Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 czerwca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Tomkiewicz,

Sędziowie: SO Dariusz Firkowski (spr.),

SO Karol Radaszkiewicz,

Protokolant st. sekr. sądowy Jolanta Jankowska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Janusza Płońskiego

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2015r.

sprawy J. M.

oskarżonego o przestępstwo z art. 289§2 i 3 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 12 lutego 2015r. sygn. akt VII K 751/14

I zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że z opisu przypisanego oskarżonemu czynu eliminuje sformułowanie: „doprowadził wymienionego do stanu bezbronności” oraz uchyla rozstrzygnięcie z pkt. II sentencji i w pozostałej części utrzymuje go w mocy,

II zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze,

III zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata W. W. kwotę 420 ( czterysta dwadzieścia ) zł tytułem opłaty za obronę z urzędu oskarżonego J. M. wykonywanej w postępowaniu odwoławczym oraz kwotę 96,60 (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy ) zł tytułem podatku VAT od tej opłaty.

Sygn. akt VII Ka 395/15

UZASADNIENIE

J. M. oskarżony został o to, że w nocy 16 stycznia 2014 r. o godz. 2.30 w O. działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą po uprzednim użyciu przemocy w postaci uderzenia z pięści w twarz P. J. a następnie wyciągnięciu go siłą z pojazdu doprowadził wymienionego do stanu bezbronności a następnie dokonał zaboru w celu krótkotrwałego użycia pojazdu mechanicznego – odśnieżarki T. (...) o wartości 80 000,00 zł, a następnie po przejechaniu krótkiego odcinka porzucił pojazd w stanie uszkodzonym, czym działał na szkodę (...) S.A.

tj. o czyn z art. 289 § 2 i 3 k.k.

Sąd Rejonowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym wyrokiem z dnia 12 lutego 2015 r. w sprawie VII K 751/14

orzekł

I oskarżonego J. M. uznał za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu z tym ustaleniem, że dopuścił się go również na szkodę (...) s.c. M. J., W. C. i za to, na podstawie art. 289 § 2 i § 3 k.k., skazał go, zaś na podstawie art. 289 § 3 k.k. wymierzył mu karę 1 (jednego) roku i 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności,

II. na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego P. J. kwoty 1000,00 zł;

III. na podstawie art. 29 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. prawo o adwokaturze zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. W. kwotę 840,00 zł (+ podatek VAT) tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu oskarżonego w postępowaniu sądowym.

IV. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w całości.

Od powyższego wyroku apelację wniósł obrońca oskarżonego zaskarżając przedmiotowe orzeczenie w całości.

Skarżący wyrokowi temu na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. i art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. zarzucił:

1.obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć istotny wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie:

- art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zebranego w toku postepowania materiału dowodowego w postaci wyjaśnień oskarżonego, zeznań pokrzywdzonego P. J. oraz świadków: D. L., M. O., A. S., a także zapisu z monitoringu i uznanie, że dowody te przesądzają o winie oskarżonego J. M., podczas gdy dokładna i wyczerpująca analiza zebranego materiału dowodowego prowadzi do zupełnie odmiennych wniosków,

- art. 5 § 2 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie i rozstrzygnięcie na niekorzyść oskarżonego J. M. niedających się usunąć wątpliwości, wynikających z zeznań świadka D. L., pomimo, że są one niekonsekwentne i występują pomiędzy nimi liczne sprzeczności, które nie pozwalają na dokonanie jednoznacznych ustaleń faktycznych, zaś brak w niniejszej sprawie innych stanowczych dowodów, które świadczyłyby o winie oskarżonego,

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść. A polegający na przyjęciu, że oskarżony J. M. dopuścił się zarzucanego mu czynu wspólnie i w porozumieniu z D. L., podczas gdy analiza zebranego w toku postepowania materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż jedynym sprawcą powyższego przestępstwa był D. L..

Stawiając powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego J. M. od zarzucanego mu czynu, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie stwierdzić należy, że zgromadzone w sprawie dowody Sąd meriti poddał wszechstronnej analizie i ocenie, zgodnie z dyrektywami określonymi w art. 4 k.p.k. Także przeprowadzone w oparciu o tę analizę wnioskowanie jest logiczne, zgodne z przesłankami wynikającymi z art. 7 kpk i przekonująco uzasadnione w pisemnych motywach skarżonego wyroku. Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że Sąd I instancji wnikliwe zweryfikował tezy aktu oskarżenia w granicach niezbędnych dla ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia o winie oskarżonego. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynikają powody takiego rozstrzygnięcia, a Sąd Okręgowy w pełni podziela przedstawioną tam argumentację. W tej sytuacji nie ma potrzeby ponownego przytaczania całości argumentacji zawartej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, którą Sąd Okręgowy podziela i należy jedynie zaakcentować niektóre elementy, które przemawiają za odmową podzielenia stanowiska skarżącego.

Zatem odnosząc się zaś do twierdzeń i wniosków sformułowanych przez skarżącego w apelacji, to w ocenie Sądu Okręgowego nie zasługują one na podzielenie i sprowadzają się one do polemiki z dokonanymi przez Sąd Rejonowy ustaleniami. W judykaturze wielokrotnie podkreślano (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 3 września 1998 r., V KKN 104/98, Prok. i Pr. 1999, z. 2, poz. 6 i z dnia 23 lipca 2003 r., V KKN 375/02, Lex nr 80278), że przeprowadzona w sprawie ocena dowodów pozostaje pod ochroną normy art. 7 k.p.k. wówczas, gdy przekonanie sądu jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonych, jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie umotywowane w uzasadnieniu wyroku.

Przede wszystkim Sąd meriti mając na względzie całokształt zgromadzonego materiału dowodowego zasadnie uznał J. M. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, który został popełniony wspólnie i w porozumieniu z inną osobą. Stąd też na podzielenie nie zasługuje teza skarżącego o niewinności oskarżonego, bowiem z zeznań pokrzywdzonego pewnie wynika, iż J. M. aktywnie uczestniczył w zdarzeniu. P. J. stanowczo podawał, że J. M. wraz z drugim mężczyzną zagrodzili mu przejazd, gdy czekał w odśnieżarce na zmianę świateł, a potem J. M. pierwszy zaczął uderzać w samochód, krzycząc przy tym wulgarnie, aby pokrzywdzony z niego wyszedł i próbował otworzyć drzwi z prawej strony. Nadto J. M. zachowywał się podobnie, kiedy D. L. udało się otworzyć drzwi z drugiej strony i przy użyciu przemocy wyciągnąć P. J. z pojazdu. ( k.66, z akt VII K 308/14 k.17-18,42-43 ). Wymieniony natomiast nie był do końca pewny czy ostatecznie także i oskarżonemu J. M. udało się wejść do kabiny odśnieżarki. Jednakże nawet jeśliby hipotetycznie przyjąć, że oskarżony nie wszedł do kabiny pojazdu, to jego zachowanie wskazuje na to, że obejmował on swoim zamiarem zaboru pojazdu w celu krótkotrwałego użycia wspólnie i w porozumieniu z inną osobą. W świetle bowiem konsekwentnych zeznań pokrzywdzonego działało dwóch sprawców, którzy wspólnie uniemożliwili dalszą jazdę odśnieżarki a następnie usiłowali dostać się z dwóch stron pojazdu do jego kabiny.

W ocenie Sądu Okręgowego trafne jest ustalenie Sadu I instancji co do tego, że również J. M. przez pewien czas przebywał w kabinie. Wskazują na to twierdzenia D. L., który podczas swojej relacji w trakcie przesłuchania używał liczby mnogiej: „wywróciliśmy się odśnieżarką”, „wychodziliśmy przez okno zbitej szyby”. Współoskarżony później starał się nieudolnie wycofać z tych twierdzeń zasłaniając się niepamięcią po spożyciu alkoholu( k.65v-66, z akt VII K 308/14 k.63,91, 164, 385 v ). Przede wszystkim jednakże zwrócić w tym zakresie należy uwagę, iż oskarżony J. M. przyznając się do stawianego mu zarzutu w całości podał, że pamiętał, że jechał jakimś pojazdem, że ktoś go szarpał za rękaw, pamiętał „dwa bujnięcia i brzdęk wypadającej z jakiegoś pojazdu szyby” ( akta VII K 308/14 k.55, 386 , k.46-47), co trafnie zaakcentował Sad I instancji. Tym samym podzielić należy stwierdzenie – k.79-, że „takie odczucia oskarżonego wskazują na to, że w momencie przewrócenia się pojazdu był on w jego wnętrzu. Inaczej bowiem – to znaczy gdyby następnie jedynie szedł obok pojazdu- nie mógłby on poczuć „bujnięć” ani usłyszeć dźwięku wybitej szyby”. Co więcej J. M. podawał także o tym ,że wydawało mu się, że czuł szarpnięcie za ramię a współoskarżony miał go wciągać do odśnieżarki.

