Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 87/06
POSTANOWIENIE
Dnia 14 listopada 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Helena Ciepła (przewodniczący)
SSN Marian Kocon
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa "S." Spółki Akcyjnej
z siedzibą w P.
przeciwko M. B.
o zapłatę,
i z powództwa wzajemnego M. B.
przeciwko "S." Spółce Akcyjnej z siedzibą w P.
o zapłatę
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 14 listopada 2006 r.,
zażalenia pozwanego - powoda wzajemnego
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 26 stycznia 2006 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy – Sąd Gospodarczy w P. – po rozpoznaniu sprawy
z powództwa S. S.A. w P. przeciwko M. B. o zapłatę oraz z powództwa
wzajemnego M. B. przeciwko S. S.A. w P. o zapłatę – wyrokiem z dnia 31 marca
2005 r. z pozwu głównego zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 351
536,56 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 18 czerwca 2003 r., umorzył
postępowanie odnośnie do kwoty 268 405,86 zł, a w pozostałym zakresie oddalił
powództwo, natomiast z pozwu wzajemnego zasądził od pozwanego wzajemnego
na rzecz powoda wzajemnego kwotę 24 812,70 zł z ustawowymi odsetkami od dnia
4 sierpnia 2003 r., umorzył postępowanie odnośnie do kwoty 26 181,91 zł
i w pozostałej części powództwo oddalił.
W apelacji od tego wyroku pozwany - powód wzajemny M. B. podniósł
zarzut sprzeczności istotnych ustaleń Sądu Okręgowego z treścią zebranego
materiału oraz naruszenia art. 6, art. 61 zd. drugie i art. 65 k.c. W konkluzji wniósł o
zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej powództwa głównego,
uwzględnienie roszczenia o zapłatę za nieodebrane części zamienne do
samochodów marki Skoda w kwocie 359 376,01 zł i zasądzenie od pozwanego
wzajemnego kosztów postępowania.
Postanowieniem z dnia 26 stycznia 2006 r. Sąd Apelacyjny odrzucił tę
apelację, stwierdzając, że nie czyni ona zadość wymaganiom określonym w art.
368 § 1 pkt 1 k.p.c., ponieważ nie zawiera wskazania, czy wyrok został zaskarżony
w całości czy w części. Również wniosek apelacji nie został sformułowany w
sposób jednoznaczny, gdyż z jego treści nie wynika, na czym miałaby polegać
zmiana wyroku w części dotyczącej powództwa głównego. Zakresu zaskarżenia nie
można natomiast domniemywać, skoro w części nieobjętej zaskarżeniem wyrok
staje się prawomocny. Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik pozwanego - powoda
wzajemnego wyjaśnił, że wnioski apelacji zmierzają do dokonania wzajemnych
potrąceń, jednak oświadczenie to pozostaje w oczywistej sprzeczności z treścią
wniosków apelacyjnych, w których jest mowa o uwzględnieniu roszczenia
pozwanego - powoda wzajemnego. W tej sytuacji Sąd Apelacyjny na podstawie art.
3
373 w związku z art. 3701
k.p.c. odrzucił apelację jako niespełniającą wszystkich
wymagań określonych w art. 368 § 1 pkt 1-3 i pkt 5 k.p.c.
W zażaleniu pozwany-powód wzajemny wniósł o uchylenie powyższego
postanowienia, zarzucając, że jest ono wynikiem skrajnego formalizmu,
nieznajdującego uzasadnienia w przepisach postępowania. Podniósł, że zakres
zaskarżenia apelacyjnego ustala się z uwzględnieniem wniosków apelacji, jej
uzasadnienia, jak również całokształtu sprawy oraz że wskazany przez niego
w apelacji zakres zaskarżenia wyroku Sądu Okręgowego nie powinien nasuwać
żadnych wątpliwości. W odpowiedzi na pozew główny podniósł bowiem zarzut
potrącenia kwoty 359 376,01 zł stanowiącej równowartość nieodebranych przez
powoda-pozwanego wzajemnego części zamiennych, którego Sąd Okręgowy nie
uwzględnił, i tego właśnie rozstrzygnięcia dotyczy wniesiona apelacja. Nie zachodzi
zatem sprzeczność między treścią wniosku apelacyjnego a wyjaśnieniami
pełnomocnika złożonymi na rozprawie apelacyjnej, gdyż uwzględnienie roszczenia
jest tożsame w skutkach z uznaniem skuteczności podniesionego zarzutu
potracenia, tylko zasadne roszczenie można bowiem potrącić z roszczeniami strony
przeciwnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 368 § 1 k.p.c., apelacja powinna czynić zadość wymaganiom
przewidzianym dla pisma procesowego, a ponadto zawierać: 1) oznaczenie
wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony
w całości czy w części, 2) zwięzłe przedstawienie zarzutów, 3) uzasadnienie
zarzutów, 4) powołanie, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodów oraz
wykazanie, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie
było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później, 5) wniosek
o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany lub
uchylenia. Apelacja sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego,
niespełniejąca wymagań określonych w art. 368 § 1 pkt 1-3 i pkt 5, ulega – jak
wynika z art. 370 1
k.p.c. – odrzuceniu bez wzywania do usunięcia tych braków.
Trzeba jednak podkreślić, że wymagania apelacji przewidziane w art. 368 § 1 pkt
1-3 i pkt 5 k.p.c. są spełnione, jeżeli wynikają z jakiegokolwiek jej elementu (zob.
4
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2006 r., I CZ 31/0, niepubl.). Rację
ma zatem żalący wywodząc, że wymagania te można uznać za spełnione, jeżeli
zakres zaskarżenia apelacyjnego wynika w sposób niebudzący wątpliwości z treści
wniosków oraz uzasadnienia apelacji.
W niniejszej sprawie żalący przedstawił do potrącenia z wierzytelności
objętej żądaniem pozwu głównego kwotę 359 376,01 zł, stanowiącą równowartość
nieodebranych przez powoda-pozwanego wzajemnego części zamiennych. Sąd
Okręgowy uznał stanowisko żalącego co do rozliczeń w zakresie części
zamiennych za niezasadne, wobec czego nie uwzględnił zarzutu potrącenia
i uwzględnił powództwo główne do kwoty 351 536,56 zł z ustawowymi odsetkami
od dnia 18 czerwca 2003 r. W apelacji żalący wskazał, że wnosi o zmianę wyroku
w części dotyczącej powództwa głównego i uwzględnienie roszczenia o zapłatę za
nieodebrane części zamienne w kwocie 359 376,01 zł. Na rozprawie apelacyjnej
natomiast pełnomocnik żalącego wyjaśnił, że wniosek apelacji zmierza do zmiany
zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa w konsekwencji umorzenia
wzajemnych roszczeń z uwagi na dokonane potrącenie (k. 1432). Trzeba zgodzić
się z oceną Sądu Apelacyjnego, że zgłoszony w apelacji wniosek o zmianę wyroku
nie został precyzyjnie sformułowany, jednak jego treść w powiązaniu
z uzasadnieniem przedstawionych zarzutów pozwalała odczytać zakres
zaskarżenia. Wiadomo, że uwzględnienie podniesionego zarzutu potrącenia kwoty
359 376,01 zł musiałoby prowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku przez
oddalenie powództwa głównego, i o taką właśnie zmianę wyroku chodziło
żalącemu, co w sposób wyraźny wyjaśnił jego pełnomocnik na rozprawie
apelacyjnej.
Oznaczenie zakresu zaskarżenia służy rozpoznaniu sprawy przez sąd
drugiej instancji w granicach apelacji (art. 378 § 1 k.p.c.). Skoro zakres ten – mimo
nieprecyzyjnego sformułowania wniosku apelacji o zmianę wyroku – nie budził
wątpliwości, nie było podstaw do odrzucenia apelacji, zwłaszcza po odebraniu od
pełnomocnika dodatkowych wyjaśnień na rozprawie apelacyjnej.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 zdanie
pierwsze w związku z art. 394 1
§ 3 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.