Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CK 401/05
POSTANOWIENIE
Dnia 25 listopada 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Frąckowiak (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca)
SSN Gerard Bieniek
w sprawie w postępowaniu układowym dłużnika Przedsiębiorstwa Produkcyjno-
Handlowego "K.(...)" Sp. z o.o. w Z. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu
25 listopada 2005 r., na skutek kasacji dłużnika od postanowienia Sądu Okręgowego w
G. - Sądu Gospodarczego z dnia 11 października 2004 r., sygn. akt X Gz (…),
oddala kasację.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 24 marca 2004 r. Sąd Rejonowy umorzył postępowanie
układowe dłużnika – Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Handlowego „K.(...)” – spółki z o.o.
w Z. po dokonaniu następujących ustaleń.
Postępowanie układowe dłużnika zostało utworzone w styczniu 2003 r. Ustalono
listy wierzytelności z wyszczególnieniem wierzycieli i określeniem ogólnej kwoty
wierzytelności oraz wyznaczono termin zgromadzenia wierzycieli na dzień 11 grudnia
2003 r. Ostatecznie, po ustaleniu listy wierzytelności, do głosowania było uprawnionych
80 wierzycieli. Oznaczało to istnienie quorum w rozumieniu art. 51 prawa o
postępowaniu układowym. W rezultacie głosowania układ nie został przyjęty. Sędzia-
komisarz odroczył termin zgromadzenia na dzień 19 grudnia 2003 r. zgodnie z
wnioskiem dłużnika (art. 59 § 1 prawo o postępowaniu układowym). W dniu 19 grudnia
2003 r. ponownie nie doszło do przyjęcia układu. Dłużnik zmienił swoje propozycje
układowe (na niekorzyść wierzycieli) i wniósł o wyznaczenie ponownego terminu
2
zgromadzenia; wniosek ten został uwzględniony i ponowne zgromadzenie wierzycieli
wyznaczono na dzień 15 stycznia 2004 r. Jednocześnie został złożony przez innego
wierzyciela (K.(…) S.A. w K.) wniosek o umorzenie postępowania układowego na
podstawie art. 59 § 3 prawa o postępowaniu układowym, który Sąd uwzględnił. Uchwała
wierzycieli, podjęta w nowym terminie (w dniu 19 grudnia 2003 r.) jest ostateczna.
Przystąpienie do głosowania nad układem stanowi ostatni moment, w którym dłużnik
może zmieniać propozycje układowe na mniej korzystne i wnosić o wyznaczenie
ponownego zgromadzenia wierzycieli. Skoro w dniu 19 grudnia 2003 r. przystąpiono do
głosowania i wypowiedzieli się wszyscy wierzyciele (a wierzyciel BANK S.A. nie nadesłał
swojego głosu), decyzja wierzycieli musi być uważana za ostateczną.
Zażalenie dłużnika na postanowienie o umorzeniu postępowania układowego
zostało oddalone przez Sąd Okręgowy. Sąd ten podzielił ustalenia faktyczne i ocenę
prawną dokonaną przez Sąd pierwszej instancji. Sąd ten stwierdził, że na zgromadzeniu
wierzycieli w dniu 11 grudnia 2003 r. układ nie doszedł do skutku z racji braku
większości kapitałowej. O terminie tego zgromadzenia był powiadomiony wierzyciel –
BANK S.A., jednakże nie oddał głosu na piśmie, ani nie uczestniczył w zgromadzeniu.
Na wniosek dłużnika odroczono zgromadzenie na dzień 19 grudnia 2003 r. Wniosek ten
zgłoszono na podstawie art. 59 § 1 prawa o postępowaniu układowym. Zgodnie z art. 59
§ 2 i § 3 tego prawa, oddany poprzednio głos wierzyciela, który nie stawił się na
zgromadzeniu, zachowuje moc przy obliczaniu wyników głosowania, a uchwała zapadła
w nowym terminie jest ostateczna. Oznacza to niedopuszczalność wyznaczania
kolejnego terminu zgromadzenia wierzycieli celem podjęcia kolejnej decyzji przez
wierzycieli.
W toku zgromadzenia w dniu 19 grudnia 2003 r. zarządzone zostało głosowanie,
ponieważ stwierdzono wymagane quorum wierzyciel. Wierzyciel - BANK S.A. do dnia 19
grudnia 2003 r. nie złożył swojego głosu na piśmie, a termin zgromadzenia został
ustalony zarządzeniem z dnia 27 października 2003 r. Nie było zatem podstaw do
uznania, że wierzyciel ten – z powodu nadzwyczajnych okoliczności – nie miał
możliwości oddania głosu, skoro wiadomy był mu termin kolejnego zgromadzenia i
istniała możliwość oddania głosu na piśmie od chwili zawiadomienia o pierwszym
zgromadzeniu.
W kasacji dłużnika podniesiono zarzuty naruszenia art. 214 k.p.c. i art. 233 k.p.c.
