Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym 20 sierpnia 2012 r. powodowe Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. żądało zasą­dzenia od pozwanego A. M. (1) kwoty 99.945,49 zł, z ustawowymi odsetkami od kwoty 38.617,12 zł od dnia 1 października 2011 r. do dnia zapłaty i od kwoty 61.328,37 zł od dnia 22 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty, a nadto kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powyższe roszczenie wywiedziono z zawartej z pozwanym umowy z 21 lipca 2011 r. o wykonanie i montaż barier stalowych przy ul. (...) w Ż.­wie, na podstawie której, w zamian za wykonanie przez powódkę określonych w umowie barier, pozwany zobowiązał się do zapłacenia wynagrodzenia w wysokości uzgodnionej w umowie w postaci stawki za metr bieżący wykonanych barier. Z tego tytułu, po wykonaniu ok. 40% umówionych robót, zgodnie z umową powódka wystawiła pozwanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 38.617,12 zł z terminem płatności do 30.09.2011 r., a następnie, po wykonaniu pozostałej części robót, powódka wystawiła fakturę korygującą nr (...)(do ww. faktury nr (...)) oraz fakturę końcową nr (...) z dnia 30 marca 2012 r., opie­wającą na całość wynagrodzenia w wysokości 99.945,49 zł. Pozwany nie uiścił owej kwoty, powołując się na brak końcowego odbioru przez inwestora zadania inwestycyjnego, w ramach którego wykonywana była umowa stron, a nadto na wady w wykonaniu umowy, obniżające jej wartość o 20% (pozew k. 2-11).

W dniu 18 września 2012 roku Sąd wydał w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (nakaz zapłaty k. 88).

W dniu 15 października 2012 r. pozwany wniósł sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, żądając oddalenia powództwa oraz zasądzenia od powódki kosztów procesu. Pozwany przy­znał, iż zawarł z powódką umowę opisaną w pozwie, jednakże zarzucił, iż roszczenia pozwu są przedwczesne, albowiem nie doszło do odbioru robót w ramach całego zadania inwesty­cyjnego przez inwestora – Gminę Ż., zaś pozwany odstąpił od umowy z inwestorem w dniu 15 maja 2012 r. Tymczasem zgodnie z umową stron, wymagalność wynagrodzenia należnego powódce uzależniona była od odbioru końcowego robót przez inwestora oraz od zapłaty wynagrodzenia należnego wykonawcy przez inwestora. Ponadto pozwany zarzucił wadliwość wykonanych przez powódkę prac, która powinna jego zdaniem skutkować obniże­niem ich wartości „co najmniej o kwotę 14.117,56 zł brutto”. Pozwany zakwestionował też roszczenie pozwu w zakresie odsetek od kwoty 38.617,12 zł od 1.10.2011 r., powołując się na skorygowanie faktury opiewającej na tę kwotę do sumy 0 zł (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 94-98).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strona powodowa, w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, zawarła z pozwanym, w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej pod nazwą (...) .H.P.U. M. A. M. (1), umowę o wykonanie i montaż barier stalowych przy ul. (...) w Ż., na podstawie zlecenia pozwanego z dnia 21 lipca 2011 r. i oferty cenowej powódki z dnia 20 i 25 lipca 2011 r., przy czym strony w trakcie realizacji umowy zmieniły zakres prac poprzez rezygnację z wykonania pochwytów na pochylni i barier skośnych na schodach, które wykonała inna firma, zaś zwiększono ilość tzw. barier prostych w ciągu pieszo-jezdnym przy ul. (...) w Ż. do 175,5 mb. Należne wyko­nawcy wynagrodzenie za wykonanie barier prostych określono na 463 zł netto za 1 mb. Po zamontowaniu pierwszych barier miała zostać przez powódkę wystawiona faktura VAT na kwotę stanowiącą 40% wartości całego zlecenia. W treści przyjętego przez powódkę zlecenia zastrzeżono, iż „końcowa płatność nastąpi po odbiorze robót, w terminie 7-dmiu dni od wpływu na konto (...) .H.P.U. M. środków od Inwestora” (bezsporne – odpis KRS powódki k. 15-16, wydruk z CEIDG pozwanego k. 17, oferta cenowa powódki z dnia 20.07.2011 r. k. 19, zlecenie z dnia 21.07.2011 r. wraz z dokumentacją projektową k. 20-28, oferta cenowa powódki z dnia 25.07.2011 r. w odpowiedzi na zlecenie k. 29, oferta cenowa powódki z dnia 05.09.2011 r. k. 30).

