Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II BP 16/10
POSTANOWIENIE
Dnia 10 listopada 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Korzeniowski
w sprawie z powództwa A. K.
przeciwko Zespołowi Ekonomiczno-Administracyjnemu Oświaty w Ł.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 10 listopada 2010 r.,
skargi powódki o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w O.
z dnia 14 sierpnia 2008 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. radcy prawnemu A. R. przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu
Okręgowego kwotę 120 zł (sto dwadzieścia), podwyższoną o
stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego
rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług,
tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej z urzędu.
Uzasadnienie
Postanowieniem z 23 lutego 2010 r. Sąd Najwyższy (II BP 24/09) odrzucił na
podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c. poprzednią skargę powódki A. K. o stwierdzenie
niezgodności z prawem wyroku Sądu Okręgowego w O. z 14 sierpnia 2008 r. (V Pa
2
…/08) wobec niespełnienia wymagań z art. 4245
§ 1 pkt 3 i 4 k.p.c. Poprzednia
skarga nie została skutecznie wniesiona, zatem przepis art. 4243
k.p.c. nie stanowi
przeszkody do wniesienia drugiej - obecnie rozważanej skargi z 28 lipca 2010 r. o
stwierdzenie niezgodności z prawem wskazanego wyroku.
Według ustaleń w sprawie objętej skargą powódka była zatrudniania przez
Zespół Ekonomiczno-Administracyjny Oświaty w Ł. jako inspektor, później jako
starszy specjalista d/s kadrowych a ostatnio jako główny specjalista. 31 grudnia
2007 r. otrzymała wypowiedzenie zmieniające stanowisko głównego specjalisty na
stanowisko specjalisty z zakresem obowiązków określonym w załączniku oraz co
do wynagrodzenia z proponowanym w XIV kategorii zaszeregowania (240 pkt). Za
przyczynę wskazano zmianę organizacji jednostki i niezgodne z rozporządzeniem
Rady Ministrów z 2 sierpnia 2005 r. powierzenie stanowiska głównego specjalisty.
Sąd Rejonowy w N. wyrokiem z 20 maja 2008 r. oddalił roszczenie o przywrócenie
do pracy i zasądził skarżącej 7.292,88 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z
prawem wypowiedzenie warunków pracy. Sąd Okręgowy w O. uwzględnił apelację
pozwanego i wyrokiem z 14 sierpnia 2008 r. zmienił orzeczenie o odszkodowaniu i
powództwo oddalił. W uzasadnieniu stwierdził, że propozycja nowych warunków
płacy w wypowiedzeniu zmieniającym nie została sformułowana w sposób
niejednoznaczny. Przepisy o wypowiedzeniu zmieniającym nie zawierają
kategorycznego nakazu aby wysokość proponowanego wynagrodzenia została
wyrażona w formie kwotowej. Obowiązkiem pracodawcy jest jedynie
zaproponowanie na piśmie nowych warunków pracy i płacy. Warunek ten został
spełniony poprzez podanie kategorii zaszeregowania i ilości punktów oraz
wskazanie na przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 2 sierpnia 2005 r. Do
obowiązków powódki należało m.in. ustalanie wysokości wynagrodzenia na
poszczególnych stanowiskach, a zatem należało przyjąć, iż znała zasady naliczania
wynagrodzenia. Nie zostały też naruszone przepisy dotyczące samej zmiany
stanowiska.
W podstawach skargi zarzucono naruszenie prawa materialnego przez
błędną wykładnię:
1. art. 42 § 1 k.p. polegającą na przyjęciu, iż wypowiedzenie warunków pracy i
płacy zostało dokonane należycie, nadto, że wypowiedzenie zmieniające było
3
sformułowane w sposób jednoznaczny i prawidłowy, ponieważ nowe warunki pracy
i płacy zaproponowane powódce na piśmie poprzez wskazanie kategorii
zaszeregowania i ilości punktów oraz na przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z
2 sierpnia 2005 r. jest prawidłowe, gdyż żaden z przepisów prawa nie zawiera
kategorycznego nakazu aby wysokość proponowanego wynagrodzenia została
wyrażona w formie kwotowej, kiedy w rzeczywistości jest inaczej;
2. art. 45 § 1 k.p. poprzez przyjęcie, iż wypowiedzenie zmieniające było
sformułowane w sposób jednoznaczny i prawidłowy, gdyż nowe warunki pracy i
płacy zostały zaproponowane powódce na piśmie, poprzez wskazanie kategorii
zaszeregowania i ilości punktów oraz poprzez wskazanie na przepisy
rozporządzenia Rady Ministrów z 2 sierpnia 2005 r., a przyczyna wypowiedzenia
zmieniającego jest prawdziwa, zrozumiała i jasna dla powódki - kiedy w
rzeczywistości jest inaczej.
Wyrok objęty skargą jest niezgodny:
1. z art. 300 k.p. w związku z art. 3581
§ 1 k.c. i z art. 29 § 1 pkt 3 k.p., gdyż
wynagrodzenie za pracę jest wierzytelnością pracownika i od momentu jej
powstania jest to suma pieniężna, zapłata wynagrodzenia za pracę jest
dokonywana poprzez zapłatę sumy nominalnej, więc wynagrodzenie za pracę
powinno być w wypowiedzeniu zmieniającym wskazane kwotowo; wypowiedzenie
zmieniające jest nową umową o pracę, w sytuacji, gdy pracownik nie złoży
oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków pracy i płacy (tak jak w
przedmiotowej sprawie), a wynagrodzenie za pracę w umowie o pracę powinno być
wyrażone kwotowo ze wskazaniem składników wynagrodzenia;
2. art. 42 § 1 k.p. w związku z art. 30 § 4 k.p. poprzez wadliwe wskazanie
przyczyny wypowiedzenia powódce warunków pracy i płacy;
3. art. 3 ust. 3 pkt 1 ustawy z 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych
poprzez uznanie, iż powódka powinna mieć wykształcenie wyższe na zajmowanym
przez nią stanowisku pracy, kiedy jest inaczej.
Wydanie wyroku z 14 sierpnia 2008 r. przez Sąd Okręgowy wyrządziło
powódce szkodę poprzez utratę prawa do słusznego odszkodowania za niezgodne
z prawem wypowiedzenie jej warunków pracy i płacy w kwocie 7.292,88 zł.
4
Powódka wniosła o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku Sądu
Okręgowego w O. z 14 sierpnia 2008 r. i zasądzenie kosztów, w tym na rzecz
pełnomocnika tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu - według
norm.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W trybie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia nie rozpoznaje się ponownie merytorycznie sprawy, gdyż to było
przedmiotem sporu pomiędzy stronami sprawy głównej, lecz ocenia, czy objęte
skargą orzeczenie jest niezgodne z przepisami, których naruszenie zarzuca
skarżąca w podstawach skargi (art. 42410
k.p.c. w związku z art. 4245
§ 1 pkt 2
k.p.c.).
Skarga jest oczywiście bezzasadna i dlatego odmówiono przyjęcia jej do
rozpoznania.
Podlegałaby rozpoznaniu tylko w granicach zarzutów jej podstaw (art. 39813
§ 1 k.p.c. w związku z art. 42410
k.p.c.), przy związaniu ustaleniami faktycznymi
stanowiącymi podstawę wyroku objętego skargą (art. 39813
§ 2 k.p.c. w związku z
art. 42412
k.p.c.).
Zarzuty podstaw skargi (wyżej in extenso 1 i 2) nie dotyczą zasadności
wypowiedzenia umowy o pracę w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. w związku z art. 42 § 1
k.p., lecz tylko tej części niezgodności z prawem wypowiedzenia które prawodawca
(odrębnie od wypowiedzenia nieuzasadnionego) ujmuje jako wypowiedzenie
naruszające „przepisy o wypowiadaniu umów o pracę”. W tym też tkwi zasadnicza
słabość skargi, gdyż jej podstawy nie wskazują na naruszenie żadnego z przepisów
o wypowiadaniu umów o pracę. Oczywiście, że z kontekstu oraz z treści zarzutów
podstaw skargi wynika, że chodzi o naruszenie w przepisu art. 30 § 4 k.p. Jednakże
nie został on wskazany w podstawie skargi (art. 4245
§ 1 pkt 2 k.p.c.). Natomiast
wymienienie tego przepisu wśród przepisów z którymi zaskarżone orzeczenie jest
niezgodne nie przenosi się na podstawy skargi, gdyż wymóg wskazania przepisów
z art. 4245
§ 1 pkt 3 k.p.c. pełni odrębną funkcję i nie jest tożsamy z podstawami
skargi (odrębność regulacji w art. 4245
§ 1 pkt 2 i 3 k.p.c.). Odnosi się to również do
pozostałych przepisów wskazanych w ramach wymagań z art. 4245
§ 1 pkt 3 k.p.c.
5
Oznaczałoby to, że żądanej kontroli w obecnej skardze nie mogłoby
podlegać całe zaskarżone orzeczenie stwierdzające, że wypowiedzenie
zmieniające było zgodne z prawem, lecz tylko jego część, dotycząca w przekonaniu
skarżącej nieprawidłowego określenia propozycji nowego wynagrodzenia (ze
względu na wskazanie kategorii zaszeregowania i ilości punktów zamiast kwoty
nowego wynagrodzenia).
Tu jednak -pomijając brak w podstawie skargi zarzutu naruszenia art. 30 § 4
k.p.-, nie można nie zauważyć, że cała argumentacja zarzutów podstaw skargi
sprowadza się tylko do prezentowania odmiennego stanowiska niż stanowisko
pracodawcy zaaprobowane przez Sąd Okręgowy.
Warunki stawiane pracodawcy w zakresie wymagań z art. 30 § 4 k.p.
zasadniczo określa orzecznictwo, wszak przepis ten stwierdza jedynie, że w
wypowiedzeniu „powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie”.
Jeżeli więc Sąd stwierdził, że wskazanie nowych warunków płacy nie musi
być wyrażone w wypowiedzeniu zmieniającym bezwzględnie kwotowo i nadto
ustalił, że treść tej propozycji była konkretna i zrozumiała dla skarżącej, choćby ze
względu na zajmowane stanowisko, to nie można obecnie twierdzić, że takie
orzeczenie narusza przepisy art. 42 § 1 i 45 § 1 k.p. Nie istnieje bezwzględna
norma stanowiąca, że w wypowiedzeniu zmieniającym z art. 42 § 1 k.p. propozycja
nowych warunków płacy ma być wyrażono tylko kwotą pieniężną. Skoro
argumentacja skargi oparta została tylko na odmiennym twierdzeniu i nie wskazuje
przepisu albo orzecznictwa, z których wynikałaby norma przeciwna do przyjętej w
wyroku, a nadto nie można podważyć ustaleń wyroku o tym, iż skarżąca znała
zasady naliczenia wynagrodzenia (art. 39813
§ 2 k.p.c. w związku z art. 42412
k.p.c.), to uprawnione jest stwierdzenie, że skarga jest oczywiście bezzasadna (art.
4249
k.p.c.). Nie wystarczała więc sama argumentacja, że propozycja nowych
warunków płacowych mogła być wyrażona tylko kwotowo. W określonej sytuacji
oświadczenie pracodawcy podlegało wykładni i Sąd ocenił, że kategoria
zaszeregowania wraz punktami stanowiły zrozumiałą propozycję co do
wynagrodzenia, zwłaszcza, że to rozwiązanie nie było stosowane jednostkowo lecz
powszechnie do pracowników jednostki organizacyjnej i powódka z racji
6
stanowiska zajmowała się tym przedmiotem. Czym innym są przepisy o ustaleniu
wynagrodzenia w umowie o pracę i jego wypłacie w formie pieniężnej.
Ocena podstaw skargi (art. 4245
§ 1 pkt 2 k.p.c.) uzasadnia zatem odmowę
przyjęcia jej do rozpoznania na podstawie art. 4249
k.p.c. Bezzasadność skargi o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jest oczywista,
gdy już z samej jej treści wynika, że nie zostałaby uwzględniona w razie przyjęcia
jej do rozpoznania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 26 sierpnia 2008 r., III
BP 3/08, OSNP 2010 r. Nr 1-2, poz. 13).
O kosztach orzeczono zgodnie z wnioskiem, uwzględniając stawkę
wynikającą z rozporządzenia z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (§ 2.3., § 11.1. pkt 1, §
12.4. pkt 2, § 15-16).