Postanowienie

II CSK 281/14

Powołane przepisy:

  1. Ustawa z dnia 27 września 2013 r. o ratyfikacji Umowy pomiędzy Państwami Stronami Konwencji o utworzeniu Europejskiej Agencji Kosmicznej a Europejską Agencją Kosmiczną w sprawie ochrony i wymiany informacji niejawnych, podpisanej w Paryżu w dniu 19 sierpnia 2002 r. (Dz. U. z 2013 r. Nr 0 poz. 1322 - art. 171(8)) Przejdź do ustawy w dzienniku ustaw
  2. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 czerwca 2012 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2012 r. Nr 0 poz. 1112 - art. 311, art. 317 ust. 2, art. 171(8)) Przejdź do ustawy w dzienniku ustaw
  3. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16 poz. 93 - art. 535, art. 551) Przejdź do ustawy w dzienniku ustaw
  4. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43 poz. 296 - art. 13 § 2, art. 520 § 1, art. 518(1) § 3, art. 626(8), art. 626(8) § 1, art. 626(8) § 2, art. 628(8), art. 398(14), art. 398(21)) Przejdź do ustawy w dzienniku ustaw

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 281/14
POSTANOWIENIE
Dnia 11 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Bogumiła Ustjanicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
SSN Iwona Koper
w sprawie z wniosku M. M. I. I. AG
z siedzibą w S. (Księstwo Liechtenstein)
przy uczestnictwie Banku […] Spółki Akcyjnej w W.
o wpis hipoteki przymusowej łącznej kaucyjnej w kwocie 27.958.907, 50 zł
do księgi wieczystej […],
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 11 marca 2015 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w K.
z dnia 4 października 2013 r.,
oddala skargę kasacyjną i wniosek uczestnika o zasądzenie
kosztów postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w K. wpisał do ksiąg wieczystych
założonych dla spółdzielczych własnościowych praw do lokali, obciążających udział
Spółdzielni Mieszkaniowej „P." w K. we współwłasności nieruchomości objętej
księgą wieczystą […], w tym w dniu 21 maja 2012 r. do księgi […], przekształcenie
tych praw w odrębną własność lokali, przewidziane w art. 1718
ustawy z dnia 15
grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (jedn. tekst Dz.U. z 2013 r., poz.
1322, ze zm. dalej „u.s.m.") i ujawnił ich właścicieli. Nie wpisał do tych ksiąg, także
do księgi wieczystej […] , hipoteki przymusowej kaucyjnej łącznej w wysokości 27
985 907,50 zł na rzecz M. M. I. I. AG w S. (dalej: „M. M").
W skardze na to orzeczenie, wniesionej w dniu 25 czerwca 2012 r.,
wierzyciel M. domagał się wpisania do księgi wieczystej […] przymusowej hipoteki
kaucyjnej łącznej w kwocie 27 958 907,50 zł.
Sąd Rejonowy w K. postanowieniem z dnia 28 grudnia 2012 r.,
sprostowanym postanowieniem Sądu Okręgowego w K. z dnia 20 marca 2014 r.,
oddalił wniosek o wpis tej hipoteki. Ustalił, że w dniu 13 kwietnia 2012 r. syndyk
masy upadłości Spółdzielni Mieszkaniowej „P." w K. zawarł z Bankiem […] S.A. w
W. umowę notarialną sprzedaży przedsiębiorstwa prowadzonego pod firmą
Spółdzielni Mieszkaniowej „P.", w skład którego wszedł udział tej Spółdzielni do 337
642/1 000 000 części we własności nieruchomości położonej w K. przy ulicy P. 18,
zabudowanej kilkupiętrowym budynkiem wielomieszkaniowym, objętej księgą
wieczystą nr […] (macierzystą), obciążony ograniczonymi prawami rzeczowymi w
postaci spółdzielczych własnościowych praw do lokali, przysługujących osobom
fizycznym oraz Bankowi […] S.A. w W., co do 39 lokali. Na udziale Spółdzielni i
lokalach z niej wyodrębnionych ustanowiona była hipoteka przymusowa kaucyjna
łączna zabezpieczająca wierzytelność M. w wysokości 27 958 907,50 zł. Na
podstawie wniosku zawartego w § 7 umowy referendarz w dniu 18 maja 2012 r.