Głównym inwestorem zleconych prac była Gmina M. Ż. na podstawie umowy nr (...) z dnia 07.09.2009 r., zawartej z generalnym wykonawcą − K.­sorcjum (...) .H.P.U. M. A. M. (1) i (...) Spółka jawna z siedzibą w Ł.. Powódka natomiast była podwykonawcą (...) .H.P.U. M. A. M. (1) w zakresie realizacji barier stalowych przy ul. (...) w Ż., przy czym pozwany nie zgłosił inwestorowi faktu wykonywania jakichkolwiek prac przez powódkę jako podwykonawcę (bezsporne).

Powódka, zgodnie z umową, po zamontowaniu ok. 40% zamówienia (67,81 mb barier) wystawiła pozwanemu fakturę VAT nr (...) z dnia 16.09.2011 r. na kwotę 38.617,12 zł z terminem płatności do dnia 30 września 2011 r. (dowód: faktura VAT nr (...) k. 34).

Pozwany nie dokonał zapłaty i zwrócił fakturę, pomimo tego strona powodowa kontynuowała prace i wykonała zlecenie do końca. W okresie tym pojawiły się pewne zastrzeżenia inspektora nadzoru z ramienia inwestora, z którymi jednak powódka się nie zgadzała (bezsporne – pismo pozwanego z 30.09.2011 r. k. 37).

Podczas wykonywania prac montażowych okazało się, iż nie jest możliwe mocowa­nie barier do płyt piaskowca w sposób przewidziany w projekcie, ponieważ podczas wierce­nia otworów montażowych płyta piaskowca uległa uszkodzeniu na odcinku ok. 20 cm. W związku z tym powódka wystąpiła do pozwanego o wskazanie sposobu montażu, a następnie przedstawiła własne rozwiązanie, które zostało akceptowane przez pozwanego i inspektora nadzoru (dowód: z dnia 21.10.2011 r. k. 40, pismo powódki z dnia 04.11.2011 r. k. 41, pismo pozwanego z 4.11.2011 r. k. 42).

W dniu 16 grudnia 2011 r. zebrała się komisja odbiorowa, której zadaniem było odebranie realizowanej inwestycji przez Konsorcjum (...).H.P.U. M. A. M. (1) i (...) Spółka jawna. Komisja odmówiła dokonania odbioru końcowego, gdyż stwierdziła szereg wad przedmiotu umowy, w tym miała zastrzeżenia estetyczne w zakresie części robót w postaci wykonania i montażu barier stalowych przy ul. (...) w Ż. zawarte w pkt 4 załącznika nr 1 do protokołu odbioru z dnia 16.12.2011 r. Uwagi inspektora nadzoru budo­wlanego w tym zakresie dotyczyły:

1)  niepoprawnie przygotowanej powierzchni do wykonania powłok malarskich, widocznych śladów szlifowania łączonych powierzchni kształtowników i widocznych miejsc zgrze­wów kształtowników zimnogiętych, część spawów nieopracowana;

2)  braku równoległości i prostopadłości rur kwadratowych i prostokątnych w elementach balustrad, większość elementów nie zachowuje prostoliniowości (wygięta w łuk), braku montażu poszczególnych elementów w jednej linii, zarówno w płaszczyźnie poziomej jak i pionowej;

3)  braku wklejonych osłon na łby i nakrętki śrub montażowych;

4)  pęknięć płyt na skutek nieprawidłowego montażu elementów

(dowód: kopia protokołu odbioru robót z 16.12.2011 r. wraz z załącznikami k. 104-111, e-mail informujący powódką o zastrzeżeniach w zakresie wykonania i montażu barier stalowych przesłany w dniu 27.02.2012 r. k. 43; odpowiedź mailowa powódki z dnia 28.02.2012 r. k. 44-45).

