Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 czerwca 2015 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Robert Zdych

Sędziowie SSO Aleksander Ostrowski

SSR del. do SO Marta Minkisiewicz-Kasprzak (spr.)

Protokolant Artur Łukiańczyk

przy udziale Leszka Karpiny Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2015 r.

sprawy B. N.

oskarżonego o przestępstwo z art. 178a § 4 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Oleśnicy

z dnia 16 marca 2015 roku sygn. akt II K 1082/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  obniża orzeczoną karę pozbawienia wolności do 3 (trzech) miesięcy;

b)  uchyla orzeczenia zawarte w punktach II i III części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku dotyczące warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności i kary grzywny;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, w tym wymierza mu opłatę w kwocie 60 złotych za obie instancje.

Sygn. akt: IV Ka 508/15

UZASADNIENIE

B. N. został oskarżony, o to że:

w dniu 14 października 2014r. kierował samochodem osobowym marki D. (...) o nr rej. (...) po drodze publicznej w miejscowości O. ul. (...) będąc w stanie nietrzeźwości - 0,41 mg/l w wydychanym powietrzu, co odpowiada stężeniu alkoholu we krwi, przez co naraził na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu jadącego z nim P. C., przy czym zarzucanego czynu dopuścił się będąc uprzednio skazanym przez Sąd Rejonowy w Oleśnicy wyrokiem sygn. akt II K 362/12 z dnia 24 maja 2012r. za czyn z art. 178 a § 1 k.k.,

tj. o czyn z art. 178 a § 1 i 4 k.k. i art.160 § 1 kk. w zw. z art. 11 § 2 k.k

Wyrokiem z dnia 16 marca 2015 r. Sąd Rejonowy w Oleśnicy w II Wydziale Karnym w sprawie o sygn. akt II K 1082/14 :

I.  uznał oskarżonego B. N. za winnego tego, że w dniu 14 października 2014r. w miejscowości O. ul. (...) kierował samochodem osobowym marki D. (...) o nr rej. (...) po drodze publicznej będąc w stanie nietrzeźwości- 0,41 mg/l w wydychanym powietrzu, co odpowiada stężeniu alkoholu we krwi, przy czym zarzucanego czynu dopuścił się będąc uprzednio skazanym przez Sąd Rejonowy w Oleśnicy wyrokiem o sygn. akt II K 362/12 z dnia 24 maja 2012r. za czyn z art. 178 a § 1 k.k. tj. czynu z art. 178 a § 4 k.k. i wymierzył mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 5 (pięć) lat;

III.  na podstawie art. 71 § 1 kk wymierzył oskarżonemu karę grzywny w wysokości 80 (osiemdziesiąt) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 (dziesięć) złotych;

IV.  na podstawie art. 42 § 2 kk orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 2 (dwóch) lat;

V.  na podstawie art. 49 § 2 kk orzekł wobec oskarżonego świadczenie pieniężne w kwocie 500 (pięćset) złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej;

VI.  na podstawie art. 63 § 2 kk. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonego środka karnego okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 14 października 2014r.;

VII.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 70 (siedemdziesiąt) złotych oraz wymierzył opłatę w kwocie 230 (dwieście trzydzieści) złotych.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł oskarżyciel publiczny zarzucając wyrokowi błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść poprzez uznanie, że wobec oskarżonego zachodzi pozytywna prognoza kryminologiczna, co w konsekwencji skutkowało zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności, podczas gdy jego postawa, właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia prowadzi do wniosku, iż warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary nie będzie wystarczające dla osiągnięcia wobec oskarżonego celów kary, w tym w szczególności nie zapobiegnie powrotowi do przestępstwa.

Podnosząc powyższy zarzut prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu bezwzględnej kary 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 4 (czterech) lat, przy jednoczesnym wyeliminowaniu orzeczenia o karze grzywny i utrzymanie w mocy wyroku w pozostałej części.

W dniu 25 czerwca 2015r. w toku rozprawy przed Sądem Okręgowym prokurator zmodyfikował treść wniesionego środka odwoławczego, wskazując, że w miejsce bezwzględnej kary 1 (jednego) roku pozbawienia wolności wnosi o wymierzenie oskarżonemu B. N. bezwzględnej kary 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności, w pozostałym zakresie podtrzymał wywiedzioną apelację.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Wniesiona apelacja jest częściowo zasadna.

Złożony przez oskarżyciela publicznego środek odwoławczy skierowany był jedynie co do wymierzonej oskarżonemu kary, w związku z tym Sąd II instancji przeprowadził kontrolę zaskarżonego orzeczenia jedynie w tym zakresie. Apelacja prokuratora okazała się zasadna, a zarzuty w niej zawarte skutkowały częściową zmianą zaskarżonego wyroku.

Wymierzając oskarżonemu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, której wykonanie następnie warunkowo zawiesił na okres 5(pięciu) lat, Sąd I instancji, zdaniem Sądu Okręgowego, niedostatecznie rozważył okoliczności niniejszej sprawy, niezasadnie przyjmując istnienie pozytywnej prognozy kryminologicznej wobec B. N..

