Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2015 roku

Sąd Apelacyjny w Łodzi, II Wydział Karny, w składzie:

przy udziale H. T., Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2015r.

sprawy

P. N. (1)

oskarżonego z art. 158 §3 kk w zw. z art. 158 §1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 3 grudnia 2014 roku, sygn. akt IV K 85/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  w punkcie 1 podwyższa wymiar kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego P. N. (1) do 1 (jednego) roku i 8 (ośmiu) miesięcy;

b)  w punkcie 2 na podstawie art. 63 §1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności
w sprawie od dnia 5 marca 2013 roku do dnia 8 października 2014 roku;

2.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. D. (1) – Kancelaria Adwokacka w P. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

4.  zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych za drugą instancję.

Sygn. akt: Aka 35/15

UZASADNIENIE

P. N. (1) został oskarżony o to, że w dniu 27 czerwca 2012 r., w P., działając wspólnie i w porozumieniu z K. B. - w stosunku do którego wyłączono materiał do odrębnego postępowania, dokonał pobicia B. S., narażając go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 kk lub w art. 157 § 1 kk w ten sposób, że uderzali go otwartą i zaciśniętą pięścią po twarzy i brzuchu oraz uderzyli go w twarz łokciem w wyniku czego B. S. przewrócił się do tyłu i uderzył głową o płyty chodnikowe, w następstwie czego doznał obrażeń ciała w postaci sińców i otarć naskórka na głowie i lewej kończynie górnej rany wargi górnej, podbiegnięć krwawych w tkance podskórnej głowy, grzbietu i lewej kończyny górnej, złamań kości pokrywy i podstawy czaszki oraz obrażeń wenątrzczaszkowych w postaci wylewów krwi do jamy czaszki rozerwania opon mózgowych i lewego opłata skroniowego, a także krwiaka śródmózgowego i ognisk stłuczeń mózgu, które to obrażenia wewnątrzczaszkowe stanowiły chorobę realnie zagrażającą życiu w rozumieniu art. 156 kk, w następstwie, czego B. S. zmarł o czyn z art. 158 §3 kk w zw. z art. 158 § 1 kk

Wyrokiem z dnia 3 grudnia 2014 roku Sąd Okręgowy w Łodzi:

1. oskarżonego w miejsce zarzucanego mu czynu, uznał za winnego tego, że: w dniu 27 czerwca 2012 r., w P., kilkakrotnie uderzył B. S. otwartą ręką w twarz, w następstwie czego spowodował u niego obrażenia ciała w postaci sińców i otarć naskórka na głowie, które to obrażenia ciała spowodowały naruszenia narządów ciała na czas nie przekraczający siedmiu dni, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat, po odbyciu co najemnej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne, czym wyczerpał znamiona art. 157 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i za to, na podstawie art. 157 § 2 kk wymierza mu karę 1 roku pozbawienia wolności;

2. na poczet orzeczonej kary zalicza oskarżonemu okres tymczasowego aresztowania od dnia 5 marca 2013 r., do dnia 5 marca 2014 r;

3. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. D. (2) kwotę 1180,80 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu;

4. zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł prokurator.

Zaskarżył on powyższy wyrok w całości na niekorzyść oskarżonego P. N. (1). Wyrokowi temu zarzucił:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, polegający na ustaleniu, że oskarżony P. N. (1) nie brał udziału w pobiciu pokrzywdzonego B. S. wspólnie z K. B., a jego aktywność ograniczała się jedynie do wymierzenia pokrzywdzonemu kilku razów zadanych otwartą dłonią w twarz - zanim doszło do włączenia się do zajścia drugiego z napastników - poprzez dowolne nadanie zachowaniom współsprawcy wyłącznie charakteru ekscesu, z pominięciem tych dowodów i ujawnionych na ich podstawie całokształtu okoliczności, z których wynika, iż oskarżony co najmniej godził się na to, aby K. B. przyłączył się po jego stronie do atakowania pokrzywdzonego, a przez to zwiększył przewagę grupy napastniczej, prowadzącej do wzmożenia niebezpieczeństwa nastąpienia skutków w zdrowiu ofiary, a w tym pominięcia w ocenie istnienia woli oskarżonego i jego dorozumianej zgody na udział współsprawcy w kontynuowaniu zapoczątkowanego przez niego zadawania razów zachowania się P. N. (1) po zdarzeniu, przejawiającego się w braku jakiejkolwiek zainteresowania się dalszym losem pokrzywdzonego i pozostawienia go leżącego na chodniku w stanie nieprzytomności, co w świetle nauki płynącej z doświadczenia życiowego prowadzi do nieodparcie logicznego wniosku, że oskarżony identyfikował się z aktywnością przestępczą drugiego z napastników, jako udziału w pobiciu, skoro nie podjął działań zmierzających do udzielenia pomocy B. S., któremu wyrządzono znacznie większą krzywdę, niż sam wcześniej rzekomo oskarżony zakładał, a w konsekwencji tego błędu przyjęcia niewłaściwej subsumcji prawnej oraz wymierzenia kary tylko w rozmiarze jednego roku pozbawienia wolności,

-rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności - nawet przy teoretycznym przyjęciu, iż czyn oskarżonego P. N. (1) wyczerpywał dyspozycję art. 157 § 2 k.k. - wobec faktu, iż oskarżony dopuścił się wszak tego przestępstwa w ciągu 5 lat po odbyciu kary co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności - odbytej w okresie od 22 października 2010 roku do 31 maja 2012 roku - orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w P. II Wydział Kamy w sprawie o sygn. akt (...) z dnia 27 sierpnia 2010 roku, który uprawomocnił się w dniu 3 września 2010 roku, za umyślne przestępstwo podobne a zatem w warunkach powrotu do przestępstwa określonego w art. 64 § 1 k.k., podczas gdy właściwa analiza stopnia społecznej szkodliwości czynu, popełnienie przez oskarżonego występku w warunkach powrotu do przestępstwa określonego w art. 64 § 1 k.k., wcześniejsza karalność za inne przestępstwa uzasadniają wymierzenie oskarżonemu bezwzględnej kary pozbawienia wolności w większym rozmiarze niż kara 1 roku pozbawienia wolności, co wpłynąć może jedynie pozytywnie na kształtowanie świadomości prawnej nie tylko oskarżonego, ale i społeczeństwa, zarówno co do rodzaju zachowań zakazanych przez prawo, jak i konsekwencji mogących z nich wynikać.

W konkluzji apelacji prokurator wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Łodzi do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora w zakresie odnoszącym się do zarzutu rażącej niewspółmierności orzeczonej kary pozbawienia wolności zasługuje na uwzględnienie. Nie znajduje natomiast oparcia w realiach niniejszej sprawy zarzut dotyczący błędu w ustaleniach faktycznych.

Odnosząc się do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych należy odnotować, iż prokurator podnosząc ten zarzut zakwestionował w istocie dokonaną przez sąd I instancji ocenę wiarygodności świadków A. P. oraz G. C., z których ma wynikać, iż oskarżony P. N. (1) współdziałał w popełnieniu przestępstwa z K. B..

Z przytoczonych przez prokuratora w apelacji fragmentów zeznań A. P., ocenianych w kontekście całego materiału dowodowego, nie można wnioskować o istnieniu porozumienia między oskarżonym P. N. (1), a K. B.. Fakt uprzedniej rozmowy P. N. (1) z K. B., to jest przed zdarzeniem oraz rozmowy po zdarzeniu wynika bezpośrednio z ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd Okręgowy i sam w sobie nie może wpłynąć na zmianę oceny dokonanej przez sąd meriti w oparciu o całokształt materiału dowodowego . W sposób niewątpliwy wynika z niej sposób zadania ciosu przez B. ( nagły i jednorazowy ),co w powiązaniu z supozycjami w/w i oskarżonego doprowadziło sąd do prawidłowej konstatacji o braku możliwości przypisania P. N. objęcia, choćby w sposób konkludentny, takiego działania drugiej osoby własnym zamiarem.

Oceniając zeznania G. C. Sąd Okręgowy trafnie wskazał, że nie mają one poparcia w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Przeczą im wyjaśnienia P. N. (1) i K. B.. Także, nie znajdują one poparcia w zeznaniach A. P.. W związku z tym próba podważenia dokonanej przez Sąd Okręgowy oceny wiarygodności zeznań G. C. jest całkowicie chybiona. Nie można zatem zasadnie podważać ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd meriti w oparciu o jego zeznania.

Ocena materiału dowodowego jaka została dokonana w tym zakresie przez sąd meriti zasługuje na ochronę przewidzianą przez przepis art. 7 k.p.k. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie ma także potrzeby ponownego przytaczania owej argumentacji w całości w treści niniejszego uzasadnienia, skoro spotkała się ona z pełną aprobatą Sądu Apelacyjnego.

