Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 maja 2015 roku

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Dorota Zientara

Protokolant: stażysta Joanna Semkiw

po rozpoznaniu w dniu 26 maja 2015 r. w Elblągu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. R.

przeciwko S. M.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

1.  uznaje za bezskuteczną wobec powoda J. R. czynność przeniesienia prawa własności nieruchomości położonej w (...), składającej się z działek gruntu oznaczonych numerami ewidencyjnymi (...), o powierzchni 18,38 ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta Kw (...) na podstawie umowy pożyczki oraz umowy przeniesienia własności nieruchomości na zabezpieczenie, zawartej pomiędzy pozwanym i dłużniczką E. R. w dniu 4 września 2013 r. przed notariuszem K. S. w Kancelarii Notarialnej w I. (Rep A nr (...)) w celu zaspokojenia w postępowaniu egzekucyjnym wierzytelności powoda J. R. wobec dłużniczki E. R. w kwocie 130.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 2 września 2014 r. do dnia zapłaty, wynikającej z ugody zawartej w dniu 7 lutego 2013 r. przez powoda i dłużniczkę w toku postępowania o podział majątku, toczącego się przed Sądem Rejonowym w Iławie pod sygnaturą I Ns (...);

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 10.117 zł /dziesięć tysięcy sto siedemnaście złotych/ tytułem zwrotu koszów procesu.

Sygn. akt I C 393/14

UZASADNIENIE

Powód J. R. wystąpił z pozwem przeciwko pozwanemu S. M. domagając się uznania za bezskuteczną umowy pożyczki oraz umowy przeniesienia własności nieruchomości na zabezpieczenie, położonej w (...), KW nr (...), która to umowa została zawarta w formie aktu notarialnego przed notariuszem K. S., Rep. A (...) pomiędzy E. R., a pozwanym S. M., z pokrzywdzeniem powoda, któremu służy przeciwko E. R. wierzytelność w wysokości 130.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 września 2014 r. do dnia zapłaty, wynikająca z ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Iławie w sprawie o sygnaturze akt I Ns (...) o podział majątku. Powód domagał się także zasądzenia na jego rzecz kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

Podstawy wywiedzionego powództwa upatrywał w art. 527 i nast. k.c. W uzasadnieniu pozwu podkreślił, iż pomiędzy nim a jego małżonką E. R. toczyła się w Sądzie Rejonowym w Iławie sprawa o podział majątku, zakończona ugodą zawartą w dniu 7 lutego 2013 r., na mocy której E. R. została obciążona spłatą w kwocie 310.000 zł, którą miała uregulować w dwóch ratach - 180.000 zł do dnia 1 września 2013 r. oraz 130.000 zł do dnia 1 września 2014 r., wraz z odsetkami ustawowymi w razie opóźnienia w terminie płatności. E. R. nie uiściła drugiej raty, co spowodowało, że powód zażądał wszczęcia postępowania egzekucyjnego z nieruchomości KW nr (...). W toku egzekucji komornik ustalił, że przedmiotowa nieruchomość została przez E. R. zbyta na rzecz pozwanego S. M..

W ocenie powoda przedmiotową czynność prawną uznać należało za dokonaną z pokrzywdzeniem jego jako wierzyciela. Pozwany jest bratem E. R., wiedział o zakończonym ugodą postępowaniu o podział majątku. Zdaniem powoda w warunkach niniejszej sprawy znajduje zastosowanie domniemanie prawne z art. 527 § 3 k.c. Na skutek dokonanej przez E. R. czynności, stała się ona niewypłacalna, a powód nie może uzyskać należnego mu świadczenia.

Pozwany S. M. w odpowiedzi na pozew domagał się oddalenia powództwa oraz zasądzenia na jego rzecz kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

Nie przeczył, iż wiedział o toczącym się postępowaniu przed Sądem Rejonowym w Iławie w przedmiocie podziału majątku jego siostry E. R. oraz J. R.. Miał świadomość, iż jego siostra na mocy postanowień tej ugody była zobligowana do zapłaty na rzecz powoda kwoty 310.000 zł tytułem wyrównania udziałów. Zwróciła się do niego z prośbą o udzielenie pożyczki w kwocie 180.000 zł, na co wyraził zgodę, ale pod warunkiem zabezpieczenia przez przewłaszczenie własności nieruchomości KW nr (...), której wartości miała charakter ekwiwalenty do kwoty udzielonej pożyczki (po pomniejszeniu wartości nieruchomości o wartość prawa dożywocia, którą była obciążona).

