Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA – Ewa Zalewska

Sędzia SA – Krzysztof Tucharz (spr.)

Sędzia SA – Teresa Mróz

Protokolant: – sekr. sądowy Beata Pelikańska

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2012 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa I. Z.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W.

o uchylenie, względnie stwierdzenie nieważności lub uznanie za nieistniejącą uchwały Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Mieszkaniowej

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 6 kwietnia 2011 r.

sygn. akt XXV C 994/10

I. prostuje z urzędu niedokładność w punkcie pierwszym zaskarżonego wyroku w ten sposób, że po słowach „z dnia 29 czerwca 2010r” a przed słowami „uznaje za” wpisuje słowa „w przedmiocie wyboru członków Rady Nadzorczej”;

II. oddala apelację.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 6 kwietnia 2011 r. Sąd Okręgowy w Warszawie uwzględnił powództwo I. Z. skierowane przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. zawierające żądanie uznania za nieistniejącą uchwały Walnego Zgromadzenia tej Spółdzielni z dnia 29 czerwca 2010 r. w przedmiocie wyboru Rady Nadzorczej i zasądził od pozwanej na rzecz powódki koszty procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

Zgodnie z treścią § 44 ust. 1 statutu pozwanej spółdzielni uprawnienie do wyboru członków rady nadzorczej przysługiwało zebraniom grup członkowskich. Każda z tych grup mogła desygnować jednego członka do rady nadzorczej, na każde rozpoczęte 100 osób w danej grupie.

Do dnia 29 czerwca 2010 r. nie dokonano zmiany w statucie tej spółdzielni, zgodnie z wymogiem art. 8 ³ ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych zakazującego zastępowanie walnego zgromadzenia spółdzielni mieszkaniowej przez zebranie przedstawicieli mimo, że art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 125, poz. 873 ze zm.) wprowadzał obowiązek dokonania stosownej zmiany w statucie i jej zarejestrowania nie później niż do dnia 30 grudnia 2007 r.

W tym czasie w pozwanej spółdzielni najwyższym jej organem było Zebranie Przedstawicieli (§ 32 ust. 1 statutu).

Mimo istnienia takiego stanu rzeczy zarząd pozwanej spółdzielni zdecydował się zwołać na dzień 29 czerwca 2010 r. Walne Zgromadzenie Członków Spółdzielni. W trakcie jego obrad dokonano wyboru członków rady nadzorczej w sposób niezgodny z parytetem przewidzianym w § 44 statutu.

Grupa członkowska z budynku przy ul. (...) posiadała tylko 1 członka w radzie nadzorczej (zamiast dwóch).

W powie z dnia 9 sierpnia 2010 r. powódka I. Z., będąca członkiem tej grupy wystąpiła do Sądu z pozwem o uchylenie, względnie stwierdzenie nieważności lub uznanie za nieistniejący wybór Rady Nadzorczej z tej przyczyny, że został on dokonany przez organ niestatutowy pozwanej spółdzielni i z pominięciem Grup Członkowskich.

Pozwana wnosiła o oddalenie powództwa w całości.

Sąd Okręgowy uznał, że zasługuje na uwzględnienie roszczenie powódki o ustalenie nieistnienia uchwały Walnego Zgromadzenia w przedmiocie wyboru Rady Nadzorczej.

Zdaniem Sądu nie było podstaw do zwoływania Walnego Zgromadzenia skoro zebranie przedstawicieli pozwanej spółdzielni odmówiło wcześniej dokonania zmiany statutu. Naruszenie przez pozwaną obowiązku określonego w art. 9 ust. 1 ustawy zmieniającej ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych mogłoby stanowić jedynie podstawę postawienia tego pomiotu w stan likwidacji.

Należy więc uznać, że z uwagi na rangę zaistniałego uchybienia mamy do czynienia z uchwałą nieistniejącą, jako podjętą przez niewłaściwy organ, w sposób niezgodny z jego kompetencją.

Dlatego też nie można było takiej uchwały uchylić.

Nie ma przy tym istotnego znaczenia okoliczność, że powódka nie zaskarżyła innych, podjętych wówczas uchwał przez Walne Zgromadzenie, gdyż nie miała ona takiego obowiązku.

W złożonej od tego wyroku apelacji strona pozwana zarzuciła:

1)  naruszeniem prawa materialnego tj.:

a)  art. 42 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze w zw. z art. 58 k.c. przez błędne zastosowaniem polegające na stwierdzeniu, że uchwala Walnego Zgromadzenia pozwanej Spółdzielni z dnia 29 czerwca 2010 r. nie istnieje,

- art. 8 ³ ust. 1 w zw. z art. 9 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych przez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że w spółdzielniach, w których nie dokonano zmiany statutów nie należy zwoływać walnych zgromadzeń lecz zebrania przedstawicieli,

- art.35 § 1 ustawy Prawo spółdzielcze wskutek przyjęcia, że wybór członków Rady Nadzorczej na Walnym Zgromadzeniu dokonany został przez organ nieistniejący.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwana wnosiła o zmianę zaskarżanego wyroku w całości i oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jej rzecz, od strony przeciwnej, kosztów procesu.

Powódka wnosiła o oddalenie apelacji.

Na zgodny wniosek stron Sąd Apelacyjny zawiesił postepowanie apelacyjne do czasu podjęcia przez Sąd Najwyższy uchwały w przedmiocie zagadnienia prawnego, przedstawionego przez Rzecznika Praw Obywatelskich co do skutków prawnych niedokonania przez spółdzielnię mieszkaniową w której najwyższym organem było zebranie przedstawicieli zmian statutu do dnia 30 listopada 2007 r. lub niezarejestrowanie takich zmian do dnia 30 grudnia 2007 r.