Wobec powyższego zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może zostać uwzględniony, gdyż stanowi on jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami sądu okręgowego, w oparciu o odmienną i całkowicie błędną ocenę osobowych źródeł dowodowych. Wbrew twierdzeniom prokuratora zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala przyjąć, iż oskarżony obejmował swoją świadomością i godził się na zachowanie K. B..

Wreszcie należy wskazać, że fakt, iż K. B. w odrębnym postępowaniu został prawomocnie skazany za działanie wspólnie i w porozumieniu z P. N. (1), nie może mieć żadnego wpływu na wynik niniejszego postępowania. Sąd orzekający w niniejszej sprawie w żadnej mierze nie może być związany rozstrzygnięciem sądu w innym postępowaniu, zwłaszcza w zakresie oceny zamiaru oskarżonego .

Odnosząc się natomiast do zawartego w apelacji zarzutu rażąco niewspółmiernie łagodnej kary, należy przede wszystkim wskazać, iż rażąca niewspółmierność wymierzonej kary zachodzi wtedy, gdy suma zastosowanych kar i środków karnych za przypisane przestępstwo nie uwzględnia należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz nie realizuje w wystarczającej mierze celu kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, z jednoczesnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego (zobacz: wyrok SN z dnia 10 lipca 1974 r. OSNKW 1974, z. 11, poz. 213; wyrok SN z dnia 14 listopada 1986 r. OSNPG 1987, z. 10, poz. 131; wyrok z dnia 30 listopada 1990 r., OSNKW 1991, z. 7 - 9, poz. 39).

Podzielając stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1973 r. (OSNPG 1974, z. 3-4, poz. 51), rażąca niewspółmierność kary, o której mowa w art. 387 pkt 4 (ob. art. 438 pkt 4) k.p.k., zachodzić może tylko wówczas, gdyby na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji rewizyjnej (ob. odwoławczej), w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 50 (ob. art. 53 ) k.k. oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego (zob. też aprobujące uwagi M. Cieślaka i Z. Dody, Pal. 1975, nr 3, str. 64).

Podkreślenia wymaga, że zarzut skonstruowany na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. musi wskazywać na rażąco niewspółmierny wymiar kary, to jest niewspółmierny w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować.

Przechodząc już bezpośrednio na grunt przedmiotowej sprawy zauważyć należy, iż orzeczona wobec oskarżonego P. N. (1) kara 1 roku pozbawienia wolności w realiach niniejszej sprawy niewątpliwie nosi cechy rażącej niewspółmierności (łagodności) w rozumieniu przepisu art. 438 pkt 4 k.p.k.

Rozpatrując zasadność zarzutu rażąco niewspółmiernie łagodnej kary, nie należy tracić z pola widzenia konieczności uwzględnienia wszystkich dyrektyw zawartych w art. 53 kk., co też uczynił sąd okręgowy, ale również nadania im właściwej wagi.

Czynniki wymienione w art. 53 § 2 k.k., a występujące w niniejszej sprawie jak zwłaszcza stopień zdemoralizowania sprawcy (dotychczasowa czterokrotna karalność), tryb życia przed popełnieniem przestępstwa z 157§ 1 k.k. oraz zachowanie się po jego popełnieniu (pozostawienie pokrzywdzonego bez żadnej pomocy), a nadto działanie w warunkach recydywy (art. 64 §1 k.k. ) przeważają tak dalece, że zasadne było przy zmianie wyroku w tej części wymierzenie P. N. (1), kary oscylującej bliżej górnej granicy ustawowego zagrożenia.

Mając wzgląd na powyższe Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w punkcie 1 podwyższył wymiar kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego P. N. (1) do 1 roku i 8 miesięcy, w punkcie 2 na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 5 marca 2013 roku do dnia 8 października 2014 roku;

W pozostałej części zaskarżony wyrok jako odpowiadający prawu należało utrzymać w mocy.

Z tych wszystkich względów mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.

Na podstawie § 14 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.), sąd apelacyjny zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy z urzędu kwotę 738 zł wraz z podatkiem VAT, tytułem nieopłaconych kosztów związanych z obroną z urzędu udzieloną oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym.

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. sąd II instancji zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym, uznając iż ich uiszczenie przez oskarżonego byłoby niemożliwe.