Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA– Krzysztof Tucharz

Sędzia SA– Małgorzata Kuracka (spr.)

Sędzia SA– Urszula Wiercińska

Protokolant: sekr. sądowy Agnieszka Janik

po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2013 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej

przy udziale zainteresowanego (...) S.A. w W.

o zmianę umowy

na skutek apelacji pozwanego i zainteresowanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z dnia 25 czerwca 2012 r., sygn. akt XVII AmT 206/09

I. oddala obie apelacje;

II. zasądza od Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na rzecz (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 270 (dwieście siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

III. zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 270 (dwieście siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

Sygn. akt VI ACa 1231/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 lipca 2009 r. nr (...) Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej po przeprowadzeniu z urzędu postępowania administracyjnego zmienił postanowienia umowy o połączeniu sieci zawartej w dniu 8 listopada 2007 r. pomiędzy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. ( (...), powód) a (...) SA z siedzibą w W. ( (...) SA, zainteresowany) w zakresie zmiany stawki z tytułu zakańczania połączeń głosowych w publicznej ruchomej sieci telefonicznej (...), poprzez wprowadzenie od dnia od dnia 6 sierpnia 2009 r. stawki opłaty za zakończenie połączenia głosowego w sieci (...) w wysokości 0,1677 zł/min. Przedmiotowej decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

Prezes UKE wydał powołaną decyzję działając na podstawie art. 29 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.) oraz art. 104 §1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm.) w zw. z art. 206 ust. 1 Pt, w celu dostosowania wysokości stawki z tytułu zakańczania połączeń głosowych w sieci (...) do decyzji Prezesa UKE z dnia 22 października 2008 r. nr (...) (zwaną Decyzją MTR 2008).

Odwołaniem z dnia 30 lipca 2009 r. (...) zaskarżył decyzję Prezesa UKE z dnia 13 lipca 2009 r. nr (...) w całości, wnosząc o jej uchylenie oraz zasądzenie kosztów sądowych, alternatywnie o zmianę pkt. I decyzji przez nadanie jej nowej treści podanej w odwołaniu.

Prezes UKE w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania, podtrzymując w całości argumentację przedstawioną w uzasadnieniu decyzji (...).

(...) S.A. w odpowiedzi na odwołanie wnosił o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania.

Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2012 r. Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił zaskarżoną decyzję.

Sąd Okręgowy ustalił, że Prezes UKE, po przeprowadzonej analizie rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...), wydał w dniu 17 lipca 2006 r. decyzję nr (...) (tzw. (...)), w której uznał (...) za przedsiębiorcę telekomunikacyjnego posiadającego znaczącą pozycję rynkową (ang. Significant Market Power - SMP) na wyżej wymienionym rynku właściwym i nałożył na spółkę m.in. obowiązek wynikający z art. 40 Pt, polegający na ustalaniu opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego w oparciu o ponoszone koszty.

W dniu 8 listopada 2007 r. (...) SA oraz (...) zawarły umowę o połączeniu sieci. Niniejsza umowa była zmieniana aneksami.

W dniu 26 kwietnia 2007 r. Prezes UKE decyzją nr (...) na podstawie art. 40 ust. 4 w zw. z art. 40 ust. 3 oraz art. 40 ust. 2 Pt nałożył na (...) obowiązek dostosowania opłat z tytułu świadczenia zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) według określonego harmonogramu - Decyzja MTR 2007.

W dniu 22 października 2008 r. Prezes UKE wydał na podstawie art. 40 ust. 4 w zw. z art. 40 ust. 3 oraz art. 40 ust. 2 Pt decyzję nr (...), mocą której nałożył na (...) obowiązek dostosowania stawki z tytułu zakańczania połączeń głosowych w należącej do niego sieci według harmonogramu - Decyzja MTR 2008.