Pismem z dnia 30.03.2012 r. powódka zawiadomiła stronę pozwaną, iż w tym dniu przedstawiciel Urzędu Miasta w Ż. dokonał odbioru i zatwierdził przyjęcie do eksploatacji barier przy ul. (...) w Ż. i jednocześnie wezwała A. M. (2)­skiego do dokonania odbioru. Na tej podstawie, za wykonanie 175,5 mb barier prostych, wystawiona została przez powódkę końcowa faktura VAT nr (...) z dnia 30 marca 2012 r. na całą kwotę umowy 99.945,49 zł brutto, po uprzednim wystawieniu faktury VAT kory­gującej nr (...) do faktury VAT nr (...) z 16.09.2011 r. Korekta faktury nr (...) polegała na zmniejszeniu całej określonej w niej kwoty wynagrodzenia do wartości zerowej. Ze względu na nieistotne (estetyczne) wady barier, które częściowo wykonała powódka, inwestor zastrzegł prawo do stosownego obniżenia wynagrodzenia należnego wykonawcy (dowód: pismo powódki do pozwanego z dnia 30.03.2012 r. k. 48, kopia protokołu odbioru robót z 30.03.2012 r. k. 49, kopia faktury VAT nr (...) k. 51, kopia faktury korygującej nr (...)k. 52).

W odpowiedzi na powyższe wezwanie pismem z dnia 13.04.2012 r. pozwany zazna­czył, iż podstawą rozliczeń wykonanych prac może stanowić tylko końcowy protokół odbioru całego zadania inwestycyjnego „Przebudowa ulicy (...) w Ż. na odcinku od ul. 1-go mają do ul. (...)”. Z uwagi na powyższe, pozwany zwrócił powódce fakturę VAT nr (...) z dnia 30.03.2012 r., fakturę korygującą nr 01/03/12 oraz fakturę VAT nr (...) z 16.09.2011 r. i protokół odbioru z dnia 30.03.2012 r. oraz przesłał otrzymane pismo z UM Ż. z dnia 11.04.2012 r. z propozycją obniżenia wynagrodzenia za bariery na podestach ciągu pieszo-jezdnego, pochylni i schodów o 20%.

W pisemnej odpowiedzi z dnia 17.04.2012 r. powódka podniosła, iż rozliczenie mię­dzy stronami nie zostało uzależnione od końcowego przyjęcia odbioru przez Inwestora całej inwestycji, zaś obniżenie wynagrodzenia o 20% nie jest adekwatne do stawianych uwag, nadto 40% wynagrodzenia pozwany powinien wypłacić dużo wcześniej (dowód: pismo pozwanego do powódki z dnia 13.04.2012 r. k. 56, kopia pisma UM Ż. do pozwanego z dnia 11.04.2012 r. k. 57, pismo powódki do pozwanego z dnia 17.04.2012 r. k. 59, pismo pozwanego do powódki z dnia 26.04.2012 r. k. 61, pismo powódki do pozwanego z dnia 30.04.2012 r. k. 64).

Pismem z 15.05.2012 r. pozwany odstąpił od zawartej z inwestorem, tj. Gminą Mia­sto Ż., umowy na przebudowę ul. (...) w Ż. na odcinku od ul. 1-M. do ul. (...)/ (...) z dnia 7 września 2009 r. Pismem z dnia 17.05.2012 r. pozwany o ww. odstąpieniu poinformował powódkę. Pozwany m.in. podniósł, iż inwestor nie odebrał wykonanych przez powódkę barier i pozwany nie otrzymał za nie wynagrodzenia. A. M. (1) wyraźnie jednak potwierdził, iż ureguluje należności wobec powódki po sporządzeniu protokołu inwentaryzacyjnego.

Powódka zwróciła się do Urzędu Miasta w Ż. o ustalenie wysokości ewentualnego pomniejszenia wynagrodzenia za zaistniałe wady estetyczne wykonanych przez nią barier proponując kwotę 4.000 zł. Pismem z dnia 21.05.2012 roku Urząd Miasta w Ż.­dowie poinformował, iż pozwany nie odpowiedział inwestorowi na propozycję zmiany wyna­grodzenia i nie wie w jakiej części powódka była wykonawcą przedmiotowych barier, zaś stroną ewentualnych rozmów w tym zakresie jest tylko lider Konsorcjum czyli pozwany. Korespondencja w tej sprawie kierowana została także do pozwanego (dowód: pismo pozwa­nego z odstąpieniem od umowy k. 101, pismo pozwanego do powódki z dnia 17.05.2012 r. k. 69, odpowiedź UM Ż. pismem z dnia 21.05.2012 r. na propozycje obniżenia wynagro­dzenia k. 70).

