Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Aldony Figiel

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2013r.

sprawy skazanego S. B.

w przedmiocie wydania wyroku łącznego

na skutek apelacji, wniesionej przez Prokuratora Rejonowego w Suwałkach

od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w Suwałkach

z dnia 07/03/2013 r. sygn. akt II.K.551/12

I.  Zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że w pkt. I jako podstawę prawną wymierzenia kary łącznej przyjmuje art. 569 § 1 kpk, art. 85 kk, art. 86 § 1 kk, art. 90 § 1 kk oraz art. 96 § 1 kk.

II.  W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.

III.  Zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt II Ka. 167/13

UZASADNIENIE

S. B. został skazany wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 13 października 2011 roku w sprawie sygn. akt II K 483/11 za czyn z art. 288 § 1 kk i inne, popełniony w dniu 9 lipca 2011 roku na karę 7 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat.

2.  Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 26 kwietnia 2012 roku w sprawie sygn. akt II K 123/11 za czyn z art. 282 kk i inne, popełnione w listopadzie 2010 roku, 26 grudnia 2010 roku i 4 stycznia 2011 roku na karę 2 lat pozbawienia wolności z umieszczeniem w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego przeciwnarkotykowego.

3.  Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 22 sierpnia 2012 roku w sprawie sygn. akt II K 357/11 za czyn z art. 286 § 1 kk i inne, popełniony w dniu 4 października 2011 roku na karę 7 miesięcy pozbawienia wolności.

Skazany S. B. wniósł o wydanie wyroku łącznego poprzez połączenie wyroków Sądu Rejonowego w Suwałkach w sprawach: II K 483/11, II K 123/11 i II K 357/11. W uzasadnieniu podał, że obecnie przebywa na leczeniu odwykowym przeciwnarkotykowym, zaś czyny które popełnił były dokonane pod wpływem narkotyków.

Wyrokiem z dnia 7 marca 2013r. sygn. II K 551/12 Sąd Rejonowy w Suwałkach II Wydział Karny na podstawie art. 569 § 1 kpk w zw. z art. 85 kk, art. 86 § 1 kk połączył S. B. orzeczone wyżej wymienionymi wyrokami kary pozbawienia wolności i jako karę łączną wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności z umieszczeniem w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego przeciwnarkotykowego.

Pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w połączonych wyrokach Sąd pozostawił do odrębnego wykonania i na poczet orzeczonej już kary łącznej zaliczył okresy pozbawienia wolności już odbyte.

Nadto Sąd zwolnił skazanego od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych w sprawie, przyjmując je na rachunek Skarbu Państwa.

Z apelacją od wydanego wyroku wystąpił Prokurator Rejonowy w Suwałkach, który na podstawie art. 444 i art. 425 § 1 i 2 kpk powyższy wyrok zaskarżył w części orzeczenia o karze na niekorzyść skazanego i na zasadzie art. 427 § 2 kpk i art. 438 pkt.1 kpk wyrokowi temu zarzucił :

I obrazę prawa materialnego, a mianowicie art. 85 kk, poprzez nierozwiązanie kary łącznej orzeczonej wobec skazanego S. B. wyrokiem Sądu Rejonowego w Suwałkach dnia 26 kwietnia 2012r, sygn. II K 123/11 i błędne przyjęcie za podstawę wymierzenia nowej kary łącznej, kary orzeczonej w powyżej wskazanym wyroku, podczas, gdy z treści art. 85 kk wynika nakaz wzięcia za podstawę orzekanej na nowo kary łącznej, kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa, a nie kar wymierzonych w poszczególnych wyrokach, jak to przyjął Sąd.

II obrazę prawa materialnego, a mianowicie art. 86 § 1 kk, poprzez wyrażenie w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku przez Sąd błędnego zapatrywania, iż dolną granicą wymiaru kary łącznej jest 7 miesięcy pozbawienia wolności, a górną 3 lata i 2 miesiące, podczas gdy z regulacji art. 86 § 1 kk w zw. z art. 85 kk wynika, że Sąd, po rozwiązaniu kar łącznych orzeczonych w wyrokach objętych wyrokiem łącznym, wymierza karę łączną w granicach od najsurowszej z kar jednostkowych orzeczonych tymi wyrokami do sumy kar orzeczonych za poszczególne przestępstwa, a zatem w realiach przedmiotowej sprawy w granicach od 1 roku pozbawienia wolności do 3 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności;