wpisał jako właściciela nieruchomości macierzystej Bank […] S.A. w W. oraz
wykreślił hipotekę. Sąd Okręgowy w K. postanowieniem z dnia 10 grudnia 2012 r.
oddalił apelację wierzyciela M. od postanowienia Sądu Rejonowego w K. z dnia 20
sierpnia 2012 r. utrzymującego w mocy wpis wykreślenia hipoteki.
3
Sąd Rejonowy uznał, że skutkiem umowy sprzedaży z dnia 13 kwietnia
2012 r., przewidzianym w art. 317 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo
upadłościowe i naprawcze (jedn. tekst Dz.U. z 2012 r., poz. 1112 ze zm., dalej:
„u.p.u.n."), było wygaśnięcie hipoteki, co doprowadziło do wykreślenia jej wpisu
z księgi wieczystej […] (macierzystej), a zatem nie było podstaw do wpisania jej do
ksiąg wieczystych prowadzonych dla nieruchomości lokalowych, powstałych w
następstwie przekształcenia wskazanego w art. 1718
u.p.u.n.
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w K. oddalił apelację
wierzyciela M. podzielił stanowisko Sądu pierwszej instancji dotyczące wygaśnięcia
hipoteki i niemożności wpisania jej do księgi wieczystej prowadzonej dla
wyodrębnionego własnościowego prawa do lokalu.
W skardze kasacyjnej wnioskodawca zarzucił naruszenie art. 76 ust. 1 i art.
92 u.k.w.h., art. 317 ust. 2 u.p.u.n., art. 535 k.c. i art.1718
u.s.m., art. 1 u.s.m., art.
311 u.p.u.n., art. 551
k.c., art. 6288
k.p.c. w związku z art. 76 ust. 1 u.k.w.h.,
podtrzymując argumentację zamieszczoną w apelacji. Domagał się uchylenia
zaskarżonego postanowienia i postanowienia Sądu pierwszej instancji oraz
przekazania sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania, ewentualnie
uchylenia obu postanowień i dokonania ich zmiany przez wpisanie na jego rzecz
hipoteki przymusowej kaucyjnej łącznej w wysokości 27 958 907,50 zł do księgi
wieczystej [...].
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W postępowaniu wieczystoksięgowym zasadą jest, stosownie do art. 6268
§ 1 k.p.c., dokonywanie wpisu jedynie na wniosek i w jego granicach. Zakres
kognicji sądu rozpoznającego wniosek o wpis, zgodnie z art. 6268
§ 2 k.p.c.,
obejmuje badanie jedynie wniosku, dołączonych do niego dokumentów oraz treści
księgi wieczystej. Oznacza to, że wyłączone jest zarówno badanie przez sąd innych
dokumentów, niż dołączone do wniosku, jak i okoliczności, które nie wynikają
z wniosku, dołączonych do niego dokumentów i treści księgi wieczystej, jeżeli
miałyby stanowić podstawę wpisu. Niedopuszczalne jest również prowadzenie
postępowania dowodowego, zmierzającego do ustalenia istnienia podstawy wpisu,
która nie wynika z przedstawionych dokumentów. Sąd jest związany stanem rzeczy
istniejącym w dacie złożenia wniosku oraz kolejnością jego wpływu (por. uchwałę
4
składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2010 r., III CZP 80/09,
OSNC 2010, nr 6, poz. 84). Zakres rozpoznania sprawy przez sąd odwoławczy
obejmuje kontrolę prawidłowości orzeczenia sądu pierwszej instancji, dokonywaną
na podstawie wniosku, dołączonych dokumentów oraz treści księgi wieczystej.