W dniu 30.05.2012 r. nastąpił odbiór końcowy (inwentaryzacja) robót dotyczących zadania pn. Przebudowa ul. (...) w Ż. na odcinku od ul. (...)do ul. (...), w którym uczestniczyli m.in. lider Konsorcjum (...), przedstawiciele inwestora oraz powódka reprezentowana przez prezesa zarządu J. D.. W pkt 2 proto­kołu stwierdzono, iż roboty budowlane w zakresie barier na podestach posiadają wady, których nie da się usunąć, a które nie mają wpływu na bezpieczeństwo użytkownika (wady wskazane w załączniku nr 1 pkt 4 do Protokołu odbioru końcowego z dnia 16.12.2011 r.) i z tego powodu obniża się wynagrodzenie o kwotę 14.117,56 zł brutto. Stwierdzono w załącz­niku także usterki nadające się do usunięcia m.in. w postaci spękania i ubytków płyt piaskowca. Pozwany A. M. (1) odmówił złożenia podpisu pod tymże protokołem (dowód: kopia protokółu końcowego odbioru robót (inwentaryzacja) z dnia 30.05.2012 r. k. 71-74).

Pismem z dnia 01.06.2012 r. powódka po raz kolejny wezwała pozwanego do zapłaty należnego jej wynagrodzenia w terminie 7 dni od doręczenia wezwania. Wezwanie to zostało doręczone pozwanemu w dniu 14 czerwca 2012 r. Pozwany w odpowiedzi, pismem z dnia 27.06.2012 r., nie uznał roszczenia oraz podniósł, iż prace wykonane zostały niewłaści­wie i przytoczył uwagi co do estetycznych wad prowadzonych robot wskazanych w załącz­niku nr 1 pkt 4 do protokołu odbioru zadania z dnia 16.12.2011 r. (dowód: wezwanie pozwa­nego do zapłaty z dnia 01.06.2012 r. wraz z potwierdzeniem odbioru k. 76-77, odpowiedź pozwanego z dnia 27.06.2012 r. na wezwanie do zapłaty k. 78).

Zamontowane przez powódkę balustrady zostały wykonane zgodnie z informacjami zawartymi w dokumentacji technicznej oraz spełniają ogólne zasady norm technicznych dla tego typu elementów. Długość wykonanych balustrad wyniosła łącznie 175,48 mb. Przeka­zana powódce dokumentacja była wystarczająca do wykonania zlecenia. Na powierzchniach elementów balustrad nie stwierdzono braków w powłoce antykorozyjnej a powierzchnia jest równa i gładka tak jak dla elementów wykonywanych w budownictwie. Nieliczne widoczne z małej odległości (20 cm) pod powierzchnią powłoki malarskiej nierówności związane z spawaniem czy łączeniem podczas produkcji profili zimnogiętych nie można zaliczyć do wad wykonawczych ponieważ ich powstanie jest następstwem procesu technologicznego produk­cji i prefabrykacji – spawania. Występują jednak miejscowe nierówności związane z brakiem współliniowości sąsiadujących elementów w przedziale do 5 mm w pionie i poziomie. Po­nadto wystąpiło uszkodzenie elementu nakrywy z kamienia piaskowego w rejonie fontanny.

Z uwagi na braki liniowości zamontowanych paneli balustrad w pionie i w poziomie uzasadnione jest obniżenie wartości wykonanych prac o 5%. Natomiast koszt naprawy uszko­dzenia elementu nakrywy z płyty kamienia piaskowego wynosi 944 zł brutto (dowód: opinia biegłego z zakresu budownictwa k. 260-268, uzupełniająca opinia biegłego k. 312-318).

Sąd zważył, co następuje:

Jak stanowi przepis art. 647 k.c., przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wyma­ganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczegól­ności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Umowa, na którą powoływała się strona powodowa, stanowi umowę o roboty budowlane, zdefiniowaną w przytoczonym wyżej przepisie prawa. Z umowy tej wynika m.in. zobowiązanie pozwanego do zapłaty na rzecz powódki jako wykonawcy umówionego wyna­grodzenia. Zgodnie z zawartą umową, wynagrodzenie to zostało określone na 463 zł netto za 1 mb wykonanych balustrad. Ponieważ powódka wykazała, iż w ramach zawartej umowy wykonała 175 mb balustrad, zatem wysokość wynikającego z umowy wynagrodzenia w podstawowej wysokości wynosi 175 * 463 = 81.025 zł netto.

Bezspornie pozwany nie wypłacił powódce ww. wynagrodzenia.

Pozwany przeciwko roszczeniu pozwu podniósł dwa zarzuty: zarzut przedwczesno­ści żądania (tj. braku wymagalności roszczenia pozwu) oraz zarzut wadliwości wykonania zamówionych u powódki robót.

Zarzut braku wymagalności roszczenia pozwu oparty był na dwóch podnoszonych przez pozwanego okolicznościach: nieotrzymania środków finansowych przez pozwanego od inwestora oraz braku odbioru końcowego całej inwestycji.

Jednakże postanowienie zawarte w treści zlecenia z 21.07.2011 r., iż „końcowa płat­ność nastąpi po odbiorze robót, w terminie 7-dmiu dni od wpływu na konto (...)środków od Inwestora” należy uznać za nieważne w zakresie, w jakim uzależnia wypłatę wynagrodzenia przysługującego wykonawcy robót od okoliczności faktycznej w postaci otrzymania środków finansowych od inwestora.

Rozważając ten zapis umowy w świetle art. 89 k.c. (zgodnie z którym, „z zastrzeże­niem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności praw­nej, powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej można uzależnić od zdarzenia przy­szłego i niepewnego [warunek]”), wskazać należy, że umowa stron uzależnia powstanie wymagalności roszczenia o zapłatę wynagrodzenia od zdarzenia przyszłego i niepewnego, jakim jest uzyskanie przez pozwanego środków finansowych od swojego kontrahenta. Wprawdzie ustawa nie zakazuje wyraźnie zastrzegania tego rodzaju warunków, jednakże należało rozważyć, czy warunek taki jest dopuszczalny z uwagi na właściwości czynności prawnej. Strony zawarły bowiem umowę o dzieło, w której zamawiający obowiązany jest do zapłaty wynagrodzenia. Za sprzeczne z naturą takiej umowy uznał Sąd sytuację, w której przyjmujący zamówienie w ogóle nie otrzymałby świadczenia wzajemnego. Dlatego wyklu­czyć należy takie rozumienie zawartej przez strony umowy, które dopuszczałoby możliwość nieograniczonego w czasie odsunięcia terminu wymagalności roszczenia o zapłatę wynagro­dzenia. Jeśli wszak w ogóle nie ziści się warunek w postaci otrzymania przez pozwanego środków finansowych od inwestora, powódka nigdy nie otrzyma świadczenia wzajemnego, co pozostaje w sprzeczności z istotą i naturą umowy o dzieło i zasadą ekwiwalentności świad­czeń. Uzależnienie zatem wymagalności roszczenia od otrzymania środków od podmiotu trzeciego, które mają być przeznaczone na zaspokojenie tego roszczenia należy uznać tylko wówczas za dopuszczalne, gdy jest ograniczone terminem, w którym środki te zostaną prze­kazane zobowiązanemu do zapłaty. Uwzględniając przy wykładni dyrektywę art. 65 § 2 k.c., Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, iż przedmiotowe postanowienie umowy stron winno być rozumiane w ten sposób, że roszczenie powódki o zapłatę staje się wymagalne po upływie 7 dni od otrzymania przez pozwanego środków finansowych od inwestora, jednakże nie później niż w ciągu 7 dni od dnia, w którym staje się wymagalne roszczenie pozwanego o zapłatę tych środków przez inwestora. Nie można bowiem przyjąć, iż zgodnym zamiarem stron umowy było takie ustalenie, w myśl którego wymagalność roszczenia powódki o wynagro­dzenie w sposób nieograniczony byłaby uzależniona od wypłacalności kontrahenta pozwa­nego. Byłoby to uzależnienie sprzeczne z celem zawartej przez strony umowy. Wymagalność roszczenia wykonawcy robót o wynagrodzenie może być zatem umową stron odsunięta w czasie, ale ostatecznie musi być ograniczona zdarzeniem pewnym, czego nie można powie­dzieć o regulacji zawartej przytoczonym postanowieniu umowy stron, interpretowanym w sposób przedstawiony przez pozwanego. Podobny pogląd wyrażony został także w judykatu­rze – por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 lipca 2007 r. (sygn. akt I ACa 817/06), w którym stwierdzono, iż „nieważne jest postanowienie umowy uzależniające termin zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy przez wykonawcę od uzyskania wynagrodzenia od inwestora”. Niewątpliwie zaś wymagalność roszczenia pozwanego wobec inwestora, przy­najmniej w części dotyczącej robót wykonanych przez powódkę, nastąpiła na skutek dokona­nia przez Gminę Ż. odbioru końcowego robót w maju 2012 r.