Odnosząc się do zarzutu skarżącego obrazy prawa procesowego, a mianowicie art. 7 k.p.k., uznać go należy za chybiony, gdyż Sąd Rejonowy w sposób jak najbardziej prawidłowy ocenił zeznania pokrzywdzonego, świadków D. L., M. O., A. S., jak i wyjaśnienia oskarżonego oraz zapis z monitoringu i odniósł się szczegółowo do tychże zeznań i wyjaśnień i pozostałych dowodów w sporządzonym uzasadnieniu, które zawiera dogłębną analizę tychże dowodów wyraźnie różnicując ich wartość dla ustaleń faktycznych. W konsekwencji ocena tych dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy nie może zostać uznana za dowolną. Sąd Rejonowy słusznie uznał za wiarygodne zeznania pokrzywdzonego P. J., jak i świadków M. O., A. S., gdyż były konsekwentne i logiczne w toku całego procesu. Zeznania te bowiem korespondują z pozostałym materiałem dowodowym w postaci nagrania z monitoringu, ale i częściowo z relacjami D. L., odnoszącymi się do udziału w zdarzeniu J.M..

Dokonana przez Sąd odwoławczy analiza oceny dowodów przeprowadzonych przez Sąd I instancji upoważnia do stwierdzenia, iż została ona przeprowadzona przez ten Sąd z uwzględnieniem reguł zawartych w art. 4 k.p.k. i art. 410 k.p.k. - jest ona wszechstronna, nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów i nie zawiera błędów faktycznych bądź logicznych, a jako taka - znajduje się pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k. Przypomnieć wypada, że sąd orzekający, rozstrzygając o winie bądź niewinności oskarżonego, kieruje się własnym, wewnętrznym przekonaniem, nieskrępowanym żadnymi ustawowymi regułami dowodowymi, a przekonanie to pozostaje tak długo pod ochroną art. 7 k.p.k., dopóki nie zostanie wykazane, że Sąd I instancji oparł swe przekonanie o winie oskarżonego bądź na okolicznościach nieujawnionych w toku przewodu sądowego, bądź też ujawnionych w toku przewodu sądowego, ale ocenionych w sposób sprzeczny ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1974 r. w sprawie Rw 618/74, OSNKW 3-4/1975, poz. 47, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1990 r. w sprawie WRN 149/90, OSNKW 7-99/991, poz. 41, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 1996 r. w sprawie II KRN 199/95, OSN PiPr 10/1996, poz. 10), co w sprawie niniejszej nie ma miejsca, a zatem wnioski zawarte w apelacji nie mogą zostać podzielone.

Nie zasługuje także na podzielenie stanowisko skarżącego, jakoby Sąd meriti dopuścił się obrazy prawa procesowego tj. art. 5 § 2 k.p.k. Sąd Rejonowy uznał winę oskarżonego mając na względzie zbiorczą analizę wszystkich dowodów, a wśród nich również i zeznania świadka D. L.. Odnosząc się do osoby tego świadka wspomnieć należy, że jako oskarżony w sprawie (...)działał wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, zaś jego zeznania w niniejszej sprawie zostały prawidłowo ocenione na tle całokształtu pozostałych dowodów, wskazujących na sprawstwo oskarżonego. Stąd też nie sposób poprzestać na ocenie tych zeznań D. L. w oderwaniu od wspomnianych dowodów – zeznań pokrzywdzonego, świadków, zapisu z monitoringu. Jednocześnie zwrócić należy uwagę na to, iż niekonsekwencja i rozbieżności w tychże relacjach D. L. w różnych fazach postępowania wynika prawdopodobnie z ustalenia wspólnej wersji zdarzenia z J. M. i umniejszenia jego udziału w przestępstwie. Zważyć jednakże należy, iż Sąd Rejonowy w sposób szczegółowy odniósł się do różnych wersji zdarzenia przedstawianych przez D. L. słusznie dając wiarę tym, odnoszącym się do współsprawstwa J. M., a odmawiając wiarygodności twierdzeniem D. L., który powoływał się na swoją niepamięć i brak udziału w zdarzeniu J. M. (k. 65v-66).

