Pełny tekst orzeczenia

597/6/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 4 grudnia 2014 r.
Sygn. akt Ts 4/14

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Rzepliński – przewodniczący
Teresa Liszcz – sprawozdawca
Piotr Tuleja,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 czerwca 2014 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej B.G.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 3 stycznia 2014 r. (data nadania) B.G. (dalej: skarżący, podatnik) zakwestionował zgodność art. 6 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 143, poz. 1199, ze zm.; dalej: ustawa nowelizująca) z art. 217 w związku z art. 2, art. 25 ust. 5 oraz art. 119 ust. 1 i 2 Konstytucji ze względu na naruszenie procedury legislacyjnej podczas uchwalania zaskarżonej regulacji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału z 3 lutego 2014 r. pełnomocnik skarżącego został wezwany do usunięcia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez: dokładne określenie przedmiotu skargi, tj. wykazanie, że art. 6 pkt 2 lit. b ustawy nowelizującej był podstawą ostatecznego – w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji – rozstrzygnięcia sądu lub organu władzy publicznej, z którego wydaniem skarżący łączy zarzut naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw; wskazanie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności skarżącego (wynikające z art. 217 w związku z art. 2, art. 25 ust. 5 oraz art. 119 ust. 1 i 2 Konstytucji) i w jaki sposób zostały naruszone przez kwestionowany przepis; a także doręczenie pełnomocnictwa szczególnego do sporządzenia skargi konstytucyjnej i reprezentowania skarżącego w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym.
Pismem z 24 lutego 2014 r. pełnomocnik skarżącego odniósł się do powyższego zarządzenia. Przedstawił w nim argumentację dotyczącą przepisów będących podstawą prawną ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie skarżącego i sprecyzował zarzuty sformułowane w skardze konstytucyjnej. Do pisma dołączył stosowne pełnomocnictwo.
Zdaniem skarżącego zakwestionowana regulacja została uchwalona z naruszeniem procedury legislacyjnej, gdyż była poprawką zaproponowaną przez Komisję Finansów Publicznych w jej sprawozdaniu przygotowanym po pierwszym czytaniu projektu ustawy. Skarżący przypomina, że w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego między pierwszym a drugim czytaniem niedopuszczalne jest wprowadzanie autopoprawek, których materia nie jest ściśle związana z przedmiotem pierwotnego projektu. W rozpatrywanej sprawie – zdaniem skarżącego – zaproponowanie jako poprawki nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podczas gdy rozpatrywany projekt ustawy nie obejmował zmian w tejże ustawie, jest naruszeniem konstytucyjnych zasad postępowania ustawodawczego. Jednocześnie, ponieważ ustawa nakładała na kościoły obowiązek prowadzenia rachunku bankowego, wprowadzenie tych zmian ustawodawczych wymagało zawarcia umowy przez Radę Ministrów z przedstawicielami odpowiedniego kościoła (stosownie do art. 25 ust. 5 Konstytucji). Tym samym zaskarżone unormowanie narusza konstytucyjne prawo skarżącego do normy podatkowej uprawniającej do skorzystania z ulgi podatkowej, która byłaby uchwalona w postaci ustawy przyjętej zgodnie z konstytucyjną zasadą trzech czytań oraz na podstawie umowy zawartej przez Radę Ministrów z Konsystorzem Kościoła Ewangelicko-Reformowanego.
Postanowieniem z 24 czerwca 2014 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił analizowanej skardze konstytucyjnej nadania dalszego biegu. Trybunał stwierdził, że skarżący domaga się w istocie ochrony prawa do zwolnienia podatkowego, którego naruszenie – zgodnie z utrwalonym orzecznictwem – nie legitymuje do wniesienia skargi konstytucyjnej. Poza tym Trybunał wykazał brak bezpośredniego interesu prawnego skarżącego do złożenia skargi konstytucyjnej, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Trybunał uznał także, że skarżący nie wskazał przysługujących mu konstytucyjnych wolności i praw, które zostały naruszone w wyniku zastosowania zaskarżonej regulacji.
