Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SPP 8/15
POSTANOWIENIE
Dnia 23 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dawid Miąsik (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Halina Kiryło
SSN Zbigniew Korzeniowski
w sprawie ze skargi D. S.
na przewlekłość postępowania Sądu Apelacyjnego w […]
w sprawie I ACa …/14,
z udziałem Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Apelacyjnego w […]
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 23 kwietnia 2015 r.,
1. oddala skargę,
2. przyznaje adwokat A. K. od Skarbu Państwa (Sąd
Apelacyjny) kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu
powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług.
UZASADNIENIE
D. S. (skarżąca), reprezentowana przez pełnomocnika z urzędu, wniosła
skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania bez nieuzasadnionej zwłoki
sprawy w postępowaniu sądowym przed Sądem Apelacyjnym o sygnaturze akt I
ACa …/14. Skarżąca wniosła o stwierdzenie przewlekłości w tym postępowaniu,
zasądzenie na jej rzecz kwoty 2.000 zł oraz przyznanie kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
2
Przewlekłości postępowania apelacyjnego skarżąca upatruje w kumulacji
czasu bezczynności między poszczególnymi czynnościami Sądu drugiej instancji.
Skarżąca podnosi, że apelacja wpłynęła do Sądu Apelacyjnego w dniu 23 kwietnia
2014 r. Termin rozprawy wyznaczono na 8 lipca 2014 r. dopiero zarządzeniem z 20
maja 2014 r. Przez prawie miesiąc nie wykonano żadnych czynność w sprawie.
Ponadto, do 30 czerwca 2014 r. Sąd Apelacyjny nie doręczył pozwanej odpisu
apelacji. Zarządzenie o doręczeniu wykonano dopiero 30 czerwca 2014 r.
Rozprawa wyznaczona na dzień 8 lipca 2014 r. musiała zostać odroczona,
ponieważ Sąd nie otrzymał zwrotnego potwierdzenia odbioru korespondencji przez
pozwaną. Pozwana odebrała korespondencję w sierpniu 2014 r.
Drugi okres bezczynności nastąpił po zakończeniu postępowania w sprawie
wpadkowej dotyczącej wyłączenia sędziego. Na posiedzeniu 26 listopada 2014 r.
zapadło postanowienie o oddalenie zażalenia na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z 31 lipca 2014 r. Zdaniem skarżącej niezwłocznie po wydaniu postanowienia z 26
listopada 2014 r. należało wyznaczyć termin rozprawy apelacyjnej. Postanowienie z
26 listopada 2014 r. znalazło się w aktach sprawy dopiero 19 stycznia 2015 r., po
upływie 2 miesięcy. Wysłano je pełnomocnikowi skarżącej dopiero 19 stycznia
2015 r. Termin rozprawy wyznaczano zarządzeniem z 20 stycznia 2015 r. na dzień
3 marca 2015 r. Gdyby termin rozprawy apelacyjnej został wyznaczony
bezpośrednio po 26 listopada 2014 r., wówczas rozprawa mogłaby się odbyć
znacznie wcześniej.
W ocenie skarżącej powyższe okresy bezczynności Sądu przedłużyły
rozpoznanie sprawy o około 3 miesiące. Okresy tej bezczynności nie były
uzasadnione żadnymi obiektywnymi okolicznościami.
W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Apelacyjnego wniósł o jej oddalenie,
przedstawiając następującą argumentację. Akta sprawy zostały przedstawione
Sądowi Apelacyjnemu 23 kwietnia 2014 r. W dniu 25 kwietnia 2014 r.
przewodniczący Wydziału I Cywilnego wyznaczył termin rozprawy apelacyjnej na
dzień 8 lipca 2014 r. Zarządzenie przewodniczącego wykonano 20 maja 2014 r. Na
rozprawie 8 lipca 2014 r. skarżąca złożyła wniosek o wyłączenie sędziego. W dniu
14 lipca 2014 r. wyznaczono na 30 lipca 2014 r. termin posiedzenia sądu dla
rozpoznania tego wniosku. Wniosek ten rozpoznano w wyznaczonym terminie.
