Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód G. L. prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Agencja Ochrony Osób i Mienia (...) G. L. w O. wniosła do Sądu Rejonowego dla Warszawy P. II Wydział Cywilny w W. pozew przeciwko Województwu (...) w W. o zapłatę kwoty 22 822,00 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od strony pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swego stanowiska powódka wskazała, że w dniu 30 listopada 2012 r. strony zawarły umowę o współpracy, na podstawie której powódka zobowiązana była do świadczenia usług polegających na utrzymaniu czystości w budynku biurowym zlokalizowanym w O. przy ul (...). W trakcie współpracy strona pozwana niejednokrotnie nakładała na powódkę jednostronne kary umowne w postaci obniżenia wynagrodzenia. W konsekwencji nakładania kolejnych wymiernych kar, strona powodowa zmuszona była do wypowiedzenia w dniu 16 września 2013 r. wiążącej strony umowy ze skutkiem natychmiastowym. Zdaniem powódki, rozwiązanie umowy skutkowało utratą przyszłych korzyści w wysokości 22 822 złotych, którą to powódka otrzymałaby za wykonywanie oraz realizację przedmiotu umowy w terminie od 17 września 2013 roku do 01 grudnia 2013 roku. Pozwana, wezwana do dobrowolnego spełnienia świadczenia odmówiła zapłaty.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Północ w W. VII Wydział Gospodarczy W. w dniu 07 marca 2014 r. w sprawie prowadzonej pod sygn. akt VII GNc 480/14 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu (k. 43).

Pozwany Województwo (...) reprezentowany przez (...) Zarząd (...) w W. wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty (k. 48-53). Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przewidzianych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany wskazał, iż powódka nie wykazała istnienia szkody, jej wysokości ani związku przyczynowego pomiędzy szkodą a zachowaniem pozwanej, nadto w łączącej strony umowie nie zostało zastrzeżone umowne prawo odstąpienia przez powódkę, co za tym idzie powódce nie przysługiwało prawo odstąpienia od umowy. Pozwany wskazał również fakt, iż do rozwiązania łączącej strony umowy doszło wskutek jej jednostronnego rozwiązania przez powódkę, co zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego nie uzasadnia roszczeń odszkodowawczych wobec spółki.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 30 listopada 2012 r. pomiędzy Województwem (...) z siedzibą w W. określonym jako Zleceniodawca a Agencją Ochrony Osób i Mienia (...) G. L. określoną jako Zleceniobiorca zawarta została Umowa nr (...), której przedmiotem było świadczenie na rzecz Zleceniodawcy usługi polegającej na utrzymaniu czystości w budynku biurowym wraz z terenem przyległym zlokalizowanym w O. przy ul. (...). Szczegółowy zakres zleconych do wykonania czynności zawierał załącznik nr 1 do umowy, stanowiący jej integralną część ( dowód: Umowa nr (...) k. 9-13).

W § 2 ust. 3 Umowy określono wynagrodzenie należne zleceniobiorcy na kwotę 9 252,27 zł brutto za miesiąc pracy, przy czym wysokość wynagrodzenia była zależna od podziału na: dni robocze, wolne od pracy oraz dni świąteczne. Strony ustaliły, iż wynagrodzenie będzie płatne na podstawie faktur VAT wystawianych przez Zleceniobiorcę po zakończeniu każdego kolejnego miesiąca kalendarzowego, w terminie 14 dni od daty ich przedłożenia Zleceniodawcy na rachunek bankowy wskazany w fakturze. Podstawą wystawienia faktury miał być protokół potwierdzający wykonanie czynności porządkowych potwierdzony przez osobę nadzorującą wykonanie umowy ze strony Zleceniodawcy. Przed przedłożeniem faktury Zleceniodawcy, miała być ona wcześniej sprawdzona i podpisana merytorycznie przez Administratora nieruchomości ( §7 ust. 2 Umowy). W § 7 ust. 4 Strony ustaliły, iż łączna wartość umowy za cały okres jej obowiązywania miała nie przekroczyć kwoty 111 027,24 zł brutto.

W myśl § 8 ust. 1 Umowy, została ona zawarta na czas określony od dnia 01 grudnia 2012 roku do dnia 01 grudnia 2013 roku. Natomiast § 8 ust. 2 przewidywał, iż strony mogą rozwiązać umowę w każdym czasie na podstawie zgodnego porozumienia stron, natomiast wypowiedzenie dla swej ważności i skuteczności wymagało zachowania formy pisemnej. Zgodnie z treścią § 8 ust. 3 - umowa mogła zostać rozwiązana przez każdą ze strony trybie natychmiastowym w przypadku:

- nie przestrzegania lub nie wywiązywania się przez drugą stronę ze zobowiązań umownych oraz naruszania obowiązujących przepisów prawa;

- zaprzestania prowadzenia działalności przez drugą stronę, postawienia jej w stan likwidacji, ogłoszenia upadłości lub wszczęcia postępowania naprawczego, a także wystąpienia innych okoliczności uniemożliwiających dalsze wykonywanie obowiązków umownych.

