Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PZ 43/10
POSTANOWIENIE
Dnia 10 grudnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (przewodniczący)
SSN Zbigniew Hajn
SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa J. K.
przeciwko R. G.
o przywrócenie do pracy, wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 10 grudnia 2010 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Okręgowego w W. z dnia 14 czerwca
2010 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i skargę kasacyjną Justyny
Kołodziejek kieruje do rozpoznania przez Sąd Najwyższy w
ramach przedsądu.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 14 czerwca 2010 r. Sąd Okręgowy VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych odrzucił skargę kasacyjną powódki J. K. od wyroku
tego Sądu z dnia 26 marca 2008 r. oddalającego apelację powódki od wyroku Sądu
Rejonowego w W. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 sierpnia
2007 r. wydanego w sprawie przeciwko R. G., którym przywrócono powódkę do
pracy i zasądzono na jej rzecz wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez
2
pracy w kwocie 818 zł (brutto) za każdy miesiąc pod warunkiem podjęcia pracy w
terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się wyroku wraz z ustawowymi odsetkami
od dnia podjęcia pracy.
W uzasadnieniu tego postanowienia Sąd wskazał, że postanowieniami z
dnia 13 maja 2009 r., w wykonaniu zarządzenia Sądu Najwyższego z dnia 4 maja
2009 r. II PK 15/09, ustalił wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 8.184 zł i z
tego względu odrzucił skargę kasacyjną powódki jako niedopuszczalną.
„Odrzucając skargę kasacyjną Sąd Okręgowy prawidłowo obliczył wartość
przedmiotu zaskarżenia, jednakże niewłaściwie uzasadnił rozstrzygnięcie w tym
zakresie, co skutkowało uchyleniem postanowienia” z dnia 13 maja 2009 r. przez
Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 10 listopada 2009 r. II PZ 13/09 „oraz
nieprawidłowym określeniem wartości przedmiotu zaskarżenia skargą kasacyjną w
postanowieniu Sądu Okręgowego z dnia 3 lutego 2010 r.” (na kwotę 11.496 zł).
W ocenie Sądu Okręgowego skarga kasacyjna jest niedopuszczalna
ponieważ wartość przedmiotu sporu w rozpoznawanej sprawie jest niższa niż
dziesięć tysięcy złotych (art. 3982
§ 1 k.p.c.). W piśmie z dnia 11 czerwca 2007 r.,
precyzującym ostatecznie pozew, miesięczne wynagrodzenie powódki określono
na 1.500 zł, bez wskazania czy jest to kwota brutto czy netto. Dlatego też Sąd
Rejonowy słusznie przyjął wskazaną kwotę 1.500 zł jako kwotę brutto i na tej
podstawie dokonał także wyliczenia kosztów procesu. W ocenie Sądu Okręgowego,
wskazanie przez pełnomocnika powódki dopiero w apelacji z dnia 2 października
2007 r., że w piśmie z dnia 11 czerwca 2007 r. wynagrodzenie to zostało podane w
kwocie netto, a nie brutto – a więc wskazanie przez niego kwoty 1.776 zł (brutto) w
miejsce kwoty 1.500 zł określonej przed Sądem pierwszej instancji stanowiło
niedopuszczalne na tym etapie postępowania rozszerzenie powództwa (art. 383
k.p.c.). W konsekwencji wartość przedmiotu zaskarżenia w wysokości 21.312 zł
(obliczonej jako dwunastokrotność wynagrodzenia powódki brutto, tj. kwoty 1.776
zł) została nieprawidłowo określona przez pełnomocnika powódki już na etapie
postępowania apelacyjnego. W ocenie Sądu Okręgowego wartość przedmiotu
zaskarżenia, zarówno w apelacji, jak i w postępowaniu kasacyjnym winna zostać
obliczona jako dwunastokrotność różnicy pomiędzy kwotą wynagrodzenia
zasądzoną na rzecz powódki przez Sąd pierwszej instancji, a kwotą
3
wynagrodzenia, którego powódka dochodziła pozwem (682 zł x 12 miesięcy), co
stanowi kwotę 8.184 zł, zgodnie z pierwotnym wyliczeniem wartości przedmiotu
zaskarżenia. Zatem ze względu na wartość przedmiotu zaskarżenia niższą niż
10.000 zł Sąd uznał skargę kasacyjną za niedopuszczalną.
W zażaleniu na to postanowienie powódka domagała się jego uchylenia
wskazując na naruszenie następujących przepisów postępowania: 1/ art. 26 k.p.c.
w związku z art. 368 § 2 k.p.c. w związku z art. 398 k.p.c. przez ponowne zbadanie
wartości przedmiotu zaskarżenia, mimo jego uprzedniego ustalenia
postanowieniem z dnia 3 lutego 2010 r. w sposób określony w art. 25 k.p.c., 2/ art.
358 w związku z art. 3986
§ 2 k.p.c. przez odrzucenie skargi kasacyjnej na
podstawie ustalenia wartości przedmiotu zaskarżenia na kwotę 8.184 zł, mimo
związania Sądu własnym postanowieniem z dnia 3 lutego 2010 r. ustalającym
wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 11.496 zł, które nie zostało uchylone, 3/
art. 328 § 2 w związku z art. 361 k.p.c. przez uzasadnienie zaskarżonego
postanowienia w oparciu o nieprawdziwą tezę o prawidłowym ustaleniu wartości
przedmiotu zaskarżenia na kwotę 8.184 zł w postanowieniu z dnia 13 maja 2010 r. i
nieprawidłowym ustaleniu wartości przedmiotu zaskarżenia na kwotę 11.496 zł w
postanowieniu z dnia 3 lutego 2010 r., 4/ art. 3982
§ 1 k.p.c. przez jego niewłaściwe
zastosowanie polegające na odrzuceniu skargi kasacyjnej z uwagi na ustalenie
wartości przedmiotu zaskarżenia poniżej kwoty 10.000 zł, podczas gdy przekracza
ona tę kwot.
Wnosząca zażalenie wskazała, że zarówno z postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 11 listopada 2010 r. II PZ 13/09 uchylającego postanowienie
Sądu Okręgowego z dnia 13 maja 2009 r., jak i z postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 26 maja 2010 r. II PK 48/10, zwracającego Sądowi Okręgowemu akta celem
sprawdzenia przedmiotu zaskarżenia skargą kasacyjną, nie wynika jakoby Sąd
Najwyższy „przytaknął Sądowi Okręgowemu (...), iż ten prawidłowo obliczył wartość
przedmiotu zaskarżenia postanowieniem z dnia 13.05.2009. - na kwotę 8.184 zł”.
Stąd dziwi twierdzenie Sądu Okręgowego, że wartość przedmiotu zaskarżenia
ustalona w postanowieniu z dnia 13 maja 2009 r. na 8.184 zł jest prawidłowa, a
jego uchylenie przez Sąd Najwyższy wynikało z wyłącznie „niewłaściwego
uzasadnienia rozstrzygnięcia w tym zakresie”. Trudno również doszukać się
4
związku między rzekomo prawidłowym obliczeniem w postanowieniu z dnia 13
maja 2009 r. wartości przedmiotu zaskarżenia, które jedynie zostało „niewłaściwie
uzasadnione" - a sposobem następczego ustalenia w postanowieniu z dnia 3 lutego
2010 r. wartości przedmiotu zaskarżenia, rzekomo nieprawidłowo, na kwotę 11.496
zł. Zdaniem skarżącej „jest całkowicie niejasne, w jaki sposób odrzucenie skargi
kasacyjnej postanowieniem z dnia 13.05.2009. miałoby skutkować nieprawidłowym
określeniem wartości przedmiotu zaskarżenia skargą kasacyjną w postanowieniu
Sądu Okręgowego z dnia 03.02.2010.”
Ponadto wnosząca zażalenie podkreśliła, że w uzasadnieniu wyroku Sądu
Okręgowego z dnia 26 marca 2008 r., co potwierdził Sąd Najwyższy w
postanowieniu z dnia 10 listopada 2009 r. uchylającym postanowienie Sądu
Okręgowego z dnia 13 maja 2009 r., mowa jest dochodzeniu pozwem kwoty 1.500
zł netto, podczas gdy w zaskarżonym postanowieniu Sąd Okręgowy odnosi się do
kwoty 1.500 zł brutto, w żaden sposób nie uzasadniając zmiany swojego
stanowiska.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W rozpoznawanej sprawie decydujące znaczenie miało postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 10 listopada 2009 r. uchylające „pierwsze” postanowienie Sądu
Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 26 marca 2008 r.