W kasacji domagano się uchylenia postanowienia Sądu Rejonowego Sądu Okręgowego
3
z dnia 11 października 2004 r. i przekazanie sprawy „właściwemu Sądowi do
ponownego rozpoznania”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Podstawowe znaczenie w niniejszej sprawie ma kwestia, czy Sąd Okręgowy miał
dostateczne podstawy do umorzenia postępowania układowego w świetle art. 60 prawa
o postępowaniu układowym. Według skarżącego, dopuszczenie przez Sąd do
głosowania nad układem w sytuacji, w której istniały uzasadnione powody do odroczenia
posiedzenia Sądu, odbywanego w dniu 19 grudnia 2004 r., spowodowało niemożność
pozytywnego głosowania za układem jednego z poważniejszych wierzycieli, tj. BANK
S.A. W związku z tym w kasacji wyeksponowany został przede wszystkim zarzut
naruszenia art. 214 k.p.c.
Nie sposób wykluczyć możliwości stosowania przepisów k.p.c. dotyczących
rozprawy (art. 206 i n. k.p.c.) także w postępowaniu układowym. Generalnie bowiem
przyjęto zasadę odpowiedniego stosowania przepisów k.p.c. w takim postępowaniu (art.
prawa o postępowaniu układowym; Dz.U. z 1934 r., Nr 93, poz. 836 ze zm.). Mógłby
zatem znaleźć zastosowanie także przepis art. 214 k.p.c. Należy jednak zwrócić uwagę
na treść tego przepisu.
Podstawa do odroczenia rozprawy (posiedzenia), zachodziłaby wówczas, gdy
„nieobecność strony jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi
przeszkodą, której nie można przezwyciężyć”. W rozpatrywanej sprawie nie chodziło,
oczywiście, o obecność wierzyciela (BANK S.A.) na posiedzeniu w dniu 19 grudnia 2003
r., ponieważ wierzyciel ten mógł głosować także na piśmie. Sąd Okręgowy trafnie
stwierdził, że brak było podstaw do uznania, iż wierzyciel właśnie z powodu
nadzwyczajnych okoliczności (strajku na kolei w dniu 19 września 2003 r.) w ogóle nie
miał możliwości oddania głosu na piśmie. Postępowanie układowe otworzone zostało w
styczniu 2003 r., wyznaczony został termin zgromadzenia wierzycieli na dzień 11
grudnia 2003 r., o którym wierzyciel BANK S.A. został poinformowany. Dlatego
wierzyciel ten miał możliwość oddania głosu dotyczącego układu już od chwili
zawiadomienia go o pierwszym zgromadzeniu w dniu 11 grudnia 2003 r. Techniczny
sposób przekazania takiego głosu sądowi (np. przez kuriera dłużnika) nie miał już
znaczenia.
Niezależnie do tego należy zwrócić uwagę także na sam przebieg posiedzenia
odbytego w dniu 19 grudnia 2003 r. Dłużnik (skarżący) przed zarządzeniem głosowania
wnosił o zarządzenie przerwy. Po głosowaniu ponowił wniosek o „zarządzenie
4
technicznej przerwy celem umożliwienia dostarczenia głosu wierzyciela BANK S.A. w
W.”, a następnie wystąpił z wnioskiem o wyznaczenie ponownego terminu
Zgromadzenia wierzycieli na podstawie art. 55 § 1 prawa o postępowaniu układowym.
W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia trafnie zwrócono uwagę na to, że zgodnie
z art. 59 § 3 prawa o postępowaniu układowym, uchwała wierzycieli zapadła w nowym
terminie jest ostateczna. Chodzi tu zarówno o pozytywną, jak i negatywną decyzję
wierzycieli (za układem i przeciwko układowi). Wniosek dłużnika na podstawie art. 55 §
1 i 3 prawa o postępowaniu układowym mógłby być zatem zgłoszony najpóźniej przed
przystąpieniem do głosowania wierzycieli nad układem. Wniosek zgłoszony po tym
zdarzeniu nie może wywoływać skutku w postaci konieczności zarządzenia przez
sędziego - komisarza zwołania ponownego zgromadzenia wierzycieli (art. 55 § 3 prawa
o postępowaniu układowym). Istniały zatem podstawy do umorzenie postępowania
układowego z tej racji, że układ nie doszedł do skutku (art. 60 prawo o postępowaniu
układowym).
Zarzut naruszenia przepisu art. 214 k.p.c. okazał się zatem nieuzasadniony.
Jeżeli przyjąć, że skarżący podnosi zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. (w kasacji
powołano się bowiem ogólnie na naruszenie art. 233 k.p.c.), to należy wskazać na
bezpodstawność tego zarzutu. Skarżący nie podważał bowiem ustalenia Sądu drugiej
instancji, że wierzyciel (BANK S.A.) miał jednak możliwość złożenia głosu za układem w
odpowiednim czasie, a nie tylko w dniu 19 grudnia 2003 r.
Z przedstawionych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39312
k.p.c. w zw.
z art. 3 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) oddalił kasację
dłużnika jako nieuzasadnioną.