Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 400/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 stycznia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Roman Sądej (przewodniczący)
SSN Andrzej Ryński (sprawozdawca)
SSN Jacek Sobczak
Protokolant Łukasz Biernacki
w sprawie D. S.
ukaranego z art. 43 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w
trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 22 stycznia 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego
od wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w B. dnia 17 lutego 2014 r. ,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu .
UZASADNIENIE
Komenda Powiatowa Policji w G. w dniu 15 stycznia 2014 r. skierowała do
Sądu Rejonowego w B. wniosek o ukaranie D. S. za to, że:
1. w dniu 9 stycznia 2014 r. o godz. 18.45 w miejscowości K. na ul. S. spożywał
alkohol w postaci wina w miejscu publicznym, tj. za wykroczenie z art. 431
ust. 1
ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U.2012.1356 j.t.);
2
2. w tym samym miejscu i czasie wyrzucił plastikowy kubek po winie na trawnik,
czym zaśmiecił miejsce publiczne, tj. za wykroczenie z art. 145 k.w.
Jednocześnie na podstawie art. 58 § 1 k.p.w. oskarżyciel zawnioskował o
wydanie wobec obwinionego wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy i
orzeczenie uzgodnionej z nim kary miesiąca ograniczenia wolności polegającej na
wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40
godzin.
Wyrokiem nakazowym z dnia 17 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy w B. uznał
obwinionego D. S. za winnego popełnienia zarzucanych mu we wniosku o ukaranie
czynów, tj. wykroczenia z art. 431
ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o
wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz wykroczenia z art.
145 k.w. i za to przy zastosowaniu art. 9 § 1 k.w., na podstawie art. 431
ust. 1 -
ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w zw. z art. 20
§ 1 i 2 k.w. i art. 21 § 1 k.w., wymierzył mu karę miesiąca ograniczenia wolności z
obowiązkiem nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40
godzin. Nadto kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa (k. 9).
Powyższy wyrok uprawomocnił się bez kontroli instancyjnej w dniu 4 marca
2014 r. (k. 12, 13).
Został on zaskarżony w całości kasacją Prokuratora Generalnego, który na
podstawie: art. 110 § 1 k.p.w. i art. 111 k.p.w., art. 526 § 1 k.p.k. oraz art. 537 § 1 i
2 k.p.k. w zw. z art. 112 k.p.w. zarzucił orzeczeniu Sądu Rejonowego rażące i
mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa karnego
procesowego, a mianowicie art. 63 § 2 i § 5 k.p.w. w zw. z art. 58 § 1 k.p.w.,
polegające na uwzględnieniu przez Sąd wadliwego wniosku oskarżyciela o wydanie
wobec D. S. wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie
uzgodnionej z nim kary, w następstwie czego doszło do rażącego naruszenia
przepisu prawa karnego materialnego, a mianowicie art. 431
ust. 1 ustawy z dnia 26
października 1982 roku - o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi, polegającego na wymierzeniu D. S., na podstawie tego przepisu,
kary miesiąca ograniczenia wolności, polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej,
kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 godzin, w sytuacji gdy
wykroczenie to zagrożone jest jedynie karą grzywny.
3
Powołując się na powyższe wniósł on o uchylenie wyroku i przekazanie
sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje
Kasacja Prokuratora Generalnego wywiedziona na korzyść ukaranego
okazała się oczywiście zasadna, dlatego została rozpoznana na posiedzeniu w
trybie art. 535 § 5 k.p.k.
Zaskarżone orzeczenie należało wyeliminować z obrotu prawnego, ponieważ
zostało ono wydane z rażącym naruszeniem przepisów prawa karnego
procesowego, wskazanych w zarzucie kasacyjnym.
Stosownie do treści art. 58 § 1 k.p.w. oskarżyciel publiczny może, za zgodą
obwinionego, przesłuchanego uprzednio w toku czynności wyjaśniających w trybie
art. 54 § 6 k.p.w., umieścić we wniosku o ukaranie wniosek o skazanie obwinionego
za zarzucany mu czyn bez przeprowadzania rozprawy i wymierzenie mu określonej
kary lub środka karnego albo odstąpienie od wymierzenia kary lub środka karnego.
Przy czym uwzględnienie wniosku możliwe jest tylko wtedy, gdy w świetle
zebranych dowodów wyjaśnienia obwinionego oraz okoliczności popełnienia
wykroczenia nie budzą wątpliwości, a cele postępowania zostaną osiągnięte mimo
nieprzeprowadzenia rozprawy. Jednocześnie skierowanie przez oskarżyciela
wniosku w trybie art. 58 § 1 k.p.w., po uprzednim uzyskaniu zgody obwinionego,
obejmującej także propozycję wymierzenia mu konkretnej kary, nie zwalnia sądu od
obowiązku poddania kontroli takiego wniosku pod względem jego zgodności w
zakresie formalnym i merytorycznym z regułami obowiązującego prawa.
W realiach niniejszej sprawy Sąd nie dostrzegł, że oskarżyciel z rażącym
naruszeniem art. 431
ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 roku - o
wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz art. 145 k.w.,
zamieścił we wniosku o ukaranie wadliwy wniosek o wydanie wyroku skazującego
bez przeprowadzenia rozprawy, bowiem zaproponował wymierzenie obwinionemu
uzgodnionej z nim kary miesiąca ograniczenia wolności, polegającej na
wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40
godzin, podczas gdy wskazane przepisy przewidują jedynie zagrożenie karą
grzywny, zaś sankcja za wykroczenie z art. 145 k.w. obejmuje alternatywnie także
karę nagany.
4
W takiej sytuacji, Sąd Rejonowy zgodnie z treścią art. 63 § 2 k.p.w.
obowiązany był uzależnić uwzględnienie wniosku od dokonania w nim określonych
przez siebie zmian co do wymiaru kary, dostosowanych do aktualnego stanu
prawnego. Ponieważ strony nie były obecne na posiedzeniu Sąd powinien
korespondencyjnie zasugerować te zmiany oskarżycielowi, a po ich ewentualnej
akceptacji, należycie powiadomić o potrzebie modyfikacji złożonego wniosku
obwinionego i wyznaczyć mu termin na ewentualny sprzeciw. Natomiast akceptacja
przedmiotowego wniosku bez zasugerowania stronom stosownych korekt
doprowadziła do tego, że Sąd Rejonowy, przy wydaniu zaskarżonego orzeczenia
dopuścił się rażącego naruszenia art. 58 § 1 k.p.w. i art. 63 § 2 i § 5 k.p.w.,
doprowadzając w konsekwencji do naruszenia przepisów prawa materialnego - art.
431
ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 roku - o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi, a także art. 145 k.w., które miało istotny wpływ na
treść wyroku skoro D. S., mimo zastosowania art. 9 § 1 k.w., została wymierzona
kara surowsza od sankcji przewidzianej w obu tych wykroczeniach.
W konsekwencji ze względu na proponowaną we wniosku karę nie było
podstaw do jego uwzględnienia w kształcie proponowanym przez oskarżyciela, co
winno skutkować rozpoznaniem sprawy na zasadach ogólnych (art. 63 § 5 k.p.w.).
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 112 k.p.w. w zw. z art.
537 § 2 k.p.k. uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu
właściwemu do jej rozpoznania.
W postępowaniu ponownym, stosownie do treści art. 112 k.p.w. w zw. z art.
109 § 2 k.p.w. i art. 442 § 3 k.p.k. Sąd meriti uwzględni przedstawione wyżej
zapatrywania prawne i wskazania Sądu kasacyjnego.