Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 czerwca 2015 roku

Sąd Apelacyjny w Warszawie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA – Jerzy Leder (spr.)

Sędziowie SA – Ewa Plawgo

SO (del.) – Ewa Gregajtys

Protokolant: – sekr. sąd. Olaf Artymiuk

przy udziale Prokuratora Elżbiety Kozakiewicz-Jackowskiej

po rozpoznaniu w sprawie R. R.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie

na skutek apelacji wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy i prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 2 grudnia 2014r.

sygn. akt XII Ko 32/14

1.  uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k. umarza postępowanie w sprawie z wniosku R. R. o zadośćuczynienie i odszkodowanie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie;

2.  kosztami postępowania obciążyć Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

We wniosku z dnia 6 marca 2014 r. pełnomocnik R. R. wniósł o zasądzenie zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie jego mocodawcy w sprawie VII K 204/04 w okresie od dnia 23 września 2003 roku do dnia 7 maja 2004 roku. Wnoszący wniósł zatem o zasądzenie na rzecz R. R. kwoty 22 500 złotych tytułem odszkodowania i kwoty 50 000 złotych tytułem zadośćuczynienia, wskazując iż żądane sumy winny stanowić należne wynagrodzenie krzywd jakich R. R. doznał przez fakt niezasadnego pozbawienia wolności i utraconych przez to dochodów.

Przed Sądem pełnomocnik zmodyfikował wysokości kwoty odszkodowania dla R. R. żądając zasądzenia na jego rzecz kwoty w wysokości 30 000 zł (w zakresie wysokości kwoty zadośćuczynienia wniosek został poparty bez jego modyfikacji).

Prokurator z kolei poparł wniosek co do zasady, wnosząc o zasądzenie kwoty 24 000 zł tytułem odszkodowania i 40 000 zł tytułem zadośćuczynienia na rzecz R. R..

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 2 grudnia 2014 r. w sprawie sygn. akt XII Ko 32/14 orzekł:

I.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy R. R. kwotę 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

II.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy R. R. kwotę 14.705,13 zł tytułem odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

III.  oddalił wniosek o zadośćuczynienie i odszkodowanie w pozostałym zakresie;

IV.  kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Apelację od wyroku złożył wnioskodawca i prokurator.

Pełnomocnik wnioskodawcy zaskarżył wyrok w części, to jest
w pkt. III .

Na podstawie art. 427 k.p.k. oraz art. 438 pkt 1 i pkt 2 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:

1. obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 445 § 1 kodeksu cywilnego w zw. z art. 552 § 1 i 4 kodeksu postępowania karnego, poprzez przyznanie wnioskodawcy zadośćuczynienia za doznaną krzywdę nie będącego „odpowiednim” w rozumieniu powołanego przepisu,

2. obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia tj. art. 7 k.p.k. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i uznanie, że szkoda powstała wskutek niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania w majątku wnioskodawcy wynosi jedynie 14.705,13 zł podczas gdy prawidłowo oceniony materiał dowodowy w postaci zeznań wnioskodawcy oraz świadków I. i G. wskazuje, że szkoda powstała w majątku wnioskodawcy wynosi 30.000 zł.

- art. 213 § 2 k.p.c. w zw. z art. 558 k.p.k. polegająca na oddaleniu wniosku ponad zasądzoną kwotę a do kwot 24.000 zł tytułem odszkodowania oraz 40.000 zł tytułem zadośćuczynienia pomimo jego uznania przez prokuratora, które nie było sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego i nie zmierzało do obejścia prawa.

Na zasadzie art. 427 § 1 i art. 437 § 1 i 2 k.p.k. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz R. R. kwoty 30.000 zł tytułem odszkodowania i kwoty 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikłą z niewątpliwie niesłusznego zatrzymania oraz tymczasowego aresztowania w okresie od 23 września 2003 roku do dnia 7 maja 2004 roku stosowanego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy do sprawy ww. sygnatury.

Prokurator zaskarżył wyrok w całości na korzyść R. R..

Na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. i art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:

1)  obrazę prawa procesowego tj. art. 7, k.p.k. 167 k.p.k., 410 k.p.k. i art. 366 § 1 k.p.k. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego, nie przeprowadzenie dowodu z zeznań B. R. mimo iż Sąd dopuścił ten dowód z urzędu i oparcie orzeczenia na niepełnym i wybiórczo potraktowanym materiale dowodowym,

2)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść polegający na niezasadnym przyjęciu iż kwota 14.705,13 zł jest kwotę odpowiadającą wysokości szkody materialnej jaką poniósł wnioskodawca a kwota 30.000 zł za 8 m-cy okres niewątpliwie niesłusznego aresztowania jest adekwatną do stopnia krzywdy wnioskodawcy nie stanowiącą sposobności do nadmiernego wzbogacenia się wnioskodawcy.

W oparciu o przepis art. 427 § 1 i art. 438 k.p.k. wniósł o:

uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie XII Wydział Karny.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 24 kwietnia 2015 r. nie stawili się wnioskodawca i jego pełnomocnik. Przewodniczący odczytał pismo pełnomocnika - z informacją o śmierci R. R.. Przewodniczący stwierdził, iż mimo próby uzyskania potwierdzenia tej informacji z PESEL SAD – nie uzyskano stosownej informacji.

W wykonaniu zobowiązania w dniu 11 maja 2015 r. pełnomocnik wnioskodawcy złożył do akt ksero skróconego aktu zgonu R. R. z treści którego wynika, że zmarł w dniu 13 kwietnia 2015 r. w W. (informacja i ksero aktu zgonu k. 208 – 209).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

W sprawie wystąpiła tzw. bezwzględna przyczyna odwoławcza, wyłączająca postępowanie, określona w art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k. (wnioskodawca zmarł- art. 439 § 1 pkt 9), a więc taka, która skutkuje uchyleniem (i tylko uchyleniem) orzeczenia, bez względu na to, czy mogła wywrzeć lub wywarła wpływ na treść wyroku. Uwzględnia się ją niezależnie od granic zaskarżenia i niezależnie od podniesionych zarzutów, zatem także wtedy, gdy dostrzeżono ją przy środku odwoławczym niezaskarżającym całości orzeczenia i niezależnie od tego, czy strona podniosła taki zarzut, a więc i z urzędu.

Informację o śmierci wnioskodawcy R. R. w dniu 13.04.2015r. przekazał jego pełnomocnik, doręczając na żądanie sądu odpis skrócony aktu zgonu (k.209). W wyniku ujawnienia tej okoliczności, postępowanie w toku którego wnioskodawca zmarł, należało umorzyć (zob: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2006r., II KK 252/06, OSNKW 2007/1/798).

W konsekwencji zaskarżony wyrok na podstawie art. 439 § 1 pkt 9 w zw. z art. 17 § 1 pkt. 5 k.p.k., należało uchylić, a postępowanie z wniosku R. R. o odszkodowanie i zadośćuczynienie … umorzyć. Na marginesie należy zaznaczyć, że osoby uprawnione do wytoczenia powództwa odszkodowawczego po śmierci wnioskodawcy mogą domagać się odszkodowania jedynie w odrębnym postępowaniu; niezależnie od tego, czy wnioskodawca zmarł przed wszczęciem postępowania, czy w czasie dochodzenia swego roszczenia przed sądem. (zob: postanowienie Sądu Najwyższego , cyt. wyżej).

O kosztach orzeczono na podstawie art. 554 § 2 k.p.k.

Z tych względów należało orzec jak na wstępie.