Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III UO 2/12
POSTANOWIENIE
Dnia 19 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kwaśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Katarzyna Gonera
SSN Zbigniew Myszka
w sprawie z odwołania E. K.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
o emeryturę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 19 września 2012 r.,
skargi wnioskodawczyni o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem
Sądu Apelacyjnego w […] z dnia 21 września 2006 r.,
stwierdza niewłaściwość Sądu Najwyższego i przekazuje
skargę o wznowienie postępowania Sądowi Apelacyjnemu w
[…].
UZASADNIENIE
Wnioskodawczyni wniosła do Sądu Apelacyjnego w […] skargę o
wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Apelacyjnego z dnia 21 września 2006 r. Podstawę wznowienia postępowania
wskazano w przepisie art. 4011
k.p.c.
Zaskarżając (expressis verbis) powyższy wyrok Sądu Apelacyjnego
skarżąca wniosła o: 1) wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
wyrokiem Sądu Apelacyjnego w […] z dnia 21 września 2006 r.; 2) zmianę
2
powyższego wyroku i przyznanie prawa do emerytury z tytułu opieki nad chorym
dzieckiem, względnie o: 3) uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego
rozpatrzenia; 4) zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm
przepisanych.
W uzasadnieniu skargi wskazano, że wyrokiem z dnia 21 września 2006 r.
Sąd Apelacyjny oddalił apelację wnioskodawczyni od wyroku Sądu Okręgowego w
P. z dnia 31 maja 2006 r. o wcześniejszą emeryturę. Skarżąca wskazała, że
zasadniczym powodem nieuwzględnienia jej apelacji było uznanie przez Sąd
Apelacyjny dopuszczalności wznowienia przez organ rentowy postępowania na
podstawie art. 114 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Wyrokiem z dnia
17 maja 2007 r., III UK 6/07, Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną
wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 21 września 2006 r.
Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 28 lutego 2012 r., K 5/11,
ogłoszonym 8 marca 2012 r. orzekł, że art. 114 ust. 1 a ustawy z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest
niezgodny z zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa
wynikającą z art. 2 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.
W ocenie skarżącej – skoro podstawą prawną rozstrzygnięcia Sądu
Apelacyjnego w wyroku z dnia 21 września 2006 r. był przepis art. 114 ust. 1a
ustawy o emeryturach i rentach z FUS – skarga o wznowienie postępowania jest
konieczna i uzasadniona.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Nowelizacją kodeksu postępowania cywilnego z dnia 22 grudnia 2004 r.
dotychczasową kasację zastąpiono nadzwyczajnym środkiem odwoławczym –
skargą kasacyjną (por. obowiązujący od dnia 6 lutego 2005 r. art. 1 pkt 13 ustawy z
dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz
ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych – Dz. U. Nr 13, poz. 98).
Nadzwyczajny charakter tego środka zaskarżenia wyraża się w tym, że skarga
kasacyjna służy od orzeczeń prawomocnych (por. art. 3981
§ 1 k.p.c.). Efektem
wskazanej wyżej nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego – zmiany systemu
3
środków odwoławczych – jest oparcie postępowania cywilnego na
dwuinstancyjności.
Wbrew temu co przyjął Sąd Apelacyjny w postanowieniu o przekazaniu
sprawy Sądowi Najwyższemu, w sytuacji, gdy skarga o wznowienie postępowania
dotyczy prawomocnego wyroku Sądu drugiej instancji, do jej rozpoznania właściwy
jest – zgodnie z art. 405 k.p.c. – „sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie, a jeżeli
zaskarżono orzeczenia sądów różnych instancji, właściwy jest sąd instancji
wyższej”. W każdym z tych przypadków właściwym sądem jest Sąd Apelacyjny w
[…]. Sąd Najwyższy natomiast, który po rozpoznaniu skargi kasacyjnej, skargę tą
oddalił nie uzyskuje właściwości w tej sprawie z dwóch powodów. Po pierwsze
dlatego, że żądanie wznowienia postępowania zostało wyraźnie skierowane
przeciwko wyrokowi Sądu Apelacyjnego. Po drugie Sąd Najwyższy nie jest sądem,
„który ostatnio orzekał co do istoty sprawy” w rozumieniu przepisu art. 405 in fine
k.p.c. Sąd Najwyższy bowiem w swym wyroku oddalającym skargę kasacyjną,
orzekł o bezzasadności podstaw tej skargi (art. 39814
k.p.c.), która – o czym
wspomniano wyżej – wszczynała szczególne postępowanie odnoszące się do
prawomocnego wyroku (art. 3981
k.p.c.). Skarga o wznowienie postępowania
została skierowana do wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 21 września 2006 r.
Stosownie do treści przepisu art. 405 k.p.c. właściwym do rozpoznania skargi o
wznowienie postępowania jest sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie. Można
przypuszczać, że Sąd Apelacyjny przekazując skargę do rozpoznania Sądowi
Najwyższemu miał na uwadze to, że Sąd Najwyższy rozpoznał skargę kasacyjną
od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 21 września 2006 r. Jednakże Sąd
Apelacyjny pominął to, że skarga o wznowienie prawomocnie zakończonego
postępowania nie została skierowana przeciwko wyrokowi Sądu Najwyższego.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy postanowił jak w sentencji na
podstawie przepisu art. 200 k.p.c. w związku z art. 39821
w związku z art. 391 § 1
k.p.c.

III UO 2/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia