Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 349/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Szewczyk (przewodniczący)
SSN Rafał Malarski (sprawozdawca)
SSN Andrzej Ryński
Protokolant Anna Korzeniecka-Plewka
w sprawie S. G.
skazanego z art. 244 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. oraz z art. 87 § 1a k.w. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.,
w dniu 21 listopada 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego,
od wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 10 lutego 2014 r.
uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej skazania za
czyn z art. 244 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. oraz co do orzeczenia o
karze za czyn z art. 87 § 1a k.w. i w tym zakresie przekazuje
sprawę Sądowi Rejonowemu w S. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z dnia 10 lutego 2014 r. S. G. został
skazany za: występek z art. 229 § 1 i 2 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia
wolności (pkt I); za czyn z art. 244 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. na karę 10 miesięcy
pozbawienia wolności (pkt II); za wykroczenie z art. 87 § 1a k.w. na karę 3
miesięcy aresztu oraz środek karny zakazu prowadzenia rowerów (pkt III i IV).
2
Ponadto połączono kary jednostkowe wymierzone za przestępstwa (pkt I i II),
orzekając karę łączną roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności (pkt V); wymierzono
środek karny przepadku dowodów rzeczowych (pkt VI) oraz orzeczono o kosztach
postępowania (pkt VII).
Wyrok ten nie został zaskarżony przez żadną ze stron i uprawomocnił się z
dniem 18 lutego 2014 r.
Kasację od tego wyroku, na korzyść S. G., wniósł Prokurator Generalny.
Zaskarżając to orzeczenie w zakresie skazania za występek z art. 244 k.k. w zw. z
art. 64 § 1 k.k. oraz odnośnie orzeczenia o karze za wykroczenie z art. 87 § 1a
k.w., zarzucił mu:
- rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisu prawa
karnego materialnego, tj. art. 64 § 1 k.k., polegające na skazaniu oskarżonego S.
G. za popełnienie przestępstwa z art. 244 k.k. w warunkach określonych w art. 64
§ 1 k.k., pomimo braku ku temu przesłanek wskazanych w tym przepisie;
- rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie prawa
materialnego, a mianowicie art. 19 k.w., polegające na wymierzeniu obwinionemu,
za popełnienie wykroczenia z art. 87 §1a k.w., kary 3 miesięcy aresztu, podczas
gdy przepis ten stanowi, iż w sprawach o wykroczenia kara aresztu trwa najkrócej
5 dni, najdłużej miesiąc.
Skarżący wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części oraz uchylenie
orzeczenia o karze łącznej z pkt V wyroku i przekazanie sprawy w tym zakresie
Sądowi Rejonowemu w S. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasację Prokuratora Generalnego należało uznać za w pełni zasadną, co
skutkowało jej uwzględnienie w trybie art. 535 § 5 k.p.k. W sprawie nie wystąpiły
wyjątki określone w art. 536 k.p.k., nakazujące rozpoznanie kasacji z
przekroczeniem granic zaskarżenia.
Zgodnie z art. 64 § 1 k.k., jeżeli sprawca skazany za przestępstwo umyślne
na karę pozbawienia wolności popełnia w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6
miesięcy tej kary umyślne przestępstwo podobne do przestępstwa, za które był już
skazany, sąd może wymierzyć karę przewidzianą za przypisane sprawcy
przestępstwo w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia
3
zwiększonego o połowę. Aby możliwym było przypisanie sprawcy działania w
warunkach recydywy szczególnej (specjalnej) w typie podstawowym, wszystkie
przesłanki wskazane w tym przepisie muszą wystąpić łącznie. Należy
zaakcentować, że sprawca musi przy tym odbyć karę co najmniej 6 miesięcy
pozbawienia wolności orzeczonej za konkretne przestępstwo. Niedopuszczalne
jest jakiekolwiek sumowanie odbytych kar pozbawienia wolności za różne czyny
mogące stanowić jednostkowo podstawę recydywy szczególnej, w sytuacji gdy w
żadnym z tych poszczególnych przypadków skazany nie odbył kary co najmniej 6
miesięcy pozbawienia wolności.
Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie nie pozwala na
uznanie, że S. G. odbył karę co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności w
którejkolwiek z wcześniejszych spraw, które mogłyby być podstawą przypisania
mu w niniejszym postępowaniu dopuszczenia się czynu w warunkach powrotu do
przestępstwa. Szczegółową analizę tej problematyki zawarł Prokurator Generalny
w kasacji. Stanowisko to należy w pełni podzielić i do niego odesłać, co czyni
zbędnym jego powtarzanie. Zauważyć można jedynie, że dokumenty w sprawie
nie pozwoliły na dokładne wyjaśnienie tej kwestii, a zgromadzony materiał
dowodowy nie był w tym zakresie kompletny. Stąd brak było podstaw, w oparciu o
dowody zgromadzone w sprawie, do skazania S. G. za czyn z art. 244 k.k. przy
zastosowaniu art. 64 § 1 k.k. W postępowaniu tym doszło więc do rażącego
naruszenia art. 64 § 1 k.k., które miało istotny wpływ na wynik sprawy. Jak
słusznie bowiem wskazał skarżący, skazanie w warunkach recydywy szczególnej
rodzi niekorzystne skutki na przyszłość w sferze możliwości ubiegania się o
warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary – art. 78 § 2 k.k.
W sprawie doszło również do rażącego naruszenia art. 19 k.w. Zgodnie z
tym przepisem kara aresztu za wykroczenie wynosi najmniej 5 dni, a najdłużej 30
dni i wymierza się ją w dniach (Prokurator Generalny w zarzucie nieściśle jako
maksymalny czas aresztu wskazał miesiąc). Tymczasem Sąd Rejonowy
wymierzając za wykroczenie z art. 87 § 1a k.w. karę 3 miesięcy aresztu, znacznie
przekroczył jej ustawowe granice. Stąd miało to istotny wpływ na treść orzeczenia,
albowiem S. G. musiałby ponieść karę znacznie surowszą, niż maksymalna
wynikająca z ustawowego zagrożenia za wykroczenia w ogóle.
4
Mając na uwadze powyższą argumentację, kasację uznać należało za w
pełni zasadną. Jeżeli chodzi o czyn z art. 244 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., w jego
kwalifikacji prawnej błędnie przyjęto art. 64 § 1 k.k., tak więc zaskarżony wyrok
podlegał uchyleniu odnośnie skazania za ten czyn. Pamiętać przy tym należy, że
zgodnie z art. 575 § 2 k.p.k., w wyniku uchylenia zaskarżonego wyroku w zakresie
skazania za jednostkowe przestępstwo straciła moc kara łączna orzeczona w pkt
V. Odnosząc się natomiast do uchybienia z art. 19 k.w., w związku ze skazaniem
za wykroczenie art. 87 § 1 a k.w., wystarczającym było uchylenie orzeczenia o
karze. Nie było przy tym konieczności uchylania orzeczenia o środku karnym (por.
wyr. SN z 30 stycznia 2014 r., sygn. akt II K 347/13, Lex nr 1427464).
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy w S. powinien uniknąć
uchybień będących przedmiotem uwzględnienia kasacji. Należy przy tym
dokładniej wyjaśnić kwestię możliwości przypisania S. G. działania w warunkach
recydywy szczególnej. Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił na w
pełni przejrzyste wyjaśnienie tej kwestii, przez co nie dał także podstaw do
uznania, że w sprawie możliwym było zastosowanie art. 64 § 1 k.k.
Na marginesie skierować należy także kilka uwag dotyczących redakcji
zaskarżonego wyroku, co nie było przedmiotem rozpoznania kasacji, ale co
zdaniem Sądu Najwyższego, należy odnotować. Otóż wyrok skazujący powinien
być zredagowany na tyle czytelnie, aby wiadomym było już z samej jego treści, za
co wymierzono dane kary i środki karne. Tymczasem w zaskarżonym wyroku, w
pkt VI, orzeczono środek karny w postaci przepadku dowodów rzeczowych. Zapis
ten umieszczono pod koniec części dyspozytywnej, przed orzeczeniem o kosztach
postępowania. Taka redakcja wyroku jest o tyle wadliwa, że nie pozwala na
jednoznaczne stwierdzenie, którego przestępstwa ten środek karny dotyczył.
Dopiero analiza materiału dowodowego pozwala na stwierdzenie tej okoliczności.
Sąd Najwyższy ma na uwadze, że z pewnością kwestia ta znalazłaby pełne i
stosowne odzwierciedlenie w uzasadnieniu wyroku, lecz takowe nie zostało
sporządzone. W tym stanie rzeczy prawidłową praktyką jest takie zredagowanie
wyroku, aby nie było żadnych wątpliwości, jakiego przestępstwa dotyczy
wymierzona kara bądź środek karny.
5