Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 3/14
POSTANOWIENIE
Dnia 30 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Iwulski
w sprawie z powództwa J.W. C. Spółki Akcyjnej z siedzibą w Z.
przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
o nałożenie kary pieniężnej,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 30 września 2014 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia
19 czerwca 2013 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania i
zasądza od pozwanego na rzecz powódki zwrot kosztów
postępowania kasacyjnego w kwocie 180 (sto osiemdziesiąt) zł.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 19 czerwca 2013 r., , Sąd Apelacyjny oddalił apelację
pozwanego Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów od wyroku Sądu
Okręgowego w W. - sądu ochrony konkurencji i konsumentów z dnia 1 czerwca
2012 r., w którym uchylono decyzję o nałożeniu kary pieniężnej na powódkę J.W. C.
Spółkę Akcyjną z siedzibą w Z.
Od wyroku Sądu Apelacyjnego pozwany wniósł skargę kasacyjną, w której
wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania uzasadnił zachodzącą - według niego -
nieważnością postępowania oraz oczywistą zasadnością skargi. Według
skarżącego oczywista zasadność skargi jest konsekwencją naruszenia przez Sąd
Apelacyjny "ustalonej linii orzeczniczej i poglądów wyrażanych w doktrynie",
2
zwłaszcza w odniesieniu do wykładni art. 130 k.p.c. W ocenie pozwanego, brak
pełnomocnictwa procesowego jest brakiem formalnym, który może zostać usunięty
na wezwanie przewodniczącego w trybie art. 130 § 1 k.p.c. Przekroczenie terminu
tygodniowego przewidzianego na usunięcie braku formalnego powoduje
obligatoryjny zwrot pisma procesowego stronie, przy czym pismo zwrócone nie
wywołuje żadnych skutków prawnych. W rozpoznawanej sprawie nie ulega zaś
wątpliwości, że pełnomocnik strony powodowej nie usunął w terminie braku
formalnego pisma (braku pełnomocnictwa procesowego), ponieważ w odpowiedzi
na wezwanie przewodniczącego w Sądzie pierwszej instancji przedstawił
nieprawidłowo poświadczoną kopię dokumentu udzielonego pełnomocnictwa.
Tymczasem zgodnie z poglądem wyrażonym w uchwale Sądu Najwyższego z dnia
30 listopada 2011 r., III CZP 70/11 (OSNC 2012 nr 6, poz. 73), sposób
sporządzania przez radcę prawnego poświadczeń odpisów dokumentów za
zgodność z okazanym oryginałem, określony w art. 6 ust. 3 zdanie drugie ustawy o
radcach prawnych, ma zastosowanie również do uwierzytelniania odpisu
pełnomocnictwa (art. 89 § 1 k.p.c.). Z kolei, nieważność postępowania, która - w
ocenie skarżącego - stanowi dodatkową okoliczność przemawiającą za
rozpoznaniem skargi kasacyjnej, polega na tym, że postępowanie sądowe w
sprawie toczyło się z udziałem osoby, która nie przedłożyła dokumentów
wykazujących jej umocowanie do działania w procesie. Zdaniem pozwanego,
odwołanie od kwestionowanej przez powódkę decyzji zostało w jej imieniu
wniesione przez osobę nieuprawnioną, a to prowadzi do wniosku, że odwołanie w
ogóle nie zostało złożone. W konsekwencji całe późniejsze postępowanie było
dotknięte nieważnością. Pozwany wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego
wyroku oraz poprzedzającego go wyroku Sądu pierwszej instancji i odrzucenie
odwołania lub umorzenie postępowania, przy orzeczeniu o kosztach postępowania
za wszystkie instancje, ewentualnie o uchylenie wyroku Sądu Apelacyjnego w
całości i przekazanie temu Sądowi sprawy do ponownego rozpoznania, albo o
uchylenie w całości wyroku Sądu Apelacyjnego i poprzedzającego go wyroku Sądu
pierwszej instancji oraz przekazanie Sądowi Okręgowemu sprawy do ponownego
rozpoznania.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną strona powodowa wniosła o odmowę
3
przyjęcia jej do rozpoznania, względnie o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego
zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, gdy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Pozwany uważa,
że wniesiona przez niego skarga powinna zostać rozpoznana z uwagi występującą
w sprawie nieważność postępowania (art. 3989
§ 1 pkt 3 k.p.c.) oraz dlatego, że
skarga jest oczywiście zasadna (art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.). Tej argumentacji Sąd
Najwyższy jednak nie podziela, co oznacza, że skarga nie kwalifikuje się do jej
merytorycznego rozpoznania.
W pierwszej kolejności Sąd Najwyższy stwierdza, że skarga kasacyjna
pozwanego, nie może być uznana za oczywiście uzasadnioną przy powołaniu się
skarżącego na zarzut obrazy art. 130 § 2 i art. 47931a
§ 2 k.p.c., bowiem tych
przepisów prawa procesowego Sąd drugiej instancji nie naruszył. W orzecznictwie
Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, zgodnie z którym wszelkie braki
formalne pozwu (przez który należy rozumieć także odwołanie od decyzji Prezesa),
w tym brak pełnomocnictwa procesowego, podlegają uzupełnieniu w trybie i pod
rygorami wskazanymi w art. 130-1303
k.p.c. jedynie na wstępnym etapie
postępowania, a ten kończy się w momencie doręczenia odpisu pozwu stronie
przeciwnej (tak Sąd Najwyższy zwłaszcza w wyroku z dnia 30 września 2010 r.,
I CSK 555/09, LEX nr 630168). Zatem, skoro Sąd pierwszej instancji nadał bieg
odwołaniu złożonemu przez powódkę, mimo niewykonania (wadliwego wykonania)
przez nią zarządzenia przewodniczącego w zakresie usunięcia braków formalnych
tego pisma, to powoływany w apelacji pozwanego zarzut naruszenia art. 130 § 2
k.p.c. nie mógł zostać uwzględniony przez Sąd Apelacyjny. Naruszenie art. 130 § 2
k.p.c. w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji nie uzasadnia potrzeby
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania (zwłaszcza z uwagi na jej oczywistą
4
zasadność), bowiem przedmiotem kontroli kasacyjnej są wyłącznie uchybienia
formalne, których dopuścił się sąd odwoławczy. Wskazanej przez pozwanego
obrazy prawa procesowego (art. 130 § 2 k.p.c.) Sąd Apelacyjny się nie dopuścił,
zaś nieuwzględnienie przez ten Sąd stosownego zarzutu podniesionego w apelacji
miało oparcie w utrwalonym orzecznictwie sądowym. W tych okolicznościach nie
można zasadnie twierdzić, że zaskarżone orzeczenie Sądu drugiej instancji jest
dotknięte brakami kardynalnymi, widocznymi "na pierwszy rzut oka", bez potrzeby
dokonywania głębszej analizy prawnej (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z
dnia 17 października 2001 r., I PKN 157/01, OSNP 2003 nr 18, poz. 437; z dnia 7
stycznia 2003 r., I PK 227/02, OSNP 2004 nr 13, poz. 230; z dnia 10 stycznia
2003 r., V CZ 187/02, OSNC 2004 nr 3, poz. 49 oraz z dnia 26 lutego 2008 r., II UK
317/07, LEX nr 453107), co rodziłoby potrzebę przyjęcia skargi do rozpoznania w
oparciu o art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.
Wbrew twierdzeniom skarżącego nie można uznać, by w sprawie zachodziła
nieważność postępowania, o której mowa w art. 379 pkt 2 k.p.c. Pozwany upatruje
nieważności postępowania w tym, że sprawa została wszczęta (a następnie
kontynuowana) w imieniu strony powodowej przez osobę, która wprawdzie mogła
występować w charakterze pełnomocnika procesowego powódki, lecz nie wykazała
należytego umocowania do działania w sprawie. W utrwalonym orzecznictwie Sądu
Najwyższego uznano natomiast za dopuszczalne i prawnie skuteczne, następcze
potwierdzenie przez stronę czynności procesowych dokonanych w jej imieniu bez
odpowiedniego umocowania (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 23 stycznia 2009 r., III CZP 118/08, OSNC 2009 nr 6, poz. 76 i
orzecznictwo powołane w jej uzasadnieniu). W sytuacji, gdy strona skorzysta z
takiej możliwości i potwierdzi czynności procesowe uprzednio dokonane w jej
imieniu przez nienależycie umocowanego pełnomocnika, to przyczyna nieważności
wskazana w art. 379 pkt 2 k.p.c. zostaje usunięta ze skutkiem wstecznym (ex tunc).
W toku postępowania apelacyjnego w rozpoznawanej sprawie powódka
potwierdziła wszystkie czynności procesowe podjęte w jej imieniu przez radcę
prawnego, który wcześniej nie przedłożył prawidłowo poświadczonej za zgodność z
oryginałem kopii pełnomocnictwa. To zaś oznacza, że postępowanie odwoławcze w
sprawie nie było dotknięte nieważnością, na którą powołuje się skarżący.
5
Mając to na uwadze, Sąd Najwyższy na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c.
odmówił przyjęcia skargi do rozpoznania i orzekł o kosztach postępowania
kasacyjnego w oparciu o przepisy art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 12 ust. 4 pkt 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat
za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
(jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 490).