IV CZ 91/06
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-12-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 91/06
POSTANOWIENIE
Dnia 28 listopada 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Gerard Bieniek
SSN Maria Grzelka
w sprawie z wniosku „R.” SA
przy uczestnictwie M.O., B.C. i M.O.
o stwierdzenie nabycia spadku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 28 listopada 2006 r.,
zażalenia uczestnika postępowania M.O.
na postanowienie Sądu Okręgowego w G.
z dnia 27 grudnia 2005 r., sygn. akt [....],
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 27 grudnia 2005 r. Sąd Okręgowy w G, odrzucił
wniosek uczestnika postępowania „o doręczenie uzasadnienia postanowienia Sądu
Okręgowego w G. z dnia 2 grudnia 2005 r. w trybie art. 3985
k.p.c. w celu
wniesienia skargi kasacyjnej”.
W ocenie Sądu Okręgowego, złożenie wniosku o doręczenie odpisu
orzeczenia z uzasadnieniem w trybie art. 387 § 3 k.p.c. jest czynnością procesową
związaną z postępowaniem przed Sądem Najwyższym, a więc objętą przez art.
871
§ 1 k.p.c. tzw. przymusem adwokacko-radcowskim. Dlatego wniosek złożony
osobiście przez stronę, niemającą w tym zakresie zdolności postulacyjnej, winien
być – zdaniem Sądu Okręgowego – odrzucony.
W ocenie tego Sądu, zachodzi także inna podstawa odrzucenia wniosku, a jest nią
jego treść, obejmująca tylko doręczenie uzasadnienia postanowienia, a nie odpisu
orzeczenia z uzasadnieniem, o którym mowa jest w art. w art. 387 § 3 k.p.c. Tylko
wniosek odpowiadający brzmieniu tego przepisu prowadzi do doręczenia stronie
odpisu orzeczenia z uzasadnieniem, otwierającego dwumiesięczny termin do
wniesienia skargi kasacyjnej, przewidziany w art. 3985
§ 1 k.p.c.
W zażaleniu na wymienione postanowienie skarżący wniósł o jego
uchylenie, kwestionując stanowisko Sądu w zakresie obu powołanych jego
podstaw.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Przymus adwokacko-radcowski dotyczy także czynności procesowych
związanych z postępowaniem przez Sądem Najwyższym, podejmowanych przed
sądem drugiej instancji. Rację ma Sąd, gdy twierdzi, że wniosek o doręczenie
odpisu wyroku z uzasadnieniem jest konieczną czynnością poprzedzającą
wniesienie skargi kasacyjnej i otwierającą termin do jej wniesienia. To nie
przesądza jednak o uznaniu tego wniosku za czynność związaną z postępowaniem
przed Sądem Najwyższym w rozumieniu art. 871
§ 1 k.p.c.
3
Przewidziane w art. 387 § 3 k.p.c. żądanie doręczenia orzeczenia
z uzasadnieniem jest dopuszczalne w każdej sprawie (także w takiej, w której nie
jest dopuszczalna skarga) i przysługuje każdej stronie (również niemogącej wnieść
skargi). Złożenie wniosku, o którym mowa, nie ma charakteru „zapowiedzi skargi
kasacyjnej” i chociaż umożliwia wniesienie skargi, to nie oznacza, że zostanie
wniesiona. Zapoznanie się z motywami orzeczenia stanowi dla strony przesłankę
decyzji o wniesieniu skargi i jej podstawach.
Także oczywiste względy funkcjonalne przemawiają przeciwko stanowisku
prezentowanemu przez Sąd Okręgowy, którego skutki polegałyby na tym, że
strona, aby móc złożyć wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem i zapobiec
w ten sposób utracie uprawnienia do wniesienia skargi, już na tym etapie i to
w terminie 7 dni od wydania wyroku, zmuszona byłaby ustanowić pełnomocnika
w osobie adwokata lub radcy prawnego.
Trzeba przy tym podkreślić, że w judykaturze zdecydowanie dominuje
pogląd, że czynnością wszczynającą postępowanie kasacyjne, a więc
postępowanie przed Sądem Najwyższym w rozumieniu art. 871
§ 1 k.p.c., jest
wniesienie skargi kasacyjnej; takie stanowisko przyjmowano pod rządem d.k.p.c.,
pod rządem przepisów o kasacji (por., m.in. postanowienie z dnia 26 kwietnia
2001 r., II CZ 10/01, nie publ.) oraz już pod rządem obecnie obowiązujących
przepisów (por. postanowienia z dnia 20 października 2005 r., IV CZ 99/05 i z dnia
18 maja 2006 r., IV CZ 43/06, nie publikowane).
