IV KZ 31/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:02-07-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV KZ 31/14
POSTANOWIENIE
Dnia 25 czerwca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Cesarz (przewodniczący)
SSN Michał Laskowski
SSA del. do SN Dariusz Czajkowski (sprawozdawca)
w sprawie W. D.
oskarżonego z art. 212 § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 25 czerwca 2014 r.,
zażalenia oskarżonego i jego obrońcy,
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
w przedmiocie przekazania według właściwości sprawy z wniosku W. D. o
wyłączenie wszystkich sędziów Sądu Okręgowego w R.,
na podstawie art. 430 § 1 kpk
p o s t a n o w i ł:
pozostawić wniesione zażalenia bez rozpoznania.
UZASADNIENIE
Do Sądu Okręgowego w R. wpłynęła apelacja oskarżonego W. D. od wyroku
Sądu Rejonowego w R. wraz z wnioskiem tego oskarżonego o wyłączenie Sądu
Okręgowego w R. od rozpoznania jego sprawy. Do wniosku dołączony został
imienny wykaz wszystkich sędziów powyższego Sądu. Wniosek ten, w trybie art.
42 § 4 k.p.k., został przekazany do rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu.
Postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2014 r., sygn. akt … 21/14, Sąd
Apelacyjny, na podstawie art. 35 § 1 k.p.k. w zw. z art. 42 § 4 k.p.k., stwierdził swą
niewłaściwość do rozpoznania powyższej sprawy o wyłączenie sędziów i przekazał
2
ją do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w R. W uzasadnieniu swojej decyzji Sąd
Apelacyjny stwierdził, że wniosek o wyłączenie wszystkich sędziów danego sądu
należy potraktować jako dotyczący tylko sędziego (sędziów) wyznaczonego do
orzekania w danej sprawie.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł zarówno oskarżony, jak i jego
obrońca, wnosząc o jego uchylenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności podnieść należy, że zażalenie sporządzone
osobiście przez oskarżonego zostało wniesione po terminie określonym w art. 460
k.p.k. i z tego już powodu nie powinno być przez Prezesa Sądu Apelacyjnego
przyjęte z uwagi na powyższe uchybienie (art. 429 § 1 k.p.k.). Zażalenie to
oskarżony W. D. wniósł bowiem w dniu 6 maja 2014 r. (data stempla pocztowego),
podczas gdy kwestionowane postanowienie otrzymał 24 kwietnia 2014 r. (zwrotne
poświadczenie odbioru – k. 667).
Również zażalenie obrońcy oskarżonego należało pozostawić bez
rozpoznania, tyle tylko, że w oparciu o określoną w art. 429 § 1 k.p.k. przesłankę
niedopuszczalności tego środka odwoławczego z mocy ustawy.
Na wstępie należy wskazać, że w orzecznictwie od dawna utrwalony jest
pogląd, iż nie spełnia ustawowych wymogów dopuszczalności wniosek w
wyłączenie wszystkich sędziów danego sądu. Warunkiem rozpoznania takiego
wniosku jest jego skonkretyzowanie, zarówno w zakresie podstaw, w oparciu o
które żąda się wyłączenia, jak i wymogu indywidualnego wskazania sędziów (patrz
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 r., sygn. akt V KK
195/04, OSNKW z 2005 r., z. 1 poz. 5, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26
stycznia 2005 r., sygn. akt III KO 53/04, LEX nr 222992, postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 14 grudnia 2006 r., sygn. akt V KO 102/06, LEX nr 324795).
Wniosek złożony przez W. D. stwarza jedynie pozory takiej konkretyzacji.
Nie wskazuje bowiem przyczyn wyłączenia wobec każdego z sędziów z osobna,
lecz wymienia jedynie w końcowej części pisma wszystkich sędziów pełniących
swój urząd w Sądzie Okręgowym w R. Tego typu zabieg nie może być uznany za
dopuszczalny w świetle podstawy wyłączenia, o której mowa w art. 41 § 1 k.p.k. W
istocie bowiem, wskazana przez wnioskodawcę przyczyna wyłączenia stanowi
3
swoiste ,,votum nieufności” wobec całego organu, a nie personalnie wskazanych
osób wykonujących urząd sędziego we właściwym sądzie. Nie taki jest sens
unormowań przewidzianych w rozdziale II Kodeksu postępowania karnego: wszak
do wyjątkowej instytucji wyłączenia całego sądu może dojść tylko w wyniku jego
własnej inicjatywy (art. 37 k.p.k.), a nie z inicjatywy strony postępowania, która
podnosząc swoje obiekcje co do grożącego - w jej subiektywnym mniemaniu -
braku obiektywizmu w rozpoznaniu sprawy, w istocie może doprowadzić do
rezultatów dysfunkcyjnych dla wymiaru sprawiedliwości.