W dniu 12 lutego 2009 r. Prezes UKE po rozpatrzeniu wniosku CP z dnia 13 stycznia 2009 r., na podstawie art. 28 ust. 1 w zw. z art. 30 Pt, wydał decyzję nr (...), mocą której zmienił w zakresie stawki MTR postanowienia umowy o wzajemnej współpracy i zasadach rozliczeń dostosowując je do Decyzji MTR 2008. Wydając powyższą decyzję, Prezes UKE ze względu na wystąpienie przypadku wyjątkowego, powodującego bezpośrednie i poważne zagrożenie zarówno - dla konkurencyjności, jak i dla interesów użytkowników, skorzystał z uprawnienia wynikającego z art. 17 Pt i odstąpił od przeprowadzania postępowania konsultacyjnego, określając okres jej obowiązywania do dnia 5 sierpnia 2009 r.

Ze względu na tymczasowość decyzji z dnia 12 lutego 2009 r., Prezes UKE wypełniając dyspozycję art. 61 § 4 k.p.a. wszczął z urzędu w dniu 12 marca 2009 roku postępowanie administracyjne o wydanie decyzji zmieniającej umowę o połączeniu sieci zawartą dnia 8 listopada 2007 r. w zakresie zmiany stawki z tytułu zakańczania połączeń głosowych w publicznej ruchomej sieci telefonicznej (...).

Strony zostały zawiadomione o wszczęciu postępowania i zgodnie z art. 15 pkt 3 Pt zostało przeprowadzone postępowanie konsultacyjne odnośnie projektu rozstrzygnięcia. Strony w okresie 30 dni od rozpoczęcia postępowania konsultacyjnego (tj. od 8 maja 2009 r.) mogły wyrażać swoje stanowisko. W ramach stanowiska konsultacyjnego do Prezesa UKE wpłynęło stanowisko (...) z dnia 8 czerwca 2009 r., w którym spółka podniosła zarzuty, co do wysokości stawki MTR w swojej sieci, oraz stanowisko (...) z dnia 5 czerwca 2009 r.

Prezes UKE nie uwzględniając zarzutów (...), w dniu 13 lipca 2009 roku wydał na podstawie art. 29 Pt oraz art. 104 §1 k.p.a. w związku z art. 206 ust. 1 Pt decyzję (...) zmieniającą postanowienia umowy z dnia 8 listopada 2007 r. w zakresie dostosowania stawek rozliczeniowych z tytułu zakańczania połączeń głosowych w publicznej ruchomej sieci telefonicznej (...) do poziomu określonego w decyzji Prezesa UKE z dnia 22 października 2008 r. nr (...).

Decyzja z dnia 22 października 2008 r. nr (...) (Decyzja MTR 2008) została prawomocnie uchylona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 maja 2010 r., VI ACa 899/10.

W oparciu o powyższe ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Jak wskazał Sąd Okręgowy przedmiotem oceny było zagadnienie, czy istniały przesłanki do wydania w dniu 13 lipca 2009 roku decyzji nr (...), mocą której Prezes UKE na podstawie art. 29 Pt w zw. z art. 104 §1 k.p.a. w związku z art. 206 ust. 1 Pt. zmienił zawartą pomiędzy (...) oraz (...) umowę o połączeniu sieci.

Zdaniem Sądu Okręgowego, w świetle utrwalonego orzecznictwa, ocena ta musiała uwzględniać zasadę wynikającą z art. 316 k.p.c. a zatem z uwzględnieniem takiego stanu rzeczy, który istniał w chwili zamknięcia rozprawy.

Jednakże, jak zaznaczył Sąd I instancji, stosowanie art. 316 k.p.c. do spraw wszczynanych przez odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, winno mieć miejsce z pewnymi ograniczeniami wynikającymi ze specyfiki spraw tego rodzaju. Zasadniczo należy kierować się więc tym, aby odwołanie się do art. 316 § 1 k.p.c. nie wypaczało charakteru postępowania i nie prowadziło do jaskrawego pominięcia jego odrębności poprzez całkowite pozbawienie znaczenia postępowania administracyjnego poprzedzającego postępowanie sądowe.

Zdaniem Sądu Okręgowego niebezpieczeństwa takiego nie ma w sytuacji, kiedy w dacie orzekania przez Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów pojawiły się nowe okoliczności faktyczne, wcześniej nieistniejące i nieznane stronom, a mające wpływ na ukształtowanie stosunku prawnego między nimi.

Za taką okoliczność Sąd Okręgowy uznał prawomocne uchylenie w trakcie niniejszego postępowania Decyzji MTR 2008.

Wielokrotne podkreślanie w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji wagi Decyzji MTR 2008 dla niniejszego rozstrzygnięcia oraz określenie w komparycji „zmieniam (...) zgodnie z Decyzją Prezesa UKE z dnia 22 października 2008 r. nr (...) (...)” powoduje zdaniem Sądu I instancji, że zgodnie z art. 365 k.p.c. fakt uchylenia w/w decyzji nie mógł zostać pominięty przy ocenie stanowisk stron.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych w odwołaniu Sąd Okręgowy uznał za uzasadniony zarzut naruszenia art. 29 Pt oraz art. 15 pkt 3 Pt i art. 16 ust. 1 Pt.

Powołując wskazane w art. 29 Pt przesłanki uzasadniające podjęcie decyzji przez Prezesa UKE Sąd I instancji wskazał, że każda z nich może wystąpić samodzielnie i jest wystarczająca do podjęcia decyzji o zmianie umowy, jednakże uzasadnienie decyzji nie powinno poprzestawać tylko na wskazaniu konkretnej przesłanki, ale wyjaśniać, na czym polega w konkretnym przypadku konieczność zapewnienia ochrony wskazanych w tym przepisie interesów.

Istotą trybu art. 29 Pt jest jego zastosowanie tylko w ściśle określonych sytuacjach, co winno zdaniem Sądu Okręgowego oznaczać, że wyjaśnienie podstawy wszczęcia postępowania z urzędu musi mieć odniesienie do przesłanek określonych tym przepisem, a wynik oddziaływania tych przesłanek na strukturę i sposób określenia wzajemnych praw i obowiązków stron umowy doprowadza do zmiany umowy. Innymi słowy, w ocenie Sądu I instancji, do zmiany umowy w trybie art. 29 Pt nie stosuje się przepisu art. 28 Pt i przesłanek w nim określonych, a jedynymi czynnikami wpływającymi na kształt umowy są czynniki wymienione w art. 29 Pt.

Stąd nietrafne były zdaniem Sądu Okręgowego zarzuty naruszenia art. 28 ust. 1 pkt 1 Pt w związku z art. 30 Pt, art. 28 ust. 1 pkt 5 lit. c) Pt w związku z art. 30 Pt, art. 28 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 30 Pt, art. 28 ust. 1 pkt 3, pkt 4, pkt 5 lit. a) i b) w związku z art. 30 Pt, albowiem wymienione przepisy dotyczącą zmiany umowy przez Prezesa UKE w innym trybie.

Jak wskazał Sąd I instancji z uzasadnienia decyzji (...) wynika, że procedurę z art. 29 Pt wszczęto w celu dostosowania stawek ustalonych Decyzją MTR 2008 i że Prezes UKE wielokrotnie podkreślał, że wszczęte z urzędu w dniu 12 marca 2009 roku postępowanie administracyjne o wydanie decyzji zmieniającej umowę w zakresie zmiany stawki MTR, zgodnie z Decyzją MTR 2008 miało na celu doprowadzenie do wykonania przez (...) nałożonego na niego Decyzją MTR 2008 obowiązku regulacyjnego.

Tymczasem zdaniem Sądu Okręgowego treść art. 29 Pt stanowiąca, że „Prezes UKE może z urzędu, w drodze decyzji, zmienić treść umowy o dostępie telekomunikacyjnym lub zobowiązać strony umowy do jej zmiany, w przypadkach uzasadnionych potrzebą zapewnienia ochrony interesów użytkowników końcowych, skutecznej konkurencji lub interoperacyjności usług”, oznacza, że skoro kompetencja do zmiany umowy z urzędu najdalej ogranicza podstawową zasadę umownego kształtowania współpracy między przedsiębiorcami, to ingerencja administracyjna powinna być podejmowana tylko w najpoważniejszych i naglących przypadkach zagrożenia celów wymienionych w art. 29 Pt.

A zatem gdyby nie funkcjonowanie w obrocie decyzji MTR 2008 zdaniem Sądu Okręgowego wszczęcie postępowania z urzędu nie nastąpiłoby.

Sąd Okręgowy stwierdził bowiem, że Prezes UKE nie wykazał by niezależnie od bytu prawnego - Decyzji MTR 2008 istniały inne przesłanki do wszczęcia postępowania z urzędu. Nie wykazał zasadności wprowadzenia stawek w zaskarżonej decyzji w takiej wysokości z punktu widzenia ochrony interesów użytkowników końcowych, skutecznej konkurencji lub interoperacyjności usług.

Bezsporne było zatem w ocenie Sądu Okręgowego, że wydając zaskarżoną decyzję Prezes wziął pod uwagę obowiązki nałożone na (...) Decyzją MTR 2008.

Tymczasem zdaniem Sądu Okręgowego uchylenie Decyzji MTR 2008 oznacza, że stawki w niej przewidziane nie mogły być wprost implementowane do kolejnych decyzji, a po wtóre odpadł cel wszczęcia postępowania z urzędu.

W ocenie Sądu I instancji nie było w niniejszym postępowaniu dowodu uzasadniającego przyjęcie stawek w umowie pomiędzy stronami na podanym poziomie i w konsekwencji dowodu prowadzącego do uznania, że stawki te uwzględniają koszty ponoszone przez operatora, promocje efektywności i zrównoważonej konkurencji, zapewnienie maksymalnej korzyści dla użytkowników końcowych (przesłanki brane pod uwagę przy wydawaniu decyzji na podstawie art. 40 ust. 4 Pt). Ponadto jak zauważył Sąd Okręgowy, już w stanowisku konsultacyjnym (...) podkreślała nieprawidłowość przyjęcia stawki MTR na poziomie 0,1677 zł/min.

Sąd Okręgowy wskazał też, że nie ma dowodu potwierdzającego, że (...) nie wykonywała w przeszłości nałożonych obowiązków co mogłoby wskazywać na przyjętą strategię spółki i odmowę negocjacji w zakresie stawek wprowadzanych Decyzją MTR 2008, a także, że poprzez uchylenie Decyzji MTR 2008 odpadła przesłanka potrzeby zapewnienia skutecznej konkurencji przejawiająca się jako obawa niewykonania przez (...) nałożonych na niego obowiązków (stawki MTR 2008), co mogłoby prowadzić do sytuacji zagrożenia konkurencyjności na rynku telekomunikacyjnym. Tylko bowiem istnienie stawek MTR 2008 może być uznane za kształtowanie konkurencyjności z poziomu zastanego rynku do poziomu określonego stawkami (tu 0,1677 zł/min).

Uznając, że wyrok prawomocnie uchylający Decyzję MTR 2008 wiąże Sąd i inne organy, Sąd Okręgowy wskazał, że rolą Prezesa UKE było zatem uzasadnienie wprowadzenia stawki 0,1677 zł/min do umowy z (...) przy uwzględnieniu przesłanek z art. 29 Pt.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 15 pkt 3 Pt i art. 16 ust. 1 Pt Sąd Okręgowy dokonując porównania pierwotnego brzmienia projektu decyzji z treścią ostatecznego rozstrzygnięcia, stanął na stanowisku, iż zakres zmian wprowadzonych do wstępnego projektu był istotny, a dokonanej zmiany nie można zakwalifikować jedynie jako uporządkowania redakcyjnego treści decyzji. Wprowadzenie od 6 sierpnia 2009 r. opłaty 0,1677 zł/min mogło istotnie wpływać na stosunki handlowe stron ukształtowane na podstawie Decyzji MTR 2007.

Tym samym Sąd Okręgowy przyjął, że strony umowy zostały niezasadnie pozbawione przez Prezesa UKE możliwości przeanalizowania w ramach ponownych konsultacji, w jaki sposób wprowadzony zapis wpływa na ich wzajemne prawa i obowiązki oraz rozliczenia.

Za nietrafne uznał Sąd Okręgowy zarzuty dotyczące naruszenia art. 18 Pt w związku z art. 15 pkt 3 Pt., gdyż jak postępowanie konsolidacyjne jest prowadzone w tych przypadkach, w których rozstrzygnięcia, o których mowa w art. 15 Pt, mogą mieć wpływ na stosunki handlowe między państwami członkowskimi, a odwołujący się w ocenie Sądu I instancji wpływu umowy stron na stosunki handlowe pomiędzy krajami członkowskimi, a tym samym wpływu na te stosunki zaskarżonej decyzji nie wykazał.

Mając na uwadze naruszenie art. 29 Pt Sąd Okręgowy uwzględnił odwołanie i decyzję Prezesa UKE nr. (...) uchylił.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli pozwany oraz zainteresowany.

Pozwany Prezes UKE zaskarżając przedmiotowy wyrok w całości, zarzucił:

I. naruszenie przepisów postępowania, tj.:

1. art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 16 kpa, 110 kpa, a także 145 § 1 pkt 8 kpa, poprzez błędne uznanie, że prawomocne usunięcie z obrotu prawnego Decyzji MTR 2008 skutkowało koniecznością uchylenia zaskarżonej Decyzji;

2. art. 316 § 1 k.p.c., poprzez błędne uznanie, że przy wyrokowaniu w przedmiotowej sprawie Sąd winien wziąć pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy

- które to naruszenia miały wpływ na wynik sprawy.

II. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

3. art. 29 ustawy Prawo telekomunikacyjne, poprzez błędne uznanie, iż zaskarżona Decyzja została wydana mimo niezaistnienia przesłanek określonych w przepisie art. 29 Pt;

4. art. 15 pkt 3 i art. 16 ust. 1 Pt, poprzez błędne uznanie, że zmiany dokonane w treści zaskarżonej Decyzji, odnośnie jej projektu poddanego konsultacjom, spowodowały konieczność ponownego przeprowadzenia postępowania konsultacyjnego.

Podnosząc powyższe pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez oddalenie odwołania lub o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Nadto w obu wypadkach skarżący wniósł o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Zainteresowany również zaskarżył przedmiotowy wyrok w całości i zarzucił mu:

1. naruszenie przepisów postępowania, które miały istotny wpływ na wynik sprawy, polegające na:

a). naruszeniu art. 316 § 1 k.p.c., przez jego niewłaściwą wykładnię oraz niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że w sprawie z odwołania (...) S.A. od decyzji Prezesa UKE z dnia 13 lipca 2009 r. nr (...), SOKiK wydając wyrok miał obowiązek wziąć pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, tj. okoliczność, iż po dniu wydania zaskarżonej Decyzji została prawomocnie uchylona Decyzja z dnia 22 października 2008 r. (...) - Decyzja MTR 2008);

b). naruszeniu art. 479 ⁶⁴ § 1 k.p.c., przez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy odwołanie nie zawierało zarzutów uzasadniających jego uwzględnienie oraz art. 479 § 2 k.p.c., przez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na uchyleniu Decyzji gdy nie było ku temu przesłanek;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 29 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne, poprzez jego błędne zastosowanie, co doprowadziło do uznania, iż brak było przesłanek do wydania przez Prezesa UKE zaskarżonej Decyzji na podstawie art. 29 PT.

Podnosząc powyższe zainteresowany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez oddalenie odwołania lub o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Nadto zainteresowany wniósł o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, a w przypadku uchylenia wyroku o pozostawienie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Żadna z apelacji nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny uznając za prawidłowe ustalenia faktyczne Sądu I instancji przyjmuje je za własne, nie były one zresztą przez strony kwestionowane. Sąd Apelacyjny podziela również ocenę prawną dokonaną przez Sąd Okręgowy, w szczególności dotyczącą zastosowania w postępowaniu przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów art. 316 k.p.c., a także odnośnie naruszenia przez Prezesa UKE art. 29 Pt.

Odnosząc się zarzutu naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 316 k.p.c. wskazać należy, że podnoszona przez obu skarżących okoliczność, czy Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów rozpoznając sprawę z odwołania od decyzji Prezesa UKE bierze pod uwagę stan faktyczny istniejący w chwili wydania zaskarżonej decyzji, czy też w dacie zamknięcia rozprawy nie ma wpływu na wynik niniejszej sprawy. Skarżącym umknęło bowiem, że uchylenie decyzji MTR 2008 nastąpiło ze skutkiem ex tunc, a zatem z mocą wsteczną. W skutek tego niezależnie od daty na jaką Sąd będzie ustalał stan faktyczny i prawny sprawy, decyzja ta nie będzie wywoływać żadnych skutków prawnych.

Niezasadnie zarzuca również pozwany naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 16 kpa 110 kpa a także 145 § 1 pkt 8 kpa, poprzez błędne uznanie, że prawomocne usunięcie z obrotu prawnego Decyzji MTR 2008 skutkowało koniecznością uchylenia zaskarżonej Decyzji.

Sąd Apelacyjny w niniejszym składzie w pełni popiera stanowisko zajęte w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 26 kwietnia 2012 roku (VI ACa 1385/11), zgodnie z którym Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest władny wydać wyrok, w którym może decyzję Prezesa organu regulacyjnego uchylić w całości w drodze orzeczenia kasatoryjnego przede wszystkim wówczas, gdy jej wydanie nastąpiło bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa materialnego, jak również wtedy, gdy dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną lub gdy została ona skierowana do podmiotu nie będącego stroną w sprawie. Są to bowiem, w istocie rzeczy identyczne przesłanki, jakie dają podstawę do stwierdzenia nieważności decyzji w oparciu o art. 156 kpa, który stanowi, że organ administracji stwierdza nieważność, między innymi decyzji, która wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej decyzją ostateczną, została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie, zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa. Podkreślenia wymaga, że decyzja MTR 2008 nie była decyzją ostateczną, a jej funkcjonowanie w obrocie prawnym wynikało z nadania jej rygoru natychmiastowej wykonalności. Podnieść również należy, że Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie ma, w świetle przepisów k.p.c. możliwości stwierdzenia nieważności decyzji, natomiast uchylenie decyzji w postępowaniu przed tym sądem nie powoduje przekazania sprawy Prezesowi UKE do ponownego rozpoznania. Wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie ma w stosunku do decyzji administracyjnych charakteru orzeczenia kasatoryjnego. Dlatego też uznać należy, że prawomocne uchylenie decyzji MTR 2008 z powodu braku przeprowadzenia postępowania konsultacyjnego wywiera skutek ex tunc. Wobec tego każda kolejna decyzja wydana „w oparciu” o tę uchyloną decyzję, nawet jeśli data jej podjęcia wyprzedza orzeczenie sądu uchylające decyzję „MTR 2008”, musi być uznana za decyzję podjętą bez podstawy prawnej, a zatem podlegającej jedynemu przewidzianemu przez przepisy prawa procesowego rozstrzygnięciu – uchyleniu.

Wbrew zarzutom apelacji przedmiotowa decyzja musi zostać uznana za wydaną bez podstawy prawnej w sytuacji gdy decyzja MTR 2008 została uchylona ze wskazanym wyżej skutkiem. To bowiem, na co zresztą słusznie zwrócił uwagę Sąd I instancji, z decyzji MTR 2008 wynikał obowiązek powoda do stosowania stawki MTR i sam pozwany w zaskarżonej decyzji wyraźnie wskazał, że została ona wydana wobec niedostosowania przez (...) stawek z tytułu świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych, pomimo nałożenia na nią takiego obowiązku w decyzji MTR 2008. Powyższe oznacza, że uchylenie decyzji MTR 2008, mającej charakter decyzji regulacyjnej sprawiło, iż powódki nigdy ten konkretny obowiązek nie obciążał, a Prezes Urzędu nie miał podstaw prawnych do zmiany zawartej przez nią umowy i zmuszenia jej w ten sposób do stosowania tych stawek.

Bezzasadnie podnosi przy tym zainteresowany naruszenie przez Sąd Okręgowy art. 29 Pt. wskazując, że wystarczającą przesłanką do wydania zaskarżonej decyzji w tym trybie były okoliczności faktyczne sprawy.

Sąd Apelacyjny podziela w tym zakresie ocenę Sądu I instancji, że Prezes UKE nie wykazał, by podstawę wszczęcia w dniu 12 marca 2009 roku postępowania administracyjnego o wydanie decyzji zmieniającej umowę w zakresie zmiany stawki MTR, stanowiły choćby jedna z przesłanek wskazanych w art. 29 Pt. W toku postępowania nie zostało bowiem przez Prezesa UKE wykazane, by niezależnie od bytu prawnego Decyzji MTR 2008, w momencie wszczęcia postępowania i wydania zaskarżonej Decyzji istniała uzasadniona potrzeba zapewnienia ochrony interesów użytkowników końcowych, skutecznej konkurencji lub interoperacyjności usług.

Zauważyć należy, że podnoszona w apelacji pozwanego argumentacja w tym zakresie, że działanie Prezesa UKE miało na celu zapobieżenie poważnym zaburzeniom konkurencyjności na rynku telekomunikacyjnym również odwołuje się do niestosowania przez (...) stawek zgodnie z obowiązującą go Decyzją MTR 2008. Również uprzednie wyznaczenie przez Prezesa UKE na podstawie art. 17 Pt okresu obowiązywania decyzji z dnia 12 lutego 2009 r. tzw. „decyzji tymczasowej” na dzień 5 sierpnia 2009 r. związane było z nierealizowaniem przez strony umowy konkretnie wskazanego harmonogramu określonego w decyzji MTR 2008. Skarżący zatem podobnie jak w odpowiedzi na odwołanie w dalszym ciągu zamiast udowodnienia zasadności wprowadzenia w zaskarżonej decyzji stawki w przyjętej wysokości (0,1677 zł/min), istnienie przesłanek z art. 29 Pt wykazuje poprzez odwołanie do stawek ustalonych Decyzją MTR 2008.

Ponadto na cel wszczęcia postępowania oraz wydania przez Prezesa URE zaskarżonej decyzji z dnia 13 lipca 2009 r. nr (...) jednoznacznie wskazuje w ocenie Sądu Apelacyjnego przede wszystkim wielokrotne podkreślanie w jej uzasadnieniu wagi dla niniejszego rozstrzygnięcia Decyzji MTR 2008, a także wskazanie expressis verbis w komparycji zaskarżonej decyzji, że jej zmiana zostaje dokonana „zgodnie z decyzją Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia 22 października 2008 r., znak (...) - zwaną decyzją MTR.”

Uprawnia to konstatację, iż determinantą wydania przez Prezesa UKE zaskarżonej decyzji zmieniającej umowę w zakresie zmiany stawek opłat za zakańczanie połączeń było doprowadzenie do wykonania przez (...) nałożonego na niego Decyzją MTR 2008 obowiązku regulacyjnego. W tym kontekście trafnie przyjął zatem Sąd I instancji, że uchylenie Decyzji MTR 2008 oznaczało de facto, iż odpadł cel wszczęcia przez Prezesa UKE postępowania z urzędu, a wydanie zaskarżonej decyzji wobec niewykazania przez Prezesa UKE przesłanek z art. 29 nastąpiło bez podstawy prawnej.

Za bezzasadne należy również uznać zarzuty zainteresowanego dotyczące zaniechania zbadania przez Sąd I instancji materialnej podstawy żądania odwołania i wskutek tego uchylenia decyzji zamiast jej zmiany. Przedmiotem zainicjowanego wniesieniem odwołania postępowania sądowego jest rozstrzygnięcie sporu między przedsiębiorcą a Prezesem Urzędu w zakresie wyznaczonym przez odwołanie od decyzji. Z art. 479 ⁶⁴ § 1 i § 2 k.p.c. wynika, że sąd rozpoznaje odwołanie, czyli weryfikuje zasadność zarzutów sformułowanych w odwołaniu w odniesieniu do decyzji Prezesa Urzędu. Jeżeli podstawy, na których oparto odwołanie nie zostaną uwzględnione przez sąd, wówczas odwołanie zostaje oddalone. W przypadku uwzględnienia odwołania, przepis art. 479 ⁶⁴ § 2 k.p.c. wyznacza sądowi orzekającemu w sprawie z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu dwie możliwości skorygowania stwierdzonej w postępowaniu sądowym wadliwości zaskarżonej decyzji: zmienić decyzję i rozstrzygnąć co do istoty sprawy. Kryterium warunkującym uchylenie lub zmiany decyzji jest charakter skierowanych do niej i uznanych przez sąd za słuszne, zarzutów.

Po pierwsze, wniesienie do Sądu odwołania od decyzji Prezesa Urzędu powoduje wprawdzie skierowanie sporu na drogę sądową, ale nie powoduje uzyskania przez Sąd kompetencji przysługujących wyłącznie Prezesowi Urzędu. Oznacza to, że w przypadku gdy wydanie prawidłowej decyzji będzie możliwe jedynie w określonych warunkach, których zaistnienie zależy od działań leżących w kompetencji Prezesa Urzędu, Sąd nie będzie mógł zaskarżonej decyzji zmienić, bowiem sam nie może podjąć potrzebnych do tego czynności (np. przeprowadzenie postępowania konsultacyjnego).

Po drugie, brak jest podstaw do zmiany decyzji w sytuacji gdy, w świetle przesłanek określonych w art. 29 Pt w ogóle nie zachodziły podstawy prawne do jej wydania, jak ma to miejsce w niniejszej sprawie.

W tym przypadku zmiana decyzji nie usunęłaby wady prawnej jaką jest obciążona. Prawidłowym rozwiązaniem jest w tym przypadku usunięcie z obrotu prawnego wadliwej decyzji wydanej bez podstawy prawnej.

Uznanie uchylenia przez Sąd Okręgowy zaskarżonej decyzji za uzasadnione, prowadziło do oddalenia zarówno apelacji pozwanego jak i zainteresowanego, bez konieczności odnoszenia się do zarzutu dotyczącego naruszenia art. 15 pkt 3 i art. 16 ust. 1 Pt. i problematyki konieczności ewentualnego ponownego przeprowadzenia postępowania konsultacyjnego w związku ze zmianą przez Prezesa UKE treści projektu zaskarżonej Decyzji już po poddaniu go konsultacjom.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł jak na wstępie, na podstawie art. 385 k.p.c., rozstrzygnięcie o kosztach postępowania opierając na przepisie art. 98 k.p.c.