Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu IV Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Winkler – Galicka

Sędziowie: SSO Małgorzata Ziołecka

SSO Ewa Taberska (spr.)

Protokolant sekr. sąd. Marzena Szymaś

przy udziale J. M. Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2015 r.

sprawy W. P.

oskarżonego z art. 157 § 1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w P.

z dnia 18 marca 2015r. sygn. akt VIII K 1473/13

1.  Uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie art. 17 § 1 pkt. 7 kpk postępowanie umarza;

2.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. M. kwotę 516,60 zł. brutto tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

3.  Kosztami procesu za obie instancje obciąża Skarb Państwa.

SSO Ewa Taberska SSO Małgorzata Winkler-Galicka SSO Małgorzata Ziołecka

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań - Stare Miasto w P. z dnia 18 marca 2015r. sygn. akt IV Ka 571/15 – K. 214-215 - W. P. został uznany za winnego przestępstwa z art. 157 § 1 kk w zw. z art. 157 § 3 kk.

Apelację od tego wyroku złożył obrońca oskarżonego – K. 228 -230, który zaskarżył wyrok w całości, z wyłączeniem punktu 3 na korzyść oskarżonego W. P..

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego okazała się potrzebna, jednakże Sąd Okręgowy nie podzielił w pełni podniesionych w apelacji zarzutów, uznał natomiast za przekonywujący ten, w którym obrońca wskazuje, iż w obrocie prawnym istniały by dwa wyroki skazujące oskarżonego W. P. za odrębne zachowania, które łącznie stanowią jeden czyn zabroniony, stanowiący sekwencje zachowań, które powinny zostać objęte jednym przepisem ustawy karnej, co w konsekwencji doprowadziło do uchylenia przez Sąd Okręgowy zaskarżonego wyroku i umorzenia postępowania karnego na podstawie rat. 17 § 1 punkt 7 kpk.

I tak w pierwszej kolejności podnieść należy, iż nie sposób zgodzić się z twierdzeniem obrony, że Sąd Rejonowy dokonał ustaleń stanu faktycznego w sposób sprzeczny z zeznaniami pokrzywdzonej oraz wyjaśnieniami oskarżonego.

Nie ulega wątpliwości, że oskarżony w dniu 19.09.2011r. dokonał na terenie budynków przy ul. (...)w P.zaboru mienia na szkodę (...)w P.oraz na szkodę I. M., za co został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań Stare Miasto w P.z dnia 26 kwietnia 2013r. sygn. akt VIII K 1582/11, który to wyrok został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 4.10.2013r. sygn. akt IV Ka 785/13.

Z uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego w sprawie VIII K 1582/11 wynika, że kiedy I. M.nie zamknęła drzwi od swojego pokoju, pod jej nieobecność wszedł tam W. P.i zabrał z biurka I. M.należący do niej telefon (...)oraz portfel wraz ze znajdującymi się w jego wnętrzu kartami płatniczymi (...) Bank (...)i gotówką w kwocie 50 zł. Kiedy I. M.wracała do pokoju zauważyła, że z wnętrza pomieszczenia wychodzi mężczyzna, którym okazał się być oskarżony W. P.. Kobieta zapytała go „w czym może pomóc?”. Na tak postawione pytanie oskarżony nie odpowiedział i szybkim krokiem skierował się ku klatce schodowej budynku. I. M.pobiegła za nim i zaczęła krzyczeć „oddaj co zabrałeś”. Oskarżony doszedł do schodów. Pokrzywdzona będąc przy schodach tuż za oskarżonym złapała go za plecak, a następnie – kiedy oskarżony zaczął zbiegać na dół po schodach - tracąc równowagę chwyciła koszulkę oskarżonego(…)Oskarżony nie zważając na trzymającą go za koszulę I. M.zbiegał z nią wczepioną w jego odzież przez dwie kondygnacje schodów. Kobieta trzymała się oskarżonego, bała się go puścić, by nie uderzyć głową o kamienne schody.

Podobny stan faktyczny ustalił Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie, opisując zachowanie oskarżonego i pokrzywdzonej.

Oczywisty jest zatem, jakkolwiek by interpretować zeznania pokrzywdzonej, że pokrzywdzona chciała oskarżonego zatrzymać podejrzewając kradzież w pokoju i to oskarżony swoim zachowaniem spowodował utratę przez nią równowagi, albowiem zaczął zbiegać ze schodów by uniknąć zatrzymania ze skradzionymi rzeczami.

Sąd Okręgowy nie ma zatem żadnych wątpliwości, że tak ustalone stany faktyczne pozwalają na przyjęcie, że oskarżony swoim zachowaniem wobec pokrzywdzonej, bezpośrednio po dokonaniu kradzieży dążył do utrzymania się w posiadaniu zabranych rzeczy i taki miał zamiar.

Sąd Okręgowy zauważa natomiast, iż istotnie ustalone stany faktyczne nie pozwalają jednocześnie na bezsporne przyjęcie, że oskarżony W. P. swoim zachowaniem w stosunku do I. M. wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 281 kk.

