Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KO 45/14
POSTANOWIENIE
Dnia 16 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Puszkarski
SSN Andrzej Ryński
na posiedzeniu w dniu 16 lipca 2014 r.
po rozpoznaniu sprawy z wniosku obrońcy D. K.
skazanej za przestępstwo z art. 148 § 1 k.k.
o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Sądu
Apelacyjnego w […] z dnia 7 kwietnia 2011 r., sygn. akt II AKa …/11,
utrzymującym w mocy wyrok Sądu Okręgowego w B. z dnia 30
listopada 2010 r., sygn. akt III K …/08,
na podstawie art. 544 § 2 i 3 k.p.k.
p o s t a n o w i ł :
1. oddalić wniosek;
2. kosztami sądowymi postępowania o wznowienie obciążyć
skazaną.
UZASADNIENIE
D. K. skazana została wyrokiem Sądu Okręgowego w B. z dnia 30 listopada
2010 r., sygn. akt III K …/08, za to, że w nocy z 29 na 30 stycznia 2008 r. w B.,
działając z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia męża L. K. oddała w jego
kierunku jeden strzał z pistoletu w następstwie czego nastąpił zgon, to jest za winną
przestępstwa z art. 148 § 1 k.k. i za przestępstwo to skazano ją na karę 25 lat
pozbawienia wolności.
2
Po rozpoznaniu apelacji obrońcy oskarżonej, Sąd Apelacyjny wyrokiem z
dnia 7 kwietnia 2011 r., sygn. akt II AKa …/11, utrzymał w mocy wyrok Sądu
Okręgowego, uznając wniesioną apelację za oczywiście bezzasadną.
Wniesiona przez obrońcę skazanej kasacja od wyroku Sądu Apelacyjnego
została oddalona przez Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 21 marca 2012 r.,
sygn. III KK 314/11, przy czym oddalono ją jako kasację oczywiście bezzasadną.
W dniu 26 maja 2014 r. do Sądu Najwyższego wpłynął wniosek obrońcy
skazanej o wznowienie postępowania. Obrońca, wskazując przepis art. 540 § 1 pkt
2 k.p.k. wniósł o uchylenie wyroku Sądu Apelacyjnego i utrzymanego nim w mocy
wyroku Sądu Okręgowego i przekazanie sprawy Sądowi w B. do ponownego
rozpoznania.
W uzasadnieniu wniosku powołano się na ujawnienie, już po wydaniu obu
wyroków, nowych faktów i dowodów, nieznanych uprzednio Sądom, w postaci opinii
sporządzonej przez psychologa klinicznego M. S., która na podstawie badań
skazanej i analizy akt sprawy, w tym poprzednio wydanych opinii, uznała, że
działanie skazanej tempore criminis mieściło się w ramach tzw. afektu
fizjologicznego. Wskazana opinia jest przy tym tzw. opinią prywatną, zaś jej wnioski,
co wprost podkreślono w uzasadnieniu wniosku o wznowienie są tożsame z
wnioskami opinii biegłej psycholog W. S., która wydała opinię w toku postępowania.
Obrońca skazanej wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii psychologa
klinicznego M. S. oraz o dopuszczenie i przeprowadzenie przez Sąd dowodu z
opinii sądowo-psychologicznej na okoliczności dotyczące ustalenia, czy D. K.
znajdowała się tempore criminis w stanie silnego wzburzenia przy zastosowaniu
testów projekcyjnych, których wcześniej nie przeprowadzono z udziałem skazanej.
Dodatkowo obrońca wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii, która wykonana
została w warunkach jej izolacji, a która znajduje się w Areszcie Śledczym w B.
We wniosku o wznowienie znalazł się również wniosek o rozważenie
możliwości wstrzymania przez Sąd Najwyższy wykonania wyroku albowiem od
października 2013 r. skazana korzysta z przerwy w odbywaniu kary.
Prokurator Prokuratury Generalnej w piśmie z dnia 17 czerwca 2014 r.
wniosła o oddalenie wniosku.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
3
Przepis art. 540 § 1 pkt 2 lit. b k.p.k., na który powołano się we wniosku
obrońcy, przewiduje wznowienie postępowania, jeżeli po wydaniu orzeczenia
ujawnią się nowe fakty lub dowody nieznane przedtem sądowi, wskazujące na to,
że prawomocne orzeczenie w świetle nowych faktów i dowodów jest niesłuszne.
Podstawa wznowienia postępowania propter nova opierać się może tylko na takich
faktach lub dowodach, z którymi sąd nie zapoznał się w toku prawomocnie
zakończonego postępowania, inaczej mówiąc, nie znał ich przy orzekaniu.
Wskazany we wniosku nowy dowód w postaci tzw. opinii prywatnej psychologa
klinicznego M. S. nie mógł być znany sądowi wyrokującemu w sprawie D. K. Opinia
ta bowiem sporządzona została 1 maja 2014 r., a więc ponad trzy lata po
prawomocnym zakończeniu postępowania. Jest to zatem, przynajmniej z
chronologicznego punktu widzenia, dowód nowy w rozumieniu omawianego
przepisu. Dowód ten wskazywać ma jednocześnie na wystąpienie jednej z sytuacji,
o których mowa w punkcie 2 art. 540 § 1 k.p.k. Jak podano we wniosku, nowy
dowód wskazywać ma na to, że poprzednio dokonane ustalenia faktyczne
dotyczące działania w ramach tzw. afektu fizjologicznego mogą zostać skutecznie
podważone.