W § 9 ust. 1 Strony umówiły się, iż w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez Zleceniobiorcę, był on zobowiązany do zapłaty na rzecz Zleceniodawcy kar umownych. I tak Zleceniobiorca był zobowiązany do zapłaty na rzecz Zleceniodawcy kar umownych, w przypadku każdorazowego stwierdzenia:

- nieobecności na zmianie osoby, której Zleceniobiorca powierzał czynności określone w § 4 ust 1 umowy, w wysokości wynoszącej 10 % wynagrodzenia miesięcznego brutto,

- łamania postanowień umowy omówionych w § 3 ust. 4 umowy, w wysokości 10 % wynagrodzenia miesięcznego brutto,

- przebywania na zmianie osoby, której Zleceniobiorca powierza czynności, o których mowa w § 1 umowy, w stanie nietrzeźwym lub po spożyciu alkoholu – w wysokości 10 % wynagrodzenia miesięcznego brutto. Zgodnie z ust. 3 tego artykułu, Zleceniodawca zastrzegł sobie możliwość potrącenia kwoty naliczonych kar umownych bezpośrednio przy zapłacie faktury VAT wystawionej przez Zleceniobiorcę za wykonanie przedmiotu umowy, a w przypadku gdy potrącenie nie byłoby możliwe, Zleceniobiorca zobowiązał się zapłacić ją w terminie 7 dni od otrzymania wezwania do zapłaty. Nadto w ust. 4 Strony ustaliły, iż Zleceniodawcy przysługiwać będzie prawo dochodzenia odszkodowania przekraczającego kary umowne. W § 9 ust. 5 umowy Strony ustaliły, że udokumentowaniem nienależytego wykonania przedmiotu zamówienia będzie rejestr, którego wzór określony był w załączniku nr 1 dołączonym do umowy (dowód: umowa nr (...) k. 9 – 13, okoliczności bezsporne).

Załącznik nr 1 dołączony do Umowy nr (...) zawierał m. in. opis nieruchomości której dotyczył przedmiot umowy łączącej strony, szczegółowy zakres czynności której dotyczyła umowa, jak również wykaz pomieszczeń oraz częstotliwość sprzątania. Nadto dokument ten zawierał wzory dokumentu zawierającego rejestr zdarzeń nienależytego wykonania usługi oraz wykaz pracowników i personelu kierowniczego bezpośrednio odpowiedzialnych za należyte wykonanie usługi ( dowód: załącznik nr 1 do umowy k.56 - 60).

Pismem datowanym na 30 sierpnia 2013 r. strona pozwana – (...) Zarząd (...) w W., poinformowała Agencję Ochrony Osób i Mienia (...), iż w związku z nienależytym wykonaniem usługi sprzątania nieruchomości znajdującej się przy ul. (...) w O. zostanie naliczona kara umowna w wysokości 40 % którą zostanie obciążona faktura VAT za miesiąc sierpień 2013 na podst. Jako podstawę swej decyzji Zleceniodawca wskazał ust. 3 § 9 łączącej strony umowy nr (...) z dnia 30 listopada 2012 r., oraz rejestr zdarzeń nienależytego wykonania usługi z dnia 21, 22, 29 i 30 sierpnia 2013 r., których kopie zostały załączone do pisma. I tak w dokumencie zawierającym rejestr zdarzeń nienależytego wykonania usługi z dnia 29 sierpnia 2013 r. (...) zgłosiła nieprawidłowości dotyczące niedostatecznie sprzątniętego terenu znajdującego się wokół budynku przy ul. (...) w O.. Wśród uchybień Administrator wymieniła nieuprzątnięcie patio oraz chodnika przez budynkiem. Wskazała również iż pracownik pomimo zwróconej uwagi, nie dokończył sprzątania ( dowód: rejestr zdarzeń nienależytego wykonania usługi k. 19). W dniu 30 sierpnia 2013 r. Administrator zgłosiła, iż osoba odpowiedzialna za sprzątanie terenu zewnętrznego nie stawiła się w pracy, natomiast papier toaletowy znajdujący się w łazienkach nie odpowiadał ustaleniom dokonanym w Załączniku nr 1 do Umowy nr (...) pkt. V Umowy ( Wykaz pomieszczeń oraz częstotliwość sprzątania), ( dowód: rejestr zdarzeń nienależytego wykonania usługi k. 20). W notatce służbowej z dnia 22 sierpnia 2013 r. Administrator A. H. wskazała zniszczenie kilku płytek znajdujących się na II piętrze budynku znajdującego się przy ul. (...) w O., poprzez ich wybielenie ( dowód: notatka służbowa k. 21). W dniu 22 sierpnia 2013 r. w dokumencie zawierającym rejestr nienależytego wykonania usługi, Administrator budynku zgłosiła nieprawidłowości w postaci: uszkodzenia posadzki znajdującej się w holu głównym poprzez jej wybielenie, pozostawienia zacieków na posadzkach znajdujących się z ciągach komunikacyjnych oraz celowe wysmarowanie drzwi wejściowych do pomieszczenia gospodarczego tłustą substancją ( dowód: rejestr zdarzeń nienależytego wykonania usługi k. 22). Z kolei w rejestrze zdarzeń nienależytego wykonania usługi z dnia 21 sierpnia 2013 r. Administrator zgłosiła nieprawidłowości dotyczące niesprzątniętego hola głównego oraz korytarza znajdujących się na II piętrze, a także pozostawienie zacieków na posadzkach ciągów komunikacyjnych ( dowód: rejestr zdarzeń nienależytego wykonania usługi . k. 23).

W piśmie z dnia 13 września 2013 r. skierowanym do (...) Zarządu (...) w W., strona powodowa poinformowała o rozwiązaniu umowy w trybie natychmiastowym, powołując się na § 8 ust. 3 pkt 1 umowy nr (...) z dnia 30 listopada 2012 r. W uzasadnieniu Agencja Ochrony Osób i Mienia (...) podała, iż (...) Zarząd (...) naruszył postanowienia umowy poprzez bezpodstawne i niezgodne z treścią umowy nałożenie kar umownych, jednocześnie kwestionując zaistnienie szkody po stronie Zleceniodawcy Umowy (...) oraz rejestru zdarzeń z dnia 22 sierpnia 2013 r. jako jednostronnego oświadczenie woli nie popartego dowodem (dowód: pismo z dnia 13 września 2013 r. k. 25-25) .

(...) Zarząd (...) w W. nie zakwestionował, że zaistniały przesłanki do rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym na podstawie § 8 ust. 3 pkt 1 umowy ( por. treść sprzeciwu k. 50).

Pismem z dnia 23 grudnia 2013 r. G. L., prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Agencja Ochrony Osób i Mienia (...) wezwała Województwo (...) w W. do zapłaty kwoty 22 822,00 zł tytułem utraconych korzyści w ramach umowy zawartej w dniu 30 listopada 2012 r. Żądana kwotą miała odpowiadać wynagrodzeniu jakie firma (...) otrzymałaby w okresie od 17 września do 1 grudnia 2013 r. z tytułu wypowiedzianej umowy z dnia 30 listopada 2012 r . Pismem z dnia 03 stycznia 2014 r. Województwo (...) reprezentowane przez (...) Zarząd (...) w W. odmówił zapłaty żądanej kwoty ( dowód: wezwanie do zapłaty k. 27-28, pismo z dnia 03 stycznia 2014 r. k. 30).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o częściowo niesporne twierdzenia stron, stosownie do treści art. 229 i 230 kpc oraz niekwestionowane dokumenty przedłożone przez strony do akt sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Bezsporne w niniejszej sprawie było, iż strony niniejszego procesu łączyła umowa nr (...), której przedmiotem było wykonywanie świadczenia usługi polegającej na utrzymaniu czystości w budynku biurowym (wraz z terenem przyległym) zlokalizowanym w O. przy ul. (...) oraz że powód wypowiedział powyższą umowę ze skutkiem natychmiastowym na podstawie § 8 ust. 3 pkt 1 umowy. Pozwany przyznał, że istniały ważne powody do rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym przez stronę powodową ( okoliczność przyznana).

W wypadku zawarcia umowy o dzieło zarówno dający zlecenie jak i przyjmujący zlecenie mają prawo do wypowiedzenia umowy zlecenia. Wypowiedzenie umowy, w odróżnieniu od odstąpienia od umowy, wywołuje skutki prawne i znosi stosunek prawny wyłącznie na przyszłość ( ex nunc). Odstąpienie od umowy wywołuje również skutki w odniesieniu do przeszłości. Umowę, od której strona odstąpiła, traktuje się jak nigdy nie zawartą, a strony zwracają sobie wszystko, co dotychczas świadczyły.

Do odstąpienia od umowy może dojść, gdy strony w umowie zastrzegły prawo stron do odstąpienia od umowy ( por. art. 395§1 kc). Z treści umowy wynika, że strony takiego zastrzeżenia nie przewidziały. Nadto od umowy można odstąpić w przypadkach określonych w art. 491 – 493 kc. Zgodnie z art. 491§1 kc, jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. W niniejszej sprawie strona powodowa nie wykazała, że zakreśliła stronie pozwanej termin określony w w/w przepisie z zagrożeniem skorzystania z ustawowego prawa do odstąpienia od umowy. W sprawie nadto nie wystąpiły przesłanki określone w art. 492 i 493 kc.