W ocenie pozwanego nie ma mowy o pokrzywdzeniu powoda, skoro środki finansowe uzyskane przez E. R. z tytułu pożyczki zostały przekazane na rzecz powoda tytułem spłaty pierwszej raty. Oprócz tego E. R. w następstwie zawarcia umowy pożyczki z dnia 4 września 2013 r. nie stała się niewypłacalna, ponieważ systematycznie spłaca byłego męża w ratach miesięcznych po 250 zł.

Sąd ustalił, co następuje:

Przed Sądem Rejonowym w Iławie E. R. zainicjowała postępowanie o podział majątku jej i J. R.; sprawa toczyła się pod sygnaturą akt I Ns (...). W dniu 7 lutego 2013 r. strony zawarły ugodę. Na mocy postanowień przedmiotowej ugody E. R. przypadła, m.in. nieruchomość o urządzonej księdze wieczystej KW nr (...) położona w (...) o wartości 598.700 zł. Jednocześnie została ona zobowiązana do uiszczenia J. R. kwoty 310.000 zł tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym, z tym zastrzeżeniem, że kwota ta miała zostać zapłacona w dwóch ratach, pierwsza w wysokości 180.000 zł w terminie do dnia 1 września 2013 r., druga zaś w kwocie 130.000 zł - do dnia 1 września 2014 r., w obu przypadkach z odsetkami ustawowymi w razie zwłoki.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Iławie z dnia 7 lutego 2013 r. postępowanie w sprawie o podział majątku wspólnego stron zostało umorzone. Postanowienie to jest prawomocne.

W dniu 4 września 2013 r. przed notariuszem K. S. prowadzącą kancelarię notarialną w I., E. R. jako pożyczkobiorca oraz S. M. jako pożyczkodawca, zawarli umowę pożyczki oraz umowę przeniesienia własności nieruchomości na zabezpieczenie. Pożyczkodawca udzielił swojej siostrze E. R. pożyczki w kwocie 180.000 zł, kwota ta miała zostać zwrócona przez pożyczkobiorcę do dnia 28 lutego 2014 r., wraz z wymagalnymi należnościami ubocznymi w razie opóźnienia w terminie płatności. E. R. oświadczyła, iż co do obowiązku zapłaty kwoty 180.000 zł tytułem zwrotu pożyczki w podanym terminie wraz z odsetkami poddaje się egzekucji wprost z aktu notarialnego stosownie do treści art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c. Jednocześnie E. R. oświadczyła, iż przysługuje jej prawo własności nieruchomości o urządzonej księdze wieczystej KW nr (...), położonej w (...), gm. I., które to prawo pożyczkobiorczyni w celu zabezpieczenia długu wynikającego z zawieranej umowy przeniosła na rzecz brata S. M.. S. M. zobowiązał się do zwrotnego przeniesienia prawa własności nieruchomości w terminie trzydziestu dni od daty dokonania przez nią spłaty pożyczki wraz z należnościami ubocznymi, najpóźniej do dnia 30 kwietnia 2014 r.

E. R. uiściła na rzecz powoda J. R. kwotę 180.000 zł tytułem pierwszej raty spłaty zobowiązania wynikającego z opisanej wyżej ugody. Drugiej raty w kwocie 130.000 zł nie zapłaciła.

Powód J. R. w dniu 7 października 2014 r. wystąpił do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Iławie P. S. z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego celem wyegzekwowania od E. R. kwoty 130.000 zł, powołując się na ugodę zwartą w dniu 7 lutego 2013 r. w sprawie I Ns (...). Domagał się skierowania egzekucji do nieruchomości, która przypadła dłużniczce na skutek podziału majątku.

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Iławie P. S., pismem z dnia 9 października 2014 r. poinformował powoda, iż egzekucja nie może być prowadzona w sposób wskazywany we wniosku, gdyż nieruchomość nie stanowi własności dłużniczki, a wchodzi w skład majątku S. M..

W dniu 1 kwietnia 2014 r. S. M. wezwał E. R. do zwrotu kwoty 180.000 zł wraz z odsetkami umownymi liczonymi od dnia 5 września 2013 r. do dnia 28 lutego 2014 r. oraz odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 1 marca 2014 r. do dnia zapłaty – ostatecznie do dnia 30 kwietnia 2014 r.

E. R. jest siostrą pozwanego S. M.. S. M. wiedział o trwającym postępowaniu o podział majątku wspólnego pomiędzy E. R., a J. R., w którego toku udzielał siostrze „psychicznego wsparcia”, był obecny na rozprawach, dysponował wiedzą o składnikach majątkowych, jakie miały ulec podziałowi w ramach tego postępowania.

Pozwanemu znana była sytuacja majątkowa siostry tak w dacie zawierania ugody odnośnie podziału majątku z powodem, jak również w dacie zawierania umowy pożyczki.

(dowód: ugoda zawarta przed Sądem Rejonowym w Iławie w sprawie sygn. I Ns (...), k. 217-218 akt I Ns 493/11; postanowienie Sądu Rejonowego w Iławie z dnia 7 lutego 2013 r. o umorzeniu postępowania w sprawie sygn. I Ns (...), k. 219; umowa pożyczki z dnia 4 września 2013 r. zawarta pomiędzy S. M., a E. R., k. 133-135; wniosek egzekucyjny powoda z dnia 7 października 2014 r., pismo Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Iławie P. S. z dnia 9 października 2014 r. – akta sprawy egzekucyjnej Km (...); wezwanie E. R. do zapłaty należności wynikających z zawartej umowy pożyczki, k. 137; opinia biegłego z zakresu szacowania nieruchomości R. K., k. 185-217; zeznania powoda, k. 221 verte; zeznania pozwanego, k. 222-223)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Instytucja tzw. skargi pauliańskiej uregulowana została w przepisach art. 527 i następnych kodeksu cywilnego. Wedle zawartej tam regulacji przesłankami uzasadniającymi taką skargę są:

- podjęcie przez dłużnika czynności prawnej z pokrzywdzeniem wierzycieli,

- uzyskanie przez osobę trzecią korzyści majątkowej w konsekwencji dokonania tej czynności,

- działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzeniem wierzycieli,

- wiedza (lub możność jej uzyskania przy zachowaniu należytej staranności) po stronie osoby trzeciej co do działania dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Ustawodawca przyjął, że czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.

Ciężar dowodu tych przesłanek spoczywa, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 6 k.c., na wierzycielu wytaczającym powództwo. Jednakże w pewnych sytuacjach ustawa ułatwia powodowi ich wykazanie. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskała osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, stosownie do art. 527 § 3 k.c., że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Niespornym w okolicznościach przedmiotowej sprawy jest, że dłużniczka E. R., której zadłużenie w stosunku do powoda wynikało z postanowień ugody, podpisanej w dniu 7 lutego 2013 r., w toku postępowania w sprawie I Ns (...) przed Sądem Rejonowym w Iławie, zawarła w dniu 4 września 2013 r. z pozwanym S. M. umowę pożyczki oraz umowę przewłaszczenia nieruchomości na zabezpieczenie.

Bezspornym jest nadto, że powódka przedmiotową umowę pożyczki zawarła z bratem, powód w ramach powództwa zainicjowanego na podstawie art. 527 i nast. k.c. zwolniony był zatem z wykazywania okoliczności posiadania przez pożyczkodawcę wiedzy odnośnie działania dłużniczki ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela – gdyż korzystał z domniemania prawnego ustanowionego w art. 527§ 3 k.c. Domniemanie to nie zostało wzruszone.

Poza sporem pozostawała okoliczność, iż powodowi J. R. przysługiwała względem dłużniczki E. R. wierzytelność wynikająca z postanowień punktu 4 ugody, zawartej przed Sądem Rejonowym w Iławie w ramach postępowania o podział majątku wspólnego. E. R. uiściła na rzecz powoda tytułem spłaty jedynie jej pierwszą ratę w kwocie 180.000 zł, zaś egzekucja drugiej raty w kwocie 130.000 zł okazała się bezskuteczna, ponieważ własność nieruchomości objętej księgą wieczystą (...) przeszła na pozwanego. Jednocześnie dłużniczka E. R. nie dysponowała i nie dysponuje żadnymi innymi składnikami majątku, z których egzekucja mogłaby doprowadzić do zaspokojenia wierzyciela.

Zawierając z bratem umowę pożyczki z przewłaszczeniem na jego rzecz nieruchomości KW nr (...) na zabezpieczenie, E. R. stała się osobą niewypłacalną.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje na fakt, że dłużniczka w dacie zawierania z J. R. ugody w dniu 7 lutego 2013 r. z obowiązku zapłaty mogła wywiązać się jedynie poprzez sprzedaż nieruchomości, która jej przypadła w ramach podziału majątku.

E. R. nie posiadała innego majątku pozwalającego na spłatę zadłużenia. Jedynie ma marginesie można wskazać, iż na rozprawie przed Sądem Rejonowym w Iławie w dacie zawarcia ugody, deklarowała dochód miesięczny w wysokości 600 zł (k. 217 verte akt I Ns 493/11 SR Iława). Brak było zatem jakichkolwiek przesłanek pozwalających na przyjęcie, że będzie ona w stanie zgromadzić do dnia 1 września 2013 r. kwotę 180.000 zł, a w następnym roku kwotę 130.000 zł, celem zaspokojenia powoda.

O wypłacalności powódki w żadnym razie nie może świadczyć fakt uiszczania na rzecz powoda kwot po ok. 260 zł miesięcznie; kwota ta nie pokrywa nawet bieżących należności odsetkowych.

Pozwany w toku postępowania nie przeczył, iż w trakcie trwania sprawy o podział majątku siostry i szwagra, uczestniczył w rozprawach, „wiedział, co wchodzi w skład majątku siostry i szwagra”, znana mu była także okoliczność, iż „siostra ma do spłaty 310.000 zł” oraz wysokość poszczególnych rat, w jakich to zobowiązanie na rzecz powoda miało być regulowane (k. 222, 222 verte). Znał sytuację majątkową siostry, realna ocena tej sytuacji nie pozwalała na uznanie, iż dysponuje ona środkami na spłatę powoda, czy to jednorazowo, czy też w ratach, których wysokość ustalona została ostatecznie w ugodzie.

Powyższej oceny nie zmienia w żadnej mierze okoliczność, którą powoływał pozwany S. M., tj. negocjacje E. R. z osobą prowadzącą działalność w zakresie inwestycji fotowoltaicznych. Pozwany starał się wykazać, iż E. R. zasadnie mogła oczekiwać, iż nieruchomość KW nr (...) na skutek nawiązania współpracy z tym inwestorem przynosić będzie jej dochody pozwalające zarówno na zwrot kwoty pożyczki, jak też spłatę drugiej raty zadłużenia w kwocie 130.000 zł w stosunku do powoda. Hipotetyczne dochody, jakie mogłaby powódka uzyskać w bliżej nieokreślonej perspektywie czasowej, nie miały znaczenia dla oceny zasadności powództwa wywiedzionego w przedmiotowej sprawie żadnego znaczenia. Kluczowy pozostawał stan posiadania powódki w dacie zawarcia umowy z pozwanym w dniu 4 września 2013 r., a ten – jak wykazano w akapitach poprzedzających – ograniczał się jedynie do nieruchomości KW nr (...). O iluzoryczności nadziei na uzyskanie dochodu z omawianego źródła świadczy najlepiej fakt, że w istocie rzeczy do nawiązania współpracy ze wskazanym inwestorem nie doszło.

