Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 31/14
POSTANOWIENIE
Dnia 6 czerwca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca)
SSN Barbara Myszka
w sprawie z powództwa Stowarzyszenia Autorów "Z." w W.
przeciwko Wydawnictwu […] Spółce z o.o. Spółce komandytowej w W.
z udziałem po stronie pozwanej interwenienta ubocznego "B.’’ Spółki
z o.o. w W.
o udzielenie informacji i zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 6 czerwca 2014 r.,
zażalenia strony pozwanej na wyrok Sądu Apelacyjnego
z dnia 20 lutego 2014 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok;
2. pozostawia rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego w orzeczeniu kończącym postępowanie
w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Stowarzyszenie Autorów Z. wniosło o zasądzenie od Wydawnictwa […]
spółka z o. o. kwoty 238 500 zł z odsetkami oraz o zobowiązanie pozwanego
Wydawnictwa do przedstawienia wyszczególnionych w pozwie informacji.
Interwencję uboczną w sprawie – po stronie pozwanego Wydawnictwa – zgłosił
podmiot o nazwie B. spółka z o. o., wnosząc o oddalenie powództwa w odniesieniu
do obu roszczeń powoda.
Sąd Okręgowy oddalił powództwo jako nieuzasadnione. Sąd ten ustalił, że Z.
otrzymał zezwolenie na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi do różnych
utworów, na tym samym polu eksploatacji działało również SFP. Z. i ten podmiot
zawarli w 2004 r. porozumienie tej treści, że SFP będzie inkasowało wynagrodzenie
za scenariusze polskich filmów zwielokrotnionych na nośnikach, za utwory
muzyczne i słowno-muzyczne, wykorzystywane w polskich i zagranicznych filmach.
Pozwane Wydawnictwo zawarło z licencjodawcami, m.in. z B. umowy licencyjne
dotyczące udzielania przez te podmioty pozwanemu licencji na korzystanie z filmów
w ramach prowadzonej działalności wydawniczej. Wydawnictwo […] załączało
poszczególne nośniki z filmami do wydawanych czasopism. Powództwo ulegało
oddaleniu, ponieważ powód nie miał legitymacji czynnej w zakresie obu roszczeń, a
ponadto powód nie wykazał właściwej podstawy ustalenia wysokości
dochodzonego wynagrodzenia. Apelacja powoda została oddalona przez Sąd
Apelacyjny, a w wyniku uwzględnienia skargi kasacyjnej powoda, Sąd Najwyższy
uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi drugiej instancji do
ponownego rozpoznania.
Sąd Apelacyjny, rozpoznając sprawę ponownie w zakresie obu
wspomnianych na wstępie roszczeń, wyrokiem z dnia 20 lutego 2014 r. uchylił
wyrok Sądu pierwszej instancji z dnia 8 lipca 2011 r. i przekazał sprawę temu
Sądowi do ponownego rozpoznania. W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie
takie było uzasadnione brakiem rozpoznania istoty sprawy przez Sąd pierwszej
instancji, a ponadto koniecznością przeprowadzenia pełnego postępowania
dowodowego (art. 386 § 4 k.p.c.).
3
W zażaleniu strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia
20 lutego 2014 r. kwestionowano zasadność wspomnianego uchylenia i domagano
się uchylenia wyroku Sądu Apelacyjnego i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania
zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Należy zaznaczyć, że ocena zasadności uchylenia wyroku sądu pierwszej
instancji przez sąd odwoławczy może nastąpić na podstawie przesłanek
wskazanych w art. 386 § 4 k.p.c. Nie ma przy tym zasadniczego znaczenia sposób
rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego, który – po wniesieniu skargi kasacyjnej jednej
ze stron - uznał za niezbędne uchylenie jedynie zaskarżonego kasacją wyroku, ale
nie wyroku sądu pierwszej instancji (art. 39815
§ 2 k.p.c.). Takie rozstrzygnięcie
Sądu Najwyższego nie przesądza o sposobie zakończenia postępowania
odwoławczego (orzeczenie co do istoty sprawy lub uchylenie wyroku sądu
pierwszej instancji), ponieważ sąd odwoławczy samodzielnie ocenia wystąpienie
przesłanek ewentualnego uchylenia kontrolowanego wyroku (art. 386 § 4 k.p.c.),
pozostając związany tylko wykładnią prawa dokonaną w danej sprawie przez Sąd
Najwyższy (art. 39820
k.p.c.).
W rozpoznawanej sprawie pojawiły się dwa podstawowe zagadnienie istotne
dla rozstrzygnięcia. Chodziło mianowicie o wykazanie legitymacji strony powodowej
w zakresie obu zgłoszonych w pozwie roszczeń oraz o wykazanie właściwej
podstawy (kryteriów) obliczenia wynagrodzenia przewidzianego w art. 70 ust. 21
ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.
z 2006 r., nr 90, poz. 631 ze zm.), dochodzonego przez powoda na rzecz twórców.
Sąd Okręgowy badał oba te zagadnienia i przyjął ostatecznie brak legitymacji
strony powodowej oraz to, że powód nie wykazał właściwych podstaw (kryteriów)
do ustalenia wysokości wspomnianego wynagrodzenia. Oba te zagadnienia
poddane były następnie szerszej analizie prawnej w pierwszym wyroku
Sądu Apelacyjnego, a potem w wyroku Sądu Najwyższego. Nie można zatem
podzielić stanowiska Sądu Apelacyjnego, iż toczący się spór „znalazł się
w istocie na etapie początkowym, na którym wyjaśniona została dopiero kwestia
legitymacji powoda i zarysowana została filozofia dalszego niezbędnego
4
postępowania”. Kontynuacja analizy prawnej wspomnianych obu wątków
w postępowaniu apelacyjnym i kasacyjnym nie może przekonywać o tym, że Sąd
pierwszej instancji nie rozpoznał w wyroku z dnia 8 lipca 2011 r. istoty sprawy
w rozumieniu art. 385 § 4 k.c. w zakresie obu zgłoszonych w pozwie roszczeń
(o wynagrodzenie i o udzielenie informacji).
W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego pojawiła się kwestia wskazania
właściwej stawki, według której należałoby obliczyć wysokość wynagrodzenia
dochodzonego przez stronę powodową na podstawie art. 70 ust. 21
ustawy
o prawie autorskim. Sąd Najwyższy uznał, że istniały podstawy do kontynuowania
postępowania dowodowego w celu wyboru odpowiedniej, właściwej stawki takiego
wynagrodzenia, przy czym nie była tu wystarczająca ogólna konstatacja Sądu
drugiej instancji o niewykazaniu stosownej stawki przez stronę powodową,
co miałoby uzasadniać oddalenie powództwa w tym zakresie. Sąd Najwyższy
zasugerował tu odwołanie się do dowodu z opinii biegłego (art. 233 k.p.c.) i dowód
taki na pewno mógłby być przeprowadzony także w postępowaniu odwoławczym
i tym samym – uzupełniać wcześniej dokonane w tym zakresie ustalenia faktyczne,
tj. poszukiwania przekonywających kryteriów pozwalających na określenie
„stosownego wynagrodzenia” w rozumieniu art. 70 ust. 21
ustawy o prawie
autorskim (art. 382 k.p.c.).
W tej sytuacji istniały uzasadnione podstawy do uchylenia zaskarżonego
wyroku (art. 39410
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39815
§ 1 k.p.c.).