Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 17 lutego 2015 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi, XI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie J. L. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z dnia 23 maja 2014 roku, odmawiającej wnioskodawczyni prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 4 kwietnia 2014 r. J. L. złożyła wniosek przyznanie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, po wykorzystaniu z dniem 5 maja 2014 r. pełnego okresu zasiłkowego. Orzeczeniem z dnia 5 maja 2014 r. Lekarz Orzecznik ZUS uznał, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy. Orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 16 maja 2014 r. również uznano, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy.

U wnioskodawczyni stwierdza się zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa z wielopoziomowymi dyskopatiami z zespołem bólowym, w dacie badania przez biegłego, tj. w dniu 4 września 2014 r. bez objawów powikłań korzeniowych. Badaniem neurologicznym nie stwierdzono również innych objawów uszkodzeni układu nerwowego, w szczególności bólowych objawów powikłań korzeniowych. W dostępnej dokumentacji lekarskiej brak jest zapisów, również po dacie zakończenia podstawowego okresu zasiłkowego brak jest opisów w/w objawów. Zgłaszane biegłemu dolegliwości w postaci mdlenia nóg nie rokują wyleczenia w okresie świadczenia rehabilitacyjnego. Są objawami czynnościowymi – powikłaniami długotrwałej niestabilności kręgosłupa lędźwiowego i szyjnego. W okresie od 27 września 2014 r. do 8 października 2014 r. wnioskodawczyni przebywała w Klinice (...) w Ł., gdzie rozpoznano zawał mózgu. Jest to nowa okoliczność w sprawie, powstała po zakończeniu okresu zasiłkowego i nie ma wpływu na ocenę zdolności do pracy po dniu 5 maja 2014 r.

Dokonując powyższych ustaleń Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego lekarza neurologa, uznając ją za przydatną dla rozpoznania sprawy. Strony nie zgłosiły umotywowanych zastrzeżeń do opinii biegłego, również Sąd nie dostrzegł w opinii nielogicznych bądź sprzecznych wniosków. Biegły wskazał, że stopień nasilenia dolegliwości ze strony kręgosłupa nie czynił wnioskodawczyni niezdolnej do pracy w zawodzie szwaczki po dniu 5 maja 2014 r., a nowa okoliczność w stanie zdrowia która pojawiła się we wrześniu 2014 r. (zawał mózgu) nie ma wpływu na ocenę zdolności do pracy po dniu 5 maja 2014 r. Na rozprawie w dniu 17 lutego 2015 r. pełnomocnik powódki wskazał, że od dnia 27 września 2014 r. wnioskodawczyni uzyskała prawo do rentowy z tytułu niezdolności do pracy.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd Rejonowy uznał iż odwołanie wnioskodawczyni nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd podniósł, iż z uwagi na treść art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267) świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.

Sąd zważył, iż z dokonanych ustaleń wynika, iż po wyczerpaniu 182 dni zasiłku chorobowego, tj. po dniu 5 maja 2014 r. wnioskodawczyni odzyskała zdolność do pracy.

Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k. p. c.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł pełnomocnik wnioskodawczyni.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1. naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia tj. art. 233 § 1 k.p.c. niedokonanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i dowolną jego ocenę poprzez oparcie rozstrzygnięcia na nierzetelnej opinii biegłego neurologa, przyjmując, że jest ona kompletna i logicznie uzasadnia płynące z niej wnioski co do nieistnienia niezdolności do pracy wnioskodawczyni po dniu 05.05.2014 r. biegły oparł się jedynie na wiedzy teoretycznej i wybiórczej analizie dokumentacji medycznej nie przeprowadzając szczegółowego badania wnioskodawczyni

2. naruszenie prawa materialnego tj. art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r., poz. 159 j.t.) poprzez jego niezastosowanie i odmowę przyznania wnioskodawczyni prawa do świadczenia rehabilitacyjnego za okres 5.05.2014 r. do 26.09.2014 r., podczas gdy wnioskodawczyni spełniała warunki do jego przyznania.