III. obrazę przepisów postępowania, a mianowicie art. 413 § 1 pkt 6 kpk, mającą wpływ na treść skarżonego wyroku, poprzez pominięcie wskazania w pkt. I zaskarżonego wyroku art. 89 § la kk jako przepisu umożliwiającego wymierzenie skazanemu S. B. w sytuacji skazania wyrokiem Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 13 października 2011r. sygn. II K 483/11 na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, kary łącznej pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania;

IV. obrazę przepisów postępowania, a mianowicie art. 413 § 1 pkt 6 kpk, mającą wpływ na treść skarżonego wyroku, poprzez pominięcie wskazania w pkt I zaskarżonego wyroku art. 90 § 1 kk w zw. z art. 96 § 1 kk jako przepisów stanowiących podstawę orzeczenia wobec skazanego S. B. środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego w sytuacji gdy w/w środek zabezpieczający orzeczony był tylko jednym z wyroków podlegających połączeniu, tj. wyrokiem Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 26 kwietnia 2012r. sygn. IIK123/11

V. obrazę przepisów postępowania, a mianowicie art 413 § 1 pkt 6 kpk, mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku, poprzez pominięcie wskazania w pkt II zaskarżonego wyroku art. 576 § 1 kpk jako podstawy prawnej pozostawienia do odrębnego wykonania rozstrzygnięć zawartych w połączonych wyrokach.

VI. obrazę przepisów postępowania, a mianowicie art. 413 § 1 pkt 6 kpk, mającą wpływ na treść skarżonego wyroku, poprzez pominięcie wskazania w pkt II zaskarżonego wyroku art. 577 kpk jako podstawy zaliczenia skazanemu S. B. na poczet orzeczonej kary łącznej okresów kary pozbawienia wolności już odbytej.

Na zasadzie art. 427 § 1 kpk i art. 437 § 1 kpk wniósł o zmianę skarżonego wyroku poprzez:

I.  rozwiązanie kary łącznej orzeczonej wobec S. B. wyrokiem Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 26 kwietnia 2011r. sygn. IIK123/11;

II.  wskazanie w pkt. I zaskarżonego wyroku art. 89 § la kk i art. 90 § 1 kk oraz art. 96 § 1 kk pozostających w związku, z art. 569 § 1 kpk, art. 85 kk i art. 86 § 1 kk jako przepisów umożliwiających wymierzenie skazanemu S. B., w sytuacji skazania wyrokiem Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 29 sierpnia 2011r. sygn. II K 398/11 na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 7 kwietnia 2013r. sygn. IIK 551/12 kary pozbawienia wolności z umieszczeniem w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego, kary łącznej pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania z umieszczeniem w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego;

III.  wskazanie w pkt. II zaskarżonego wyroku art. 576 § 1 kpk i art. 577 kpk jako podstaw prawnych pozostawienia do odrębnego wykonania rozstrzygnięć zawartych w połączonych wyrokach oraz zaliczenia skazanemu S. B. na poczet orzeczonej kary łącznej okresów kar pozbawienia wolności odbytej z połączonych wyroków.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja Prokuratora okazała się zasadna jedynie w części dotyczącej pominięcia wskazania w pkt. I zaskarżonego wyroku tj. art. 90 § 1 kk w zw. z art. 96 § 1 kk jako przepisów stanowiących podstawę orzeczenia wobec skazanego S. B. środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego i związku z tym zawarty w niej m.in wniosek o rozważenie możliwości zmiany wyroku łącznego, poprzez rozwiązanie kary łącznej orzeczonej wobec S. B. wyrokiem Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 26 kwietnia 2011r. sygn. IIK123/11 oraz wnioski o uzupełnienie wskazanych podstaw prawnych rozstrzygnięcia Sąd Rejonowego zawarte w pkt. I, II,III,V i VI nie zostały uwzględnione

Podstawę wydania wyroku łącznego stanowi spełnienie warunków do wydania kary łącznej przewidzianych w art. 85 kk, które zachodzą jeśli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny co do któregokolwiek z tych przestępstw.

Jak słusznie dostrzegł Sąd Rejonowy, analiza dat popełnienia przez skazanego przestępstw oraz daty wydania pierwszego wyroku w przedmiotowej sprawie wskazuje, iż połączenie kar pozbawienia wolności było dopuszczalne w zakresie wszystkich wnioskowanych kar albowiem spełnione zostały przesłanki określone w art. 85 kk

Sąd meriti również wskazał , że określając na nowo wymiar kary kierował się zasadami określonymi w art. 86 kk, a w szczególności celem racjonalnego i humanitarnego stosowania kar i środków karnych stosując zasadę absorpcji i jak wskazał w pisemnym uzasadnieniu wymierzył skazanemu najwyższą z kar jednostkowych mając na uwadze ścisły związek przedmiotowy oraz podmiotowy pomiędzy zbiegającymi się przestępstwami. Jak wynika z akt sprawy wszystkie czyny zabronione popełnione zostały na przestrzeni około 1,5 roku a konkretnie od 04.02.2010 do 09.07.2011.

Analizując również charakter popełnionych czynów i wymierzonych kar łącznych pozbawienia wolności za czyny jednostkowe przypisane skazanemu w poszczególnych wyrokach należy stwierdzić ,że procentowo kary te odpowiadają zastosowanej przez Sąd meriti przy wydaniu wyroku łącznego w niniejszej sprawie zasadzie aspiracji, a nie jak podał Sąd meriti pełnej absorpcji mając na uwadze najwyższą z kar 2 lat pozbawienia wolności, albowiem dolną granicą kary łącznej jak słusznie zaakcentował Prokurator w apelacji jest kara 1 roku pozbawienia wolności wynikająca z wyroku Sądu Rejonowego w Suwałkach w sprawie II K 123/11.

Analizując jednak argumentację Prokuratora odnośnie zarzutu I apelacji dotyczącego obrazy prawa materialnego wyrażającego się w naruszeniu art. 85 kk poprzez nierozwiązanie kary łącznej należy stwierdzić ,że naruszenie to nie stanowi naruszenia prawa materialnego albowiem może nastąpić ono jedynie wtedy gdy Sąd postępuje wbrew zakazowi lub niezgodnie z nakazem ustawy karnej materialnej. Tymczasem ani w kodeksie karnym, tym bardziej w art. 85 kk ani w kodeksie postępowania karnego nie ma regulacji odnośnie nakazu tzw. rozwiązywania kar łącznych przy wydaniu wyroku łącznego, co postuluje w środku zaskarżenia Prokurator. Zgodnie z treścią art. 575§1kpk , który stanowi, że jeżeli po wydaniu wyroku łącznego zachodzi potrzeba wydania nowego wyroku łącznego, z chwilą jego wydania poprzedni wyrok traci moc. Przy wzruszeniu prawomocnego wyroku łącznego na podstawie art. 575§1 k.p.k. dochodzi - inaczej niż przy orzekaniu w jego przedmiocie choćby w trybie kasacji - do utraty jego mocy ipso iure. Oznacza to, że nie pojawia się konieczność jego wzruszenia w innej drodze, czy też nawet wydania orzeczenia stwierdzającego utratę jego mocy np. poprzez wydanie orzeczenia co do rozwiązania kary łącznej zamieszczonej w wyroku jednostkowym. Utrata mocy wyroku łącznego ipso iure (art. 575 § 1 k.p.k.) następuje w odniesieniu do tych tylko jego rozstrzygnięć o połączeniu kar tego samego rodzaju (o umorzeniu postępowania na podstawie art. 572 k.p.k.), które zostały objęte nowym wyrokiem łącznym, wydanym w związku z powstałą po wydaniu tego wyroku potrzebą, wynikającą z przesłanek prawnomaterialnych określonych w art. 85 k.k. vide t.4 do Postanowienia Sądu Najwyższego z dnia maja 2011 r. I KZP 4/11 OSNKW 2011/6/49, LEX nr 792422, Biul.SN 2011/6/16 vide również Uchwała SN 2012-10-29 KZP 15/12 OSNKW 2012/11/111... oraz Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2012 r. III KK 31/12 LEX nr 1232296 gdzie stwierdzono ,że ile jeszcze orzeczenie o rozwiązaniu dotychczasowej kary łącznej ma charakter czysto deklaratoryjny, gdyż upada ona z mocy samego prawa.

