Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 czerwca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Lucyna Guderska (spr.)

Sędziowie:SSA Janina Kacprzak

del. SSO Sławomir Górny

Protokolant: st. sekr. sąd. Joanna Sztuka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 czerwca 2015 r. w Ł.

sprawy B. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w W.

o umorzenie należności likwidowanego funduszu alimentacyjnego

na skutek apelacji B. P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Kaliszu

z dnia 3 października 2014 r. sygn. akt V U 980/14

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1353/14

UZASADNIENIE

Decyzją z 7 lipca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. odmówił B. P. umorzenia należności likwidowanego funduszu alimentacyjnego z tytułu wypłaty świadczeń oraz 5% opłaty na pokrycie kosztów związanych z działalnością funduszu w łącznej kwocie 33.293,84 zł.

W odwołaniu od tej decyzji B. P. wniosła o jej zmianę i uwzględnienie wniosku podnosząc, że jest w trudnej sytuacji, która sprawia, iż nie jest prawdopodobne, by kiedykolwiek była spłacić istniejące zadłużenie.

Zaskarżonym wyrokiem z 3 października 2014 r. Sąd Okręgowy w Kaliszu oddalił odwołanie.

Sąd ustalił, że B. P. ma 47 lat, nie ma zawodu i jest bezrobotna. Prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe, utrzymując się z zasiłku stałego z pomocy społecznej w wysokości 482,23 zł, zasiłku celowego w wysokości 150 zł. Otrzymuje też dodatek mieszkaniowy w kwocie 90,70 zł.

Stałe, udokumentowane wydatki wnioskodawczyni stanowią kwotę 223 zł miesięcznie.

Wnioskodawczyni legitymuje się orzeczeniem (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności z 2013 r. o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do roku 2015 spowodowanym padaczką. Jest po zabiegu usunięcia jajników.

B. P. jest rozwódką, matką trojga dzieci liczących obecnie 26-30 lat. Od 1992 r. wnioskodawczyni była zobowiązywana wyrokami sądowymi do łożenia na ich utrzymanie. Odwołująca legitymuje się udokumentowanym stażem pracy w wymiarze 1 roku. Zajmowała się pracami dorywczymi. Obecnie nigdzie nie pracuje. Nie zarejestrowała się w PUP, by nie stracić statusu osoby kwalifikującej się do pomocy z opieki społecznej. Miesięczne wydatki na zakup leków stanowią kwotę 40-50zł. Wnioskodawczyni zaciąga u znajomych pożyczki na własne utrzymanie.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Okręgowy uzna, że odwołanie B. P. nie jest zasadne. Przywołując treść art. 68 ust. 1 ustawy z 28.11.2003r. o świadczeniach rodzinnych Sąd I instancji wskazał, że okoliczności podnoszone przez odwołującą się nie uzasadniają uwzględnienia wniosku o umorzenie należności wobec likwidowanego funduszu. Sąd podniósł, że aktualny brak środków utrzymania, przy uwzględnieniu wieku wnioskodawczyni, jej stanu rodzinnego i zdrowotnego, ma charakter przejściowy. B. P. nie utraciła bowiem zdolności zarobkowania, a orzeczony wobec niej umiarkowany stopień niepełnosprawności nie wyklucza możliwości podjęcia przez nią lżejszej pracy. Zdaniem Sądu I instancji, podnoszona przez wnioskodawczynię okoliczność, że zadłużenie jest większe niż jej możliwości zarobkowe i majątkowe nie stanowi przesłanki do umorzenia należności, gdyż brak stałych dochodów i związana z tym trudna sytuacja materialna dotyczy wszystkich dłużników alimentacyjnych, bowiem uruchomienie funduszu alimentacyjnego następowało tylko wówczas, gdy dłużnik nie miał ani majątku, ani dochodów podlegających egzekucji.

Z powyższych przyczyn Sąd Okręgowy uznał, że w sytuacji wnioskodawczyni nie zachodzą przesłanki określone w art. 68 ust. 1 powołanej ustawy i na podstawie art. 477.14 § 1 k.p.c. orzekł o oddaleniu odwołania.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożyła B. P. wnosząc o jego zmianę i umorzenie należności likwidowanego funduszu alimentacyjnego oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Skarżąca zarzuciła, że Sąd odniósł się jedynie do części podnoszonych przez nią argumentów, gdyż nie uwzględnił jej wieku, stanu rodzinnego, kwalifikacji zawodowych oraz rokowań zdrowotnych. Zdaniem skarżącej, powyższe okoliczności przemawiają za przyjęciem, że nie będzie ona w stanie w również w przyszłości spłacać należności funduszu bez narażenia siebie na pozbawienie możliwości zaspakajania podstawowych potrzeb życiowych.

Organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od wnioskodawczyni kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie

Sąd Apelacyjny podziela w całości ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, przyjmując je za własne. Prawidłowe są także rozważania prawne Sądu Okręgowego na tle art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 1456 z późn. zm.).

Zgodnie z dyspozycją tego przepisu Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, działając w ramach uprawnień likwidatora Funduszu Alimentacyjnego, może w szczególnie uzasadnionych przypadkach związanych z sytuacją zdrowotną lub rodzinną osoby, przeciwko której prowadzona jest egzekucja alimentów, umorzyć, rozłożyć na raty lub odroczyć termin płatności należności likwidowanego funduszu z tytułu wypłaconych świadczeń. Cytowany przepis stanowi regulację wyjątkową, a więc nie może być interpretowany rozszerzająco. Wprawdzie nie wymienia się w nim enumeratywnie żadnych przypadków okoliczności "szczególnie uzasadnionych", ale nie ma wątpliwości, że mając na uwadze sytuację ekonomiczną kraju, wysoki poziom bezrobocia i trudności w odnalezieniu się na rynku pracy osób z różnych grup wiekowych, wykładnia nie może zmierzać do tego, aby wskazany przepis, wbrew woli ustawodawcy, stał się zasadą, a nie wyjątkiem. Zatem nawet trudna sytuacja materialna lub zdrowotna osoby ubiegającej się o umorzenie należności alimentacyjnych nie może być samoistną podstawą do wydania decyzji uwzględniającej wniosek, gdyż nie chodzi o przypadki "uzasadnione", ale "szczególnie uzasadnione".

Wbrew zarzutom skarżącej, Sąd pierwszej instancji analizując indywidualną sytuację wnioskodawczyni, uwzględnił wszystkie istotne elementy, zarówno co do wieku, stanu rodzinnego, kwalifikacji zawodowych i rokowań zdrowotnych w kontekście możliwości i perspektyw zwrotu przez nią należności. Skarżąca jest osobą stosunkowo młodą, nie ma nikogo na utrzymaniu, a jej stan zdrowia również nie pozbawia jej możliwości podjęcia pracy, gdyż może wykonywać pracę w warunkach pracy chronionej. Tym samym - jak słusznie stwierdził Sąd Okręgowy - nie utraciła ona całkowicie możliwości zarobkowania. Sama wnioskodawczyni podała, iż jest zainteresowana podjęciem prostej pracy fizycznej. Wobec powyższego nie można przyjąć, że wnioskodawczyni jest pozbawiona możliwości zarobkowych. Skoro bowiem wnioskodawczyni jest w stanie choćby w ograniczonym zakresie pracować, to tym samym może uzyskiwać dochody umożliwiające konsekwentne regulowanie zaległości alimentacyjnych.

Sąd Apelacyjny w pełni zatem akceptuje stanowisko Sądu Okręgowego, że wnioskodawczyni nie znajduje się w sytuacji życiowej i zdrowotnej na tyle trudnej, aby jej przypadek uznać za szczególnie uzasadniony w rozumieniu powołanej normy. Istnieje więc realna szansa na spłacenie bądź zmniejszenie zadłużenia wobec funduszu.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, przesłanki do umorzenia należności na rzecz funduszu nie wyczerpuje fakt, że zadłużenie jest większe niż możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego do alimentacji. Nawet brak stałych dochodów i związana z tym trudna sytuacja materialna, nie jest jeszcze okolicznością kwalifikującą do umorzenia zadłużenia alimentacyjnego, gdyż uruchomienie wypłat z funduszu następowało właśnie wówczas, gdy dłużnik nie posiadał majątku ani dochodów podlegających egzekucji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 stycznia 2013 r., III AUa 1201/12, LEX nr 1293589). Decyzja o umorzeniu zaległości nie może także działać zachęcająco w stosunku do osób zobowiązanych do alimentacji, do korzystania z instytucji umorzenia zaległości wobec likwidowanego funduszu w miejsce osobistych starań o zaspokojenie obowiązku alimentacyjnego przez wiele lat.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny, nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji, na podstawie art. 385 k.p.c., orzekł o jej oddaleniu.

Przewodnicząca: Sędziowie: