Pracował tak w pełnym wymiarze czasu pracy. Była to praca na akord, trwała nawet po 12 godzin dziennie.

W Zakładzie były też małe samochody – Ż. czy N.. Poruszali się nimi majstrzy, nie były one kierowane na budowę. Wnioskodawca nigdy nie jeździł samochodami ciężarowymi poniżej 3,5 tony.

(dowód: zeznania J. K. (1) k. 29v; zeznania M. K. k. 29v-30; zeznania M. L. k. 81v)

W okresie od dnia 23 czerwca 1980 roku do dnia 25 stycznia 1983 roku wnioskodawca był zatrudniony w (...) Związku (...) w P. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony.

W wystawionym w dniu 7 marca 2001 roku świadectwie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskazano, że w okresie zatrudnienia wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych od dnia 23 czerwca 1980 roku do dnia 25 stycznia 1983 roku jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony wymienioną w wykazie dział VIII poz. 3 pkt A stanowiącym załącznik nr 1 do uchwały nr 24 Zarządu (...) z dnia 14 czerwca 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych kółek rolniczych – uprawniających do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej.

(dowód: świadectwo pracy w warunkach szczególnych k. 4;świadectwo pracy k. 8 akt kapitałowych; zaświadczenie o zatrudnieniu k. 15 akt kapitałowych)

(...) Związek (...) w P. był zakładem rekultywacji torfów i popiołów, zajmował się transportem torfu. Był to jeden zakład, który posiadał samochody ciężarowe powyżej 3,5 tony w postaci: wywrotek, jelczy, kamazów, ciągników samochodowych. Wnioskodawca jeździł wyłącznie samochodami ciężarowymi powyżej 3,5 tony, najpierw wywrotką typu jelcz, a potem samochodem ciężarowym typu kamaz. Wnioskodawca przewoził torf do zakładów ogrodniczych i innych firm. Wykonywał kursy zgodnie z zamówieniami klientów przedsiębiorstwa. Pracę wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy, codziennie, nie był kierowany do innych prac, nie jeździł pojazdami o ciężarze poniżej 3,5 tony. W zakładzie był jeden samochód marki nysa służąca do zaopatrzenia, którym poruszał się przydzielony do niej pracownik.

( dowód: zeznania W. J. k. 28v-29; zeznania T. R. k. 29; zeznania M. L. k. 81v)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku (Dz. U. z 2013 roku poz. 1440 ze zm.) Prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Dodać w tym miejscu należy, iż z wykładni art. 4 ustawy z 2008 roku o emeryturach pomostowych wynika obowiązek zaliczania do okresów pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze także zatrudnienia w takich warunkach w okresie od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku. Artykuł ten zawiera dodatkowe warunki, aby praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze była wykonywana przed dniem 1 stycznia 1999 roku oraz po dniu 31 grudnia 2008 roku, jednak nie zakreśla ram czasowych odnośnie do stażu 15 lat pracy w tych warunkach. Ten okres 15 lat może więc dotyczyć całego okresu ubezpieczenia, jednak co najmniej jeden miesiąc musi przypadać przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz jeden miesiąc po dniu 31 grudnia 2008 roku (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2013 roku, I UK 448/12, LEX Nr 1396383).

W przypadku przy tym, gdy ubezpieczony kontynuuje zatrudnienie po 31 grudnia 2008 roku w warunkach szczególnych, praca w warunkach szczególnych przypadająca przed dniem 1 stycznia 1999 roku może być pracą szczególną w rozumieniu przepisu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS lub art. 3 ust 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, zaś prace wykonywane po dniu 31 grudnia 2008 roku muszą być pracami szczególnymi w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Wobec tego warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle wykładni językowej art. 4 ustawy, jest legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów) oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy, a więc po 1 stycznia 2009 roku. Wnioskodawca urodził się po dniu 31 grudnia 1948 roku, ukończył 60 lat, legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze znacznie przekraczającym 25 lat, nie pozostaje również w zatrudnieniu.

Istota sporu w sprawie sprowadzała się do więc ustalenia, czy wnioskodawca ma wymagany okres pracy w warunkach szczególnych w wymiarze co najmniej 15 lat (art. 4 pkt 2 ustawy o emeryturach pomostowych).

Należy przy tym podkreślić, iż organ rentowy nie kwestionował stanowisk pracy oraz charakteru wykonywanej pracy przez wnioskodawcę. Organ rentowy zakwestionował bowiem jedynie świadectwa wystawione przez pracodawcę o pracy w warunkach szczególnych z przyczyn formalnych.

Należy w tym miejscu podnieść, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest bowiem dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., a tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Sąd, a także organ rentowy, są zatem uprawnione do weryfikacji danych zawartych w świadectwie wykonywania prac w warunkach szczególnych, wystawionym przez pracodawcę. Jeżeli świadectwo to zawiera dane, które nie są zgodne z prawdą, nie mogą na jego podstawie dokonać ustaleń, od których uzależnione jest prawo do świadczeń emerytalnych. To samo dotyczy ujawnienia okoliczności, że wskazane w zaświadczeniu pracodawcy stanowisko pracy wykonywanej w szczególnych warunkach nie figuruje w wykazie powołanym w tym zaświadczeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 roku, I UK 15/04, OSNP 2005/11/161).

W sprawie wnioskodawca wykazał, iż w spornych okresach wykonywał pracę w warunkach szczególnych na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o masie powyżej 3,5 tony.

Należy w tym miejscu podnieść, iż wnioskodawcy do 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych brakowało 5 miesięcy. Oznaczało to, iż wystarczyło wykazanie jednego ze spornych okresów, jako okresu pracy w warunkach szczególnych aby uznać spełnienie wymogu stażu pracy w warunkach szczególnych

Odnośnie okresu od dnia 16 marca 1976 roku do dnia 18 czerwca 1980 roku (4 lata, 3 miesiące i 2 dni) należało uznać, iż wnioskodawca wykonywał prace warunkach szczególnych, tj. kierowcy ciężarowego S. o masie około 20 ton. Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie dokumentów zawartych w aktach osobowych, gdzie właśnie taki pojazd został przypisany wnioskodawcy od dnia zatrudnienia w (...), na postawie świadectwa pracy w warunkach szczególnych, zeznań świadków J. K. (2) i M. K. oraz zeznań wnioskodawcy. Zeznania świadków i wnioskodawcy znalazły pełne potwierdzenie i pozostawały w korelacji z dokumentami z akt osobowych z zatrudnienia wnioskodawcy w (...) załączonym do akt. Materiał dowodowy był w pełni wiarygodny. W szczególności bowiem z zapisu w aktach osobowych wskazana została marka pojazdu, na którym pracował wnioskodawca (S.), a o którym następnie zeznawali świadkowie i wnioskodawca. Świadkowie przy tym dokładnie opisali czym zajmował się zakład i jakie czynności wykonywał wnioskodawca. Świadkowie byli zatrudnieni w zakładzie w tym samym czasie co wnioskodawca. Świadkowie pracowali na spycharkach, które rozgarniały na nasypach piasek i ziemię, którą S.’em dowoził na budowę wnioskodawca. Mieli zatem możliwość dokładnej obserwacji jakie czynności wykonywał wnioskodawca i jakim pojazdem się poruszał.

Prace na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15 osób są pracami zaliczonymi przez ustawodawcę do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A, działem VIII pkt 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Wnioskodawca legitymuje się zatem łącznie stażem 18 lat,10 miesięcy, 4 dni, a zatem okresem przekraczającym 15 lat, o którym mowa w art. 4 pkt 2 ustawy.

Tym samym wnioskodawca spełnił warunki do nabycia prawa do emerytury pomostowej.

Niezależnie od powyższego Sąd nie podzielił stanowiska organu rentowego, iż nie można zaliczyć wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia w (...) Związku (...) w P..od dnia 23 czerwca 1980 roku do dnia 25 stycznia 1983 roku. W tym przypadku również Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o świadectwo pracy, świadectwo pracy w warunkach szczególnych oraz zaświadczenia o wynagrodzeniu z akt kapitałowych i skorelowanych z dokumentami zeznania świadków W. J. i T. R. oraz zeznania wnioskodawcy. Materiał dowodowy jest spójny i wiarygodny. Wnioskodawca udowodnił zatem, iż w spornym okresie wykonywał pracę kierowcy pojazdów jelcz i kamaz, a zatem pojazdów o ciężarze powyżej 3,5 tony. Świadkowie pracowali w spornym okresie razem z wnioskodawcą i w sposób szczegółowy opisali czynności jakie wykonywał wnioskodawca, czas pracy i pojazdy jakimi się poruszał przy wykonywaniu pracy.

Również praca w tym okresie zatem była pracą na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, która jest pracą zaliczoną przez ustawodawcę do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A, działem VIII pkt 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Należy jednakże podkreślić z całą mocą, iż o spełnieniu warunków wymaganych do nabycia prawa do emerytury pomostowej, w tym warunku w postaci okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat (art. 4 pkt 2 ustawy o emeryturach pomostowych), rozstrzyga organ rentowy, a w razie wniesienia odwołania - sąd powszechny (art. 25 ww. ustawy). W ramach tego postępowania ustala się, czy został spełniony przez pracownika warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przez co najmniej 15 lat. Tak więc to organ rentowy, a w razie sporu i wniesienia odwołania - sąd powszechny, rozstrzyga o tym, czy przez wymagany okres co najmniej 15 lat pracownik wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

W sprawie wnioskodawca kontynuował zatrudnienie po 31 grudnia 2008 roku w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, praca w warunkach szczególnych przypadająca przed dniem 1 stycznia 1999 roku mogła być pracą szczególną w rozumieniu przepisu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Mając powyższe na uwadze należało uznać, iż z dniem (...) 2014 roku wnioskodawca spełnił wszystkie wymagane przepisami warunki, a zatem wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.