W realiach niniejszej sprawy nie było żadnych powodów, by przyjąć do
rozpoznania wniosek o wyłącznie wszystkich sędziów licznego w swojej obsadzie
Sądu Okręgowego w R. Tak skonstruowany wniosek, przez pryzmat art. 118 k.p.k.,
powinien zostać potraktowany jako próba obejścia zasady, iż nie jest dopuszczalne
żądanie wyłączenia całego sądu i mógł być rozpoznany co najwyżej w zakresie
tych sędziów, którzy zostali imiennie do sprawy wyznaczeni.
W podsumowaniu powyższych wywodów skonstatować należy, że Sąd
Okręgowy w R. nie powinien był nadawać biegu sprawie w oparciu o przepis art. 42
§ 4 zdanie drugie k.p.k., a skoro już doszło do przekazania sprawy do Sądu
Apelacyjnego w trybie określonym w tym przepisie, to właściwą decyzją tego Sądu
było pozostawienie takiego wniosku bez rozpoznania (por. analogiczne
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2011 r., sygn. akt IV KZ 8/11,
OSNKW 2011, z. 2, poz. 21). Skoro zaskarżone postanowienie Sądu Apelacyjnego
nie było w istocie decyzją w kwestii właściwości (art. 35 § 1 k.p.k.), a dotyczyło
jedynie prawnej oceny postąpienia Sądu Okręgowego w kontekście wymogów
określonych w art. 42 § 4 k.p.k., to nie ma więc podstaw do uznania, by
postanowienie to podlegało zaskarżeniu.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 25 czerwca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Cesarz (przewodniczący)
SSN Michał Laskowski
SSA del. do SN Dariusz Czajkowski (sprawozdawca)
w sprawie W. D.
oskarżonego z art. 212 § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 25 czerwca 2014 r.,
zażalenia oskarżonego i jego obrońcy,
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
w przedmiocie przekazania według właściwości sprawy z wniosku W. D. o
wyłączenie wszystkich sędziów Sądu Okręgowego w R.,
na podstawie art. 430 § 1 kpk
p o s t a n o w i ł:
pozostawić wniesione zażalenia bez rozpoznania.
UZASADNIENIE
Do Sądu Okręgowego w R. wpłynęła apelacja oskarżonego W. D. od wyroku
Sądu Rejonowego w R. wraz z wnioskiem tego oskarżonego o wyłączenie Sądu
Okręgowego w R. od rozpoznania jego sprawy. Do wniosku dołączony został
imienny wykaz wszystkich sędziów powyższego Sądu. Wniosek ten, w trybie art.
42 § 4 k.p.k., został przekazany do rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu.
Postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2014 r., sygn. akt … 21/14, Sąd
Apelacyjny, na podstawie art. 35 § 1 k.p.k. w zw. z art. 42 § 4 k.p.k., stwierdził swą
niewłaściwość do rozpoznania powyższej sprawy o wyłączenie sędziów i przekazał
2
ją do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w R. W uzasadnieniu swojej decyzji Sąd
Apelacyjny stwierdził, że wniosek o wyłączenie wszystkich sędziów danego sądu
należy potraktować jako dotyczący tylko sędziego (sędziów) wyznaczonego do
orzekania w danej sprawie.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł zarówno oskarżony, jak i jego
obrońca, wnosząc o jego uchylenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności podnieść należy, że zażalenie sporządzone
osobiście przez oskarżonego zostało wniesione po terminie określonym w art. 460
k.p.k. i z tego już powodu nie powinno być przez Prezesa Sądu Apelacyjnego
przyjęte z uwagi na powyższe uchybienie (art. 429 § 1 k.p.k.). Zażalenie to
oskarżony W. D. wniósł bowiem w dniu 6 maja 2014 r. (data stempla pocztowego),
podczas gdy kwestionowane postanowienie otrzymał 24 kwietnia 2014 r. (zwrotne
poświadczenie odbioru – k. 667).