W ocenie sądu umowa została rozwiązana na skutek wypowiedzenia, stąd też nie mogą mieć w niniejszej sprawie zastosowania przepisy o odstąpieniu od umowy.

W wypadku wypowiedzenia umowy zlecenia kwestie odszkodowawcze rozstrzyga art. 746§ 1 i 2 kc. Zgodnie z w/ przepisem dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie, powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę. Również przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie, jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę.

Okoliczność, że każda ze stron ma prawo wypowiedzieć umowę w każdym czasie oznacza, że nie muszą zaistnieć ważne przyczyny, jak również nie jest konieczne podanie powodu wypowiedzenia. Istnienie jednak ważnego powodu wypowiedzenia umowy ma znaczenie w zakresie jego skutków. Brak ważnego powodu wypowiedzenia zlecenia odpłatnego powoduje odpowiedzialność odszkodowawczą strony wypowiadającej umowę (art. 746 § 1 i 2 k.c.).

Skutki wypowiedzenia są uzależnione od tego, która ze stron dokonuje wypowiedzenia, a także od tego, czy umowa zlecenia miała charakter odpłatny oraz czy wypowiedzenie nastąpiło z ważnego powodu. Zgodnie z art. 746§2 kc przyjmujący zlecenie może wypowiedzieć umowę w każdym czasie, jednakże gdy zlecenie jest odpłatne i nastąpiło bez ważnego powodu przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę. W/w przepis jak również inne przepisy dotyczące zlecenia nie przewidują obowiązku naprawienia szkody przez dającego zlecenie, a z takim roszczeniem w niniejszej sprawie wystąpił powód.

W wypadku rozwiązania umowy na skutek jej wypowiedzenia nie można wyłączyć roszczenia odszkodowawczego na podstawie art. 471 kc. Powyższy przepis będzie miał jednak zastosowanie jedynie w sytuacji, w której do powstania szkody doszło na skutek niewykonania czy nienależytego wykonania umowy jeszcze przed jej rozwiązaniem. Oznacza to, że w sytuacji, gdy szkoda nastąpiła po rozwiązaniu umowy, nie można mówić, że zdarzeniem szkodzącym było jej niewykonanie czy nienależyte wykonanie, skoro strony umową nie są już związane ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2012 r. V CSK 73/11). W niniejszej sprawie powód domaga się naprawienia szkody, która powstała już po wygaśnięciu umowy.

Nadto, w ocenie Sądu, powód nie udowodnił wysokości szkody w postaci utraconych korzyści. Szkoda jest jedną z przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Brak jest normatywnej definicji szkody. (...) jest pojęciem o charakterze doktrynalnym. Artykuł 361 § 2 k.c. wskazuje jedynie na zakres szkody podlegającej naprawieniu, nie będąc źródłem jurydycznej definicji samego pojęcia „szkoda". Przyjmuje się, że szkodą jest uszczerbek majątkowy, czyli zmniejszenie się majątku wskutek określonego zdarzenia, z pominięciem tych, które zależą od woli doznającego uszczerbku

Uszczerbek w majątku może polegać na:

1.  zmniejszeniu się aktywów majątku przez ubytek, utratę, zniszczenie poszczególnych składników, lub ich uszkodzenie lub obniżenie wartości,

2.  zwiększeniu pasywów – powstanie nowych zobowiązań lub zwiększenie się już istniejących,

3.  udaremnieniu powiększeniu się majątku – odpadnięcie korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Powód oszacował wysokość utraconych korzyści na kwotę 22 822 złote, która to kwota stanowi kwotę jaką powód otrzymałby za realizację umowy w okresie od 17 września 2013 roku do 1 grudnia 2013 roku tj. do czasu na jaki umowa została zawarta. Przy ustaleniu wysokości utraconych korzyści przyjęto wynagrodzenie przyjęte w umowie tj. kwotę 9 252,27 złotych. Z informacji zawartych w pozwie wynika, że pozwany zatrudniał sześciu pracowników. Ponosił więc koszty prowadzenia działalności. Zysk, czyli utracone korzyści to przychód po odliczeniu kosztów. Nie można więc przyjąć, że kwota dochodzona pozwem stanowi utracone korzyści, zaś wysokości faktycznie utraconych korzyści powód nie wykazał.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku na podstawie art. 471 kc, 746§2 kc w zw. z art. 750 kc i art. 491§1 kc. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 kpc oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r., nr 163, poz. 1348 ze zm.). Powód przegrał w 100%.

SSR Anna Kociołek

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda.

W., dnia 5 marca 2015 roku