Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 34/14
POSTANOWIENIE
Dnia 11 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
SSA Barbara Trębska
w spawie ze skargi Z. L.
o wznowienie postępowania
w sprawie z powództwa Z. L.
przeciwko K. Dyrekcji Inwestycji w upadłości, Miejskiemu Przedsiębiorstwu
Energetyki Cieplnej S.A. w K., Miejskiemu Przedsiębiorstwu Wodociągów i
Kanalizacji S.A. w K., Gminie Miasta K., Elektrociepłowni Ł. S.A. w K., Polskiemu
Górnictwu Naftowemu
i Gazowniczemu w W. - Oddział Zakładu Gazowniczego w K.
o złożenie oświadczenia woli,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 11 września 2014 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 18 lutego 2014 r.,
1. oddala zażalenie,
2. przyznaje adw. M. P.-W. od Skarbu Państwa (Sądu
Apelacyjnego) kwotę 1 800 (jeden tysiąc osiemset) zł
powiększoną o należny podatek od towarów i usług, tytułem
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce w
postępowaniu zażaleniowym.
2
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 18 lutego 2014 r. odrzucił skargę Z. L.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tego Sądu z
dnia 1 kwietnia 1998 r., wydanym w sprawie z jej powództwa przeciwko K. Dyrekcji
Inwestycji w upadłości, Miejskiemu Przedsiębiorstwu Energetyki Cieplnej S.A. w K.,
Miejskiemu Przedsiębiorstwu Wodociągów i Kanalizacji S.A. w K., Gminie Miasta K.,
Elektrociepłowni Ł. S.A. w K., Polskiemu Górnictwu Naftowemu i Gazowniczemu w
W. - Oddział Zakładu Gazowniczego w K. o złożenie oświadczenia woli, jako
wniesioną po terminie i nieopartą na ustawowej podstawie wznowienia.
W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny stwierdził, że okoliczności, które skłoniły
skarżącą do złożenia skargi o wznowienie postępowania, wynikające z treści skargi,
to jest, że w toku postępowania, którego wznowienia domaga się, była zastraszana
telefonicznie a nawet pobita za to, że nie zrezygnowała z realizacji roszczenia
przeciwko pozwanym oraz, że w procesie działała bez adwokata, nie mogą zostać
zaliczone do żadnej z podstaw wznowienia postępowania określonych w art. 401-
403 k.p.c. Brak też było podstaw do zaliczenia prezentowanych okoliczności do
podstawy wznowienia z art. 403 § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd Apelacyjny ponadto wskazał,
że skarga jest spóźniona. Okoliczności podniesione przez skarżącą były jej znane
od chwili ich powstania tj. od 1994 r., a o wyroku skarżąca dowiedziała się w dniu
1 kwietnia 1998 r., była bowiem obecna przy jego ogłoszeniu. Uwzględniając
zatem treść art. 407 § 1 k.p.c. stwierdzić należało, że termin do ewentualnego
wniesienia skargi o wznowienie postępowania upłynął najpóźniej w dniu 1 lipca
1998 r., skarga o wznowienie została tymczasem złożona w dniu 8 stycznia 2014 r.
Powódka w zażaleniu zarzuciła naruszenie art. 130 § 1 w związku z art. 409
i art. 5 k.p.c.; art. 5 w związku z art. 117 § 5 k.p.c., art. 410 § 2 k.p.c., art. 401 pkt 2
k.p.c., art. 407 § 1 k.p.c. oraz art. 408 in fine k.p.c.; wnosiła o uchylenie
zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania przez Sąd Apelacyjny. W zażaleniu skarżąca przedstawione przez
siebie fakty zdaje się kwalifikować jako podstawę z art. 401 pkt 2 k.p.c., wskazuje,
że na skutek zastraszania nie broniła należycie swoich interesów przed sądem,
3
była więc pozbawiona możności działania ze względu na naruszenie przepisów
prawa, przy czym stan obawy o zdrowie i życie trwał do końca 2013 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Nietrafnie skarżąca dowodzi, że Sąd naruszył art. 408 k.p.c. in fine przez
jego niezastosowanie w sytuacji gdy, przy przyjęciu, że była pozbawiona możności
obrony, pięcioletni termin wynikający z tego przepisu, liczony od uprawomocnienia
się wyroku w chwili złożenia skargi o wznowienie jeszcze nie upłynął.
Z art. 408 k.p.c. wynika, że wznowienie postępowania po upływie pięciu lat
od uprawomocnienia się wyroku jest możliwe, jeżeli strona była pozbawiona
możności działania w sprawie lub nie była należycie reprezentowana. Pozbawienie
możności działania (lub brak należytej reprezentacji) ma dotyczyć sprawy,
o wznowienie której strona występuje. Przewidziane bowiem w art. 408 k.p.c.
wypadki, w których dopuszczalne jest wniesienie skargi po upływie pięcioletniego
terminu odnoszą się do postępowania, którego wznowienie byłoby uzasadnione
jedną z przyczyn wymienionych w tym przepisie; przyczyny te odnoszą się do
podstaw skargi (art. 401 pkt 2 k.p.c.). Ponieważ okoliczności przytaczane przez
skarżącą w istotnej części dotyczą czasu po uprawomocnieniu się wyroku, nie
mogły odnieść zamierzonego skutku.
Ponadto skarżąca nie dostrzegła, że zgodnie z art. 407 § 1 k.p.c., musi być
nadto zachowany trzymiesięczny termin do wniesienia skargi, liczony, przy
podstawie pozbawienia możności działania lub braku należytej reprezentacji,
od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel
ustawowy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2012 r., IV CZ
131/12, nie publ.).
Odnosząc się zatem do powoływanej przez skarżącą podstawy wznowienia
określonej w art. 401 pkt 2 k.p.c., Sąd Apelacyjny trafnie przyjął, że skoro powódka
była obecna przy ogłoszeniu wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 1 kwietnia 1998 r.,
to skarga została niewątpliwie wniesiona po upływie terminu trzymiesięcznego
przewidzianego w art. 407 § 1 k.p.c.
Z tych względów Sąd Najwyższy uznał za zbędne odnoszenie się do
pozostałych zarzutów podniesionych w zażaleniu i na podstawie art. 3941
§ 3 w zw.
z art. 39814
k.p.c. oddalił zażalenie jako pozbawione uzasadnionych podstaw.
4
O kosztach zastępstwa procesowego należnych pełnomocnikowi
ustanowionemu z urzędu orzeczono na podstawie § 19 w związku z § 6 pkt 5, § 13
ust. 2 pkt 2 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb
Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (jedn. tekst: Dz.
U. z 2013 r., poz. 461).