Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 50/06
POSTANOWIENIE
Dnia 30 sierpnia 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marek Sychowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Maria Grzelka
SSN Grzegorz Misiurek
w sprawie z powództwa Ośrodka Sportu i Rekreacji Spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w T.
przeciwko I. J.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 30 sierpnia 2006 r.,
zażalenia pozwanego
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 10 lutego 2006 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 10 lutego 2006 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
kasacyjną wniesioną przez pozwanego I. J. od wyroku tego Sądu z dnia 3 listopada
2005 r., albowiem stwierdził, że skarga jest niedopuszczalna, gdyż wniesiona
została w sprawie gospodarczej, w której wartość przedmiotu zaskarżenia –
73 802,29 zł jest niższa niż 75 000 zł (art. 3982
§ 1 k.p.c.).
W zażaleniu na wymienione postanowienie pozwany zarzucił, że w czasie
rozpoznawania sprawy – o czym zawiadomił Sąd – zaprzestał prowadzenia
działalności gospodarczej i przestał być przedsiębiorcą, co spowodowało,
że sprawa utraciła charakter sprawy gospodarczej, wobec czego skarga kasacyjna
jest dopuszczalna, jako wniesiona w sprawie, w której wartość przedmiotu
zaskarżenia nie jest niższa niż 50 000 zł. Wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przepis art. 3982
§ 1 k.p.c. stanowiący, że skarga kasacyjna jest
niedopuszczalna w sprawach gospodarczych, w których wartość przedmiotu
zaskarżenia jest niższa niż 75 000 zł, nie określa jakie sprawy są w rozumieniu tego
przepisu sprawami gospodarczymi. Kodeks postępowania cywilnego zawiera
definicję spraw gospodarczych w § 1 art. 4791
, a ponadto zalicza do spraw
gospodarczych sprawy wymienione w § 2 tego artykułu. Przepisy tego artykułu
zostały jednakże sformułowane – co wyraźnie wynika z ich treści – tylko na użytek
działu IVa kodeksu postępowania cywilnego, regulującego postępowanie odrębne
w sprawach gospodarczych. Ogólną definicję spraw gospodarczych zawiera
natomiast art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy
spraw gospodarczych (Dz. U. Nr 33, poz. 175 ze zm.; dalej nazywanej „ustawą”).
Ta więc definicja sprawy gospodarczej (nie odbiegająca od definicji z art. 4791
§ 1
k.p.c.), uzupełniona o sprawy wymienione w art. 2 ust. 2 ustawy, jest więc
miarodajna dla ustalenia, jakie sprawy są sprawami gospodarczymi w rozumieniu
art. 3982
§ 1 k.p.c.
3
Sprawa, w której wniesione zostało rozpoznawane zażalenie wytoczona
została przez Ośrodek Sportu i Rekreacji Spółka z o.o. przeciwko pozwanemu, jako
prowadzącemu w chwili wniesienia pozwu działalność gospodarczą pod nazwą
Zakład „I.” w T., o należności wynikające z zawartej przez pozwanego w zakresie
prowadzonej przez niego działalności gospodarczej umowy dzierżawy „budynku
jadłodajni wraz z terenem przyległym”. Nie jest to sprawa wymieniona w art. 2 ust. 2
ustawy. W chwili wniesienia pozwu była zaś niewątpliwie sprawą odpowiadającą
definicji sprawy gospodarczej z art. 2 ust. 1 ustawy. Według definicji tej sprawami
gospodarczymi są bowiem sprawy, które spełniają łącznie następujące kryteria:
1) są to sprawy ze stosunków cywilnych, 2) sprawy między przedsiębiorcami
prowadzącymi działalność gospodarczą na zasadach określonych w odrębnych
przepisach i 3) sprawy w zakresie działalności gospodarczej prowadzonej
przez przedsiębiorców.
Jak trafnie zauważono w piśmiennictwie prawniczym, odpadnięcie w toku
rozpoznawania sprawy którejkolwiek z przesłanek kwalifikujących ją jako sprawa
gospodarcza, odbiera jej charakter takiej sprawy. W praktyce brak następczy,
pozbawiający sprawę jej gospodarczego charakteru, może być spowodowany
wyłącznie utratą przez jedną lub obie strony statusu przedsiębiorcy. Konsekwencją
tego – wobec zbieżności definicji sprawy gospodarczej z art. 2 ust. 1 ustawy
z definicją sprawy gospodarczej z art. 4791
§ 1 k.c. – jest odpadnięcie podstawy
do rozpoznania sprawy w postępowaniu odrębnym przewidzianym dla spraw
gospodarczych i przekazanie jej do dalszego rozpoznania w postępowaniu
„zwykłym”. Bez względu na to, czy wydane zostało postanowienie lub zarządzenie
o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu „zwykłym” i czy sprawa rozpoznawana jest
w dalszym ciągu stosownie do przepisów o postępowaniu odrębnym w sprawach
gospodarczych, ze swej istoty nie jest już ona sprawą gospodarczą. Przy ocenie
rodzaju sprawy ze względu na dopuszczalność wniesienia skargi kasacyjnej
(art. 3982
§ 1 k.p.c.) sprawy takiej nie można zatem uznać za sprawę gospodarczą.
Jeżeli zatem w czasie rozpoznawania sprawy prawidłowo potraktowanej
stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy jako sprawa gospodarcza, pozwany zaprzestał
prowadzenia działalności gospodarczej i utracił status przedsiębiorcy (czego
formalnym wyrazem było wykreślenie go z ewidencji działalności gospodarczej
4
prowadzonej na podstawie przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie
działalności gospodarczej, Dz. U. Nr 173, poz. 1807 ze zm., a wcześniej – ustawy
z dnia 19 listopada 1999 r. – Prawo działalności gospodarczej, Dz. U. Nr 101,
poz. 1178 ze zm.), sprawa utraciła charakter sprawy gospodarczej
i według art. 3982
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna dopuszczalna jest w niej wówczas,
gdy wartość przedmiotu zaskarżenia nie jest niższa niż 50 000 zł. Warunkowi temu
odpowiada skarga kasacyjna odrzucona zaskarżonym postanowieniem. Uznając
zażalenie za zasadne, na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39816
§ 1 k.p.c.
postanowienie to należało więc uchylić.
jc