Sentencja wymienionego postanowienia Sądu Najwyższego ma charakter
reformatoryjny, tj. prawomocnie i definitywnie uchylający wymienione
postanowienie Sądu drugiej instancji o odrzuceniu skargi kasacyjnej. Wprawdzie w
uzasadnieniu wskazanego postanowienia Sądu Najwyższego niefortunnie została
podana podstawa prawna jego wydania „art. 398 14
§ 1 k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. w związku z art. 398 21
k.p.c.”, adekwatna do oddalenia zażalenia, a nie
do uchylenia reformatoryjnego zaskarżonego postanowienia, jednakże z
uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego wynika brak „akceptacji” tego
Sądu do „pozbawienia strony prawa do wniesienia skargi kasacyjnej”. Dlatego
wobec decydującej wartości reformatoryjnej sentencji postanowienia okoliczności
te prowadziły do skierowania przez Sąd Najwyższy skargi kasacyjnej do
rozpoznania w ramach przedsądu przez Sądi Najwyższy. W dalszej konsekwencji i
na gruncie prawomocnego i definitywnego postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
5
10 listopada 2009 r. uchylającego postanowienie Sądu drugiej instancji z dnia 13
maja 2009 r. o odrzuceniu skargi kasacyjnej, wadliwe i niedopuszczalne - w ocenie
składu orzekającego - było dalsze sprawdzanie wartości przedmiotu kasacyjnego
zaskarżenia na wniosek pełnomocnika strony pozwanej postanowieniem Sądu
drugiej instancji z dnia 3 lutego 2010 r., który ustalił wartość przedmiotu
kasacyjnego zaskarżenia „na kwotę 11.496 zł” (k. 559). Wywołało to kolejną i
„niespodziewaną” reakcję Sądu Najwyższego, który postanowieniem z dnia 26
maja 2010 r., II PK 48/10, zwrócił akta sprawy Sądowi Okręgowemu „celem
sprawdzenia wartości przedmiotu zaskarżenia skargą kasacyjną”, co doprowadziło
do wydania przez ten Sąd Okręgowy kolejnego postanowienia z dnia 11 czerwca
2010 r., ustalającego inną wartość przedmiotu kasacyjnego zaskarżenia - tym
razem „na kwotę 8.184 zł” (k. 567), bez uchylenia postanowienia z dnia 3 lutego
2010 r., a także do wydania zaskarżonego ponownego postanowienia z dnia 14
czerwca 2010 r. o odrzuceniu skargi kasacyjnej i to w sytuacji, gdy w obiegu
jurydycznym rozpoznawanej sprawy pozostają dwa orzeczenia Sądu drugiej
instancji ustalające rozbieżnie różne wartości tego samego przedmiotu kasacyjnego
zaskarżenia (w różnych kwotach 11.496 zł - postanowienie z dnia 3 lutego 2010 r.
oraz 8.184 zł - postanowienie z dnia11 czerwca 2010 r.).
W celu rozwikłania ujawnionego chaosu judykacyjnego Sąd Najwyższy
orzekł jak w sentencji, uznając, że o dopuszczalności wniesionej skargi kasacyjnej
przesądzało postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2009 r., które
reformatoryjnie uchylało („pierwsze”) postanowienie Sądu Okręgowego-Sądu Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 26 marca 2008 r. o odrzuceniu skargi
kasacyjnej. Ponadto i dla porządku - w ocenie składu orzekającego, wartość
przedmiotu kasacyjnego zaskarżenia w części wyroku Sądu drugiej instancji
oddalającego apelację powódki stanowi suma spornych wynagrodzeń za cały czas
pozostawania bez pracy od dnia uznanego za niezgodne z prawem
natychmiastowe rozwiązanie stosunku pracy, tj. od dnia doręczenia powódce pisma
o rozwiązaniu umowy o prace bez wypowiedzenia „do dnia podjęcia pracy przez
powódkę” wskutek wykonania prawomocnego orzeczenia o przywróceniu do pracy
(por. postanowienie Sądu Rejonowego w W. z dnia 5 sierpnia 2009 r., VI p …/06, w
przedmiocie wykładni pkt 2 wyroku tego Sądu Rejonowego z dnia 27 sierpnia 2007
6
r.), co w każdym razie prowadzi do wyliczenia wartości przedmiotu apelacyjnego i
kasacyjnego zaskarżenia w kwocie oczywiście wyższej niż dziesięć tysięcy złotych
(art. 19 k.p.c.). Jedynie w sprawie o przywrócenie do pracy wartość przedmiotu
sporu dotyczącego rozwiązania stosunku pracy na czas nieokreślony stanowi suma
wynagrodzenia za okres jednego roku (art. 231
k.p.c.). Natomiast w odrębnej od
przywrócenia do pracy sprawie o zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania
bez pracy, które przysługuje pod warunkiem podjęcia pracy w wyniku orzeczenia o
przywróceniu do pracy (art. 47 k.p.), wartość przedmiotu sporu i przedmiotu
zaskarżenia stanowi suma zasądzonych kwot wynagrodzeń za czas pozostawania
bez pracy. Roszczenie o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, które
jest zasądzane pod warunkiem podjęcia pracy w wyniku przywrócenia do pracy
(art. 47 k.p.), ma charakter odrębny i niezależny od roszczenia o przywrócenie do
pracy i tylko w judykaturze przyjęła się możliwość i dopuszczalność równoczesnego
wydania wyroku przywracającego do pracy wraz z warunkowym zasądzeniem
roszczenia o wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy i pod warunkiem
podjęcia pracy w wyniku przywrócenia do pracy (art. 47 k.p.).