W pisemnym uzasadnieniu wydanego wyroku Sąd Rejonowy wskazał, że za warunkowym zawieszeniem wykonania orzeczonej względem oskarżonego kary przemawia przede wszystkim postawa oskarżonego, który przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu oraz wyraził skruchę. Jako okoliczność obciążającą Sąd Rejonowy poczytał oskarżonemu przede wszystkim fakt uprzedniej karalności za przestępstwo podobne oraz nagminność tego typu czynów. Jak wynika z akt sprawy (karta karna k. 15) oskarżony był uprzednio skazany wyrokiem z dnia 24 maja 2012r. Sądu Rejonowego w Oleśnicy za przestępstwo z art.178a § 1 kk, za który to czyn wymierzono mu karę 3 (trzy) miesiące pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 (dwóch) lat, grzywnę w wysokości 60 (sześćdziesiąt) stawek dziennych po 10 (dziesięć) złotych każda, oraz zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 1 (jednego) roku.

W ocenie Sądu Rejonowego, wobec oskarżonego można sformułować pozytywną prognozę kryminologiczną, zaś okoliczności sprawy wskazują na to, że zachodzi uzasadniony wypadek do zastosowania przepisu art. 69 § 4 kk. W uzasadnieniu brak jest jednak wskazania konkretnych przesłanek, które zdaniem Sądu I instancji za taką możliwością przemawiały.

Jak wynika z pisemnych motywów, kara wymierzona przez Sąd Rejonowy jest współmierna do stopnia winy oskarżonego oraz stopnia społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu. Ustalony maksymalny okres warunkowego zawieszenia wykonania kary, w ocenie Sądu Rejonowego, umożliwi sprawowanie kontroli nad procesem resocjalizacji oskarżonego, zaś wymierzona grzywna stanowić będzie odpowiednią dolegliwość finansową. Dwuletni okres zakazu prowadzenia pojazdów związany z koniecznością ponownej weryfikacji umiejętności oskarżonego jako kierowcy ma na celu zabezpieczenie innych uczestników ruchu przed niebezpieczeństwem ze strony oskarżonego.

Oceniając trafność reakcji karnej zastosowanej przez Sąd I instancji wobec oskarżonego B. N., Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że była ona błędna.

Za słuszny należało uznać zarzut sformułowany przez prokuratora, w którym podnosił, że Sąd I instancji niedostatecznie wnikliwie rozważył okoliczności przedmiotowej sprawy, w tym przede wszystkim postawę oskarżonego, jego właściwości i warunki osobiste, co doprowadziło Sąd Rejonowy do poczynienia błędnych ustaleń faktycznych, skutkujących przyjęciem pozytywnej prognozy kryminologicznej względem oskarżonego.

Rację ma oskarżyciel publiczny, w zakresie w którym twierdzi, że Sąd I instancji w niedostateczny sposób uwzględnił okoliczności obciążające oskarżonego, dając niesłusznie prymat okolicznościom łagodzącym, takim jak przyznanie się i wyrażona skrucha. W realiach niniejszej sprawy, zdaniem Sądu Okręgowego, próżno doszukiwać się okoliczności, które przemawiałyby za możliwością skorzystania z instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary przewidzianego w przepisie art. 69 § 4 kk. Do takich okoliczności z pewnością nie należy przyznanie się do winy. Jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, oskarżony w dniu 14 października 2014r. spożywał alkohol w ilości dwóch półlitrowych piw. Piwa te spożył pod sklepem, tuż po zakończeniu pracy. Następnie wsiadł do samochodu i wraz z kolegą P. C. przemieszczał się w kierunku domu. Do zatrzymania pojazdu kierowanego przez oskarżonego doszło ok. godz. 19 w wyniku przeprowadzonej przez funkcjonariuszy Policji kontroli drogowej. Przeprowadzone wówczas badanie alkosensorem ponad wszelką wątpliwość wykazało, że w organizmie oskarżonego znajduje się alkohol w ilości 0,41 mg/l podczas pierwszego badania, zaś podczas kolejnego 0,42 mg/l. W tak ustalonym stanie faktycznym przyznanie się do winy było logiczną konsekwencją sytuacji, w której się znalazł, tj. zatrzymania go na tzw. gorącym uczynku. W konsekwencji, zdaniem Sądu Okręgowego, w realiach niniejszej sprawy przyznanie się oskarżonego nie stanowiło tak znaczącej okoliczności łagodzącej, zaś postawa prezentowana w trakcie toczącego się postępowania karnego, była niewątpliwie obliczona na maksymalne umniejszenie swojej winy w celu uniknięcia surowej kary, stanowiąc przy tym realizację przyjętej linii obrony.

Poddając analizie okoliczności obciążające niezbyt wnikliwie rozważone przez Sąd Rejonowy, zwrócić uwagę należy przede wszystkim na fakt uprzedniej karalności oskarżonego za przestępstwo podobne. Pomimo wydanego w roku 2012r. orzeczenia, B. N. nie wykorzystał należycie szansy danej mu przez wymiar sprawiedliwości i postanowił powrócić na drogę przestępstwa. Jego zachowanie jest niewątpliwie karygodne, co musiało znaleźć odzwierciedlenie w adekwatnie wymierzonej mu sankcji karnej. Jak wynika z prawidłowo ustalonego stanu fatycznego, oskarżony rozpoczął spożywanie alkoholu tuż po zakończonej pracy. Biorąc pod uwagę, że oskarżony przyjechał do pracy samochodem, zatem musiał przewidywać, że taka ilość spożytego alkoholu nie zostanie zneutralizowana przez organizm do czasu prowadzenia przez niego pojazdu, co jednoznacznie wskazuje na pełną świadomość popełnianego występku. Z uwagi na swój wiek, stan psychiczny, doświadczenie życiowe, oskarżony miał nieograniczoną możliwość przewidywania skutków swojego zachowania. Pomimo to celowo i w świadomie zdecydował się na prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości.

W tych okolicznościach przeświadczenie Sądu I instancji, że oskarżony rzeczywiście nie popełni kolejnego przestępstwa pozostawało oderwane od okoliczności faktycznych sprawy, narażając tym samym społeczeństwo na bardzo poważne ryzyko popełnienia przez oskarżonego kolejnego czynu zabronionego. Jednocześnie rozstrzygnięcie takie budowałoby w oskarżonym i w odczuciu społecznym przeświadczenia o nieskuteczności sankcji karnych i wadliwym działaniu organów wymiaru sprawiedliwości, które nie potrafią stanowczo zareagować na kolejne popełniane przez niego przestępstwa.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy uznał, że w realiach niniejszej sprawy nie zaktualizowały się przesłanki umożliwiające zastosowanie instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary. W związku z tym uchylił orzeczenie zawarte w punkcie II części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku dotyczące warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.

Jednocześnie, biorąc pod uwagę stopień zawinienia oskarżonego, oraz stopień społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że wymierzona oskarżonemu kara 1 (jednego) roku pozbawienia wolności jest karą zbyt surową, w związku z tym, przychylając się do wniosku oskarżyciela publicznego, zmienił punkt I zaskarżonego wyroku w ten sposób, że obniżył orzeczoną karę pozbawienia wolności do 3 (trzech) miesięcy. Zdaniem Sądu, wymierzona oskarżonemu kara winna spełnić zakładane cele w zakresie prewencji szczególnej, uzmysławiając mu naganność jego postępowania, a przez to wdrożyć go do przestrzegania porządku prawnego. Kara ta winna spełnić także swoje cele w zakresie prewencji ogólnej wskazując, że przestępstwo nie pozostaje bez odpowiedniej odpłaty karnoprawnej oraz uzmysłowić skutki wynikłe z popełniania przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, a przez to utrwalić prawidłowe wzorce społeczne.

Wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego krótkoterminowej bezwzględnej kary pozbawienia wolności, jest dolegliwością wystarczającą dla osiągnięcia celów kary, która, zdaniem Sądu Okręgowego, dostatecznie uświadomi oskarżonemu konieczność przestrzegania obowiązujących zasad poruszania się po drogach publicznych

Za nietrafny Sąd Okręgowy uznał wniosek oskarżyciela publicznego zmierzający do wydłużenia okresu na jaki orzeczono względem oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym. Ustalając dwuletni okres przedmiotowego środka karnego wskazać należy, że przesłanką jego stosowania jest zagrożenie, które mógłby w przyszłości spowodować oskarżony. Zakres, a także czas trwania tego środka zależny jest od stopnia zagrożenia, jakie może stwarzać powrót sprawcy do uczestnictwa w ruchu. Ten zaś oceniać należy na podstawie okoliczności konkretnego wypadku, okoliczności wskazujących na stosunek sprawcy do obwiązujących zasad bezpieczeństwa, na stopień jego poczucia odpowiedzialności. Decydującym jest tu także stopień zagrożenia dla ruchu ze strony sprawcy – im większe to spodziewane zagrożenie, tym dłuższy powinien być okres obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Sąd uznał iż orzeczenie wobec oskarżonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 2 (dwóch) lat w realiach niniejszej sprawy- uwzględniając przede wszystkim stopień nietrzeźwości oskarżonego oraz warunki, w których kierował pojazdem- jest odpowiednie i sprawiedliwe.

W pozostałej części Sąd Okręgowy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

Orzeczenie o kosztach oparto o przepis 627 kpk w zw. z art. 634 kpk, zasądzając od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, jednocześnie na podstawie przepisów art. 2 ust. 1 pkt 1 i art.10 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych Sąd wymierzył oskarżonemu opłatę 60 (sześćdziesiąt) złotych na obie instancje.