Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 69/14
POSTANOWIENIE
Dnia 6 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
SSA Barbara Trębska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa S. H.
przeciwko R. B.
o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 6 listopada 2014 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 21 lutego 2014 r.,
1. oddala zażalenie,
2. zasądza od S. H. na rzecz R. B. kwotę 3.600,- (trzy tysiące
sześćset) złotych tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.
UZASADNIENIE
2
Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2013 r., wydanym w sprawie z powództwa S. H.
przeciwko R. B. o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci aktu
notarialnego z dnia 11 grudnia 2007 r., Rep.[…], zaopatrzonego w klauzulę
wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w P. z dnia 26 października 2011
r., sygn. akt […], Sąd Okręgowy w Ł. oddalił powództwo i zasądził od powoda na
rzecz pozwanego zwrot kosztów zastępstwa procesowego.
W dniu 3 lipca 2013 r. do Sądu Okręgowego w Ł. wpłynął wniosek powoda o
przywrócenie terminu do wniesienia apelacji od powyższego wyroku. W
uzasadnieniu wniosku powód podał, że w czerwcu 2013 roku doręczono mu
zawiadomienie o podjęciu egzekucji z nieruchomości, z informacją o fakcie wydania
prawomocnego wyroku oddalającego jego powództwo. W dniu 1 lipca 2013 roku,
korzystając z darmowej pomocy emerytowanego prawnika, zapoznał się z aktami
sprawy i kolejnością dokonywanych czynności, z tym, że już tydzień wcześniej
zapoznawał się z aktami, lecz nic z nich nie zrozumiał. Powód nie zakwestionował
skuteczności dokonanych mu doręczeń, odebranych przez jego żonę tak w
zakresie terminu rozprawy z dnia 16 kwietnia 2013 roku, jak i informacji o wydanym
w dniu 23 kwietnia wyroku, a jedynie podał, że skutkiem przebytego w dniu 28
listopada 2012 roku udaru miewa kłopoty z pamięcią i nie wie dlaczego nie
zareagował w żaden sposób na korespondencję z sądu. Do wniosku powód
załączył kartę wypisową ze szpitala oraz zaświadczenie lekarskie o okresie
trwania choroby.
Postanowieniem z dnia 4 lipca 2013 roku Sąd Okręgowy w Ł. przywrócił
powodowi termin do złożenia apelacji, w związku z czym apelacji powoda nadano
stosowny bieg, a następnie przedstawiono akta Sądowi Apelacyjnemu.
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 21 lutego 2014 r. odrzucił apelację
powoda na podstawie art. 373 k.p.c. Sąd ten w ramach kontroli zasadności
przywrócenia przez Sąd pierwszej instancji terminu do wniesienia apelacji,
odmiennie ocenił zasadność wniosku powoda o przywrócenie terminu do
wniesienia apelacji. Wniosek ten w ocenie Sądu odwoławczego był spóźniony i jako
taki podlegał odrzuceniu na podstawie art. 171 k.p.c. Powód nie zakwestionował
3
w nim skutecznego doręczenia mu zawiadomienia o terminie rozprawy w dniu
16 kwietnia 2013 r., po zakończeniu której Sąd Okręgowy w Ł. wydał w dniu
23 kwietnia 2013 r. wyrok oddalający jego powództwo, ani tego, że doręczono mu
odpis postanowienia z dnia 14 maja 2013 r. o umorzeniu postępowania
wywołanego złożeniem przez pozwanego wniosku o sporządzenie uzasadnienia
wyroku z dnia 23 kwietnia 2013 r., z uzasadnienia którego wynika w sposób nie
budzący wątpliwości, że w dniu 23 kwietnia 2013 r. został wydany wyrok. Nie podjął
jednak żadnych czynności procesowych, a jak sam przyznał, zainteresował się
sprawą dopiero w czerwcu 2013 r., kiedy otrzymał odpis zawiadomienia komornika
sądowego o podjęciu egzekucji. Przyznał również, że był dwukrotnie w sądzie
celem zapoznania się z aktami sprawy, pierwszy raz około 25 czerwca 2013 r. drugi
raz w dniu 1 lipca 2013 r., kiedy towarzyszył mu już emerytowany prawnik. Wniosek
o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji powód złożył w dniu 3 lipca 2013 r.
Powołał się na kłopoty z pamięcią, związane z przebytym udarem mózgu, swą
ułomność i nieskładność działania. Nie umiał przy tym wytłumaczyć dlaczego nie
zareagował na przesłaną mu przez sąd korespondencję. Sąd Apelacyjny ustalił
nadto, że z załączonej do wniosku karty wypisowej ze szpitala wynika, iż powód
przebywał w nim od 28 listopada 2012 r. do 6 grudnia 2012 r. z powodu udaru
mózgu, z dalszym zaleceniem leczenia ambulatoryjnego. Otrzymał zwolnienie
lekarskie od 28 listopada 2012 r. do 2 czerwca 2013 r.
Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, że tygodniowy termin do złożenia
wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji, liczony od czasu ustania
przyczyny uchybienia terminu, o którym mowa w art. 169 § 1 k.p.c. rozpoczął swój
bieg najpóźniej z dniem 3 czerwca 2013 r., tj. z dniem następnym po skończeniu
się zwolnienia lekarskiego powoda, związanego z jego wcześniejszym pobytem
w szpitalu. Wówczas to bowiem ustały przyczyny uchybienia terminowi do
wniesienia apelacji, które powód wiąże ze swym stanem zdrowia. Przyjęcie
argumentacji powoda, iż to „kłopoty z pamięcią, ułomność i nieskładność działania"
stanowiły jedyną i wyłączną przyczynę uchybienia terminowi prowadziłoby do
niczym nieuzasadnionej tezy, że strona, mającą problemy zdrowotne,
w nieograniczonym przedziale czasowym, wyznaczonym jedynie treścią art. 169
§ 4 k.p.c., mogłaby wnosić o przywrócenie terminu do dokonania uchybionej
4
czynności. Pomijając fakt, że stwierdzenia powoda w tym zakresie są ogólnikowe,
to dodatkowo nie zostały w żaden sposób uprawdopodobnione. Sąd zwrócił
też uwagę, że w czasie zwolnienia lekarskiego powód aktywnie uczestniczył
w procesie, był obecny na rozprawie w dniu 11 grudnia 2012 r., składał pisma
procesowe i środki zaskarżenia.
Konsekwencją uznania wniosku powoda za spóźniony było odrzucenie jego
apelacji jako złożonej po terminie.
W zażaleniu na powyższe orzeczenie powód zarzucając naruszenie art. 168
§ 1 k.p.c. i art. 373 k.p.c. wniósł o jego uchylenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Stosownie do art. 168 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. jeżeli strona nie dokonała
w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi
przywrócenie terminu. Strona występująca o przywrócenie terminu do dokonania
czynności procesowej zobowiązana jest uprawdopodobnić, że do uchybienia doszło
bez jej winy. Ugruntowane na tle powyższego przepisu orzecznictwo i doktryna
zgodnie wskazują, że brak winy w niedokonaniu w terminie czynności procesowej
podlega ocenie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności danej sprawy w sposób
uwzględniający obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony
dbającej należycie o swoje interesy (por. postanowienie SN z dnia 14 stycznia
1972 r., III CRN 448/71, OSPiKA 1972, z. 7-8, poz. 144). Brak winy podlega przy
tym ocenie z uwzględnieniem obiektywnego miernika staranności, jakiej można
wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 9 maja 2013 r., II CZ 11/13, niepubl.). Brak zatem winy w razie
choroby strony w okresie otwartym do złożenia środka zaskarżenia ma miejsce,
gdy stan zdrowia uniemożliwił realnie podjęcie działania osobiście lub skorzystanie
z pomocy innych osób (por. postanowienie SN z dnia 5 sierpnia 2005 r., II PZ 20/05,
OSNP 2006, nr 13-14, poz. 214).
Wbrew zarzutowi skarżącego takich okoliczności w swym wniosku
o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji, nie wykazał. Usprawiedliwiając swą
bezczynność w procesie od 16 kwietnia 2013 r. do 3 lipca 2013 r. stanem zdrowia
przedłożył - jak prawidłowo to ustalił Sąd Apelacyjny - jedynie zaświadczenie
lekarskie o przebywaniu na zwolnieniu lekarskim w okresie od 28 listopada 2012 r.
5
do 2 czerwca 2013 r. z powodu udaru, w związku z którym przebywał w Centrum
Medycznym Sp. z o.o. Oddział Neurologii i Udarowy w P. w dniach od 28 listopada
2012 r. do 6 grudnia 2012 r. Z dokumentów tych nie wynika, aby cierpiał na
zaburzenia pamięci. Nie przedłożył natomiast skarżący dokumentacji medycznej na
jaką się powołuje w zażaleniu, tj. karty wypisowej z Oddziału Neurologii z
Pododdziałem Udarowym Szpitala w Ł., z którego miałaby wynikać możliwość
występowania u niego takiej dysfunkcji. Powołuje się jedynie na drugi pobyt w
szpitalu, który według złożonych zaświadczeń miał miejsce w styczniu 2014 r.,
kiedy został przyjęty i do Centrum Leczenia Chorób Płuc i Rehabilitacji w Ł., co
spowodowało odroczenie rozprawy apelacyjnej. Ten jednak okres choroby powoda
nie ma znaczenia dla oceny zasadności jego wniosku o przywrócenie terminu.
Uznanie zatem przez Sąd Apelacyjny, że powód nie uprawdopodobnił,
aby w okresie począwszy od 2 czerwca 2013 r. (ostatni dzień zwolnienia
lekarskiego) do 3 lipca 2013 r. (data złożenia wniosku o przywrócenie terminu)
z powodu stanu zdrowia nie mógł złożyć wniosku o przywrócenie terminu
do złożenia apelacji, było uzasadnione okolicznościami sprawy. Nie sposób zatem
zgodzić się ze skarżącym, że uchybił terminowi bez swojej winy. Okoliczność,
że przebyty udar spowodował u niego zaburzenia pamięci świeżej nie została
wykazana, podobnie jak i fakt, że ta właśnie dysfunkcja uniemożliwiła mu
dochowanie terminu.
Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3
k.p.c., Sąd Najwyższy oddalił zażalenie, jako pozbawione usprawiedliwionych
podstaw. O kosztach postępowania zażaleniowego na rzecz pozwanego, który
wniósł w ustawowym terminie odpowiedź na zażalenie orzeczono na mocy art. 98
§ 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 39821
k.p.c.