Z uwagi na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego rozstrzygnięcia poprzez uwzględnienie odwołania i przyznanie wnioskodawczyni świadczenie rehabilitacyjne za okres od 5.05.2014 r. do 26.09.2014 r., ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego norm przepisanych.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 23 czerwca 2015 r. pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji wydał trafne orzeczenie, znajdujące oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i obowiązujących przepisach prawa.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. 2010 nr 77 poz. 512 ze zm.) świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.

Natomiast art. 233 § 1 k.p.c. stanowi, iż Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów, według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Natomiast skuteczny zarzut przekroczenia granic swobody w ocenie dowodów może mieć miejsce tylko w okolicznościach szczególnych tj. w razie pogwałcenia reguł logicznego rozumowania bądź sprzeniewierzenia się zasadom doświadczenia życiowego. Zatem dla skuteczności zarzutu naruszenia swobodnej oceny dowodów nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości bowiem konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać jakie kryteria oceny dowodów naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając. Ponadto jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to dokonana ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego można było wysnuć wnioski odmienne (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23.01.2001 r., sygn. akt IV CKN 970/00, niepubl., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27.09.2002 r., sygn. akt II CKN 817/00).

Zgodnie zaś z art. 278 § 1 k.p.c. dopuszczenie dowodu z opinii biegłego następuje w wypadkach, gdy dla rozstrzygnięcia sprawy wymagane są wiadomości „specjalne”. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego następuje więc wówczas, gdy dla rozstrzygnięcia sprawy potrzebna jest wiedza, wykraczająca poza zakres wiadomości przeciętnej osoby, posiadającej ogólne wykształcenie. Wobec tego biegłym może być jedynie osoba, która z racji wykształcenia i posiadanych uprawnień kwalifikuje się do wydania opinii i daje rękojmię należytego wykonania czynności biegłego.

W ramach przyznanej swobody w ocenie dowodów – art. 233 k.p.c., Sąd I instancji powinien zbadać wiarygodność i moc dowodu z opinii biegłego sądowego, dokonując oceny tego dowodu według własnego przekonania i na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału (wyrok SN z 2003-10-30 IV CK 138/02 L.). Niemniej jednak polemika z opinią biegłego nie uzasadnia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. (wyrok SN z 2002-01-09 II UKN 708/00 L.). Dla obalenia twierdzeń biegłego specjalisty nie wystarcza bowiem przeświadczenie strony, iż fakty wyglądają inaczej, lecz koniecznym jest również rzeczowe wykazanie, iż wystawiona przez biegłego opinia jest niespójna bądź merytorycznie błędna.

Dowód z opinii biegłych jest przeprowadzony prawidłowo, jeżeli sądy uzyskały od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, a tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej (wyrok SN z 2000-06-30 II UKN 617/99 OSNAPiUS 2002/1/26).

Zdaniem Sądu II instancji niewątpliwym jest, że ocena stanu zdrowia wnioskodawczyni w związku ze zgłoszonym żądaniem przyznania świadczenia rehabilitacyjnego, wymagała wiadomości specjalnych i musiała znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłych.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy uczynił podstawą swego rozstrzygnięcia opinie biegłego sądowego lekarza neurologa, który w oparciu o dokumentację medyczną zgromadzoną w sprawie oraz wywiad i przedmiotowe badanie wnioskodawczyni stwierdził, iż brak jest podstaw do orzeczenia długotrwałej niezdolności wnioskodawczyni do pracy w formie świadczenia rehabilitacyjnego. Biegły wskazał, iż poza obustronnym osłabieniem odruchów skokowych po przeprowadzonym badaniu neurologicznym, nie stwierdzono innych objawów uszkodzenia układu nerwowego, w szczególności bólowych objawów powikłań korzeniowych zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego z wielopoziomowymi dyskopatiami. Jednocześnie biegły zaznaczył, iż zgłaszane obecnie objawy w postaci mdlenia lewej nogi i prawej ręki, są objawami czynnościowymi i nie rokują wyleczenia w okresie świadczenia rehabilitacyjnego.