3
Odpis postanowienia z 30 lipca 2014 r. doręczono 19 sierpnia 2014 r.
pełnomocnikowi procesowemu skarżącej. Skarżąca złożyła zażalenie, w którym
domagała się wyłączenia kolejnego sędziego. Do 20 października 2014 r.
podejmowano czynności sądowe związane z wyjaśnieniem zakresu zażalenia
skarżącej. Termin posiedzenia dla rozpoznania zażalenia skarżącej wyznaczono 27
października 2014 r. Zażalenie rozpoznano na posiedzeniu 26 listopada 2014 r.
Sędzia sprawozdawca sporządził uzasadnienie postanowienia 11 grudnia 2014 r., a
skład podpisał je 22 grudnia 2014 r. Odpisy orzeczenie wysłano stronom 19
stycznia 2015 r. Termin rozprawy wyznaczono 20 stycznia 2015 r. na dzień 3
marca 2015 r. Podstawową przyczyną nierozpoznania sprawy w terminie lipcowym
było zachowanie samej skarżącej, która złożyła wniosek o wyłączenie sędziego, a
następnie składała nieprecyzyjne, i jak się okazało bezzasadne, wnioski
procesowe. Wnioski te wymagały podejmowania kolejnych czynności w kwestiach
incydentalnych. Według Prezesa Sądu Apelacyjnego odległość czasowa między
datą wpływu akt sprawy do sądu a terminem wyznaczonej rozprawy nie jest
limitowana ilością czynności procesowych podejmowanych przez strony, lecz skalą
obciążenia sądu. Termin rozprawy wyznaczony na dzień 8 lipca 2014 r. był
pierwszym wolnym terminem ocenianym z tej perspektywy kwietnia 2014 r.
Odnosząc się z kolei do drugiego z podniesionych w skardze okresów
bezczynności, Prezes Sądu Apelacyjnego wyjaśnił, że od września do grudnia 2014
r. w Wydziale I Cywilnym odnotowano wzrost wpływu spraw sądowych, co
wymusiło radykalne działania w zakresie organizacji pracy sędziów przez
zwiększenie liczby przydzielanych spraw oraz liczby posiedzeń sądowych.
Doprowadziło to do nieznacznego wydłużenia czynności sądowych w
rozstrzygniętych w tym czasie sprawach, zwłaszcza w okresie
świąteczno-noworocznym. Dlatego treść uzasadnienia postanowienia z 26
listopada 2014 r. została ostatecznie przyjęta przez cały skład sądu 22 grudnia
2014 r. (zamiast 10 grudnia 2014 r.) a wysłanie odpisów nastąpiło dopiero 19
stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
4
Skarga na przewlekłość postępowania przed Sądem Apelacyjnym w sprawie
sygnaturze akt I ACa …/14 nie ma uzasadnionych podstaw.
Przewlekłości postępowania skarżąca upatruje w kumulacji dwóch okresów
bezczynności Sądu drugiej instancji. Jako pierwszy wskazuje czas między
wpływem apelacji do Sądu drugiej instancji a terminem pierwszej rozprawy (tj. od
23 kwietnia 2014 r. do 8 lipca 2014 r.). Z argumentacji skarżącej wynika, iż
naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki polega w
tym przypadku w skierowaniu sprawy do rozpoznania na rozprawie w lipcu 2014 r.
zamiast we wcześniejszym terminie. Dodatkowo skarżąca podnosi, że sprawa nie
mogła zostać rozpoznana w terminie lipcowym w wyniku opieszałości Sądu w
doręczeniu odpisu apelacji stronie pozwanej. Jako drugi okres bezczynności
skutkujący naruszeniem prawa skarżącej do rozpoznania sprawy bez
nieuzasadnionej zwłoki wskazano czas między oddaleniem zażalenia na
postanowienie Sądu Apelacyjnego w przedmiocie wniosku o wyłączenie sędziego a
drugim terminem rozprawy apelacyjnej (tj. od 26 listopada 2014 r. do 3 marca
2015 r.). Termin rozprawy wyznaczono zarządzeniem wydanym dopiero po
wysłaniu skarżącej odpisu postanowienia z 26 listopada 2014 r. z uzasadnieniem,
co nastąpiło 19 stycznia 2015 r., mimo iż uzasadnienie podpisano 22 grudnia
2014 r. Do Sądu Najwyższego należy zatem odniesienie się do okoliczności
wskazywanych przez skarżącą. Kognicji podlega przy tym wyłącznie ocena
terminowości czynności podejmowanych przez Sąd Apelacyjny na etapie
postępowania apelacyjnego (postanowienie Sądu Najwyższego z 24 września 2013
r., III SPP 188/13).
Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na
naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu
przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i
postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843 ze
zm.) dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy
w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez
sąd, w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty uwzględniając charakter
sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która
5
wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w
szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.
Przypomnieć należy, że ustawa nie rozstrzyga, jaki okres oczekiwania na
rozpoznanie sprawy należy uznać za nieuzasadnioną zwłokę. W dotychczasowym
orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmowano, że o przewlekłości postępowania
apelacyjnego można mówić w przypadku bezczynności sądu drugiej instancji
polegającej na niewyznaczeniu rozprawy apelacyjnej, która trwa co najmniej 12
miesięcy (postanowienia Sądu Najwyższego z 12 maja 2005 r., III SPP 96/05; z 16
marca 2006 r., III SPP 10/06 oraz z 21 marca 2006 r., III SPP 13/06). Stwierdzono
także, że około 6-cio miesięczny okres wyczekiwania na wyznaczenie rozprawy
apelacyjnej mieści się w pojęciu rozsądnego terminu, w którym sprawa może
oczekiwać na jej rozpoznanie pośród innych spraw tego samego rodzaju
wniesionych do konkretnego sądu (postanowienia Sądu Najwyższego z 12 maja
2005 r., III SPP 78/05; z 18 października 2007 r., III SPP 40/07; z 24 września
2013 r., III SPP 188/13; z 22 lipca 2014 r., III SPP 123/14). Przyjmowano również,
że nie dochodzi do przewlekłości postępowania apelacyjnego, m.in. wtedy jeżeli
rozprawa nie zostaje wyznaczona niezwłocznie lub zostaje odroczona w celu
przeprowadzenia dodatkowych dowodów, a ich zgromadzenie nie może nastąpić
niezwłocznie (postanowienie Sądu Najwyższego z 12 maja 2005 r., III SPP 77/05).
Odnosząc powyższe orzecznictwo do skargi na przewlekłość postępowania
w sprawie I ACa …/14 Sąd Najwyższy stwierdza, że oceniając globalny czas
trwania postępowania apelacyjnego od 23 kwietnia 2014 r. (data wpływu akt) do
daty złożenia skargi (23 luty 2015 r.) nie można przyjąć, że doszło do naruszenia
prawa skarżącej do rozpoznania jej apelacji bez nieuzasadnionej zwłoki. Do
naruszenia tego prawa niewątpliwie nie prowadzi niezwłoczne (dwa dni po
wpłynięciu akt) wyznaczenie terminu rozprawy apelacyjnej w pierwszym wolnym
terminie, który przypadał na 8 lipca 2014 r. (2,5 miesiąca od wpływu apelacji do
Sądu drugiej instancji). Odroczenie rozpoznania sprawy 8 lipca 2014 r. nie było
konsekwencją opieszałości Sądu drugiej instancji w doręczeniu odpisu apelacji
stronie pozwanej, lecz wynikało ze złożenia na rozprawie przez skarżącą wniosku o
wyłączenie sędziego (k. 251). Sąd drugiej instancji podejmował niezwłocznie
wszystkie czynności w okresie od wpływu akt do rozpoznania zażalenia skarżącej
6
na postanowienie z 30 lipca 2014 r. Niewielkich uchybień w terminowości
podejmowania czynności można dopatrzyć się jedynie w odniesieniu do doręczenia
skarżącej uzasadnienia postanowienia z 26 listopada 2014 r. Uchybienie to nie
uprawnia jednak do stwierdzenia przewlekłości postępowania w niniejszej sprawie.
W przypadku niezwłocznego doręczenia wspomnianego postanowienia wraz z
uzasadnieniem skarżącej, termin drugiej rozprawy apelacyjnej mógłby zostać
wyznaczony na dzień przypadający co najwyżej 6 tygodni wcześniej. Takie
opóźnienie, oceniane zarówno samodzielnie jak i z uwzględnieniem łącznego czasu
postępowania apelacyjnego w sprawie I ACa …/14 oraz wszystkich
podejmowanych przez Sąd drugiej instancji czynności, nie czyni zasadną skargi na
przewlekłość postępowania.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
O kosztach orzeczono stosownie do § 18 ust. 3 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu.