Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KRS 43/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Korzeniowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Krzysztof Staryk
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
w sprawie z odwołania K. P.
od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 5 marca 2014 r. w przedmiocie
przedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego
Sądu Rejonowego w […], ogłoszonym w Monitorze Polskim […],
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 24 września 2014 r.,
oddala odwołanie.
UZASADNIENIE
Krajowa Rada Sądownictwa 5 marca 2014 r. podjęła uchwałę, którą
postanowiła przedstawić Prezydentowi RP asystenta sędziego O. G. z wnioskiem o
powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Rejonowego w […] i
nie przedstawić innych kandydatów. Na jedno wolne stanowisko sędziego w tym
Sądzie, ogłoszone w MP […], zgłosiło się dwudziestu czterech kandydatów. Zespół
członków Rady rekomendował kandydaturę O. G. i P. P.
2
O. G. urodziła się w 1978 r. W 2002 r. ukończyła studia prawnicze z oceną
bardzo dobrą. Egzamin sędziowski złożyła w 2008 r. z oceną dostateczną plus. Od
8 lat jest asystentem sędziego, ostatnio w Wydziale Cywilnym Rodzinnym SO w
[…]. Z obowiązków wywiązywała się wzorowo. Cechuje ją profesjonalizm, dogłębne
analizowanie problemów prawnych oparte na trafnym powiązaniu zasad logicznego
myślenia i znajomości prawa. Kolegium SO oddało 6 głosów „za”, 1 głos „przeciw” z
mocą poparcia 3,71 punków. Zgromadzenie Przedstawicieli Sędziów Okręgu SO
oddało 45 głosów „za”, przy 43 głosach „przeciw”. Rada uznała, że O. G. okazała
się „nieco lepszym kandydatem” od P. P. W ocenie Rady pozostali kandydaci nie
wykazali się takimi osiągnięciami i przymiotami jak oceniona najwyżej kandydatka.
Ogólna ocena kwalifikacji tych osób, obejmująca posiadane doświadczenie
zawodowe, opinie wizytacyjne i służbowe na temat ich pracy a także poparcie
środowiska sędziowskiego nie są w przypadku tych Kandydatów tak dobre, jako
ocena kwalifikacji oraz poparcia O.G. Na posiedzeniu Rady na jej kandydaturę
oddano 17 głosów „za”.
Uchwałę Rady zaskarżyła K. P. i zarzuciła naruszenie: 1) art. 2, art. 32 ust. 1
i art. 60 Konstytucji RP przez niezastosowanie przy ocenie kandydatów reguł i
kryteriów oceny, które odpowiadałyby zasadom równego dostępu do służby
publicznej, równego traktowania oraz zasadom demokratycznego państwa prawa
urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, w wyniku czego jej
kandydatura nie została przedstawiona do powołania na stanowisko sędziego; 2)
art. 33 ust. 1 ustawy o KRS przez brak wszechstronnego rozważenia sprawy, a
mianowicie brak wskazania kryteriów wyróżniających kandydatkę O. G. w stosunku
do jej kandydatury w odniesieniu do ocen kwalifikacji służbowych, doświadczenia
zawodowego, oceny z egzaminu sędziowskiego, zakresu podnoszenia kwalifikacji
zawodowych, jak też nieuwzględnienie niskiego w przypadku rekomendowanej
kandydatki poparcia kolegium Sądu Okręgowego, niewielkiej przewagi głosów
oddanych tytułem poparcia udzielonego rekomendowanej kandydatce w stosunku
do głosów przeciwnych na Zgromadzeniu Sędziów Sądu Okręgowego, pełnienia
przez skarżącą funkcji asystenta sędziego w sądzie wyższej instancji i pracy nad
szerszą dziedziną zagadnień prawnych, potwierdzenia znajomości języka obcego
stosowanym certyfikatem oraz pozasądowego doświadczenia zawodowego
3
poprzez zaangażowanie w pracę na rzecz ochrony praw obywateli jeszcze w
okresie odbywania studiów poprzez udział w pracach Studenckiej Poradni Prawnej
– Sekcji Prawa Karnego; 3) art. 35 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o KRS przez wybiórcze i
niejednolite kryteria oceny kwalifikacji kandydatów, a w konsekwencji nieustalenie
właściwej kolejności rekomendacji kandydatów ze względu na ich kwalifikacje
poprzez pominięcie niektórych kwalifikacji zawodowych, które przemawiały za
rekomendacją jej kandydatury, a jednocześnie uwzględnienie niektórych kryteriów
na korzyść kandydatki O. G., w szczególności oceny Kolegium Sądu Okręgowego
w […] oraz oceny z egzaminu sędziowskiego, pomimo iż faktycznie były one dla
niej niekorzystne i stawiały kandydaturę w gorszej pozycji w stosunku do
pozostałych uczestników postępowania konkursowego, w tym także w stosunku do
skarżącej.
Krajowa Rada Sądownictwa wniosła o oddalenie odwołania.
O oddalenie odwołania wniosła również O. G.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Odwołanie kontestuje uchwałę KRS zasadniczo z tej przyczyny, że Rada nie
wskazała kryteriów wyróżniających kandydatkę wybraną do przedstawienia z
wnioskiem o powołanie. Nie jest to zarzut zasadny, gdyż w uzasadnieniu uchwały
podano, że kandydatka ta uzyskała najwyższe poparcie na Zgromadzeniu
Przedstawicieli Sędziów Okręgu Sądu Okręgowego (45 głosów „za”, przy 43
głosach „przeciw”). Nie jest to zatem tylko „niewielka przewaga głosów” w
odniesieniu do poparcia uzyskanego przez skarżącą (na tym Zgromadzeniu
otrzymała 29 głosów „za” i 57 głosów „przeciw”). Poparcie środowiska jest istotnym
kryterium ustawowym, które nie powinno być pomijane (art. 35 ust. 2 pkt 2 ustawy o
KRS). To, że skarżąca miała lepsze poparcie Kolegium Sądu nie stanowi
przeciwnego argumentu z uwagi na większą rangę zgromadzenia ogólnego
sędziów i większy krąg sędziów który udziela poparcia.
Wybór kandydata przedstawianego Prezydentowi z wnioskiem o powołanie
na stanowisko sędziowskie nie może być redukowany do wyników algorytmu
matematycznego, gdyż każdorazowo decyduje ocena całościowa (por. wyrok Sądu
4
Najwyższego z 5 września 2013 r., III KRS 212/13, LEX nr 1402637). Uzasadnienie
uchwały nie zawsze przedstawia wszystkie oceny. Zakres rozważań dotyczących
poszczególnych kandydatów może być bowiem zróżnicowany w zależności od
potrzeb, wobec czego nie jest konieczne uszeregowanie kandydatów w oparciu o
każde z zastosowanych kryteriów. Jeżeli na stanowisko sędziowskie zgłosił się
więcej niż jeden kandydat, to Krajowa Rada Sądownictwa rozpatruje i ocenia
wszystkie zgłoszone kandydatury łącznie. Ma to takie znaczenie, że wyłonienie
kandydata, który ma zostać przedstawiony do nominacji sędziowskiej nie ma cech
bezpośredniej rywalizacji poszczególnych kandydatów między sobą. Nie chodzi o
szczegółowe porównanie każdego z każdym, tak żeby ważone były cechy
kandydata przedstawionego z każdym z tych, którzy nie przeszli procedury z
pozytywnym skutkiem. W takim przypadku stanowisko Rady odzwierciedla sumę
wielu cech każdego z kandydatów dającą obraz jednego, jako „najlepszego” ze
wszystkich. W takim wypadku poszczególne cechy „gorszych” kandydatów nie są
eksponowane i tylko subiektywnie wynik głosowania Rady może być oceniany jako
ich przegrana. Niezaprezentowanie w uzasadnieniu uchwały szczegółowej
charakterystyki kandydatów, których Rada postanowiła nie przedstawić
Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie na stanowisko sędziego nie narusza
art. 42 ust. 1 w związku z art. 44 ust. 3 ustawy z 2011 r. o Krajowej Radzie
Sądownictwa (wyrok Sądu Najwyższego z 12 czerwca 2013 r., III KRS 201/13, LEX
nr 1402636). Taki kierunek wykładni i stosowania tych przepisów nie musi się
sprawdzać, gdy uzasadnienie uchwały pomija kandydatów, których kwalifikacje były
bliskie albo nawet lepsze od kwalifikacji kandydatów przedstawionych z wnioskiem
o powołanie. Wówczas uchwała jest z reguły kontestowana przez osoby
nieprzedstawione z wnioskiem o powołanie. Prowadzi to jednak do ważkiej tezy, że
to Rada ma konstytucyjne prawo wyboru kandydatów, których przedstawia
Prezydentowi RP (jak sama podaje „najlepszych z bardzo dobrych i dobrych”),
dlatego Sąd Najwyższy nie jest uprawniony do zastępowania jej w tym wyborze,
choć w postępowaniu odwoławczym może badać przekroczenie uznania i
przestrzeganie procedury w aspekcie równego traktowania w dostępie do służby
publicznej. Przyjmuje się więc, że co do zasady znaczenie może mieć tylko
naruszenie przepisów, które miało istotny wpływ na wynik sprawy (konkursu) -
5
art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c. w związku z art. 44 ust. 3 ustawy o KRS. W tym zakresie w
orzecznictwie powiedziano między innymi, że kognicja Sądu Najwyższego
ograniczona jest do kontroli stosowania przez Krajową Radę Sądownictwa
przepisów postępowania. Sąd Najwyższy nie ma kompetencji do merytorycznego
rozpatrywania kwalifikacji kandydata na sędziego (wyrok z 5 sierpnia 2011 r.,
III KRS 11/11, LEX 1001318). Na tym tle nie może przeważyć zarzut, że skarżąca
pełni funkcję asystenta sędziego w sądzie wyższej instancji niż kandydatka
przedstawiona z wnioskiem o powołanie. Podobnie jak i nieznaczna różnica w
wynikach egzaminu sędziowskiego (ocena dostateczny plus i ocena dobra),
zwłaszcza, że jednocześnie ustalono, iż kandydatka wybrana ukończyła studia z
oceną bardzo dobrą. W takiej sytuacji wybór mieści się w granicach uznania Rady,
co wyraża się w indywidualnym głosowaniu jej członków i ostatecznie składa się na
ogólny wynik, który okazał się najlepszy dla O.G. Nie jest zatem zasadny zarzut
przeprowadzenia wyboru (konkursu) z naruszeniem art. 35 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o
KRS przez „wybiórcze i niejednolite kryteria oceny kwalifikacji kandydatów”, jak też
zarzut naruszenia art. 33 ust. 1 tej ustawy przez „brak wskazania kryteriów
wyróżniających kandydatkę”. W konsekwencji nie zostały też naruszone przepisy
ustawy zasadniczej przez nieprzedstawienie kandydatury skarżącej.
Z tych motywów orzeczono jak w sentencji (art. 39814
k.p.c. w związku z
art. 44 ust. 3 ustawy o KRS).