Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KO 5/14
POSTANOWIENIE
Dnia 16 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Puszkarski
SSN Andrzej Ryński (sprawozdawca)
w sprawie T. K.
skazanego z art. 258 § 2 k.k. i innych
po rozpoznaniu wniosku obrońcy skazanego
w przedmiocie wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym
wyrokiem Sądu Apelacyjnego w […] z dnia 6 grudnia 2011 r., zmieniającym
wyrok Sądu Okręgowego w G. z dnia 21 października 2010 r.,/
p o s t a n o w i ł
1. oddalić wniosek;
2. zwolnić skazanego od ponoszenia kosztów sądowych
postępowania o wznowienie.
UZASADNIENIE
Obrońca skazanego T. K. na podstawie art. 540 § 1 pkt 2 k.p.k., art. 542 § 1
k.p.k. oraz art. 544 § 2 k.p.k. wystąpił z wnioskiem o wznowienie postępowania
zakończonego wyrokiem Sądu Apelacyjnego, z dnia 6 grudnia 2011 r. częściowo
zmieniającym wyrok Sądu Okręgowego G. z dnia 21 października 2010 r., którym
po dokonanych przez Sąd odwoławczy zmianach, T. K. został prawomocnie
skazany za popełnienie trzech przestępstw kwalifikowanych odpowiednio -
pierwsze z art. 163 § 1 pkt 3 k.k. w zb. z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w
zw. z art. 65 § 1 k.k., drugie z art. 258 § 2 k.k. - a trzecie z art. 280 § 1 k.k. w zw. z
2
art. 65 § 1 k.k., za które została mu wymierzona kara łączna 4 lat pozbawienia
wolności. Podstawą wniosku był przepis art. 540 § 1 pkt 2 lit b k.p.k., ponieważ
zdaniem wnioskodawcy w niniejszej sprawie ujawnione zostały fakty i dowody nie
znane wcześniej sądowi, wskazujące na to, że T. K. został skazany za popełnienie
przestępstwa zagrożonego karą surowszą. Okoliczności te zostały sprecyzowane w
uzasadnieniu wniosku o wznowienie postępowania. Jego autor podniósł w nim, że
w sprawie, sygn. akt II K …/09, toczącej się przed Sądem Rejonowym w G. na
rozprawie w dniu 26 listopada 2013 r. doszło do przesłuchania świadków,
stanowiących nowe nieznane wcześniej sądowi źródła dowodowe, z których
zeznań wynika, że wobec T. K. stosowany był przez członków grupy przestępczej
przymus fizyczny i psychiczny, co eliminowało popełnienie przez niego
przypisanych przestępstw wobec faktu, że mógł on działać w ramach kontratypów
określonych w art. 25 i 29 k.k., wyłączających odpowiedzialność karną skazanego
za przypisane mu czyny. Zdaniem autora wniosku, dowody te wskazują, że
skazany mógł nie brać udziału w grupie zbrojnej, nie czerpać korzyści z czynów
zabronionych, jak też nie dokonywać zaboru i niszczenia mienia.
Powołując się na powyższe, skarżący wniósł o wznowienie postępowania,
uchylenie wyroków Sądów obu instancji w odniesieniu do T. K. i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.
Prokurator w odpowiedzi na powyższy wniosek postulował jego oddalenie.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje.
Wniosek obrońcy o wznowienie postępowania w sprawie Sądu Okręgowego
w G. z dnia 21 października 2010 r., sygn. akt IV K …/06/03, nie zasługuje na
uwzględnienie.
Wbrew stanowisku skarżącego, na rozprawie prowadzonej przed Sądem
Rejonowym w dniu 26 listopada 2013 r. został przesłuchany tylko jeden świadek S.
H. Z zeznań tego świadka wynika, że zna skazanego T. K., który jego zdaniem
był zmuszany biciem przez pewne osoby, których nie potrafił wskazać, do
przekazywania pieniędzy, handlu narkotykami, o czym dowiedział się od
dziewczyny skazanego i fakty te miały miejsce w przedziale od 1998 r. do 2000 r.
Jednocześnie, według oceny świadka, T. K. nie należał do grupy przestępczej.
Należy podkreślić, że świadek ten operuje w swoich zeznaniach samymi ogólnikami
3
i poza powołaniem się na informacje uzyskane od dziewczyny T. K. nie potrafi
wskazać skąd je uzyskał, kto zmuszał skazanego do handlu narkotykami i na
podstawie jakich okoliczności ocenił on, że skazany nie należał do grupy
przestępczej. Jego wnioskowanie w tym zakresie oparte na twierdzeniu, że nie był
on kolegą członków tej grupy, stanowi daleko idące uproszczenie, skoro nie był on
w stanie wskazać personaliów osób należących do tej grupy, opisując jedynie
swoje powiązania z P. S.
Wniosek o wznowienie postępowania został uzupełniony przez skazanego
przesłaną do Sądu Najwyższego kserokopią zeznań jego dziewczyny P. D.,
przesłuchanej przez Sąd Rejonowy w G., na rozprawie w dniu 18 marca 2014 r.
W swoich zeznaniach świadek podała, że według jej oceny w latach 1999-
2004, kiedy wspólnie z nim mieszkała, T. K. nie należał do grupy zbrojnej.