Wskazać należy, iż zgodnie z art. 217 § 1 k.p.c. strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej.

W postępowaniu przed Sądem I instancji strona powodowa nie była ograniczona co do możliwości przedstawienia swych twierdzeń i dowodów w kwestiach istotnych dla rozstrzygnięcia, pomimo tego nie wykazała, iż dokonana przez powołanego biegłego ocena stanu jej zdrowia była niepełna czy merytorycznie błędna. Istotnie pełnomocnik strony skarżącej na rozprawie w dniu 18 listopada 2014 r., wniósł o uzupełnienie materiału dowodowego poprzez wydanie przez biegłego neurologa opinii uzupełniającej, przy uwzględnieniu Kart Informacyjnej z (...) Szpitalnego za okres od 27 września 2014 r. do 8 października 2014 r. zawierającej opis objawów neurologicznych. Sąd przychylił się do powyższych wniosków i dopuścił dowód z opinii uzupełniającej. Biegły neurolog w uzupełnieniu swojej opinii odniósł się do wszystkich zarzutów podnoszonych przez skarżącego i potwierdził wcześniej zajęte stanowisko. Wskazał, iż przedstawiona przez stronę skarżącą dokumentacja dotyczy leczenia w okresie 27.09 - 08.10.2014 r. w związku z rozpoznaniem zawału mózgu, a wiec okresu po dacie wydania decyzji przez Komisję Lekarską ZUS i po dacie przeprowadzonego badania neurologicznego wnioskodawczyni. Stanowi zatem nową okoliczność w sprawie. Natomiast wnioskodawczyni po przeprowadzeniu dowodu z uzupełniającej opinii biegłego lekarza, nie przedstawiła do nich żadnych zarzutów i nie zgłaszała dalszych wniosków dowodowych.

Skarżąca dopiero na etapie postępowania apelacyjnego zakwestionowała rzetelność powyższej opinii, podnosząc, iż biegły wydając opinie nie wykonał szczegółowego badania oraz oparł się jedynie na wiedzy teoretycznej i wybiórczej analizie dokumentacji medycznej. Niemniej jednak powódka nie zgłosiła żadnych logicznych zarzutów pozwalających na jej skuteczne zakwestionowanie. Z tych też względów w ocenie Sądu Okręgowego brak postaw do przyjęcia, iż uzyskane od biegłego wiadomości specjalne nie były wystarczające do merytorycznego i prawidłowego rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zgadza się bowiem z oceną Sądu pierwszej instancji, iż wszystkie złożone w sprawie opinie - zarówno podstawowa, jak i uzupełniająca opinia biegłego neurologa, w zakresie oceny stanu zdrowia wnioskodawczyni były rzetelne, sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w oparciu o dokumentację lekarską, wywiad i badanie wnioskodawczyni. Wynikające z nich wnioski były logicznie i prawidłowo uzasadnione, nadto nie zawierały braków i wyjaśniały wszystkie sporne okoliczności. W ocenie Sądu wobec powyższego, brak jest jakichkolwiek podstaw do kwestionowania wniosków Sądu Rejonowego opartych na opinii biegłego neurologa i stwierdzenia, iż nie odzwierciedlała ona stanu zdrowia powódki. Nie ma bowiem żadnych podstaw do podzielenia argumentów skarżącej negujących treść wskazanej opinii, zmierzających do jej pominięcia. Strona skarżąca podnosi zarzuty dotyczące dokonania przez biegłego wybiórczej analizy dokumentacji medycznej oraz przeprowadzenia pobieżnego badania wnioskodawczyni. Tymczasem biegły w sposób szczegółowy wskazał, jakie dokumenty uwzględnił i poddał analizie wydając opinię w przedmiotowej sprawie (k.16). Odniósł się również do przedstawionej przez wnioskodawczynię karty informacyjnej leczenia wnioskodawczyni w okresie 27 września 2014- 08 października 2014 r., zasadnie przyjmując, iż powyższa dokumentacja dotyczy nowej okoliczności stanu zdrowia wnioskodawczyni, która pojawiła się we wrześniu i nie ma wpływu na ocenę zdolności do pracy po dniu 5 maja 2014 r. Z karty informacyjnej wynika bowiem, iż wnioskodawczyni została przyjęta do Kliniki (...) z rozpoznaniem zawału mózgu (k.36-38). Zatem okoliczność, iż od dnia 27 września 2014 r. uzyskała prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