W ocenie Sądu Okręgowego o ile wiec zarzut z pkt. I i II apelacji można by ewentualnie rozpatrywać jako naruszenie przepisów procedury, a nie jak wskazał Prokurator błąd prawa materialnego tj. art. 85 i 86§1 kk to konstrukcja cytowanego wyżej art. 575§ 1 k.p.k nie pozwala na potraktowanie braku rozwiązania wyroku łącznego orzeczonego na podstawie jednego z wyroków jednostkowych jako błędu, który miał wpływ na treść orzeczenia, tym bardziej, że sam skarżący na karcie 7 uzasadnienia apelacji argumentował ,że orzeczona przez Sąd kara łączna 2 lat pozbawienia wolności mimo przyjęcia przez Sąd w treści uzasadnienia wyroku błędnego zapatrywania co do dolnej granicy kary łącznej mieści się w ustawowych granicach i należy ją zaakceptować jako słuszną.

Jako błędny w ocenie Sądu Okręgowego należało również uznać zarzut z pkt. III apelacji odnoszący się obrazy przepisów postępowania a mianowicie art. 413 § 1 pkt 6 kpk, mającą wpływ na treść skarżonego wyroku, poprzez pominięcie wskazania w pkt I zaskarżonego wyroku art. 89 § la kk jako przepisu umożliwiającego wymierzenie skazanemu S. B. w sytuacji skazania wyrokiem Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 13 października 2011r. sygn. II K 483/11 na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, kary łącznej pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. W niniejszym przypadku skarżący w środku odwoławczym nie zauważa ,że przepis ten dotyczy li tylko sytuacji kiedy poszczególne kary (a zatem wszystkie) wynikające z wyroków jednostkowych objęte procedurą wyroku łącznego orzeczone zostały z warunkowym zawieszeniem ich wykonania podczas gdy w niniejszym postępowaniu dwie z podlegających łączeniu kar miały charakter bezwzględny.

Podobnie zdaniem Sądu Odwoławczego jako zbyt daleko idące należało ocenić zarzuty określone w pkt. V i VI apelacji dotyczące wskazanych przepisów procedury a mianowicie art. 413 § 1 pkt. 6 kpk, które miały zdanie skarżącego wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a wyrażające się w pominięciu w pkt. II zaskarżonego wyroku art. 576§1 kpk oraz 577 kpk. W ocenie Sądu Okręgowego owo naruszenie wyrażające się w pominięciu przez Sąd meriti cytowanych wyżej przepisów nie mogło odnieść i nie odniosło skutku określonego w art. 438 pkt.2 kpk. Obraza przepisów postępowania ( error in procedendo) to naruszenia norm procesowych w toku postępowania i w samym orzeczeniu przez:

a) zaniechanie określonych nakazów przewidzianych w procedurze ( error in omittendo), np. nieodczytanie poprzednich zeznań, mimo wyraźnej sprzeczności w obecnych i poprzednich zeznaniach ( vide art. 391), czy nieprzeprowadzenie wszystkich niezbędnych, a możliwych dowodów, w tym i z urzędu (zob. art. 167),

b) działanie sprzeczne z określonymi normami statuującymi zakazy danego działania ( error in faciendo), np. odczytanie oskarżonemu jego uprzednich oświadczeń składanych w roli świadka ( vide art. 389),

c) naruszenie przepisów dotyczących samego orzekania, konstruowania orzeczenia itp. ( error in iudicando), np. sprzeczności między orzeczeniem a uzasadnieniem, sprzeczności w treści samego uzasadnienia itp.

Zmiana lub uchylenie orzeczenia z uwagi na naruszenie przepisów postępowania może nastąpić nie przy każdej takiej obrazie, a jedynie wówczas, gdy obraza ta mogła mieć wpływ na treść orzeczenia (zob. w. SN z 22 maja 1984 r., IV KR 122/84, OSNPG 11/1984, poz. 101); wymaga to więc oceny indywidualnej na tle okoliczności konkretnego przypadku. Przy rozpatrywaniu niniejszej sprawy Sąd Odwoławczy nie dopatrzył się, aby uchybienia wskazane wyżej przez Prokuratora posiadały taki charakter , który skutkowałby wydaniem orzeczenia reformatoryjego, tym bardziej ,że Sąd meriti w uzasadnieniu powołał m.in. podstawę prawną określoną w art. 576§1 kpk. /k.3 uzasadnienia/. Zgodnie zaś z postanowieniem SN 2012-09-13 III KK 77/12 LEX nr 1220879 zamieszczanie w wyroku łącznym odrębnego punktu, zawierającego powtórzenie treści przepisu art. 576 § 1 k.p.k., nie jest konieczne. To uchybienie będące swego rodzaju superfluum nie stanowi jednak obrazy prawa procesowego ani w postaci bezwzględnej przesłanki odwoławczej, ani względnej podstawy z art. 438 pkt. 2 k.p.k.