Po podjęciu przez Sąd odwoławczy zawieszonego postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sad Apelacyjny zważył, co następuje:

Zarzuty strony pozwanej pozbawione były uzasadnionych postaw prawnych.

Zasadniczy spór sprowadzał się w tej sprawie do zagadnienia – czy niedostosowanie przez pozwaną spółdzielnię postanowień statutu do wymogów, jakie wynikały z przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, w zakreślonym tam terminie, pozwalało na dalsze funkcjonowanie w tej spółdzielni zebrania przedstawicieli, jako jej najwyższego organu.

Z podjętej w dniu 10 maja 2002 r. przez skład siedmiu sędziów Sądu Najwyższego (na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich) sygn. akt III CZP 84/11 wynika jednoznacznie, że zebranie przedstawicieli członków spółdzielni mieszankowej, która nie dopełniła w terminie obowiązków przewiązanych w art. 9 cytowanej wyżej ustawy pozostało organem spółdzielni na podstawie dotychczasowego statutu.

W uzasadnieniu tej uchwały wskazano, że przewidziany w art. 9 ust. 1 ustawy zmieniającej ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych termin do dokonania zmian w statutach spółdzielni, polegających na zastąpieniu zebrań przedstawicieli walnym zgromadzeniem miał charakter instrukcyjny a z jego niezachowaniem nie łączyły się żadne konsekwencje o charakterze materialnoprawnym i nie może być tu mowy o ustaniu po upływie wskazanych tam dat (30 listopada 2007 r. i 30 grudnia 2007 r.) bytu zebrań przedstawicieli.

Za taką wykładnią przemawia (m.in.) wzgląd na konieczność ograniczenia możliwości ingerencji państwa w sprawy strukturalne spółdzielni w sytuacji gdy nie jest to konieczne dla zachowania reguł samorządności – praw poszczególnych członków spółdzielni i wymaganych od nich powinności.

Przyjęcie odmiennego poglądu pozostawałoby w opozycji do zasady ochrony pewności prawa i bezpieczeństwa obrotu.

Powyższe stanowisko Sądu Najwyższego aprobuje w całości Sąd Apelacyjny, w niniejszym składzie.

W świetle treści cytowanej wyżej uchwały nie do przyjęcia jest argumentacja skarżącego, że od dnia 1 stycznia 2008 r. przestały istnieć, z mocy prawa, Zebrania Przedstawicieli oraz Zebrania Grup Członkowskich z uwagi na fakt, iż terminy określone w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 2007 r. miały charakter zawity, zaś po ich upływie (gdy nie doszło wcześniej do znowelizowania statutu) należało stosować wprost przepisy ustawy.

Nie ma też istnego znaczenia okoliczność, że Sąd rejestrowy dokonał wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego osób wybranych w dniu 29 czerwca 210 r. do Rady Nadzorczej pozwanej spółdzielni.

Powyższy wpis nie miał charakteru konstytuwnego a z faktu niedopatrzenia się przez sąd rejestrowy sprzeczności przedmiotowej uchwały z postanowieniami statutu nie wynika, że do odmiennego wniosku nie mógł dojść Sąd, który rozpoznawał merytorycznie spór dotyczący bytu rzeczonej uchwały.

Słusznie uznał Sąd Okręgowy, że grono osób, które zebrało się w dniu 29 czerwca 2010 r. (Walne Zgromadzenie Członków Spółdzielni) nie było władne podejmować uchwał, gdyż nadal w tym czasie istniało, jako legalny i najwyższy organ pozwanej spółdzielni – zebranie przedstawicieli.

Poza tym powinny były jeszcze wówczas funkcjonować grupy członkowskie, w których gestii pozostawał wybór członków Rady Nadzorczej.

Skoro zatem, zakwestionowanej czynności dokonał podmiot, który w świetle postanowień statutu nie pełnił wtedy w pozwanej spółdzielni roli jej organu taka uchwała, z prawnego punktu widzenia, nie mogła być uznana za istniejącą.

Sąd Apelacyjny oddalił zgłoszony na rozprawie w dniu 6 grudnia 2012 r. wniosek dowodowy w postaci Protokołu Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z przeprowadzonej w pozwanej spółdzielni w 2011 r. lustracji na okoliczności „prawidłowej pracy organów spółdzielni, ze szczególnym uwzględnienie pracy Rady Nadzorczej” jako dotyczący faktów nie mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotnego znaczenia (art. 227 k.p.c. a´contrario).

Również przedłożony na tej rozprawie nowy statut pozwanej spółdzielni uchwalony w dniu 20 maja 2011 r (k. 192-207 a.s.) nie mógł wpłynąć na zmianę oceny prawnej skarżonej uchwały, która została podjęta prawie rok wcześniej.

Mając to wszystko na uwadze, wniesioną apelację należało oddalić z mocy art. 385 k.p.c.

Na podstawie art. 350 § 1 i 3 k.p.c. Sąd Apelacyjny sprostował z urzędu niedokładność w zaskarżonym wyroku poprzez wskazanie przedmiotu, którego dotyczyła objęta tym orzeczeniem uchwała pozwanej spółdzielni.

Nie ulegała bowiem żadnej wątpliwości okoliczność, że zaistniały miedzy stronami spór dotyczył wyłącznie tylko jednej kwestii tj. możliwości wyboru członków Rady Nadzorczej w dniu 29 czerwca 2010 r.

bk