Kradzież zbójnicza jest przestępstwem złożonym, gdyż w jej ustawowym opisie mieszczą się znamiona kradzieży rzeczy (art. 278 § 1) oraz stosowanie przemocy, groźby karalnej lub innych środków wymienionych w art. 281. Potraktowanie tego dwuaktowego zdarzenia jako jednego przestępstwa wymaga więzi czasowo-sytuacyjnej między kradzieżą a stosowaniem wymienionych środków, tzn. że ich stosowanie musi nastąpić bezpośrednio po dokonaniu kradzieży albo w trwającym nieprzerwanie pościgu za sprawcą. Oczywisty jest zatem, że obrażenia doznane przez pokrzywdzoną były skutkiem podjętej przez oskarżonego ucieczki ze skradzionymi rzeczami i próby pokrzywdzonej zatrzymania go. Co prawda oskarżony podejmując ucieczkę nie stosował żadnej bezpośredniej przemocy wobec I. M. to jednak pomiędzy doznanymi przez pokrzywdzoną obrażeniami a zachowaniem oskarżonego w czasie ucieczki przed pokrzywdzoną, by utrzymać się w posiadaniu skradzionych rzeczy istnieje ścisły związek przyczynowy.

Zatem, skoro by przyjąć, że zgodnie z zapatrywaniami Sądu Okręgowego w Poznaniu w sprawie IV Ka 785/13 oskarżony nie wyczerpał znamion przestępstwa z art. 281 kk, to niewątpliwie jego późniejsze zachowanie wobec pokrzywdzonej miało ścisły związek z dokonaną uprzednio kradzieżą mienia w ustalonym już stanie faktycznym w sprawie VIII K 1582/11 Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w P..

Zachowanie to zatem, stało się więc co najmniej czynem współukaranym następczym i zdaniem Sądu Okręgowego czyn ten został już prawomocnie osądzony w sprawie VIII K 1582/11, co wynika także ze sporządzonego w tej sprawie uzasadnienia. Przyjęcie odmiennej kwalifikacji prawnej czynu natomiast nie otwiera możliwości ponownego postępowania.

Ustawodawca wprawdzie nie ustanowił wyraźnej regulacji co do treści rozstrzygnięcia w przypadku przyjęcia przez sąd konstrukcji czynów współukaranych, co jest o tyle zrozumiałe, że chodzi tu o konstrukcję pozaustawową, jednakże w art. 17 kpk przewidział wszystkie rodzaje rozstrzygnięć sądu pierwszej instancji. W związku z tym, że ustawodawca w zasadzie jednolicie normuje te rozstrzygnięcia sądu, które sobie nawzajem odpowiadają, zaś konstrukcja czynów współukaranych jest zbieżna do sytuacji, w których ustawa karna przewiduje np. wyłączenie karalności (art. 17 § 1 pkt 4 k.p.k.), to w takiej sytuacji - zgodnie z zasadą wymienioną w art. 414 § 1 k.p.k. - sąd winien orzec o umorzeniu wszczętego postępowania. Tym bardziej rozstrzygnięcie takie uzasadnia fakt, że wyliczenie okoliczności wyłączających ściganie (negatywne przesłanki procesowe) nie jest wyczerpujące, a w art. 17 § 11 k.p.k. przewidziana jest nawet klauzula ogólna, obejmująca wszystkie inne okoliczności wyłączające ściganie lub nakazujące umorzenie wszczętego postępowania.

Zdaniem Sądu Okręgowego, właściwym w niniejszej sprawie było jednak umorzenie postępowania na podstawie art. 17 § 1 punkt 7 kpk, czyn współukarany następczy dotyczący zachowania oskarżonego wobec pokrzywdzonej, zaistniał już bowiem na etapie wyrokowania w sprawie VIII K 1582/11, co skutkowało przyjęciem, że postępowanie karne co do tego samego czynu oskarżonego W. P. zostało już prawomocnie zakończone.

Nie sposób zatem, zdaniem Sądu Okręgowego, zgodzić się z zapatrywaniami Sądu Rejonowego, że oskarżony dopuścił się wobec pokrzywdzonej odrębnego czynu, nawet nieumyślnie. Istota nieumyślności polega bowiem na tym, że sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał. Tymczasem trudno mówić o zachowaniu przez oskarżonego jakichkolwiek reguł ostrożności, skoro jego jedynym celem było utrzymanie się w posiadaniu mienia i ucieczka z miejsca popełnienia przez siebie przestępstwa.

Oczywistym jest natomiast, że niniejsze rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego nie zamyka oskarżycielce posiłkowej I. M. drogi do postępowania cywilnego w celu ubiegania się o zadośćuczynienie za doznaną od oskarżonego W. P. krzywdę w wyniku zdarzenia w dniu 19.09.2011r.

Na podstawie § 2 ust. 3, § 14 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu Sąd Okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. M. wynagrodzenie w kwocie 516,60 złotych brutto tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

O kosztach procesu za obie instancje orzeczono na podstawie art. 632 punkt 2 kpk

E. M. W. M. Z.