Zarzut skarżącego o nie uzasadnionym zastosowaniu przez Sąd Okręgowy
art. 871
§ 1 k.p.c., jako podstawy odrzucenia wniosku skarżącego, należało w tej
sytuacji uznać za trafny.
Błędna jest także ocena Sądu, co do skutków sformułowania wniesionego
przez skarżącego wniosku „o sporządzenie uzasadnienia wyroku wydanego w dniu
5 grudnia 2005 r. i jego doręczenie celem rozważenia kwestii złożenia skargi
kasacyjnej”.
Art. 387 § 3 k.p.c. traktuje o wniosku o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem, co
jednak nie oznacza, by niedokładność w zredagowaniu wniosku przez stronę
wyłączała wywołanie skutku określonego w tym przepisie. Niewłaściwe
4
zredagowanie pisma, które może polegać także na oczywistej niedokładności
w jego treści, nie zwalnia sądu od obowiązku dokonania wykładni pisma (art.130
§ 1 zdanie drugie k.p.c.). Wniosek został złożony w terminie tygodniowym od
ogłoszenia sentencji, a jego treść jednoznacznie wskazywała na intencję autora.
W tych okolicznościach Sąd, uwzględniając dyrektywę rozpoznania pisma
procesowego zgodnie z jego treścią, powinien był potraktować wniosek złożony
osobiście przez skarżącego, jako wniosek złożony w trybie art. 387 § 3 k.p.c.
Takie rozumienie znaczenia omawianego przepisu jest przeważające w judykaturze
Sądu Najwyższego (por. postanowienia z dnia 7 października 2005 r., IV CZ 81/05
i z dnia 13 października 2005 r., IV CZ 93/05, niepublikowane oraz z dnia
11 października 2005 r., IV CZ 112/05, OSNC 2006/7-8/131).
Wobec stwierdzenia bezpodstawności odrzucenia wniosku skarżącego,
bezprzedmiotowe jest odnoszenie się do zarzutu wadliwego pouczenia go
o wymaganiach tego wniosku.
Z przedstawionych względów, na podstawie art. 3941
§ 3 i 39815
§1 k.p.c.,
Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowienie.
POSTANOWIENIE
Dnia 28 listopada 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Gerard Bieniek
SSN Maria Grzelka
w sprawie z wniosku „R.” SA
przy uczestnictwie M.O., B.C. i M.O.
o stwierdzenie nabycia spadku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 28 listopada 2006 r.,
zażalenia uczestnika postępowania M.O.
na postanowienie Sądu Okręgowego w G.
z dnia 27 grudnia 2005 r., sygn. akt [....],
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 27 grudnia 2005 r. Sąd Okręgowy w G, odrzucił
wniosek uczestnika postępowania „o doręczenie uzasadnienia postanowienia Sądu
Okręgowego w G. z dnia 2 grudnia 2005 r. w trybie art. 3985
k.p.c. w celu
wniesienia skargi kasacyjnej”.
W ocenie Sądu Okręgowego, złożenie wniosku o doręczenie odpisu
orzeczenia z uzasadnieniem w trybie art. 387 § 3 k.p.c. jest czynnością procesową
związaną z postępowaniem przed Sądem Najwyższym, a więc objętą przez art.
871
§ 1 k.p.c. tzw. przymusem adwokacko-radcowskim. Dlatego wniosek złożony
osobiście przez stronę, niemającą w tym zakresie zdolności postulacyjnej, winien
być – zdaniem Sądu Okręgowego – odrzucony.
W ocenie tego Sądu, zachodzi także inna podstawa odrzucenia wniosku, a jest nią
jego treść, obejmująca tylko doręczenie uzasadnienia postanowienia, a nie odpisu
orzeczenia z uzasadnieniem, o którym mowa jest w art. w art. 387 § 3 k.p.c. Tylko
wniosek odpowiadający brzmieniu tego przepisu prowadzi do doręczenia stronie
odpisu orzeczenia z uzasadnieniem, otwierającego dwumiesięczny termin do
wniesienia skargi kasacyjnej, przewidziany w art. 3985
§ 1 k.p.c.
