Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SPP 225/14
POSTANOWIENIE
Dnia 13 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Iwulski (przewodniczący)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
SSA Piotr Prusinowski (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi M. W.
na przewlekłość postępowania Sądu Apelacyjnego
w sprawie […],
z udziałem Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Apelacyjnego
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 13 listopada 2014 r.,
oddala skargę.
UZASADNIENIE
Powód M. W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika,
pismem z dnia 18 września 2014 r. wystąpił za pośrednictwem Sądu Apelacyjnego
do Sądu Najwyższego ze skargą na naruszenie prawa strony do rozpoznania
sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Domagał się
stwierdzenia, że w postępowaniu przed Sądem odwoławczym, toczącym się pod
sygnaturą […], nastąpiło naruszenie prawa skarżącego do rozpoznania sprawy bez
nieuzasadnionej zwłoki. Wniósł również o zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty
10.000 zł. W uzasadnieniu skargi w sposób wybiórczy przedstawił przebieg
postępowania odwoławczego. Wskazał, że wyrok Sądu pierwszej instancji zapadł w
dniu 25 marca 2013 r., a pierwsza rozprawa przed Sądem odwoławczym odbyła się
w dniu 4 grudnia 2013 r. Następnie skierowano akta sprawy do biegłego. Po
2
sporządzeniu opinii w czerwcu 2014 r. Sąd Apelacyjny miał możliwość wyznaczenia
rozprawy, jednak do dnia wniesienia skargi tego nie uczynił. Zdaniem skarżącego
okoliczności te przemawiają za uznaniem przewlekłości postępowania.
Argumentował, że Sąd ma obowiązek podjęcia niezwłocznych działań
zmierzających do rozstrzygnięcia sprawy. W tym kontekście nawiązał do art. 6 ust.
1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, który gwarantuje
rozpoznanie sprawy przez sąd w rozsądnym terminie. Realizacja tego uprawnienia
nakłada na państwa-strony Konwencji podjęcia praktycznych działań
umożliwiających organizację i funkcjonowanie systemu organów wymiaru
sprawiedliwości w sposób przeciwdziałający przewlekłości postępowania. Skarżący
powiązał te twierdzenia z przepisami ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze
na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu
przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i
postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Konkludował, że o
przewlekłości postępowania świadczy niewyznaczenie przez Sąd Apelacyjny
terminu rozprawy po zwróceniu akt sprawy przez biegłego. Jego zdaniem brak
aktywności Sądu, charakter sprawy, stopień jej faktycznej i prawnej zawiłości, oraz
znaczenie rozstrzygnięcia dla powoda implikuje słuszność postawionego zarzutu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga nie ma uzasadnionych podstaw. Konkluzja ta jest usprawiedliwiona
po szczegółowym prześledzeniu przebiegu postępowania przed Sądem
Apelacyjnym. Prawdą jest, że rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji zapadło w
dniu 25 marca 2013 r., wypada jednak odnotować, iż apelacja strony powodowej
wpłynęła do Sądu Okręgowego dopiero w dniu 20 maja 2013 r., a akta sprawy
zostały przekazane do Sądu Apelacyjnego dopiero w dniu 26 sierpnia 2013 r. (k.
433). Termin rozprawy wyznaczono na dzień 13 grudnia 2013 r. Sąd doszedł do
przekonania, że zachodzi konieczność skorzystania z wiedzy specjalnej. Biegły
sporządził opinię w dniu 10 lutego 2014 r., a akta zwrócił do Sądu w dniu 24 lutego
2014 r. Zarządzeniem przewodniczącego z dnia 5 marca 2014 r. zobowiązano
strony do zajęcia stanowiska co do opinii. Powód skorzystał z tego prawa i w piśmie
3
z dnia 19 marca 2014 r. zakwestionował tezy postawione przez biegłego. Doszło
również do dalszej wymiany korespondencji między Sądem a stroną powodową.
Wynikiem tego było zobowiązanie w dniu 10 czerwca 2014 r. biegłego do zajęcia
stanowiska co do twierdzeń powoda. Biegły wykonał zarządzenie i w dniu 23
czerwca 2014 r. zwrócił akta z opinią uzupełniającą. W dniu 14 lipca 2014 r. Sąd
przesłał ją stronom, wzywając do opowiedzenia się co do konkluzji biegłego. Powód
w odpowiedzi wystosował pismo z dnia 30 lipca 2014 r. Sąd zarządzeniem z dnia
16 września 2014 r. wyznaczył termin rozprawy na dzień 27 listopada 2014 r.