Na powyższe postanowienie – w zakresie, w jakim Trybunał uznał art. 2 i art. 119 ust. 1 i 2 Konstytucji za niesamodzielne wzorce kontroli w postępowaniu skargowym – pełnomocnik skarżącego wniósł w ustawowym terminie, zażalenie. Zdaniem skarżącego – wbrew stanowisku Trybunału – wskazane przepisy są samodzielnymi i adekwatnymi wzorcami kontroli w postępowaniu skargowym.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6-7 i w związku z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia. Na uwzględnienie zażalenia nie może zatem wpływać przedstawienie w nim nowych argumentów (niezawartych w skardze konstytucyjnej) lub modyfikacja zarzutów skargi na tym etapie postępowania.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że postanowienie o odmowie nadania rozpatrywanej skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest prawidłowe, a zarzuty sformułowane w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie. Wniesione zażalenie w żadnej mierze nie podważa bowiem zasadności argumentów przytoczonych w zaskarżonym postanowieniu.
Po pierwsze, Trybunał podkreśla, że samodzielnymi i podstawowymi przesłankami odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było uznanie, że skarżący domaga się ochrony prawa do zwolnienia podatkowego, którego naruszenie nie legitymuje do wniesienia skargi konstytucyjnej, oraz stwierdzenie, że skarżący nie ma bezpośredniego interesu prawnego, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Zaskarżony przepis nie kształtuje bowiem sytuacji prawnej skarżącego.
W treści zażalenia skarżący nie odniósł się do tych samodzielnych przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Tym samym Trybunał uznał, że skarżący nie podważył podstaw odmowy przedstawionych w zaskarżonym postanowieniu. Powyższe uniemożliwia uwzględnienie zażalenia na postanowienie Trybunału z 24 czerwca 2014 r.
Po drugie, Trybunał stwierdza, że w rozpatrywanym zażaleniu skarżący odniósł się do zaskarżonego postanowienia jedynie w tym jego zakresie, w jakim Trybunał uznał art. 2 i art. 119 ust. 1 i 2 Konstytucji za niesamodzielne wzorce kontroli.
Trybunał, w obecnym składzie, również nie podziela stanowiska skarżącego, który twierdzi, że możliwe jest wskazanie art. 2 Konstytucji jako samodzielnego wzorca kontroli konstytucyjności przepisów w postępowaniu skargowym. Przeciwny pogląd został bowiem wyrażony w postanowieniu pełnego składu Trybunału z 23 stycznia 2002 r. (Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60). Należy podkreślić, że – zgodnie z art. 25 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o TK – odstąpienie od poglądu prawnego wyrażonego w orzeczeniu wydanym w pełnym składzie wymaga wydania orzeczenia w takim samym składzie.
Wskazane przez skarżącego orzeczenie (wyrok TK z 7 lipca 2003 r., SK 38/01; OTK ZU nr 6/A/2003, poz. 61) jest irrelewantne dla niniejszej sprawy, gdyż z jego treści wynika, że Trybunał uznał art. 2 Konstytucji za wzorzec pomocniczy, a nie samodzielny. Rozstrzygnięcie to nie zostało poza tym wydane przez Trybunał w pełnym składzie. Jednocześnie, wbrew temu co twierdzi skarżący, przywołany wyrok nie dotyczył kontroli prawidłowości trybu ustawodawczego w zakresie przepisu, który przez wprowadzenie dodatkowych uwarunkowań uniemożliwił skorzystanie z ulgi podatkowej. Tym samym argumentację skarżącego w tym zakresie należało uznać za nietrafną.
W związku z powyższym Trybunał stwierdza, że skarżący nie podważył przesłanek odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W tym stanie rzeczy – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK – Trybunał Konstytucyjny zażalenia nie uwzględnił.

Biorąc powyższe pod uwagę Trybunał postanowił jak w sentencji.