Nieważność omówionej wyżej części umowy strony z mocy art. 58 § 1 k.c. nie pociąga za sobą nieważności całej zawartej przez strony umowy (art. 58 § 3 k.c.), zatem pozostałe jej postanowienia pozostają w mocy.

Zarzut wadliwego wykonania przedmiotu umowy stron przez powódkę został wyka­zany dowodem z opinii biegłego z zakresu budownictwa, a także za pomocą tego dowodu ustalony został stopień obniżenia wartości prac powódki na 5% całego wynagrodzenia, co stanowi wartość 4.051,25 zł. W wyniku tego, ostateczna wartość prac powódki wynosić powinna kwotę 76.973,75 zł netto, tj. 94.677,71 zł brutto. Łącznie zaś z kosztami naprawy uszkodzonej nakrywy z kamienia piaskowego w rejonie fontanny, w wysokości 944 zł brutto, wartość wykonanych przez powódkę prac sięga kwoty 93.733,71 zł brutto, która zasądzona została w punkcie 1 wyroku. W pozostałej zaś części należności głównej powództwo zostało oddalone jako bezzasadne.

W zakresie odsetek za opóźnienie w zapłacie należności głównej Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c., zasądzając odsetki od dnia następnego po upływie terminu wyznaczonego przez powódkę w wezwaniu do zapłaty doręczonym pozwanemu w dniu 14.06.2012 r. Sąd oddalił jednakże roszczenie powódki w zakresie odsetek za opóźnienie w zapłacie części wynagrodzenia za okres wcześniejszy, albowiem wystawiając w marcu 2012 r. fakturę za wszystkie prace wykonane na rzecz pozwanego, powódka dokonała korekty wcześniejszej faktury nr (...) do wartości zerowej. Skoro zatem płatność 40% wynagro­dzenia miała nastąpić – zgodnie z umową − na podstawie wystawionej przez powódkę faktury VAT, a ta została skorygowana do wartości 0, to w sytuacji takiej nie można mówić o opóź­nieniu przez pozwanego w zapłacie tej kwoty. Sama powódka bowiem uznała, że faktura nr (...) podlegała korekcie w zakresie całej określonej w niej kwoty. Pozwany zatem osta­tecznie nie dysponował zgodnym z umową, księgowym tytułem zapłaty co do podnoszonej przez powódkę części wynagrodzenia, przez co nie sposób zarzucić mu opóźnienia w zapłacie skorygowanej następnie należności. Dlatego też powództwo również w zakresie owych odse­tek zostało oddalone jako bezzasadne.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c., albowiem powódka uległa tylko co do nieznacznej części swojego żądania. Na koszty poniesione przez powódkę złożyła się opłata od pozwu 4998 zł, opłata za czynności radcy prawnego 3600 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa procesowego 17 zł oraz poniesione koszty przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego 2238,59 zł.

Na podstawie art. 84 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w spra­wach cywilnych (tekst jedn. - Dz. U. z 2014 r., poz. 1025, z późn. zm.) zwrócono stronie powodowej nadpłaconą część zaliczki na wydatki w toku postępowania.