Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 78/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Stanisław Zabłocki (przewodniczący)
SSN Małgorzata Gierszon (sprawozdawca)
SSN Przemysław Kalinowski
Protokolant Marta Brylińska
w sprawie R. H.
skazanego z art. 283 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k. i innych
po rozpoznaniu w Izbie Karnej
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 30 marca 2015 r.,
kasacji Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego w P.
z dnia 25 listopada 2014 r.
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Rejonowemu w P. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Prokurator Prokuratury Rejonowej w P. oskarżył R. H. o to,
że:
I. w dniu 28 czerwca 2014 r. przy sklepie nocnym przy ulicy M. w N.
poprzez pchnięcie za szyję A. W. na ścianę sklepu doprowadził A. W. i
W. G. do stanu bezbronności, a następnie ukradł im dwa piwa Perła,
2
gdzie łączna suma strat wyniosła 5,20 zł. na szkodę w/w, przy czym czyn
ten stanowił przypadek mniejszej wagi tj. czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z
art. 283 k.k.;
II. w dniu 24 czerwca 2014 r. w N. dokonał od A. W. i W. G. zaboru w celu
przywłaszczenia reklamówki z zawartością dwóch piw Perła, dwóch piw
Lech, jednego piwa Perła Miodowa oraz jednej butelki wódki Żubrówka
Biała, a następnie bezpośrednio po dokonaniu kradzieży, w celu
utrzymania się w posiadaniu zabranych rzeczy użył przemocy w postaci
kopnięcia w korpus A. W. i uderzenia w twarz W. G., gdzie łączna suma
strat wyniosła 43,80 zł. na szkodę w/w, przy czym czyn ten stanowił
przypadek mniejszej wagi tj. czyn z art. 281 k.k. w zw. z art. 283 k.k.
W akcie oskarżenia prokurator sformułował też – w trybie art. 335 § 1 k.p.k. –
wniosek, w którym domagał się wydania wobec oskarżonego wyroku skazującego
bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenia oskarżonemu, uzgodnionej z nim
kary, to jest za czyn pierwszy oraz czyn drugi po 8 miesięcy pozbawienia wolności,
kary łącznej 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu na okres
próby lat 4 oraz orzeczenia na podstawie art. 33 § 2 k.k. grzywny w wysokości 200
stawek o wartości 15 zł. każda stawka, dozoru kuratora, kosztów i opłat sądowych.
Sąd Rejonowy w P. uwzględnił wniosek prokuratora i wyrokiem z dnia 25
listopada 2014 r., sygn. akt … 644/14, wydanym na posiedzeniu w trybie art. 343
k.p.k., uznał R. H. za winnego obu zarzucanych mu czynów i wymierzył mu za nie
kary po 8 miesięcy pozbawienia wolności. Rozstrzygnięciem zawartym w pkt II
wyroku te orzeczone kary połączył, wymierzając karę łączną 1 roku i 6 miesięcy
pozbawienia wolności.
Wyrok ten nie był przez strony zaskarżony i uprawomocnił się w dniu 3
grudnia 2014 r.
Prokurator Generalny zaskarżył ten wyrok kasacją na korzyść skazanego w
której zarzucił temu orzeczeniu:
- rażące i mające istotny wpływ na jego treść naruszenie przepisów prawa
procesowego, a mianowicie art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1 k.p.k. polegające
na uwzględnieniu zawartego w akcie oskarżenia wadliwego wniosku prokuratora i
wymierzenie oskarżonemu R. H. uzgodnionych z nim jednostkowych kar
3
pozbawienia wolności oraz kary łącznej pozbawienia wolności, skutkujące rażącym
naruszeniem przepisu prawa materialnego, tj. art. 86 § 1 k.k. poprzez orzeczenie
kary łącznej pozbawienia wolności w rozmiarze przekraczającym sumę
podlegających łączeniu kar jednostkowych orzeczonych za poszczególne
przestępstwa i wniósł o uchylenie wyroku oraz przekazanie sprawy Sądowi
Rejonowemu w P. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja – o ile zarzuca rażącą obrazę wskazanych w zarzucie przepisów
prawa procesowego i materialnego - jest zasadna w stopniu oczywistym, co
pozwoliło rozpoznać ją w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
Zasadność podniesionego w kasacji zarzutu jest bowiem oczywista.