Nie można także tracić z pola widzenia, iż z dniem 4 września 2013 r. dłużniczka przeniosła własność nieruchomości KW nr (...) na pozwanego. Od tej daty beneficjentem dochodów związanych z tą nieruchomością był S. M., a nie E. R.. Stan taki miał trwać co najmniej do dnia 30 kwietnia 2014 r. (§ 4 aktu notarialnego umowy pożyczki), przy założeniu terminowej spłaty zobowiązania pożyczkowego. Powyższe, w zestawieniu z twierdzeniem pozwanego, iż E. R. miała zawrzeć umowę z inwestorem na przełomie 2013/2014, uzasadnia wniosek, że dochód z tej transakcji stanowiłby i tak przysporzenie po stronie pozwanego.

Dodatkowo podnieść należy, że kwota udzielonej przez pozwanego na rzecz siostry w dniu 4 września 2013 r. pożyczki nie koreluje z wartością nieruchomości, której własność została przewłaszczona. Pożyczka opiewała na kwotę 180.000 zł powiększoną o należności uboczne, zaś wartość nieruchomości KW nr (...), według ustaleń biegłego R. K., to 598.700 zł (k.216). W takich okolicznościach E. R., posiadając rozeznanie odnośnie swej niekorzystnej sytuacji finansowej oraz braku perspektyw na uzyskanie środków na spłatę powoda w przyszłości, w istocie przyjęła na siebie zobowiązanie, którego niewypełnienie w terminie pozbawiałoby ją majątku wartego trzy razy więcej aniżeli zaciągana pożyczka.

Rekapitulując powyższe rozważania, sekwencja opisanych zdarzeń uzasadnia twierdzenie, iż dłużniczka zawierając w dniu 4 września 2013 r. umowę pożyczki oraz przewłaszczenia nieruchomości na zabezpieczenie, działała ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela – powoda J. R.. Wskutek takiej czynności prawnej dłużniczki dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela pozwany uzyskał korzyść majątkową, w postaci prawa własności nieruchomości KW nr (...).

Dokonanie skarżonej czynności prawnej przez dłużniczkę z osobą najbliższą – bratem – zwalniało wierzyciela z obowiązku udowodnienia przesłanki wiedzy pożyczkodawcy o działaniu dłużniczki ze świadomością pokrzywdzenia J. R.. Niemniej, w ocenie Sądu, pozwanemu wiadomy był cel działania dłużniczki przy zawarciu tej umowy. Jak już zostało podkreślone w akapitach poprzedzających, pozwany pełnił rolę aktywnego doradcy E. R. w trakcie toczącego się przed Sądem Rejonowym w Iławie postępowania o podział majątku siostry i szwagra, znał skład masy majątkowej podlegającej podziałowi, wysokość spłaty obciążającej jego siostrę, sposób i terminy zapłaty należności na rzecz szwagra, sytuację majątkową siostry. O jej złej kondycji majątkowej najlepiej świadczył fakt, że w celu uiszczenia pierwszej raty na rzecz byłego małżonka musiała zaciągnąć pożyczkę.

Na nieruchomości, która w drodze podziału przypadła dłużniczce, zamieszkują rodzice S. M. i E. R., na których rzecz ustanowiono prawo dożywocia. Okoliczność ta również mogła stanowić motyw działań rodzeństwa, zmierzającego do pozostawienia nieruchomości „w rodzinie”.

Po zawarciu umowy, pozwany poczynił szereg nakładów na remont nieruchomości, wykonanie infrastruktury w postaci dróg dojazdowych, uporządkowanie całego obejścia, remont budynków, („remontuję nieruchomość, z rodzicami musi ktoś zamieszkać, gdyż wymagają oni stałej opieki, jest propozycja żeby dłużniczka zamieszkała z rodzicami”- pozwany k. 223). Podjęcie takich działań jest wyrazem przekonania pozwanego, że sytuacja majątkowa siostry nie poprawi się na tyle, aby była zdolna do spłaty zadłużenia, co po jego stronie rodziłoby obowiązek zwrotu nieruchomości.

Mając na uwadze wszelkie wskazywane powyżej okoliczności, Sąd uznał za bezskuteczną wobec powoda J. R. czynność przeniesienia prawa własności nieruchomości położonej w (...), składającej się z działek gruntu oznaczonych numerami ewidencyjnymi (...), o powierzchni 18,38 ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta Kw (...) na podstawie umowy pożyczki oraz umowy przeniesienia własności nieruchomości na zabezpieczenie, zawartej pomiędzy pozwanym i dłużniczką E. R. w dniu 4 września 2013 r. przed notariuszem K. S. w Kancelarii Notarialnej w I. (Rep A nr (...)) w celu zaspokojenia w postępowaniu egzekucyjnym wierzytelności powoda J. R. wobec dłużniczki E. R. w kwocie 130.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 2 września 2014 r. do dnia zapłaty, wynikającej z ugody zawartej w dniu 7 lutego 2013 r. przez powoda i dłużniczkę w toku postępowania o podział majątku, toczącego się przed Sądem Rejonowym w Iławie pod sygnaturą I Ns(...).

Sąd oddalił wniosek dowodowy pozwanego o przesłuchanie w charakterze świadka A. M., tj. inwestora, który był zainteresowany inwestycją fotowoltaiczną na gruntach, jakie przypadły dłużniczce w ramach postępowania o podział majątku.

Jak już podkreślono w akapitach poprzedzających, miarodajna dla oceny powództwa była analiza stanu jej majątku w dacie zawierania umowy z pozwanym. Na dzień 4 września 2013 r. E. R. nie dysponowała żadnym dokumentem potwierdzającym realną możliwość uzyskania dochodu ze wskazanej inwestycji. W takich okolicznościach, nawet gdyby Sąd uwzględnił przedmiotowy wniosek dowodowy, to i tak zeznania A. M. odnosiłyby się nie do rzeczywistego stanu majątku dłużniczki w dacie zawierania umowy z pozwanym, a jedynie hipotetycznego stanu tego majątku, jaki teoretycznie mógłby powstać przy założeniu, że dojdzie do zawarcia kontraktu. W tych okolicznościach w ocenie Sądu zeznania świadka nie miały żadnego znaczenia dla merytorycznej oceny powództwa, stąd też wniosek dowodowy pozwanego został oddalony.

Oddalono także wniosek dowodowy pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości oraz z zakresu bankowości, celem ustalenia wartości nieruchomości przewłaszczonej na zabezpieczenie. Aktywność pozwanego S. M. w postępowaniu w sprawie o podział majątku J. R. i E. R. uzasadniała konstatację, iż pozwanemu znana była wartość nieruchomości Kw nr (...), ustalona według operatu sporządzonego przez biegłego R. K. powołanego w tamtym postępowaniu. Wartość ta została ustalona na kwotę 598.700 zł. Pomiędzy datą zawarcia ugody przez dłużniczkę z powodem i wrześniem 2013 r., kiedy zawarta została umowa pożyczki z przewłaszczeniem nieruchomości na zabezpieczenie, nie miała miejsca taka zmiana stosunków na rynku nieruchomości, w konsekwencji której wartość nieruchomości spadłaby ponad trzykrotnie. Innymi słowy, nie mogło być w sprawie wątpliwości, iż ustanowiony sposób zabezpieczenia w sposób nieusprawiedliwiony „premiował” pożyczkodawcę, ponieważ wartość przewłaszczonej nieruchomości w sposób znaczący przekraczała wartość długu zaciąganego przez E. R.. Konstatacja ta jest aktualna także przy uwzględnieniu wartości nieruchomości wskazywanej przez pozwanego i jej pomniejszeniu o wartość prawa dożywocia ustanowionego na rzecz rodziców dłużniczki i pozwanego (k. 140). Również wówczas bowiem wartość nieruchomości prawie dwukrotnie przekracza wysokość zobowiązania pożyczkobiorcy.

O kosztach procesu, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013, poz. 461). Na przedmiotowe koszty składała się opłata od pozwu – 6.500 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powoda wraz z opłatą skarbową od udzielonego pełnomocnictwa – 3.617 zł.