Prowadził wówczas serwis komputerowo- rowerowy oraz pracował przy złomie.
Wspominała także o groźbach kierowanych do skazanego przez P. S. Natomiast z
opowieści znała fakt pobicia T. K. przez nieznaną jej osobę. Wspominała także o
pieniądzach, które miał on oddać bliżej nieokreślonym osobom. Zastrzegła jednak,
że nie wiedziała czym faktycznie zajmował się skazany, a w szczególności czy
prowadził handel narkotykami, ponieważ praktycznie przez cały dzień przebywała w
pracy. Nie opowiadał on również na temat ewentualnych zdarzeń z innym osobami.
Natomiast zaobserwowała wówczas w ich mieszkaniu nieduże ilości narkotyków.
W konsekwencji również przytoczone zeznania P. D., która przecież miała
być źródłem informacji dla S. H., są bardzo ogólne i oparte głównie na jej
odczuciach, a nie konkretnych faktach wskazujących, że T. K. był zmuszany przez
grupę przestępczą do dokonywania przestępstw.
Nadto należy podkreślić, że wskazani świadkowie nie mieli realnych szans
na uzyskanie konkretnych informacji o funkcjonowaniu T. K. w ramach grupy
przestępczej, ponieważ członkowie takich grup stanowią dość hermetyczne
środowisko i z oczywistych względów nie ujawniają swojej przynależności do tego
rodzaju organizacji, a nawet nie muszą być zorientowani w pełnym składzie
osobowym grupy, w szczególności gdy prowadzi ona rozległą działalność
przestępczą.
4
Niewątpliwie ocena przydatności proponowanych przez wnioskującego o
wznowienie postępowania nowych dowodów powinna być dokonywana nie
samoistnie, ale w ścisłym powiązaniu z oceną dotychczas zgromadzonych w
postępowaniu dowodów (zob. postanowienie SN z dnia 18 marca 2010 roku, sygn.
akt IV KO 148/09, OSNwSK 2010/1/611).
Trafnie zauważył prokurator, że Sądy obu instancji orzekające w tej sprawie
uwzględniały, iż M. B. i O. F. stosowali przemoc fizyczną i psychiczną wobec T. K.,
który to fakt został ustalony m. in. na podstawie jego wyjaśnień oraz relacji P. S. i
T. W. Dodatkowo okoliczność ta była przedmiotem jednego z zarzutów apelacji
obrońcy T. K. (k.10784), rzetelnie rozważonego przez Sąd odwoławczy (s.101-102
uzasadnienia SA). Zatem, nie była ona nieznana Sądom orzekającym w tej
sprawie (s. 121 uzasadnienia SO). Sąd odwoławczy słusznie uznał, że taki sposób
traktowania T. K. przez jego wspólników wynikał z pozycji, jaką zajmował w grupie
przestępczej i nie wykluczał przyjęcia jego sprawstwa w kontekście strony
podmiotowej przypisanych mu przestępstw, a jednocześnie wskazywał na
hierarchiczne podporządkowanie jej członków w ramach funkcjonującej struktury.
Nadto trafnie zauważył, że T. K. zaprzeczając swojemu udziałowi w grupie
przestępczej, przedstawiał w swoich wyjaśnieniach okoliczności, które wskazywały
na jego aktywny udział w tej grupie.
Powyższa konstatacja prowadzi do wniosku, że zeznania świadków S. H. i
P. D., które ze względu na znaczną ogólnikowość ich twierdzeń nie dają się
pozytywnie weryfikować innymi dowodami, nie mogły skutecznie podważać
dowodów stanowiących podstawą ustaleń dokonanych przez Sądy orzekające w tej
sprawie, pozwalających na przypisanie T. K. przestępstw w kształcie
zmodyfikowanym przez Sąd Apelacyjny.
Warto przypomnieć, że we wniosku o wznowienie postępowania opartym na
podstawie sformułowanej w art. 540 § 1 pkt 2 lit. b k.p.k., aby mógł on stać się
skuteczną podstawą decyzji o jego uwzględnieniu, nie wystarczy przedstawić
jakiekolwiek nowe fakty i dowody nieznane sądom orzekającym (propter nova),
lecz tylko takie fakty lub dowody, które wskażą na to, że oskarżonego prawomocnie
skazano za przestępstwo zagrożone karą surowszą albo nie uwzględniono
okoliczności zobowiązujących do nadzwyczajnego złagodzenia kary albo też
5
błędnie przyjęto okoliczności wpływające na nadzwyczajne obostrzenie kary. W
niniejszej sprawie autor wniosku, praktycznie nie przedstawił nowych faktów w
rozumieniu przywołanego przepisu, które nie byłyby znane sądom orzekającym w
tej sprawie, a proponując nowe dowody wystąpienia wskazanych przesłanek
wznowienia postępowania – w świetle przedstawionej wyżej argumentacji – nie
wykazał.
Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak na wstępie. Zwalniając
skazanego do ponoszenia kosztów sądowych postępowania wznowieniowego
kierowano się treścią przepisów art. 639 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k.,
uwzględniając sytuację finansową wymienionego oraz fakt odbywania przez niego
obecnie kary.