Z licznych orzeczeń Sądu Najwyższego wynika, że nowy dowód wskazywać
ma na wysokie prawdopodobieństwo, że w wyniku wznowienia postępowania
zapadnie odmienne od poprzedniego orzeczenie. Innymi słowy nie chodzi jedynie o
przedstawienie wątpliwości co do wcześniejszych ustaleń faktycznych, a o
poważne prawdopodobieństwo błędności wyroku skazującego (zob. m. in.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2004 r., III KO 32/02,
OSNKW 2004, z.10, poz. 99 i cytowane tam orzecznictwo; postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 12 lutego 2009 r., III KO 73/08, R-OSNKW 2009, poz. 396).
Kwestia stanu psychicznego D. K. w trakcie trwania jej małżeństwa,
bezpośrednio przed zdarzeniem stanowiącym przedmiot rozpoznania, w trakcie
tego zdarzenia, jak i po śmierci L. K. stanowiła przedmiot wnikliwych rozważań
zarówno sądu pierwszej instancji, jak i, na skutek zarzutu apelacji obrońcy, sądu
odwoławczego. W toku postępowania skazana badana była przez kolejnych
biegłych psychiatrów i psychologów i to zarówno w toku powtarzanych badań
jednorazowych, jak i przeprowadzonej obserwacji sądowo – psychiatrycznej. W
4
uzasadnieniach wyroków sądów obu instancji znajdują się obszerne rozważania
dotyczące możliwości wystąpienia u oskarżonej w chwili czynu afektu
fizjologicznego. Szczegółowej ocenie poddano także wydaną w toku postępowania
opinię biegłej psycholog W. S. (zob. s. 72-74 uzasadnienia wyroku Sądu
Okręgowego w B.; całość rozważań dotyczących opinii biegłych psychiatrów i
psychologów s. 72-88 uzasadnienia wyroku), Sąd ten analizował wnioski biegłej w
kontekście wniosków innych biegłych psychologów – E. N. i psychologa
opiniującego w zespole – A. A., S. J., P. K. i K. D. W obszernym wywodzie
dotyczącym afektu, także w związku ze spożytym alkoholem i po wnikliwej analizie
konfliktów małżeńskich Sąd doszedł do wniosku, że w sprawie nie wystąpił afekt. W
tym zakresie Sąd Okręgowy nie podzielił wniosków biegłej W. S. i wyjaśnił z jakich
powodów.
Rozumowanie sądu pierwszej instancji w tym zakresie poddane zostało
kontroli odwoławczej na skutek apelacji obrońcy. Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu
wyroku przedstawił także obszerny wywód wyjaśniający z jakich powodów
odrzucono wnioski biegłej W. S. (zob. s. 24-26 uzasadnienia), w tym zakresie
bowiem sąd odwoławczy uznał rozumowanie sądu pierwszej instancji za w pełni
prawidłowe.
O ile zatem można przyjąć, że załączona do wniosku o wznowienie
postępowania opinia prywatna jest dowodem nowym w tym znaczeniu, że sądy nie
mogły się z nim zetknąć, to w żaden sposób nie można przyjąć, aby omawiane w
nim zagadnienie było nowe lub by z opinii tej wynikała potrzeba powtórzenia
postępowania w omawianym zakresie z powodu zaniedbań lub błędów biegłych.
Psycholog M. S. po badaniu skazanej i zapoznaniu się z dotychczasowymi opiniami
doszła do wniosku zbieżnego z wnioskiem, który stanowił już przedmiot rozważań
sądów. W tym znaczeniu nie można dowodu tego uznać za nowy i wskazujący na
potrzebę wzruszenia prawomocnych rozstrzygnięć, które zapadły w tej sprawie.
Podzielenie rozumowania przedstawionego we wniosku o wznowienie
powodowałoby, że we wszystkich sprawach, w których dochodzi do rozbieżności
we wnioskach biegłych, przedstawienie kolejnej opinii, także opinii prywatnej, w
której zawarty jest wniosek polemiczny w stosunku do przyjętego za podstawę
rozstrzygnięcia, generowałoby potrzebę wznowienia postępowania. Rozumowanie
5
takie jest sprzeczne z istotą nadzwyczajnej instytucji procesowej pozwalającej na
wyjątkowe podważenie prawomocnego wyroku, jaką jest wznowienie postępowania.
Dodać także trzeba, że wniosek o dopuszczenie i przeprowadzenie opinii w
toku postępowania nie może być uwzględniony albowiem opinia ta, jako dokument
prywatny sporządzony w toku postępowania i dla jego celów nie mógłby być
włączony do materiału dowodowego sprawy (zob. art. 393 § 3 k.p.k.). Dokument
taki mógłby zatem jedynie stanowić rodzaj informacji o wadliwości wydanych w
sprawie opinii i potrzebie ponownego przeprowadzenia postępowania, w toku
którego doszłoby do powołania nowych biegłych, ale w trybie przewidzianym w art.
202 k.p.k., po stwierdzeniu przesłanek, o których mowa w art. 201 k.p.k. Zauważyć
przy tym należy, że z załączonego do wniosku dokumentu, ani z wyników badań w
nim omawianych nie wynika kategorycznie, że w sprawie doszło do wystąpienia
silnego wzburzenia, taki kategoryczny wniosek nie znalazł się również w
przytaczanej we wniosku opinii biegłej W. S.
W tym stanie rzeczy, wskazywana jako nowy dowód ekspertyza stanowi
jedynie kolejny i nienowy głos w rozważaniach, które zostały wnikliwie
przeprowadzone w sądach obu instancji wyrokujących w tej sprawie. Z tego
powodu brak podstaw do uwzględnienia wniosku o wznowienie i wszystkich
postulatów zawartych w tym wniosku, to jest wniosków o dopuszczenie dowodów, o
których mowa w punktach 2, 3 i 4 petitum wniosku oraz, co nie wymaga w tym
kontekście uzasadnienia, wniosku o wstrzymanie wykonania wyroku.
Z powyższych względów wniosek oddalono.