Nie ulega wszak wątpliwości, iż orzekając na podstawie art. 343 k.p.k. w
przedmiocie złożonego przez prokuratora przewidzianego w art. 335 k.p.k. wniosku,
sąd powinien – stosownie do treści a contrario § 7 tegoż przepisu art. 343 k.p.k. –
dokonać oceny poprawności tego wniosku. Tą jego kontrolę sąd ma obowiązek
przeprowadzić zarówno w aspekcie formalnym (sprawdzając zgodność treści
wniosku z przepisami obowiązującego prawa materialnego i procesowego), jak i w
aspekcie merytorycznym (badając zasadniczą kwestię słuszności zarzutu co do
sprawstwa przedmiotowego czynu przez tą konkretną osobę). Dostrzeżenie zaś –
w toku tej kontroli - formalnego (i możliwego do usunięcia) błędu wniosku obliguje
sąd do zainicjowania jego „poprawienia’’ poprzez wezwanie prokuratora do
zmodyfikowania wniosku w tym zakresie i uzyskania na to zgody oskarżonego.
Natomiast w przypadku bezskuteczności takich działań i gdy sąd uzna – z różnych
powodów - brak w ogóle podstaw do uwzględnienia złożonego w tym trybie
wniosku prokuratora powinien wówczas skierować sprawę na rozprawę w celu
rozpoznania jej na zasadach ogólnych (art. 343 § 7 k.p.k.).
Taki zakres wymaganej kontroli złożonego przez prokuratora w oparciu o
przepis art. 335 § 1 k.p.k. wniosku o skazanie oskarżonego bez rozprawy
konsekwentnie określał Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach (por. wyroki Sądu
Najwyższego z: 4 sierpnia 2011 r., IV KK 119/11, Lex nr 1044021; 25 września
2012 r., IV KK 163/12, Lex nr 1226727; 20 lutego 2013 r., V KK 434/12, Lex nr
4
1289074; 1 sierpnia 2013 r., II KK 780/13, Lex nr 1353961; 16 lipca 2013 r., III KK
202/13, Lex nr 1335580).
Sąd Rejonowy w P. nie sprostał jednak tym powinnościom.
Uwzględniając wniosek prokuratora z art. 335 § 1 k.p.k. nie dokonał
należycie wymaganej jego kontroli i skazał R. H. za zarzucane mu czyny – zgodnie
z treścią tego wniosku - na dwie kary po osiem miesięcy pozbawienia wolności oraz
karę łączną pozbawienia wolności w wymiarze roku i sześciu miesięcy. Uczynił tak
pomimo, że wymiar zaproponowanej w tym wniosku kary łącznej rażąco naruszał
przepis art. 86 § 1 k.k., gdyż przekraczał sumę kar jednostkowych podlegających
łączeniu.
W tej sytuacji oczywiste jest rażące naruszenie przez Sąd Rejonowy w P.
zarówno prawa procesowego, tj. art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1 k.p.k., jak
też – będące następstwem tego uchybienia – równie rażące naruszenie prawa
materialnego, tj. art. 86 § 1 k.k.
Wpływ tych uchybień na treść zaskarżonego wyroku jest istotny. W ich
następstwie wymierzono bowiem wobec skazanego karę łączną w wymiarze – w
zaistniałym układzie procesowym – z mocy prawa niedopuszczalnym.
W tym stanie rzeczy uwzględnienie kasacji okazało się zasadne i to w
stopniu oczywistym.
Trafny jest również zawarty w kasacji wniosek o uchylenie w całości
zaskarżonego wyroku oraz przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania. Wprawdzie stwierdzone uchybienia dotyczą tylko orzeczenia o karze
łącznej, niemniej jednak za uchyleniem w całości tegoż orzeczenia przemawia
zarówno konsensualny tryb procedowania w sprawie, jak też i to, że wspomnianą
wadliwością był dotknięty wniosek prokuratora już na etapie postępowania
przygotowawczego.
Zauważyć tez należy, iż stwierdzenie powyższych zaszłości nie wyklucza
możliwości ponownego zakończenia sprawy w trybie konsensualnym. Będzie to
jednak możliwe tylko po stosownych modyfikacjach wniosku przez prokuratora oraz
wyrażeniu na tą zmianę zgody przez oskarżonego. Sąd Rejonowy będzie miał przy
tym na względzie wynikły z kierunku rozpoznanej kasacji zakaz refrmationis in
peius (art. 443 k.p.k. w zw. z art. 518 k.p.k.).
5
Z tych to względów orzeczono jak wyżej.