Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 354/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Szewczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Rafał Malarski
SSN Andrzej Ryński
Protokolant Anna Korzeniecka-Plewka
w sprawie D. K.
skazanego z art. 178 a § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 kpk
w dniu 21 listopada 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego
od wyroku Sądu Rejonowego w I.
z dnia 24 marca 2014 r.
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Rejonowemu w I. do ponownego rozpoznania .
UZASADNIENIE
Prokurator, oskarżając D. K. o popełnienie czynu z art. 178a § 1 k.k., wraz z
aktem oskarżenia skierował na podstawie art. 335 § 1 k.p.k. wniosek o wydanie
wyroku skazującego i orzeczenie wobec oskarżonego kary w wymiarze 6 miesięcy
2
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat
próby, nadto kary grzywny w wysokości 30 stawek dziennych w kwocie po 10 zł,
środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych
w ruchu lądowym przez okres 4 lat, a także świadczenia pieniężnego w kwocie 200
zł.
Sąd Rejonowy w I. uwzględniając powyższy wniosek wyrokiem z dnia 24
marca 2014 r., uznał D. K. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to:
- na mocy art. 178a § 1 k.k. wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia
wolności,
- na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej
kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 4 lata,
- na mocy art. 71 § 1 k.k. wymierzył mu karę 30 stawek dziennych grzywny w
wysokości po 10 zł,
- na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzekł zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów
mechanicznych na okres 4 lat,
- na mocy art. 49 § 2 k.k. orzekł obowiązek uiszczenia świadczenia
pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy
Postpenitencjarnej w kwocie 200 zł,
- na podstawie art. 626 § 1 k.p.k., art. 627 k.p.k. w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2
oraz art. 3 ust. 2 ustawy z 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych
obciążył go w całości kosztami sądowymi.
Wyrok ten nie został zaskarżony przez strony i uprawomocnił się w dniu 1
kwietnia 2013 r.
Od powyższego wyroku kasację na korzyść D. K. złożył Prokurator
Generalny, w której zarzucił rażące i mające istotny wpływ na jego treść naruszenie
prawa procesowego, to jest art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1 k.p.k. polegające
na uwzględnieniu wadliwego wniosku prokuratora o skazanie oskarżonego D. K.
bez przeprowadzenia rozprawy i wydaniu wyroku o treści niezgodnej z zawartą
przez prokuratora i oskarżonego ugodą, w;
konsekwencji czego orzeczono zakaz
prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 4 lat, w sytuacji gdy D.
K. wyraził zgodę na orzeczenie wobec niego tego środka karnego na okres 2 lat.
3
W tym stanie rzeczy autor kasacji wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w I. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna.
Istotnie zaskarżony wyrok został wydany z rażącą obrazą przepisów prawa
procesowego, a mianowicie art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1 k.p.k., która
miała istotny wpływ na jego treść.
Poza sporem jest, że przewidziana w art. 335 k.p.k. instytucja skazania bez
przeprowadzania rozprawy jest jedną z form konsensualnego zakończenia procesu
karnego. Taki jej charakter, niejako sam przez się, uzależnia możliwość jej
zastosowania przede wszystkim od uzyskania przez prokuratora zgody
oskarżonego na orzeczenie proponowanej przez niego we wniosku o skazanie bez
rozprawy kary lub środka karnego. Ich uzgodnienie przez oskarżyciela i
oskarżonego, stanowiące zawarty między nimi swoisty konsensus, jest jedną z
przesłanek formalnych warunkujących sądowi możliwość skorzystania z tej
instytucji. To niewątpliwe, bo mające umocowanie w samej treści art. 335 § 1 k.p.k.,
uregulowanie rodzi określone procesowe konsekwencje. Jedną z nich jest
związanie sądu orzekającego wnioskiem prokuratora, tak co do wymiaru kary
zasadniczej, jak i środków karnych. Orzekając niezgodnie z jego treścią, sąd tym
samym narusza warunki tej ugody zawartej pomiędzy prokuratorem i oskarżonym,
która właśnie tylko tak określiła przesłanki dobrowolnego poddania się
odpowiedzialności karnej przez oskarżonego (por. wyroki SN: z 19 kwietnia 2013 r.,
V KK 17/13; z 20 czerwca 2007 r., III KK 129/07; z 9 maja 2007 r., II KK 39/07).
W sprawie niniejszej prokurator we wniosku złożonym w trybie art. 335 § 1
k.p.k. domagał się (między innymi), po uznaniu oskarżonego winnym popełnienia
zarzucanego mu występku z art. 178a § 2 k.k. bez przeprowadzenia rozprawy,
wymierzenia środka karnego w postaci zakazu kierowania wszelkimi pojazdami
mechanicznymi w ruchu lądowym przez okres 4 lat. Na taki wymiar środka karnego
oskarżony nie wyraził jednak zgody.
Sąd Rejonowy w I. na posiedzeniu w dniu 24 marca 2014 r. uwzględnił
wniosek prokuratora i wydał w tym trybie wyrok, mimo że wniosek ten faktycznie nie
odzwierciedlał treści rzeczywistego porozumienia między oskarżycielem a
4
oskarżonym, który wyraził zgodę na orzeczenie wobec niego środka karnego w
wymiarze 2 lat. Jakkolwiek sąd orzekający jest związany zaprezentowaną we
wniosku treścią uzgodnień pomiędzy oskarżonym a oskarżycielem publicznym i nie
może wydać wyroku skazującego wbrew lub ponad te uzgodnienia, to nie zwalnia
go to jednak z obowiązku kontroli takiego wniosku. Powinien on wpierw zbadać
sprawę i w wypadku dostrzeżenia jakichkolwiek wad wniosku oskarżyciela
publicznego, wniosku tego nie uwzględnić, i skierować sprawę do rozpoznania na
zasadach ogólnych, zgodnie z art. 343 § 7 k.p.k. Sąd może jednak od tego
odstąpić, gdy oskarżyciel publiczny skoryguje wniosek w kierunku postulowanym
przez sąd (por. wyrok SN z 19 kwietnia 2013 r., V KK 17/13, wyrok SN z 20
czerwca 2007 r., III KK 129/07).
W niniejszej sprawie Sąd orzekający całkowicie zlekceważył powyższy
obowiązek kontroli. Obowiązkiem Sądu wynikającym wprost z art. 335 § 1 k.p.k.
było ustalenie, przed uwzględnieniem wniosku oskarżyciela publicznego, czy jego
treść faktycznie odpowiada treści uzgodnień, skoro z akt sprawy wynika, że
oskarżony nie wyraził zgody na orzeczenie wobec niego środka karnego na okres
ponad 2 lat, a mimo to prokurator wystąpił o orzeczenie go na okres dłuższy to jest
4 lat. Niedopełnienie tego obowiązku zobowiązywało Sąd do skierowania sprawy
do rozpoznania na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 343 § 7 k.p.k. W niniejszej
sprawie ten warunek nie został spełniony. Kwestia oczywistej niezgodności miedzy
ustaleniami co do wymiaru środka karnego, a treścią wniosku złożonego przez
prokuratora w trybie art. 335 § 1 k.p.k. nie została zauważona przez Sąd meriti.
Brak przesłanek z art. 335 § 1 k.p.k. w zw. z art. 343 § 7 k.p.k.
umożliwiających wydanie orzeczenia na posiedzeniu, nie pozwalał Sądowi na
uwzględnienie wniosku prokuratora. Sąd Rejonowy w I. powinien był dostrzec
powyższe i zasygnalizować prokuratorowi konieczność zmodyfikowania wniosku.
Wskazane rozbieżności mogły być wówczas usunięte. Skoro Sąd Rejonowy tego
nie uczynił, to tym samym dopuścił się rażącego i mającego istotny wpływ na treść
wyroku (art. 523 § 1 k.p.k.) naruszenia przepisów prawa procesowego,
wskazanego w zarzutach kasacyjnych.
Biorąc powyższe rozważania pod uwagę, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony
wyrok i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w I. do ponownego rozpoznania.
5