Również zażalenie obrońcy oskarżonego należało pozostawić bez
rozpoznania, tyle tylko, że w oparciu o określoną w art. 429 § 1 k.p.k. przesłankę
niedopuszczalności tego środka odwoławczego z mocy ustawy.
Na wstępie należy wskazać, że w orzecznictwie od dawna utrwalony jest
pogląd, iż nie spełnia ustawowych wymogów dopuszczalności wniosek w
wyłączenie wszystkich sędziów danego sądu. Warunkiem rozpoznania takiego
wniosku jest jego skonkretyzowanie, zarówno w zakresie podstaw, w oparciu o
które żąda się wyłączenia, jak i wymogu indywidualnego wskazania sędziów (patrz
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 r., sygn. akt V KK
195/04, OSNKW z 2005 r., z. 1 poz. 5, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26
stycznia 2005 r., sygn. akt III KO 53/04, LEX nr 222992, postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 14 grudnia 2006 r., sygn. akt V KO 102/06, LEX nr 324795).
Wniosek złożony przez W. D. stwarza jedynie pozory takiej konkretyzacji.
Nie wskazuje bowiem przyczyn wyłączenia wobec każdego z sędziów z osobna,
lecz wymienia jedynie w końcowej części pisma wszystkich sędziów pełniących
swój urząd w Sądzie Okręgowym w R. Tego typu zabieg nie może być uznany za
dopuszczalny w świetle podstawy wyłączenia, o której mowa w art. 41 § 1 k.p.k. W
istocie bowiem, wskazana przez wnioskodawcę przyczyna wyłączenia stanowi
3
swoiste ,,votum nieufności” wobec całego organu, a nie personalnie wskazanych
osób wykonujących urząd sędziego we właściwym sądzie. Nie taki jest sens
unormowań przewidzianych w rozdziale II Kodeksu postępowania karnego: wszak
do wyjątkowej instytucji wyłączenia całego sądu może dojść tylko w wyniku jego
własnej inicjatywy (art. 37 k.p.k.), a nie z inicjatywy strony postępowania, która
podnosząc swoje obiekcje co do grożącego - w jej subiektywnym mniemaniu -
braku obiektywizmu w rozpoznaniu sprawy, w istocie może doprowadzić do
rezultatów dysfunkcyjnych dla wymiaru sprawiedliwości.
W realiach niniejszej sprawy nie było żadnych powodów, by przyjąć do
rozpoznania wniosek o wyłącznie wszystkich sędziów licznego w swojej obsadzie
Sądu Okręgowego w R. Tak skonstruowany wniosek, przez pryzmat art. 118 k.p.k.,
powinien zostać potraktowany jako próba obejścia zasady, iż nie jest dopuszczalne
żądanie wyłączenia całego sądu i mógł być rozpoznany co najwyżej w zakresie
tych sędziów, którzy zostali imiennie do sprawy wyznaczeni.
W podsumowaniu powyższych wywodów skonstatować należy, że Sąd
Okręgowy w R. nie powinien był nadawać biegu sprawie w oparciu o przepis art. 42
§ 4 zdanie drugie k.p.k., a skoro już doszło do przekazania sprawy do Sądu
Apelacyjnego w trybie określonym w tym przepisie, to właściwą decyzją tego Sądu
było pozostawienie takiego wniosku bez rozpoznania (por. analogiczne
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2011 r., sygn. akt IV KZ 8/11,
OSNKW 2011, z. 2, poz. 21). Skoro zaskarżone postanowienie Sądu Apelacyjnego
nie było w istocie decyzją w kwestii właściwości (art. 35 § 1 k.p.k.), a dotyczyło
jedynie prawnej oceny postąpienia Sądu Okręgowego w kontekście wymogów
określonych w art. 42 § 4 k.p.k., to nie ma więc podstaw do uznania, by
postanowienie to podlegało zaskarżeniu.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.