Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KRS 37/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 sierpnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Halina Kiryło (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Korzeniowski
SSN Krzysztof Staryk
w sprawie z odwołania R. S.
od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa Nr […] z dnia 5 marca 2014 r. w
przedmiocie przedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na
stanowisku sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w […], ogłoszonym
w Monitorze Polskim […],
z udziałem: J.S. i J. W.
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 27 sierpnia 2014 r.,
oddala odwołanie.
UZASADNIENIE
Krajowa Rada Sądownictwa uchwałą z dnia 5 marca 2014 r. 14 postanowiła:
1/ przedstawić Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem o powołanie do
pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w […] kandydaturę J. S. – radcy prawnego i J. W. – radcy prawnego; 2/ nie
przedstawiać Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem o powołanie do
2
pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
kandydatur: […], R. S. - radcy prawnego, […] a nadto postanowiła umorzyć
postępowanie z wniosku […].
W uzasadnieniu uchwały podano, że na dwa wolne stanowiska sędziego w
Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w [...], ogłoszone w Monitorze Polskim
zgłosiło się siedemnastu wyżej wymienionych kandydatów. Zespół członków
Krajowej Rady Sądownictwa w dniu 10 lutego 2014 r. rekomendował Radzie
kandydatury J. S. oraz J. W. na powyższe stanowiska sędziowskie. Po
przeprowadzeniu w dniu 4 marca 2013 r. rozmów z zaproszonymi kandydatami,
Krajowej Rady Sądownictwa na posiedzeniu w dniu 5 marca 2014 r. uznała, że w
obecnej procedurze nominacyjnej najlepszymi kandydatami na wakujące
stanowiska sędziowskie są J. S. oraz J. W.
J. S. w maju 1997 r. ukończyła wyższe studia prawnicze na Wydziale Prawa
i Administracji Uniwersytetu […], uzyskując tytuł magistra prawa z ogólną oceną
bardzo dobrą. Po odbyciu aplikacji radcowskiej, w maju 2002 r. złożyła egzamin
radcowski z łączną ocenę bardzo dobrą i została wpisana na listę radców prawnych
Okręgowej Izby Radców Prawnych w […]. Od września 2001 r. zatrudniona jest w
Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Szczecinie, początkowo na stanowisku
referenta prawnego, a następnie radcy prawnego w Wydziale Obsługi Prawnej,
wykonując te obowiązki do chwili obecnej. Równolegle, od 1 października 2002 r.,
podjęła zatrudnienie na stanowisku asystenta w Katedrze Prawa Cywilnego i
Handlowego Uniwersytetu […], a następnie od sierpnia 2005 r. zatrudniona była w
tym charakterze w Katedrze Prawa Własności Intelektualnej tej uczelni. Po
przedstawieniu rozprawy doktorskiej, uchwałą Rady Wydziału Prawa i Administracji
Uniwersytetu […] z dnia 12 czerwca 2008 r. uzyskała stopień naukowy doktora
nauk prawnych. Z dniem 1 października 2008 r. mianowana została na stanowisko
adiunkta na tym Uniwersytecie, które to stanowisko zajmuje do chwili obecnej.
Ponadto w 2002 r. ukończyła z wynikiem bardzo dobrym dwusemestralne studia
podyplomowe w Szkole Biznesu w zakresie Administracji Publicznej w Unii
Europejskiej. Wykonując zawód radcy prawnego kandydatka świadczyła również,
na podstawie umów cywilnoprawnych, pomoc prawną na rzecz Urzędu Gminy w N.,
Polskiego Towarzystwa Informatycznego oraz Szkoły Biznesu. Od 1 lutego 2013 r.
3
do chwili obecnej wykonuje obsługę prawną Delegatury Urzędu Komunikacji
Elektronicznej w […]. Ocenę kwalifikacyjną kandydatki sporządził sędzia NSA w
stanie spoczynku M. J. Po przeprowadzonej analizie pracy kandydatki sędzia
wizytator stwierdził, że lektura pism wnoszonych przez opiniowaną w imieniu
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wskazuje na wysoki profesjonalizm autorki.
Cechuje je pełna przejrzystość formalna i wzorowa poprawność językowa, zawarte
w nich żądania i wnioski formułowane są w sposób nie pozostawiający wątpliwości
co do ich treści, zaś ich uzasadnienia charakteryzują się wszechstronną i
wyczerpującą argumentacją. Pozwalają w pełni na poznanie stanowiska
reprezentowanej przez kandydatkę strony procesowej. Kandydatka spełnia
wszystkie wymogi formalne określone w przepisach art. 6 § 1 ustawy z dnia 25
lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych. Dotychczasowy przebieg
kariery zawodowej kandydatki, dorobek dydaktyczny i naukowy, udział w
postępowaniach przed organami administracyjnymi oraz przed sądami
powszechnymi i administracyjnymi, wskazujący na jej doświadczenie także w
stosowaniu prawa administracyjnego, uprawniają do stwierdzenia, że przy
właściwych sobie cechach charakteru kandydatka stwarza poważną nadzieję na
należyte wykonywanie obowiązków sędziowskich w sądzie administracyjnym.
Kolegium Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w […] na posiedzeniu w dniu 28
czerwca 2013 r. podjęło uchwałę, w której kandydatka otrzymała 2 głosy „za”, 0
głosów „przeciw” i 3 głosy „wstrzymujące się”. Na posiedzeniu Zgromadzenia
Ogólnego Sędziów Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w […] w dniu 1 lipca
2013 r. kandydatka uzyskała 1 głos „za”. W ocenie Prezesa Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego, kandydatka posiada duże doświadczenie zawodowe w
dziedzinie prawa administracyjnego oraz doświadczenie dydaktyczne.
J. W. w czerwcu 1984 r. ukończyła wyższe studia prawnicze na Wydziale
Prawa i Administracji Uniwersytetu […], uzyskując tytuł magistra prawa z ogólną
oceną bardzo dobrą. Po odbyciu aplikacji radcowskiej, we wrześniu 1989 r. złożyła
egzamin radcowski z łączną ocenę bardzo dobrą i została wpisana na listę radców
prawnych Okręgowej Izby Radców Prawnych w […]. W okresie od 1989 r. do 2002
r. wykonywała zawód radcy prawnego w różnych instytucjach, m.in. w Kolegium ds.
Wykroczeń w Urzędzie Miasta i Gminy w M., Regionalnym Biurze Pracy w M.,
4
Urzędzie Miasta i Gminy w M., Urzędzie Rejonowym w M., Banku Gospodarki
Żywnościowej w M., PZU Inspektorat w B. Z dniem 1 marca 2003 r. została
powołana na etatowego członka Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K.,
którego obowiązki wykonuje do chwili obecnej. Od 25 lipca 2007 r. dodatkowo pełni
funkcję Prezesa tego Kolegium. Ocenę kwalifikacyjną kandydatki sporządził sędzia
NSA w stanie spoczynku M. J. Po przeprowadzonej analizie pracy kandydatki
sędzia wizytator stwierdził, że decyzje opiniowanej cechuje właściwy profesjonalizm
- są poprawne pod względem formalnym i językowym, zawarte w nich
rozstrzygnięcia są sformułowane w sposób zrozumiały i jednoznaczny, a
uzasadnienia decyzji są - w zależności od potrzeb — wszechstronnie, jasno i
obszernie argumentowane, ze wskazaniem obowiązującego stanu prawnego. Taką
też ocenę badanych aktów potwierdza fakt, że spośród 47 decyzji ostatecznych
wydanych z udziałem J. W. jako sprawozdawcy, jedynie osiem zostało uchylonych
na skutek skarg wniesionych do sądu administracyjnego przez ich adresatów.
Poddane ocenie skargi kasacyjne sporządzone przez kandydatkę, w sposób
prawidłowy formułują zarzuty kasacyjne i będące ich konsekwencją wnioski ze
wskazaniem ich podstaw prawnych, w sposób czytelny i zrozumiały wskazując przy
tym, na czym ma polegać naruszenie prawa przez sąd pierwszej instancji,
natomiast uzasadnienia tych zarzutów obszernie i wszechstronnie przytaczają
argumenty na ich poparcie. Kandydatka spełnia wszystkie wymogi formalne
określone w przepisach art. 6 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju
sądów administracyjnych, w szczególności wymóg pozostawania przez dziesięć lat
na stanowisku członka samorządowego kolegium odwoławczego, a więc
związanym ze stosowaniem prawa administracyjnego. Dotychczasowy przebieg
kariery zawodowej kandydatki, w szczególności wieloletnia praktyka orzecznicza w
postępowaniu odwoławczym przed samorządowym kolegium odwoławczym, dobry
poziom jej orzecznictwa charakteryzujący się poprawną stabilnością decyzji i
umiejętnością argumentacji przyjętego stanowiska, prezentowane cechy charakteru,
jak rzetelność i zaangażowanie w pracy, pozwalają wyprowadzić wniosek, że
kandydatka stwarza w pełni nadzieję na należyte wykonywanie obowiązków
sędziowskich w sądzie administracyjnym. Kolegium Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w […] na posiedzeniu w dniu 28 czerwca 2013 r. podjęło
5
uchwałę, w której kandydatka otrzymała 0 głosów „za”, 5 głosów „przeciw” i 0
głosów „wstrzymujących się”. Na posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego Sędziów
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w […] w dniu 1 lipca 2013 r. kandydatka
nie uzyskała głosów „za”. W ocenie Prezesa Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w […], kandydatka posiada duże doświadczenie zawodowe w
dziedzinie prawa administracyjnego.
Przy uwzględnieniu całościowo każdego z przyjętych kryteriów
kwalifikacyjnych Krajowa Rada Sądownictwa stwierdziła, iż w przedmiotowym
postępowaniu nominacyjnym, na wyróżnienie zasługuje kandydatura J. S. oraz J.
W. Rada dokonując takiego wyboru miała na uwadze przymioty wskazane w
bardzo dobrych opiniach kwalifikacyjnych dotyczących pracy kandydatek. J. S.
posiada wieloletnie i wszechstronne doświadczenie zawodowe wykonując zawód
radcy prawnego. Ponadto posiada stopień naukowy doktora nauk prawnych.
Obowiązki zawodowe potrafi umiejętnie łączyć z karierą naukową pracuje na
stanowisku adiunkta w Katedrze Własności Intelektualnej Uniwersytetu […].
Natomiast J. W. od ponad dziesięciu lat zajmuje się prawem administracyjnym
przez pracę w Samorządowym Kolegium Odwoławczym w K., pełniąc również
funkcję jego Prezesa. Wcześniej przez wiele lat wykonywała również zawód radcy
prawnego w różnych instytucjach. Wytypowane kandydatki nie uzyskały co prawda
poparcia środowiska sędziowskiego, jednak należy mieć na uwadze, że nie były
one znane w tym środowisku zawodowym, ponieważ pracują poza sądownictwem.
Jako osoby nieznane zarówno dla członków Kolegium Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego, jak i Zgromadzenia Ogólnego Sędziów tego Sądu nie były w
ogóle brane pod uwagę w tym środowisku, jako potencjalne kandydatki do objęcia
urzędu sędziego. Niewątpliwie miało to wpływ na uzyskany przez kandydatki
rezultat głosowania. W ocenie Rady, kandydatki posiadają wieloletnie i
wszechstronne doświadczenie zawodowe w pracy na różnych stanowiskach,
bogatą wiedzę merytoryczną również w zakresie prawa administracyjnego oraz
niezbędne cechy osobowościowe, które pozwalają uznać, że będą rzetelnie
wykonywać powierzone obowiązki sędziego wojewódzkiego sądu
administracyjnego.
6
Kandydaci – […] cofnęli zgłoszenie. Tym samym dalsze postępowanie
wszczęte w następstwie złożenia ich wniosków stało się bezprzedmiotowe.
Natomiast pozostali kandydaci ubiegający się o stanowisko sędziego
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w […] nie spełniają w takim stopniu
kryteriów ustawowych, jak wskazane kandydatki ocenione najwyżej w obecnej
procedurze konkursowej. Ogólna ocena kwalifikacji tych osób, obejmująca
doświadczenie zawodowe, opinie wizytacyjne i służbowe na temat ich pracy, a
także wyniki ukończenia studiów wyższych i egzaminu zawodowego, nie są w
przypadku tych kandydatów tak wyróżniające, jak J. S. oraz J. W.
W trakcie głosowania przeprowadzonego przez Krajową Radę Sądownictwa
w dniu 5 marca 2014 r. wymaganą bezwzględną większość głosów otrzymała J. B.,
natomiast wobec uzyskania przez K. S. i J. W. takiego samego poparcia Rady,
zarządzono ponowne głosowanie nad tymi kandydaturami. W głosowaniu tym K. S.
uzyskała 9 głosów „za”, 3 „przeciw”, 8 „wstrzymujących się”, natomiast J. W. - 11
głosów „za”, 6 „przeciw”, 3 „wstrzymujących się”, w rezultacie czego udzielono
poparcia tej kandydatce.
Odwołanie od powyższej uchwały złożył R. S. W odwołaniu zarzucił
naruszenie: 1/ art. 32 ust. 1 zd. 2 oraz art. 60 Konstytucji RP, albowiem jego
kandydatura do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w […] nie została oceniona przez Krajową Radę Sądownictwa
na równych zasadach, co kandydatury innych kandydatów, w tym w szczególności
kandydatów rekomendowanych przez Radę; Krajowa Rada Sądownictwa nie
uwzględniła stanu faktycznego wynikającego ze zgromadzonego w postępowaniu
materiału dowodowego; z uzasadnienia zaskarżonej uchwały wynika, że
kwalifikacje odwołującego się, jego doświadczenie zawodowe, opinie wizytacyjne i
służbowe na temat jego pracy nie są tak wyróżniające jak ocena kwalifikacji J. S.
oraz J. W., co jest sprzeczne z materiałem dowodowym zgromadzonym w
postępowaniu konkursowym; 2/ art. 6 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o
ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), przez
faktycznie zastosowanie pozaustawowej przesłanki, na podstawie której do
pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
może być powołana osoba, która oprócz spełnienia przesłanek ustawowych
7
uzyskała akceptację środowiska sędziowskiego - sędziów danego sądu; w sytuacji
kiedy uzyskanie akceptacji środowiska sędziowskiego - sędziów danego sądu nie
jest jedną z przesłanek wymaganych przez ustawę, a wymogu takiego nie
zawierają też inne przepisy prawa; 3/ art. 6 § 1 pkt 6 Prawa o ustroju sądów
administracyjnych, albowiem Rada bezpodstawnie i sposób nieuprawniony uznała,
że kandydatury kandydatek rekomendowanych przez Radę spełniają w wyższym
stopniu niż odwołujący się wymóg wyróżniania się wysokim poziomem wiedzy w
dziedzinie administracji publicznej oraz prawa administracyjnego i innych dziedzin
prawa związanych z działaniem organów administracji publicznej w sytuacji, kiedy
takiego wnioskowania nie da się wyprowadzić po dokonaniu właściwej oceny
kandydatury odwołującego się; 4/ art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o
Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. z 2011 r., Nr 126, poz. 714 ze zm.), przez
dokonanie rozpatrzenia i oceny kandydatury do pełnienia urzędu na stanowisku
sędziego Wojewódzkiego Sąd Administracyjnego odwołującego się bez
wszechstronnego rozważenia wszystkich okoliczności, całej dokumentacji
konkursowej, ograniczając się do stwierdzenia, że m.in. jego kandydatura nie jest
kandydaturą lepszą do kandydatur rekomendowanych przez Radę, co uznać należy
za nieprawdę ponieważ kandydaci rekomendowani przez Radę posiadają gorsze
kwalifikacje i przygotowane zawodowe. Jedynie jedna z rekomendowanych przez
Radę kandydatek uzyskała wyższe niż odwołujący się poparcie środowiska
sędziowskiego; 5/ art. 29 ust. 1 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa,
polegającym na nieuzasadnionym nieuwzględnieniu wniosku odwołującego się
dotyczącego umożliwienia mu uczestnictwa w posiedzeniu Rady i przedstawienie
swojej osoby w takim samym stopniu, jak czwórka kandydatów zaproszonych do
uczestnictwa w posiedzeniu Rady; 6/ art. 33 ust. 1 ustawy o Krajowej Radzie
Sądownictwa, przez podjęcie zaskarżonej uchwały bez uwzględnienia całej
zgromadzonej dokumentacji, sprzecznie z prawem i w sposób dowolny, bez pełnej i
rzetelnej oceny kwalifikacji odwołującego się; 7/ art. 35 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o
Krajowej Radzie Sądownictwa, przez faktyczne nieuwzględnienie kwalifikacji
odwołującego się jako kandydata na stanowisko sędziego Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego, tj. przedłożonych opinii przełożonych, innych opinii, w tym
promotora skarżącego prof. dr hab. J. S. oraz innych dokumentów dołączonych do
8
karty zgłoszenia, skutkiem czego doszło do bezpodstawnego i nieuzasadnionego
nierekomendowania kandydatury odwołującego się; 8/ art. 42 ust. 1 ustawy o
Krajowej Radzie Sądownictwa, przez nienależyte uzasadnienie zaskarżonej
uchwały w zakresie stwierdzenia, że odwołujący się uzyskał ocenę kwalifikacyjną
gorszą od rekomendowanych kandydatek, w sytuacji kiedy ocena ta jest oceną
wyróżniającą, a także z uwagi na sprzeczność uzasadnienia z przedbiegiem
postępowania; uzasadnienie zaskarżonej uchwały nie wyjaśnia, dlaczego kandydat
z wyróżniającą oceną kwalifikacyjną nie otrzymał poparcia środowiska
sędziowskiego i jakie tej okoliczności nadać znaczenie.
Przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa wniósł o oddalenie odwołania
w całości.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z treścią art. 44 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 12 maja
2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. Nr 126, poz. 714, dalej ustawa o
KRS), uczestnik postępowania może odwołać się do Sądu Najwyższego z powodu
sprzeczności uchwały Rady z prawem, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.
Wynikające z tego przepisu prawo zaskarżenia uchwał Rady dotyczy zatem uchwał
podejmowanych w sprawach należących do jej kompetencji, w tym w wymienionych
w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o KRS sprawach o rozpatrzenie i ocenę kandydatów do
pełnienia urzędu na stanowiskach sędziów Sądu Najwyższego oraz stanowiskach
sędziowskich w sądach powszechnych, sądach administracyjnych i sądach
wojskowych. W myśl art. 44 ust. 3 ustawy o KRS do postępowania przed Sądem
Najwyższym w sprawach z odwołań od uchwał Rady stosuje się przepisy Kodeku
postępowania cywilnego o skardze kasacyjnej, poza przepisem art. 871
k.p.c.,
ustanawiającym przymus adwokacko – radcowski w występowaniu przed tymże
Sądem. Odesłanie do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o skardze
kasacyjnej implikuje sposób wyznaczenia granic rozpoznania przez Sąd Najwyższy
sprawy zainicjowanej odwołaniem uczestnika postępowania. Stosownie do
art. 39813
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy rozpoznaje bowiem skargę kasacyjną w
9
granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw, a z urzędu bierze pod rozwagę
tylko nieważność postępowania.
Odnośnie do granic zaskarżenia wypada stwierdzić, że odwołanie dotyczy
punktu 1 uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 5 marca 2014 r.,
zawierającego postanowienie o przedstawieniu Prezydentowi Rzeczypospolitej
Polskiej kandydatur J. S. i J. W. z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na
stanowisko sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w […] oraz punktu 2
uchwały w zakresie nieprzedstawienia tej treści wniosku w doniesieniu do
odwołującego się. Są to jednocześnie granice rozpoznania sprawy przez Sąd
Najwyższy.
Co zaś się tyczy podstaw odwołania, to stanowią je zarzuty naruszenia
przepisów art. 32 ust. 1 i art. 60 konstytucji RP oraz art. 3 ust. 1, art. 29 ust. 1,
art. 33 ust. 1, art. 35 ust. 2 i art. 42 ust. 1 ustawy o KRS, a nadto art. 6 § 1 ustawy z
dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153,
poz. 1269 ze zm.).
Pozostaje zatem rozważyć zasadność tych zarzutów, nie tracąc z pola
widzenia wyznaczonych przez ustawodawcą granic kognicji Sądu Najwyższego w
sprawach z odwołań od uchwał Krajowej Rady Sądownictwa dotyczących obsady
stanowisk sędziowskich. W świetle art. 44 ust. 1 ustawy o KRS, kognicja ta
obejmuje bowiem wyłącznie badanie, czy uchwała nie pozostaje w sprzeczności z
prawem. Oznacza to, że Sąd Najwyższy nie ma kompetencji do merytorycznego
rozpatrywania kwalifikacji kandydatów na stanowisko sędziowskie ani decydowania
o tym, który z nich powinien zostać przedstawiony Prezydentowa Rzeczypospolitej
Polskiej z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu. Przedmiot postępowania w
kwestii oceny kandydata i przedstawienia wniosku o jego powołanie na stanowisko
sędziego ma charakter sprawy w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji RP i jako
taka powinna ona podlegać kontroli sądowej w zakresie właściwym tego rodzaju
sprawom, tj. pod kątem legalności i przestrzegania stosownych procedur prawnych.
Merytoryczna ingerencja sądu w rozstrzygnięcia Rady byłaby niedopuszczalna,
wkraczałaby bowiem w sferę szczególnego władztwa Rady, wynikającego z
samych norm konstytucyjnych. Jednakże kontrola sądowa przestrzegania praw
obywateli, w rozważanym wypadku praw wynikających z art. 60 Konstytucji RP, tj.
10
prawa równego dostępu do służby publicznej, a zatem w sprawach prowadzenia
naboru na podstawie przejrzystych kryteriów selekcji kandydatów i obsadzania
poszczególnych stanowisk w służbie publicznej, jest, w myśl art. 45 ust. 1
Konstytucji RP, konieczna. W konsekwencji takiego ukształtowania kognicji Sądu
Najwyższego w zakresie kontroli nad postępowaniem dotyczącym przedstawienia
Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o powołanie na stanowisko
sędziego, kontrola sądowa obejmuje w szczególności badanie, czy Rada
przestrzegała w danym postępowaniu jednolitych kryteriów oceny kandydatów oraz
procedur postępowania związanych z ową oceną i przedstawieniem wniosku
Prezydentowi. Analiza tego, czy uchwała nie pozostaje w sprzeczności z prawem,
obejmuje także kontrolę przestrzegania przez Radę innych wymagań prawnych, w
tym np. ustawowych warunków powoływania na stanowisko sędziego,
sprecyzowanych w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów
powszechnych (jednolity tekst: Dz. U. z 2013 r., poz. 427) czy w ustawie z dnia 26
lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269
ze zm.) oraz ogólnych reguł proceduralnych obowiązujących w postępowania przed
tym organem, określonych w przepisach rozdziału 3 ustawy o KRS.
W rozpoznawanej sprawie skarżący zarzuca naruszenie przez Radę
przepisu art. 6 § 1 Prawa o ustroju sądów administracyjnych, ustanawiającego
katalog przesłanek, jakie musi spełniać kandydat na stanowisko sędziego
wojewódzkiego sądu administracyjnego, obejmujący m. in. wymaganie wyróżniania
się wysokim poziomem wiedzy w dziedzinie administracji publicznej oraz prawa
administracyjnego i innych dziedzin prawa związanych z działaniem organów
administracji publicznej. Wbrew twierdzeniom skarżącego, Rada kierowała się
powyższym kryterium dokonując wyboru kandydatów na wakujące stanowiska
sędziowskie w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w [...] i w uzasadnieniu
uchwały szczegółowo wyjaśniła, w czym upatruje spełnienia tejże przesłanki
kwalifikacyjnej przez zwyciężczynie konkursu.
Nie ma racji odwołujący się zarzucając Radzie bezpodstawne kierowanie się
przy podejmowaniu zaskarżonej uchwały wynikami poparcia udzielonego
poszczególnym kandydatom przez środowisko sędziowskie. Wbrew odmiennym
wywodom odwołującego się, jest to ustawowa przesłanka wyboru osoby mającej
11
być przedstawioną Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu
na stanowisku sędziego. Nie została ona wymieniona w art. 6 § 1 Prawa o ustroju
sądów administracyjnych, ale przewidziano ją w przepisach regulujących tryb
postepowania nominacyjnego przed Krajowa Radą Sądownictwa (art. 35 ust. 2 pkt
2 ustawy o KRS).
Co się tyczy zarzutów naruszenia przez Radę przepisów postępowania w
trakcie procedury konkursowej wypada stwierdzić, wbrew sugestiom odwołującego
się, że wezwanie uczestników postępowania na posiedzenie Rady celem ich
wysłuchania nie ma obligatoryjnego charakteru. Z literalnego brzmienia przepisu
art. 32 ust. 2 ustawy o KRS jednoznacznie wynika, że wezwania takiego dokonuje
się w uzasadnionych przypadkach, a zatem jest ono odstępstwem od reguły
rozpatrywania spraw przez Krajową Radę Sądownictwa bez osobistego udziału
uczestników postępowania i to Rada decyduje, czy w konkretnej sprawie zachodzi
potrzeba sięgnięcia przez nią po ten środek. Chybiony jest zatem zarzut oparty na
twierdzeniu, iż Rada nie skorzystała z przysługującego jej uprawnienia w
odniesieniu do skarżącego.