Analiza przebiegu postępowania apelacyjnego kłóci się z zapatrywaniem
powoda o opieszałości Sądu. Pozostając w sferze faktów, nie może umknąć
uwadze, że okolicznością sporną, determinującą rozstrzygnięcie, była kwestia
medyczna, dotycząca rozmiaru uszczerbku na zdrowiu. Kontekst ten z reguły jest
dyskusyjny, a w każdym razie wymaga zasięgnięcia wiedzy specjalnej. Tego
rodzaju czynnik wpływa na czas procedowania sądu. Przechodząc do oceny
prawnej skargi, konieczne jest zwrócenie uwagi na art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17
czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w
postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez
prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Przepis definiuje
przewlekłość postępowania. Stan ten występuje wówczas, gdy zwłoka sądu jest
nieuzasadniona, przy czym będzie tak w sytuacji, w której postępowanie trwa dłużej
niż to jest konieczne dla wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych istotnych
dla rozstrzygnięcia sprawy. Oznacza to, że wskazany model opiera się na co
najmniej dwóch zmiennych – obiektywnej sprawności procedowania sądu i
zindywidualizowanym układzie okoliczności warunkujących mechanizm
jurysdykcyjny. Pewne jest, że czynniki te wzajemnie oddziałują na siebie, a
ostatecznie w konkretnej sprawie odwzorowują wystąpienie lub niewystąpienie
przewlekłości postępowania. Normatywnym wyrazem tego standardu jest
dyspozycja zawarta w art. 2 ust. 2 ustawy. Miarodajna dla oceny przewlekłości jest
terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd, jednak wnioski stąd
wynikające korygowane są również przez charakter sprawy, stopień faktycznej i
prawnej jej zawiłości, a także doniosłość sprawy dla strony skarżącej. Nie jest
również bez znaczenia zachowanie stron postępowania. Oznacza to, że standard
4
ochrony prawa do rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki (art. 45
Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej) ma charakter zindywidualizowany. Nie można
utracić z pola widzenia, że miarą procesu jurysdykcyjnego jest sprawiedliwość
werdyktu. Aspekt ten może pozostawać w opozycji do postulatu szybkości
postępowania. Podstawową rolą sądów jest stworzenia warunków umożliwiających
wydanie sprawiedliwego wyroku. Realizacja tego założenia nie jest możliwa bez
odpowiedniej wnikliwości na każdym etapie postępowania, ta jednak realizowana
jest kosztem czasu.
Wskazane zależności są widoczne w czynnościach Sądu Apelacyjnego.
Skarżący skoncentrował się na czasie trwania procesu. Dlatego akcentuje, że
między sporządzeniem w czerwcu 2014 r. opinii przez biegłego a wniesieniem
skargi minął okres prawie czterech miesięcy. Ocena z tej pozycji nie jest
przekonywująca. Po pierwsze, strona powodowa pomija, że akta zostały zwrócone
przez biegłą w dniu 23 czerwca 2014 r., a sąd przesyłając jej odpis zobowiązał
strony do opowiedzenia się co zawartych w niej wniosków. Skarżący wykonał to
zlecenie w dniu 30 lipca 2014 r. Nie bez znaczenia jest również, że w dniu 16
września 2014 r., czyli przed wniesieniem skargi (w dniu 22 września 2014 r.)
wyznaczono termin rozprawy. Okoliczności te, po pierwsze, dewaluują stanowisko
powoda w płaszczyźnie obiektywnej sprawności procedowania Sądu. Po drugie,
skupiając uwagę na indywidualnych uwarunkowaniach sprawy, wypada odnotować,
że jej charakter, przejawiający się w konieczności oceny uszczerbku na zdrowiu, a
przede wszystkim jego zweryfikowania i wysłuchania stanowisk stron,
uwiarygadniał wstrzemięźliwość Sądu z wyznaczeniem kolejnej rozprawy.
Zachodziła bowiem konieczność dokonania oceny, czy etap związany z
zasięgnięciem wiedzy specjalnej został zakończony (szczególnie, że strony w tym
względzie nie były zgodne) – zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3
czerwca 2014 r., III SPP 116/14, LEX nr 1483961.
Sumując przedstawione argumenty, nieprzekonujący jest pogląd wyrażany
przez skarżącego, że postępowanie przed Sądem Apelacyjnym trwało dłużej, niż to
jest konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są
istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.
5
Kierując się przedstawionymi motywami oraz opierając się na wymienionych
wcześniej przepisach, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.