Nie miały znaczenia dla oceny wniosku rozważania Sądu Okręgowego
i ocena skutków umowy sprzedaży zawartej w dniu 13 kwietnia 2012 r. dla bytu
hipoteki. Wnioskodawcę obciążał obowiązek wykazania, że w dacie złożenia
wniosku o wpis hipoteki była ona wpisana w księdze wieczystej nieruchomości
macierzystej oraz w księdze prowadzonej dla spółdzielczego własnościowego
prawa do lokalu nr 5.10, przekształconej w księgę wieczystą dla odrębnej własności
tego lokalu, którego dotyczył wniosek (por. postanowienia z dnia 26 czerwca
2013 r., II CSK 530/13, II CSK 531/13, niepubl.). Hipoteka przymusowa kaucyjna
łączna została wykreślona z księgi wieczystej nr […] w dniu 18 maja 2012 r. Wpis
jej wykreślenia nie utracił mocy na skutek wniesienia na niego skargi, stosownie do
art. 5181
§ 3 k.p.c., a postanowienia Sądu Rejonowego i Sądu Okręgowego
utrzymywały go w mocy. Uchylenie przez Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia
27 lutego 2014 r. postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 20 sierpnia 2012 r. i
przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania nie pozbawiło wpisu
skuteczności, a niezależnie od tego, dokonane zostało po wydaniu zaskarżonego
postanowienia; nie mogło zatem być brane pod uwagę przy rozpoznawaniu skargi
kasacyjnej w niniejszej sprawie. Wnioskodawca nie wykazał, że w dniu złożenia
wniosku o wpis hipoteki przymusowej kaucyjnej łącznej do księgi wieczystej […]
istniał wpis tej hipoteki w księdze wieczystej […].
Z tych przyczyn zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 6268
k.p.c.
w związku z art. 76 ust. 1 u.k.w.h. należało uznać za bezzasadny. Nie mogły
odnieść zamierzonego rezultatu zarzuty naruszenia art. 76 ust. 1 i art. 94 u.k.w.h.,
art. 317 ust. 2 u.p.u.n., art. 535 k.c. i art. 1718
u.s.m.; art. 1 u.s.m., art. 311 u.p.u.n.
i art. 551
k.c., ponieważ dotyczą one wpisów ujawnionych w księdze wieczystej
obejmującej nieruchomość macierzystą w następstwie zawarcia umowy w dniu
13 kwietnia 2012 r., co nie jest objęte zakresem rozpoznania skargi kasacyjnej
w rozpoznawanej sprawie. Na nietrafność rozważań Sądu Okręgowego
dotyczących zbycia w postępowaniu upadłościowym przedsiębiorstwa spółdzielni
5
mieszkaniowej podmiotowi niebędącemu spółdzielnią mieszkaniową, obejmującego
udziały we własności zabudowanej nieruchomości gruntowej, wszystkie obciążone
spółdzielczymi własnościowymi prawami do lokali i wpływu tej czynności na byt
hipoteki obciążającej nieruchomość, wskazują orzeczenia Sądu Najwyższego
z dnia 27 lutego 2014 r. w sprawach II CSK 349/13, II CSK 352/13, II CSK 353/13,
II CSK 361/13 i 26 czerwca 2014 r., II CSK 535/14 (niepublikowane), nie ma to
jednak znaczenia dla oceny skargi kasacyjnej i wyniku rozstrzygnięcia.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną na
podstawie art. 39814
w związku z art. 13 § 2 k.p.c. oraz wniosek uczestnika
o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego, ponieważ nie zawierał on
okoliczności wskazujących na odstąpienie od zasady orzekania o tych kosztach,
przewidzianej w art. 520 § 1 w związku z art. 39821
k.p.c.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13