Z kolei art. 32 ust. 1 ustawy o KRS zobowiązuje Krajową Radę Sądownictwa,
aby przed podjęciem uchwały w indywidualnych sprawach należących do jej
kompetencji, wszechstronnie rozważyła sprawę, na podstawie udostępnionej
dokumentacji oraz wyjaśnień uczestników postępowania lub innych osób, jeśli
zostały złożone. Naruszenie tego przepisu może zatem polegać na pominięciu
istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności wynikających z owej dokumentacji
lub wyjaśnień, albo dokonaniu ustaleń sprzecznych z tymże materiałem. Sytuacja
taka nie miała miejsca w niniejszej sprawie. Rozpatrując i oceniając kandydatury
zgłoszone na wolne stanowiska sędziowskie w Wojewódzkim Sądzie
Administracyjnym w […], Krajowa Rada Sądownictwa dysponowała obszerną
dokumentacją dotyczącą poszczególnych osób biorących udział w konkursie oraz
listą rekomendacyjną Zespołu członków Rady. Lista ta powinna być pomocna przy
podejmowaniu przez Radę uchwały o przedstawieniu Prezydentowi RP zwycięzców
konkursu wyłonionych spośród uczestników postępowania. Nie ma ona jednak
wiążącego charakteru, gdyż w myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o KRS, to nie Zespół
lecz Krajowa Rada Sądownictwa jest organem kompetentnym do występowania z
12
wnioskami o powołanie na wolne stanowiska sędziowskie. Tak też Rada
potraktowała listę rekomendacyjną Zespołu w przedmiotowej procedurze
konkursowej, dokonując samodzielnej oceny poszczególnych uczestników
postępowania.
Chybiony jest też zarzut obrazy przez Radę art. 35 ust. 2 ustawy o KRS,
przez pominięcie określonych w tym przepisie kryteriów wyboru osób na
stanowiska objęte procedurą konkursową, jakimi są kwalifikacje i doświadczenie
zawodowe kandydatów, opinie wizytatorów i przełożonych, rekomendacje oraz
wyniki głosowań organów samorządu sędziowskiego. Warto zauważyć, że ów
katalog (adresowany w pierwszej kolejności do zespołu Rady przy sporządzaniu
listy rekomendowanych kandydatów) nie ma wyczerpującego charakteru i - poza
wyeksponowaniem kwalifikacji kandydatów - nie hierarchizuje przymiotów, jakimi
powinna odznaczać się osoba ubiegająca się o to stanowisko. Co do samych
kwalifikacji kandydatów na wolne stanowisko sędziowskie, o jakich mowa w art. 35
ust. 2 ustawy o KRS, godzi się podkreślić, że przepis nie precyzuje tego pojęcia. Z
pewnością kwalifikacji nie można utożsamiać tylko z wymaganiami stawianymi
kandydatom w przepisach ustaw regulujących ustrój sądów powszechnych czy
sądów administracyjnych, gdyż te wyznaczają minimum standardów dla osoby
ubiegającej się o stanowisko sędziego. Chodzi raczej o uwzględnienie w ocenie
kandydatów - poza owym ustawowym minimum – dodatkowych elementów
składających się na teoretyczne i praktyczne umiejętności potrzebne do
wykonywania tego zawodu, jak wyniki ukończenia studiów i egzaminu
sędziowskiego, uzyskane stopnie naukowe, ukończone studia podyplomowe i
szkolenia, reprezentowana w toku wykonywania dotychczasowej pracy i
analizowana przez sędziów wizytatorów oraz przełożonych wiedza prawnicza,
sposób organizowania pracy i wywiązywania się z obowiązków, itp. Aktualny
pozostaje przy tym ukształtowany na podstawie przepisów dawnej ustawy o KRS z
dnia 27 lipca 2001 r. pogląd judykatury, w myśl którego w przypadku ubiegania się
kilku osób o jedno stanowisko sędziowskie wskazane jest wyjaśnienie w
uzasadnieniu uchwały sytuacji poszczególnych kandydatów w aspekcie
zastosowanych przez Radę kryteriów oceny. Zakres rozważań dotyczących
poszczególnych kandydatów może być zróżnicowany w zależności od potrzeb. Nie
13
jest przy tym konieczne uszeregowanie kandydatów w oparciu o każde z przyjętych
kryteriów oceny. Decyduje ocena całościowa, wynikająca z łącznego zastosowania
tych przesłanek (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2009 r., III KRS
13/09, ZNSA 2011, nr 1, poz. 93; z dnia 14 stycznia 2010 r., III KRS 24/09, LEX nr
737271 i z dnia 17 sierpnia 2010 r., III KRS 10/10, LEX nr 678015). W niniejszym
przypadku Rada dopełniła powyższego obowiązku.
Nie można również podzielić zarzutu odwołującego się w kwestii naruszenia
art. 42 ust. 1 ustawy o KRS przez sporządzenie uzasadnienia zaskarżonej uchwały
w sposób uniemożliwiający poznanie motywów jej podjęcia. Przepis ten stanowi, że
uchwały Rady w sprawach indywidualnych wymagają uzasadnienia, nie określa
natomiast wymaganej jego treści. Oczywiste jest, że pisemne motywy uchwały nie
mogą być powtórzeniem całego zgromadzonego materiału sprawy. Trzeba więc
kierować się w tym zakresie zdrowym rozsądkiem, mając w szczególności na
uwadze funkcje i cele uzasadnienia. Z punktu widzenia prawnej ochrony interesów
poszczególnych kandydatów należy przyjąć, że Rada nie ma obowiązku
szczegółowego opisywania każdego z nich, wystarczające jest dokładne
przedstawienie zwycięzcy konkursu. Każdy pozostały kandydat zna własną
sytuację (oceny egzaminacyjne, wyniki głosowania w sądzie i opinie), może zatem
porównać ją z osiągnięciami kandydata wybranego przez Radę i samodzielnie
ocenić, czy niewybranie go przez Radę było uzasadnione. Nadto, nie ma podstaw
do uznania słuszności tezy, że skoro Rada nie zamieściła w uzasadnieniu
szczegółowej charakterystyki odwołującego się, to tym samym nie dokonała
wnikliwej analizy jego kandydatury. Nie przemawiają za tym ani reguły
wnioskowania logicznego ani żadne domniemania faktyczne. Wbrew twierdzeniom
odwołującego się, kryteria, jakimi kierowała się Rada podejmując decyzję o
przedstawieniu Prezydentowi RP konkretnych osób z wnioskiem o powołanie do
pełnienia urzędu na stanowisku sędziego, są wyraźnie określone w uzasadnieniu
zaskarżonej uchwały i dodatkowo wynikają ze szczegółowego umotywowania
przyczyn dokonanego wyboru zwyciężczyń konkursu (wyniki studiów i egzaminu
zawodowego kandydatek, uzyskane stopnie i tytuły naukowe, opis przebiegu ich
dotychczasowej pracy zawodowej, analiza kwalifikacji dokona przez sędziów
wizytatorów oraz opinie przełożonych). Jednocześnie podkreślono, że te same
14
wymagania zastosowano wobec pozostałych uczestników postępowania, z których
żaden nie spełnia łącznie tychże kryteriów w taki stopniu, jak J. i J. W.
Resumując: zaprezentowana w uzasadnieniu zaskarżonej uchwały ocena
kandydatur na wolne stanowiska sędziowskie w Wojewódzkim Sądzie
Administracyjnym w […] jest wynikiem wszechstronnego rozważenia przez Krajową
Radę Sądownictwa wszystkich aspektów sprawy oraz zastosowania jednakowych
dla uczestników postępowania i zarazem dozwolonych przepisami prawa kryteriów
wyboru. Nie można więc przypisać jej cech dowolności. Czyni to bezzasadnymi
zarzuty odwołującego się dotyczące naruszenia w niniejszej procedurze
konkursowej przepisów art. 2, art. 32 ust. 1 i art. 60 Konstytucji RP i wyklucza
dalszą ingerencję Sądu Najwyższego w dokonany przez Radę wybór zwycięzców
konkursu.
Wobec bezzasadności podstaw i zarzutów odwołania od uchwały Krajowej
Rady Sądownictwa, Sąd Najwyższy orzekł o jego oddaleniu z mocy art. 39814
k.p.c.
w związku z art. 44 ust. 3 ustawy o KRS.