Odnosząc się natomiast do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych stwierdzić należy, iż także brak jest podstaw do uznania go za przekonujący w świetle przedstawionych rozważań. W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy w sposób bezsporny rozstrzygnął o sprawstwie oskarżonego J. M. wspólnie i w porozumieniu z inną osobą – D. L.. Nie zasługuje więc na podzielenie twierdzenie skarżącego, że analiza zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż jedynym sprawcą przestępstwa w przedmiotowej sprawie był D. L.. Przeczą temu twierdzeniu przede wszystkim zeznania pokrzywdzonego, zapis z monitoringu (k. 79), jak i wyjaśnienia J. M., który przecież przyznał się do postawionego mu zarzutu (k.55). Według skarżącego między D. L., a J. M. nie było żadnego porozumienia i nie uzgadniali oni, że dokonają zaboru napotkanej odśnieżarki. To wnioskowanie w żaden sposób nie może zostać podzielone z tego względu, że obaj mężczyźni spędzili wieczór razem spożywając alkohol i razem opuszczali (...) a gdy zobaczyli odśnieżarkę, zagrodzili jej przejazd a następnie podeszli z obu stron kabiny kierowcy. Następnie oskarżony J. M. jednej strony kabiny krzyczał do kierowcy i uderzał w drzwi, zaś z drugiej strony D. L. otworzył kabinę, uderzył kierowcę i wyciągnął go z odśnieżarki, a następnie sam do niej wsiadł.

Tym samym żadnych wątpliwości nie może budzić uznanie, że działanie obu sprawców było działaniem wspólnym i w porozumieniu, co jednoznacznie przesądza o tym, że swoim zachowaniem wyczerpali znamiona przepisu art. 289 § 2 i 3 kk albowiem pojazd został porzucony w stanie uszkodzonym a co do pokrzywdzonego stosowana była przemoc.

W ocenie Sądu Okręgowego korekty wymagało doprecyzowanie treści opisu czynu poprzez wyeliminowanie z tego opisu zbędnego sformułowania „doprowadził wymienionego do stanu bezbronności”, skoro w stosunku do pokrzywdzonego stosowana była przemoc.

Ponadto kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia wykazała także, iż konieczne było uchylenie rozstrzygnięcia z pkt II wyroku z uwagi na przebieg zdarzenia w nocy 16 stycznia 2014 r. i tego kto faktycznie uderzył P. J., gdyż zgromadzone dowody – w szczególności zapis z monitoringu potwierdzają to, że J. M. bezspornie działał wspólnie i w porozumieniu z inną osobą – D. L., który w toku postępowania VII K 308/14 przyznał się do pobicia P. J. i zawarł z nim ugodę przepraszając go na piśmie oraz zobowiązując się do uiszczenia na jego rzecz zadośćuczynienia w kwocie 3000 zł. Stąd też brak jest podstaw do orzeczenia od oskarżonego J. M. obowiązku zadośćuczynienia za doznaną krzywdę poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego P. J. kwoty 1000,00 zł gdyż wprawdzie działał on wspólnie i w porozumieniu z D. L., to sam przemocy wobec pokrzywdzonego nie stosował.

Mając powyższe na uwadze zaskarżony wyrok zmieniono w ten sposób, że z opisu przypisanego oskarżonemu czynu wyeliminowano sformułowanie: „doprowadził wymienionego do stanu bezbronności” oraz uchylono rozstrzygnięcie z pkt. II sentencji, a w pozostałym zakresie jako prawidłowy utrzymano w mocy - art.437 § 2 k.p.k, art.438pkt.2-3.

Sąd Okręgowy nie znalazł także podstaw do złagodzenia orzeczonej kary pozbawienia wolności. Zwrócić bowiem uwagę należy, że dolna granica ustawowego zagrożenia w takim wypadku wynosi 1 rok pozbawienia wolności a co do J. M. nie zachodzą okoliczność z art. 295 kk. Oskarżony był już karany i to także za przestępstwo przeciwko mieniu- k.98. Wreszcie wskazać należy na wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu. J. M. działał wspólnie i w porozumieniu z inną osobą i pod wpływem alkoholu. Działanie sprawców nie było w żaden sposób sprowokowane przez pokrzywdzonego a nietrzeźwi sprawcy po opuszczeniu lokalu postanowili jeszcze zrealizować „pomysł” przejechania się pojazdem użyteczności publicznej co wskazuje na konieczność zdecydowanej reakcji karnej na tak karygodne zachowanie. Wobec tych okoliczności oraz faktu niepoprawności oskarżonego, który czynu dopuścił się w okresie próby brak jest podstaw do kolejnego warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej wobec niego kary 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności – art.438pkt.4 kpk.

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolniono oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze albowiem przemawia za tym jego sytuacja osobista i materialna.

Na podstawie art.29 ustawy prawo o adwokaturze zasądzono od Skarbu Państwa opłatę za obronę z urzędu oskarżonego wykonywaną w postępowaniu oraz podatek VAT od tej opłaty.