Podobnie wiec należało również ocenić zarzut obrazy przepisów postępowania z pkt. VI. Apelacji, a mianowicie naruszenia art. 413 § 1 pkt 6 kpk, mającego wpływ na treść skarżonego wyroku, poprzez pominięcie wskazania w pkt. II zaskarżonego wyroku art. 577 kpk jako podstawy zaliczenia skazanemu S. B. na poczet orzeczonej kary łącznej okresów kary pozbawienia wolności już odbytej.

Słusznym natomiast należało uznać zarzut prokuratora sprecyzowany w pkt. IV środka zaskarżenia poprzez pominięcie wskazania w pkt. I zaskarżonego wyroku art. 90 § 1 kk w zw. z art. 96 § 1 kk jako przepisów stanowiących podstawę materialnoprawną orzeczenia wobec skazanego S. B. środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego w sytuacji gdy w/w środek zabezpieczający orzeczony był tylko jednym z wyroków podlegających połączeniu, tj. wyrokiem Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 26 kwietnia 2012r. sygn. IIK 123/11. Charakter zastosowania przez Sąd orzekający w przedmiocie wydania wyroku łącznego norm prawa materialnego regulujących instytucję środka zabezpieczającego immanentnie związanego z określeniem na nowo kary zasadniczej , która wykonywana będzie właśnie w formie umieszczenia skazanego w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego w ocenie Sądu Okręgowego uzasadnia doprecyzowanie w podstawy prawnej wskazanych przez Prokuratora przepisów prawa materialnego i winno być zawarte w sentencji orzeczenia chociażby z uwagi na cytowaną wyżej treść art. 576. § 1. kpk zgodnie z którym z chwilą uprawomocnienia się wyroku łącznego, wyroki podlegające połączeniu nie ulegają wykonaniu w zakresie objętym wyrokiem łącznym, a wiec a contrario ulegają wykonaniu w zakresie wyrokiem łącznym nie objętym, a więc również, stosownie do treści art. 90 § 1 k.k., w zakresie orzeczeń o środkach karnych, środkach zabezpieczających lub dozorze, jeżeli orzeczono je chociażby co do jednego ze zbiegających się przestępstw, oczywiście poza sytuacją, o której mowa w art. 90 § 2 k.k.

W sprawie niniejszej należało uznać ,że nowy wyrok łączny w pkt. I objął przy określeniu na nowo kary łącznej 2 lat pozbawienia wolności zastosowanie środka zabezpieczającego, a zatem należało ponownie podać w sentencji orzeczenia podstawę prawną prawa materialnego w oparciu o którą taki środek jest ponownie zastosowany, albowiem w ocenie Sądu Okręgowego z uwagi na treść art. 576§ 1kpk z chwilą uprawomocnienia się wyroku łącznego w pkt. I środek ten bez jego wskazania w sentencji wyroku nie podlegałby wykonaniu.

Przytoczone powyżej okoliczności powodują, iż Sąd Okręgowy w podzielił w większej części stanowisko Sądu Rejonowego i uznał, iż brak jest przesłanek do zmiany przedmiotowego wyroku w postulowanych przez skarżącego wszystkich punktach wniesionego przez niego środka zaskarżenia za wyjątkiem pkt. IV co do którego zarzut okazał się słuszny.

Nie dopatrzywszy się również uchybień, w szczególności tych wymienionych w art. 439 § 1 kpk, Sąd Okręgowy na podstawie art. 437 § 1 kpk zmienił wyrok Sądu Rejonowego w pkt. I w ten sposób, że uzupełnił go o kwalifikację z art. 90 § 1 kk w zw. z art. 96 § 1 kk jako przepisów stanowiących podstawę materialnoprawną orzeczenia wobec skazanego S. B. środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego, zaś w pozostałej części utrzymał wyrok w mocy

O opłacie i pozostałych kosztach za postępowanie odwoławcze Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 636 § 1 kpk.