Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 88/06
POSTANOWIENIE
Dnia 17 listopada 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Maria Grzelka
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa „F.” S.A.
przeciwko K.B.
o uznanie czynności za bezskuteczną,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 17 listopada 2006 r.,
zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego w C.
z dnia 10 sierpnia 2006 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Pozwana reprezentowana przez adwokata złożyła apelację od wyroku Sądu
Rejonowego z dnia 7 kwietnia 2006 r. z wnioskiem o zwolnienie od kosztów
sądowych w całości. Postanowieniem z dnia 7 czerwca Sąd Rejonowy zwolnił
pozwaną od opłat sądowych. Odpis postanowienia o zwolnieniu został doręczony
pełnomocnikowi pozwanej 8 czerwca 2006 r., a 13 czerwca 2006 r. doręczono mu
wezwanie do uiszczenia w terminie tygodniowym opłaty podstawowej od apelacji
w wysokości 30 zł pod rygorem odrzucenia apelacji. W dniu 20 czerwca 2006 r.,
a więc jeszcze w zakreślonym w wezwaniu terminie, pełnomocnik pozwanej uiścił
żądaną opłatę. Mimo to Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2006 r.
odrzucił apelację pozwanej jako nieopłaconą w terminie. W uzasadnieniu wyjaśnił,
że w związku z tym, iż pozwana była reprezentowana przez adwokata, a sąd
zgodnie z art. 1302
§ 3 k.p.c. odrzuca wniesione przez adwokata nieopłacone
środki odwoławcze podlegające opłacie stałej, którą jest, między innymi, opłata
podstawowa należna według art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. nr 167, poz. 1398 ze zm. –
dalej: „u.k.s.c.”) od strony zwolnionej od kosztów sądowych, obowiązek opłacenia
opłatą podstawową apelacji pozwanej powstał już w dniu 8 czerwca 2006 r.,
w chwili doręczenia pełnomocnikowi pozwanej odpisu postanowienia z dnia
7 czerwca 2006 r. Opłata ta powinna więc być wniesiona natychmiast po
powstaniu obowiązku jej uiszczenia, a adwokat pozwanej wniósł ją dopiero
20 czerwca 2006 r.
W zażaleniu pozwana zakwestionowała zasadność odrzucenia apelacji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Z brzmienia art. 14 ust. 2 u.k.s.c. wynika, że przewidziany w tym przepisie
obowiązek pobrania opłaty podstawowej obejmuje wymienione w art. 3 ust. 2
u.k.s.c. pisma składane przez osoby już zwolnione od kosztów sądowych, nie
rozciąga się natomiast na wymienione w art. 3 ust. 2 u.k.s.c. pisma składane przez
3
osoby wnoszące dopiero w tych pismach o zwolnienie od kosztów sądowych
(por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2006 r.,
III CZP 75/06, jeszcze niepublikowanej).
Zgodnie z art. 100 ust. 2 u.k.s.c., osoby całkowicie zwolnione przez sąd od
kosztów sądowych stają się zobowiązane do uiszczenia opłaty podstawowej
dopiero po przyznaniu im zwolnienia.
Opłata podstawowa, do której uiszczenia obowiązana jest strona całkowicie
zwolniona przez sąd od kosztów sądowych, jest niewątpliwie opłatą w wysokości
stałej w rozumieniu art. 1302
§ 3 k.p.c. (por. uzasadnienie uchwały Sądu
Najwyższego z dnia 13 października 2006 r., III CZP 75/06). Stąd jednak nie
wynika, że gdy zwolniona strona jest reprezentowana przez adwokata (lub innego
profesjonalnego pełnomocnika) opłata podstawowa powinna być uiszczona – tak
jak przyjął Sąd Okręgowy – bez wzywania do jej zapłaty, natychmiast po
doręczeniu postanowienia o zwolnieniu, jeżeli zaś jej uiszczenie w tym czasie nie
nastąpi, nieopłacony środek odwoławczy podlega odrzuceniu.
Podczas obowiązywania art. 17 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jedn. tekst: Dz. U. z 2002 r. nr 9,
poz. 88 ze zm.), którego odpowiednikiem jest art. 1302
§ 1 i 3 k.p.c., ukształtował
się pogląd, że sankcję odrzucenia bez wezwania do uiszczenia opłaty wyłącza
wniesienie przez adwokata środka odwoławczego podlegającego opłacie
w wysokości stałej z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych. Według tego
poglądu, sankcja ta nie odżywała nawet w razie całkowitej odmowy zwolnienia.
Również w takim przypadku, zgodnie z ogólną regułą wyrażoną w art. 16
wymienionej wyżej ustawy - znajdującą obecnie wyraz w art. 130 oraz, między
innymi, art. 370 k.p.c. - powinno było nastąpić wezwanie do uiszczenia należnej
opłaty w wysokości stałej w zakreślonym terminie pod wskazanym rygorem. Pogląd
ten wobec zasadniczej zgodności powołanych wyżej obecnych i dawnych regulacji
pozostaje w pełni aktualny także na tle obowiązującego stanu prawnego
(por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2006 r.,
I CZ 81/06, jeszcze nie publikowanej).
4
Nie ma powodów, aby odmiennie traktować obowiązek uiszczenia opłaty
podstawowej od danego pisma, powstający, w świetle obecnego stanu prawnego,
w razie całkowitego zwolnienia strony przez sąd od kosztów sądowych na skutek
wniosku zawartego w tym piśmie. Racje leżące u podstaw poglądu, nakazującego
wezwać stronę reprezentowaną przez adwokata do uiszczenia w zakreślonym
terminie należnej od wniesionego pisma opłaty w wysokości stałej w razie
całkowitej odmowy uwzględnienia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych,
są w takim samym stopniu aktualne w przypadkach, w których strona
reprezentowana przez adwokata stała się zobowiązana do wniesienia, mającej
ustaloną wysokość, opłaty podstawowej w wyniku całkowitego zwolnienia przez
sąd od kosztów sądowych. Również zatem w tych przypadkach należy wezwać
stronę zwolnioną, reprezentowaną przez adwokata, do uiszczenia opłaty
podstawowej w terminie tygodniowym od doręczenia wezwania. W konsekwencji,
odrzucenie apelacji, której dotyczyło wezwanie, może nastąpić dopiero po
bezskutecznym upływie powyższego terminu.
Rozwiązanie, za którym opowiedział się Sąd Okręgowy, ze względu na brak
w nim ścisłego określenia terminu, do którego strona reprezentowana przez
adwokata powinna uiścić opłatę podstawową, wprowadzałoby nie dającą się
zaakceptować niepewność rozstrzygnięć.
Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji (art. 39815
§ 1
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13