Wbrew twierdzeniom apelującego, bez znaczenia pozostaje również fakt, iż biegły sporządzając opinię nie przeprowadził szczegółowego badania wnioskodawczyni. Zgodnie bowiem z tezą dowodową zakreśloną przez Sąd Rejonowy, biegły miał wskazać, czy po wyczerpaniu 182 dni zasiłku chorobowego tj. po dniu 5 maja 2014 r. wnioskodawczyni była dalej niezdolna do pracy, lecz dalsze leczenie lub rehabilitacja rokowały odzyskanie zdolności do pracy tj. czy kwalifikowała się do przyznania świadczenia rehabilitacyjnego. Zatem biegły obowiązany był ocenić stan zdrowia skarżącej po dniu 5 maja tj. po upływie okresu zasiłkowego, nie zaś na dzień przeprowadzonego badania neurologicznego (4 września 2014 r.). Natomiast jedynie zapisy dokumentacji medycznej pozwalały ustalić, czy po wskazanej dacie u wnioskodawczyni nadal występowały schorzenia neurologiczne i związane z nimi objawy powikłań korzeniowych, będące przesłanką do orzeczenia niezdolności do pracy. Wobec powyższego biegły w sposób uprawniony wydał przedmiotową opinię przede wszystkim w oparciu o posiadaną wiedzę medyczną i zgromadzoną w sprawie dokumentację.

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, iż aktualny stan zdrowia wnioskodawczyni nie mógł być przedmiotem niniejszego postępowania, bowiem sąd rozpoznając sprawę z zakresu ubezpieczeń społecznych, związany jest zakresem rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonej decyzji. Oznacza to, że treść decyzji wyznacza zakres i przedmiot rozpoznania sądowego, w którym sąd rozstrzyga o zasadności wniosku w granicach przedmiotu zaskarżonej decyzji. Sąd nie działa w zastępstwie organu rentowego, w związku z czym nie ustala ab initio prawa do świadczeń i choć samodzielnie oraz we własnym zakresie rozstrzyga wszelkie kwestie związane z prawem lub wysokością świadczenia objętego decyzją, to jego rozstrzygnięcie odnosi się do zaskarżonej decyzji. W związku z tym, przedmiotem rozpoznania niniejszej sprawy była tylko i wyłączcie okoliczność, czy po dniu 5 maja 2014 r. wnioskodawczyni nadal pozostawała niezdolna do pracy.

Reasumując, w świetle wskazanych okoliczności zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., oraz art. 18 ust. 1 ustawy zasiłkowej, poprzez wydanie wyroku bez wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego w oparciu o na nierzetelną opinię biegłego neurologa i w wyniku tego ustalenie, iż wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 5 maja 2014 r. do 26 września 2014 r. uznać należało za bezzasadne.

Kluczowym dla stwierdzenia uprawnień wnioskodawczyni do spornego świadczenia był jej stan zdrowia i zdolność do pracy właśnie po dniu 5 maja 2014 r. Tymczasem okoliczności sprawy jednoznacznie wskazują na to, iż wnioskodawczyni po wyczerpaniu 182 dni zasiłku chorobowego odzyskała zdolności do pracy, a co za tym idzie nie spełniała przesłanek do przyznania jej świadczenia rehabilitacyjnego. Natomiast okoliczność, iż istotnie od dnia 27 września 2014 r. wystąpił u niej proces choroby, w wyniku czego wnioskodawczyni uzyskała prawo do renty - co także miał na względzie Sąd Rejonowy - nie mogła wpłynąć na powyższe ustalenie, a co za tym idzie na wynik rozstrzygnięcia w sprawie.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację strony skarżącej jako bezzasadną.