W zażaleniu na wymienione postanowienie skarżący wniósł o jego
uchylenie, kwestionując stanowisko Sądu w zakresie obu powołanych jego
podstaw.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Przymus adwokacko-radcowski dotyczy także czynności procesowych
związanych z postępowaniem przez Sądem Najwyższym, podejmowanych przed
sądem drugiej instancji. Rację ma Sąd, gdy twierdzi, że wniosek o doręczenie
odpisu wyroku z uzasadnieniem jest konieczną czynnością poprzedzającą
wniesienie skargi kasacyjnej i otwierającą termin do jej wniesienia. To nie
przesądza jednak o uznaniu tego wniosku za czynność związaną z postępowaniem
przed Sądem Najwyższym w rozumieniu art. 871
§ 1 k.p.c.
3
Przewidziane w art. 387 § 3 k.p.c. żądanie doręczenia orzeczenia
z uzasadnieniem jest dopuszczalne w każdej sprawie (także w takiej, w której nie
jest dopuszczalna skarga) i przysługuje każdej stronie (również niemogącej wnieść
skargi). Złożenie wniosku, o którym mowa, nie ma charakteru „zapowiedzi skargi
kasacyjnej” i chociaż umożliwia wniesienie skargi, to nie oznacza, że zostanie
wniesiona. Zapoznanie się z motywami orzeczenia stanowi dla strony przesłankę
decyzji o wniesieniu skargi i jej podstawach.
Także oczywiste względy funkcjonalne przemawiają przeciwko stanowisku
prezentowanemu przez Sąd Okręgowy, którego skutki polegałyby na tym, że
strona, aby móc złożyć wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem i zapobiec
w ten sposób utracie uprawnienia do wniesienia skargi, już na tym etapie i to
w terminie 7 dni od wydania wyroku, zmuszona byłaby ustanowić pełnomocnika
w osobie adwokata lub radcy prawnego.
Trzeba przy tym podkreślić, że w judykaturze zdecydowanie dominuje
pogląd, że czynnością wszczynającą postępowanie kasacyjne, a więc
postępowanie przed Sądem Najwyższym w rozumieniu art. 871
§ 1 k.p.c., jest
wniesienie skargi kasacyjnej; takie stanowisko przyjmowano pod rządem d.k.p.c.,
pod rządem przepisów o kasacji (por., m.in. postanowienie z dnia 26 kwietnia
2001 r., II CZ 10/01, nie publ.) oraz już pod rządem obecnie obowiązujących
przepisów (por. postanowienia z dnia 20 października 2005 r., IV CZ 99/05 i z dnia
18 maja 2006 r., IV CZ 43/06, nie publikowane).
Zarzut skarżącego o nie uzasadnionym zastosowaniu przez Sąd Okręgowy
art. 871
§ 1 k.p.c., jako podstawy odrzucenia wniosku skarżącego, należało w tej
sytuacji uznać za trafny.
Błędna jest także ocena Sądu, co do skutków sformułowania wniesionego
przez skarżącego wniosku „o sporządzenie uzasadnienia wyroku wydanego w dniu
5 grudnia 2005 r. i jego doręczenie celem rozważenia kwestii złożenia skargi
kasacyjnej”.
Art. 387 § 3 k.p.c. traktuje o wniosku o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem, co
jednak nie oznacza, by niedokładność w zredagowaniu wniosku przez stronę
wyłączała wywołanie skutku określonego w tym przepisie. Niewłaściwe
4
zredagowanie pisma, które może polegać także na oczywistej niedokładności
w jego treści, nie zwalnia sądu od obowiązku dokonania wykładni pisma (art.130
§ 1 zdanie drugie k.p.c.). Wniosek został złożony w terminie tygodniowym od
ogłoszenia sentencji, a jego treść jednoznacznie wskazywała na intencję autora.
W tych okolicznościach Sąd, uwzględniając dyrektywę rozpoznania pisma
procesowego zgodnie z jego treścią, powinien był potraktować wniosek złożony
osobiście przez skarżącego, jako wniosek złożony w trybie art. 387 § 3 k.p.c.
Takie rozumienie znaczenia omawianego przepisu jest przeważające w judykaturze
Sądu Najwyższego (por. postanowienia z dnia 7 października 2005 r., IV CZ 81/05
i z dnia 13 października 2005 r., IV CZ 93/05, niepublikowane oraz z dnia
11 października 2005 r., IV CZ 112/05, OSNC 2006/7-8/131).
Wobec stwierdzenia bezpodstawności odrzucenia wniosku skarżącego,
bezprzedmiotowe jest odnoszenie się do zarzutu wadliwego pouczenia go
o wymaganiach tego wniosku.
Z przedstawionych względów, na podstawie art. 3941
§ 3 i 39815
§1 k.p.c.,
Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowienie.