Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 308/14
POSTANOWIENIE
Dnia 27 października 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Barbara Skoczkowska (przewodniczący)
SSN Przemysław Kalinowski (sprawozdawca)
SSN Andrzej Ryński
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 27 października 2014 r.,
sprawy K. S.
w przedmiocie odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia
z powodu kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego
od postanowienia Sądu Apelacyjnego
z dnia 8 stycznia 2014 r.
utrzymującego w mocy postanowienie Sądu Okręgowego w P.
z dnia 22 listopada 2013 r.
postanowił
uchylić zaskarżone postanowienie oraz utrzymane nim w
mocy postanowienie Sądu Okręgowego w P. z dnia 22 listopada
2013 r., sygn. akt … 7672/13/0wz i umorzyć postępowanie
wykonawcze wobec skazanego K. S. w tej sprawie.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 29 czerwca 2011 r., sygn. akt …
495/11, udzielił K. S. warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty
kary w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności. Wyznaczony skazanemu okres próby
trwał do dnia 29 czerwca 2013 r. Wobec tego, że w okresie próby K. S. popełnił
przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia
wolności, Sąd Okręgowy w P. postanowieniem z dnia 22 listopada 2013 r., sygn.
2
akt … 7672/13/0wz, odwołał w stosunku do K. S. warunkowe przedterminowe
zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności i zarządził jej wykonanie. Po
rozpoznaniu zażalenia wniesionego przez skazanego, postanowieniem z dnia 8
stycznia 2014 r., sygn. akt … 1434/13, Sąd Apelacyjny – utrzymał w mocy
zaskarżone orzeczenie.
Obecnie kasację w tej sprawie wniósł Prokurator Generalny, zaskarżając
postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 8 stycznia 2014 r., sygn. akt … 1434/13,
na korzyść skazanego K. S. Autor skargi zarzucił rażące i mające istotny wpływ na
treść postanowienia naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 82 § 1 k.k.,
polegające na utrzymaniu w mocy postanowienia Sądu Okręgowego w P. z dnia
22 listopada 2013 r., sygn. akt … 7672/13/0wz, w przedmiocie odwołania wobec K.
S. warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia
wolności, które zostało udzielone postanowieniem Sądu Apelacyjnego z dnia 29
czerwca 2011 r. – w sytuacji, gdy w dacie orzekania przez Sąd II instancji upłynął
już okres próby wyznaczony do dnia 29 czerwca 2013 r. i dalsze 6 miesięcy, co
powinno skutkować uznaniem przez Sąd Apelacyjny, że kara pozbawienia
wolności, na którą wyrokiem Sądu Okręgowego w P. z dnia 21 grudnia 2006 r.
skazano K. S., została przez niego odbyta z chwilą warunkowego zwolnienia. W
oparciu o tak skonstruowany zarzut autor kasacji wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia i utrzymanego nim w mocy postanowienia Sądu Okręgowego w P.
z dnia 22 listopada 2013 r., sygn. akt … 7672/13/0wz, oraz umorzenie
postępowania wykonawczego w tej sprawie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja wniesiona przez Prokuratora Generalnego okazała się oczywiście
zasadna, co przemawiało za rozpoznaniem jej i uwzględnieniem na posiedzeniu w
trybie przewidzianym w art. 535 § 5 k.p.k.. Trafny okazał się zarzut sformułowany
w nadzwyczajnym środku zaskarżenia, wskazujący na naruszenie przez Sąd
Apelacyjny normy wynikającej z treści art. 82 § 1 k.k. Słusznie przy tym w kasacji
wskazano, że w dacie orzekania przez Sąd Okręgowy w P. w dniu 22 listopada
2013 r., sygn. akt … 7672/13/0wz, w przedmiocie uchylenia warunkowego
przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia wolności, jeszcze
nie upłynął okres 6 miesięcy od zakończenia okresu próby ustalonego
3
postanowieniem Sądu Apelacyjnego z dnia 29 czerwca 2011 r. Jednak, w wyniku
wniesienia zażalenia przez skazanego, orzeczenie Sądu I instancji nie uzyskało
waloru prawomocności do dnia 29 grudnia 2013 r., a więc do chwili, kiedy
zakończył bieg termin wynikający z art. 82 § 1 k.k. Zatem, orzekając w dniu 8
stycznia 2014 r. Sąd Apelacyjny powinien uchylić postanowienie Sądu Okręgowego
w P. z dnia 22 listopada 2013 r., sygn. akt … 7672/13/0wz, i umorzyć
postępowanie wykonawcze w tej sprawie. Tymczasem, nie uwzględniono upływu
terminu określonego w art. 82 § 1 k.k. i utrzymano w mocy rozstrzygnięcie Sądu I
instancji. Nietrafnie odwołano się przy tym do poglądu Sądu Najwyższego
wyrażonego w postanowieniu z dnia 20 czerwca 2013 r. I KZP 3/13, który dotyczy
zagadnienia wykonalności postanowień o zarządzeniu wykonania kary wydanych
na podstawie art. 75 § 1, art. 75 § 1a i art. 75 § 2a k.k. Natomiast zagadnienie
prawomocności rozstrzygnięć wydawanych w kwestii odwołania warunkowego
przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary zostało szczegółowo
rozważone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2014 r. I KZP 7/14
(OSNKW 2014, z. 9, poz. 67). Wieloaspektowa wykładnia treści art. 82 § 1 k.k.,
dokonana w części motywacyjnej tej uchwały, doprowadziła do przekonania, że
użyte w tym przepisie sformułowanie „nie odwołano warunkowego zwolnienia”
dotyczy sytuacji, w których w okresie próby i dalszych 6 miesięcy od jej
zakończenia nie wydano prawomocnego postanowienia sądu w tym przedmiocie.
Stanowisko to należy w pełni podzielić, w tym zwłaszcza argumentację wskazującą,
że dla ewentualnej zmiany dotychczasowego rozwiązania wymagającego
uzyskania waloru prawomocności przez orzeczenie o uchyleniu warunkowego
przedterminowego zwolnienia nie jest wystarczająca nowa treść art. 9 § 3 k.k.w.
Tak zasadnicza modyfikacja modelu obowiązującego w tym zakresie wymagałaby
wyraźnej deklaracji ustawodawcy wyrażonej w drodze nowelizacji norm prawa
karnego materialnego, które – jak art. 82 § 1 k.k. – kształtują ramy samej instytucji
warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia
wolności. Niebagatelne znaczenie ma też odwołanie się do przebiegu procesu
legislacyjnego, w toku którego rozważano wydłużenie okresu przewidzianego w art.
82 § 1 k.k., ale ostatecznie odstąpiono od takiego rozwiązania. Powyższe
wskazuje, że ustawodawca nie zrezygnował z modelu, na gruncie którego
4
jednolicie i powszechnie przyjmowano, że dla skutecznego odwołania
warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia
wolności konieczne jest, aby w terminie 6 miesięcy od zakończenia okresu próby
zapadło prawomocne postanowienie w tej materii. Zatem, w zaskarżonym
rozstrzygnięciu Sąd Apelacyjny nietrafnie uzależnił możliwość orzekania od kwestii
wykonalności postanowienia w przedmiocie odwołania warunkowego zwolnienia –
zamiast powiązania jej z upływem okresu wskazanego w art. 82 § 1 k.k. i
zagadnieniem prawomocności. W konsekwencji, doszło do naruszenia w/w
przepisu, skoro sąd odwoławczy nie uwzględnił faktu, że w ramach czasowych
zakreślonych w dyspozycji tej normy, postanowienie Sądu Okręgowego w P. z dnia
22 listopada 2013 r., sygn. akt … 7672/13/0wz, w przedmiocie odwołania
warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia
wolności w stosunku do K. S. – nie uzyskało waloru prawomocności.
Ta sytuacja uzasadniała uchylenie zaskarżonego postanowienia, a w
konsekwencji – także postanowienia Sądu Okręgowego w P. z dnia 22 listopada
2013 r., sygn. akt … 7672/13/0wz – i umorzenia postępowania wykonawczego na
podstawie art. 15 § 1 k.k.w.
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy postanowił, jak na wstępie.