IV CZ 102/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:16-03-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 102/14
POSTANOWIENIE
Dnia 12 lutego 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Iwona Koper (przewodniczący)
SSN Jan Górowski (sprawozdawca)
SSN Agnieszka Piotrowska
w sprawie z wniosku T. S.
przy uczestnictwie J. B.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 12 lutego 2015 r.,
zażalenia wnioskodawczyni
na postanowienie Sądu Okręgowego w Z.
z dnia 30 września 2014 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w Z. postanowieniem z dnia 30 września 2014 r. odrzucił
skargę kasacyjną wnioskodawczyni od postanowienia Sądu Okręgowego w Z. z
dnia 18 kwietnia 2014 r. jako niedopuszczalną.
W uzasadnieniu wskazał, że dopuszczalność skargi kasacyjnej w sprawie
o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między
małżonkami uzależniona jest od wartości przedmiotu zaskarżenia, która nie może
być niższa niż 150. 000 zł.
W apelacji wnioskodawczyni zaskarżyła postanowienie w przedmiocie
podziału majątku w części i jako wartość przedmiotu zaskarżenia wskazała kwotę
68.699 zł - tj. różnicę między dopłatą zasądzoną przez Sąd a uznaną przez
wnioskodawczynię, natomiast w skardze kasacyjnej zaskarżyła orzeczenie
w całości, podając jako wartość przedmiotu zaskarżenia wartość majątku
wspólnego podlegającego podziałowi.
Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie nie ma podstaw do odstąpienia od
reguły, że wartość przedmiotu zaskarżenia nie powinna przekraczać wartości
udziału należącego do uczestnika wnoszącego skargę kasacyjną.
Sąd ustalił wartość majątku wspólnego na kwotę 228.752 zł, zaś udział
skarżącej w tym majątku na połowę tej wartości, a zatem kwotę 114.376 zł.
W zażaleniu na powyższe postanowienie Sądu Okręgowego skarżąca
wniosła o jego uchylenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Dopuszczalność skargi kasacyjnej w sprawie o podział majątku wspólnego
po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami określona została w art.
5191
§ 1 k.p.c. i uzależniona od wartości przedmiotu zaskarżenia, która nie może
być niższa niż 150.000 zł.
Wartością przedmiotu zaskarżenia jest wartość konkretnego interesu
tj. roszczenia, żądania lub składnika majątkowego, którego dotyczy wniesiona
skarga. Co do zasady w sprawach tych wartość przedmiotu zaskarżenia nie może
3
przekraczać wartości udziału należącego do skarżącego. Wyjątkowo, gdy uczestnik
podważa samą zasadę podziału np. zarzucając, że dzielony majątek nie stanowi
wspólności, albo gdy zaskarża rozstrzygnięcie dotyczące roszczeń dochodzonych
z tytułu posiadania rzeczy wspólnej lub tytułem zwrotu pożytków, albo rozliczenia
nakładów w wysokości przekraczającej wartość udziału, wartość przedmiotu
zaskarżenia może być wyższa niż wartość jego udziału (m.in. postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 6 listopada 2002 r., III CZ 98/02, OSNC 2004, Nr 1, poz. 11,
z dnia 21 stycznia 2003 r., III CZ 153/02, OSNC 2004, Nr 4, poz. 60).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtowane jest już stanowisko,
zgodnie z którym w sprawach o podział majątku (tzw. działowych), wartość
przedmiotu zaskarżenia z reguły nie może przekraczać udziału należącego do
uczestnika postępowania (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
15 stycznia 2014 r., I CZ 113/13, nie publ.). W sprawach tych oznaczenie wartości
przedmiotu zaskarżenia kasacyjnego jest związane ściśle z wynikami postępowania
i nie przesądza jej wartość samego przedmiotu podziału. Określa ją natomiast
wartość przedmiotu kwestionowanego w skardze kasacyjnej rozstrzygnięcia
Sądu drugiej instancji. Jeżeli zatem skarżący kwestionuje to orzeczenie w całości,
to wartość przedmiotu zaskarżenia nie powinna przekraczać jego udziału
w dzielonym majątku (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
24 października 2013 r., IV CSK 98/13, niepubl.).
W rozpoznawanej sprawie Sąd Okręgowy trafnie przyjął, że to właśnie
wartość udziału spadkowego skarżącej, a nie wartość majątku wspólnego objęta
postępowaniem, powinna decydować o ostatecznym ustaleniu przedmiotu
zaskarżenia w skardze kasacyjnej.
W związku z tym, że udział ten nie przekracza 150.000 zł (art. 5191
§ 2 i § 4
pkt 4 k.p.c.), istniały podstawy do odrzucenia skargi kasacyjnej wnioskodawczyni,
jako niedopuszczalnej. Dlatego Sąd Najwyższy oddalił zażalenie wnioskodawczyni,
jako nieuzasadnione (art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 12 lutego 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Iwona Koper (przewodniczący)
SSN Jan Górowski (sprawozdawca)
SSN Agnieszka Piotrowska
w sprawie z wniosku T. S.
przy uczestnictwie J. B.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 12 lutego 2015 r.,
zażalenia wnioskodawczyni
na postanowienie Sądu Okręgowego w Z.
z dnia 30 września 2014 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w Z. postanowieniem z dnia 30 września 2014 r. odrzucił
skargę kasacyjną wnioskodawczyni od postanowienia Sądu Okręgowego w Z. z
dnia 18 kwietnia 2014 r. jako niedopuszczalną.
W uzasadnieniu wskazał, że dopuszczalność skargi kasacyjnej w sprawie
o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między
małżonkami uzależniona jest od wartości przedmiotu zaskarżenia, która nie może
być niższa niż 150. 000 zł.
W apelacji wnioskodawczyni zaskarżyła postanowienie w przedmiocie
podziału majątku w części i jako wartość przedmiotu zaskarżenia wskazała kwotę
68.699 zł - tj. różnicę między dopłatą zasądzoną przez Sąd a uznaną przez
wnioskodawczynię, natomiast w skardze kasacyjnej zaskarżyła orzeczenie
w całości, podając jako wartość przedmiotu zaskarżenia wartość majątku
wspólnego podlegającego podziałowi.
Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie nie ma podstaw do odstąpienia od
reguły, że wartość przedmiotu zaskarżenia nie powinna przekraczać wartości
udziału należącego do uczestnika wnoszącego skargę kasacyjną.
Sąd ustalił wartość majątku wspólnego na kwotę 228.752 zł, zaś udział
skarżącej w tym majątku na połowę tej wartości, a zatem kwotę 114.376 zł.
W zażaleniu na powyższe postanowienie Sądu Okręgowego skarżąca
wniosła o jego uchylenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Dopuszczalność skargi kasacyjnej w sprawie o podział majątku wspólnego
po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami określona została w art.
5191
§ 1 k.p.c. i uzależniona od wartości przedmiotu zaskarżenia, która nie może
być niższa niż 150.000 zł.
Wartością przedmiotu zaskarżenia jest wartość konkretnego interesu
tj. roszczenia, żądania lub składnika majątkowego, którego dotyczy wniesiona
skarga. Co do zasady w sprawach tych wartość przedmiotu zaskarżenia nie może
3
przekraczać wartości udziału należącego do skarżącego. Wyjątkowo, gdy uczestnik
podważa samą zasadę podziału np. zarzucając, że dzielony majątek nie stanowi
wspólności, albo gdy zaskarża rozstrzygnięcie dotyczące roszczeń dochodzonych
z tytułu posiadania rzeczy wspólnej lub tytułem zwrotu pożytków, albo rozliczenia
nakładów w wysokości przekraczającej wartość udziału, wartość przedmiotu
zaskarżenia może być wyższa niż wartość jego udziału (m.in. postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 6 listopada 2002 r., III CZ 98/02, OSNC 2004, Nr 1, poz. 11,
z dnia 21 stycznia 2003 r., III CZ 153/02, OSNC 2004, Nr 4, poz. 60).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtowane jest już stanowisko,
zgodnie z którym w sprawach o podział majątku (tzw. działowych), wartość
przedmiotu zaskarżenia z reguły nie może przekraczać udziału należącego do
uczestnika postępowania (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
15 stycznia 2014 r., I CZ 113/13, nie publ.). W sprawach tych oznaczenie wartości
przedmiotu zaskarżenia kasacyjnego jest związane ściśle z wynikami postępowania
i nie przesądza jej wartość samego przedmiotu podziału. Określa ją natomiast
wartość przedmiotu kwestionowanego w skardze kasacyjnej rozstrzygnięcia
Sądu drugiej instancji. Jeżeli zatem skarżący kwestionuje to orzeczenie w całości,
to wartość przedmiotu zaskarżenia nie powinna przekraczać jego udziału
w dzielonym majątku (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
24 października 2013 r., IV CSK 98/13, niepubl.).
W rozpoznawanej sprawie Sąd Okręgowy trafnie przyjął, że to właśnie
wartość udziału spadkowego skarżącej, a nie wartość majątku wspólnego objęta
postępowaniem, powinna decydować o ostatecznym ustaleniu przedmiotu
zaskarżenia w skardze kasacyjnej.
W związku z tym, że udział ten nie przekracza 150.000 zł (art. 5191
§ 2 i § 4
pkt 4 k.p.c.), istniały podstawy do odrzucenia skargi kasacyjnej wnioskodawczyni,
jako niedopuszczalnej. Dlatego Sąd Najwyższy oddalił zażalenie wnioskodawczyni,
jako nieuzasadnione (art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c.).