Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lipca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Jacek Zajączkowski

Sędziowie:SSA Iwona Szybka (spr.)

SSA Dorota Rzeźniowiecka

Protokolant: st. sekr. sąd. Joanna Sztuka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lipca 2015 r. w Ł.

sprawy M. M. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o emeryturę

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Płocku

z dnia 13 października 2014 r. sygn. akt VI U 510/14

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

Sygn. akt III AUa 1377/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 lutego 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił M. M. (1) prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach z uwagi na nieudowodnienie przez wnioskodawcę co najmniej 15 lat takiej pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony wniósł o jej zmianę, zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Okręgowej Dyrekcji w Ł. Zakład (...) w P. w okresie od 1 czerwca 1979 r. do 17 kwietnia 1983 r. na stanowisku kierowca – mechanik oraz w (...) sp. z o.o. w upadłości w M. w okresie od 19 sierpnia 1985 r. do 31 lipca 2003 r. na stanowisku kierowca – mechanik, i przyznanie prawa do emerytury.

W toku procesu organ rentowy uznał za udowodniony staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 4 miesięcy i 13 dni przypadający w okresie od 4 grudnia 1972r. do 15 kwietnia 1973r.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 13 października 2014r. Sąd Okręgowy w Płocku zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał M. M. (1) prawo do emerytury od 1 grudnia 2013r.

Rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji zapadło w następującym stanie faktycznym: M. M. (1), ur. (...), w dniu 17 grudnia 2013 r. złożył wniosek o przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. Na dzień 1 stycznia 1999r. udowodnił 26 lat i 10 miesięcy okresu składkowego i nieskładkowego. Ubezpieczony jest członkiem OFE, ale złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.

W okresie od 4 grudnia 1972r. do 22 grudnia 1978r. wnioskodawca był zatrudniony w (...) w P., (...) S.A., którego następcą prawnym jest (...) S.A., jako kierowca Zakładowej Straży Pożarnej.

W okresie od 1 czerwca 1979r. do 17 kwietnia 1983r. ubezpieczony zatrudniony był w Okręgowej Dyrekcji w Ł. Zakład (...) w P. na stanowisku kierowca – mechanik. Wykonywana praca polegała na przewożeniu paliwa cysternami oraz przewożeniu olejów S. – pojazdami powyżej 3,5 tony.

W okresie od 19 sierpnia 1985r. do 31 lipca 2003r. ubezpieczony był zatrudniony w (...) sp. z o.o. w upadłości w M. na stanowisku kierowcy – mechanika. Wykonywana praca polegała na przywożeniu papieru do drukarni i wywożeniu towaru z drukarni (...). Ubezpieczony wykonując pracę jeździł również autobusem o liczbie miejsc na 27 osób, który był wykorzystywany do przewozu pracowników na wczasy, obozy oraz S. Furgonem o ciężarze całkowitym 3,5 t. Towar, który był zabierany z drukarni był transportowany do różnych miejsc docelowych na terenie całego kraju. Wszystkie pojazdy, którymi jeździł ubezpieczony wykonując pracę przekraczały ciężar 3,5 tony. Zdarzały się sytuacje, że ubezpieczony sam musiał rozładowywać towar bez ingerencji magazynierów. W momencie, kiedy na emeryturę odeszła pracownica zatrudniona w charakterze magazyniera, wnioskodawca dostał angaż na stanowisko samodzielnego referenta ds. zaopatrzenia i magazyniera. Angaż ten umożliwiał ubezpieczonemu faktyczne samodzielne pobieranie papieru z magazynu. Nie zajmował się natomiast sprawami zaopatrzenia zakładu. Odwołujący tak jak i inni kierowcy był odpowiedzialny za powierzony mu towar. Prace wykonywane przez ubezpieczonego w w/w miejscach pracy były wykonywane stale i w pełnym wymiarze.

W konsekwencji powyższych ustaleń Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy potwierdził, że wnioskodawca w spornych okresach zatrudnienia w zakresie pracy w Okręgowej Dyrekcji w Ł. Zakład (...) w P., jak i w (...) sp. z o.o. w upadłości w M. jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Sąd Okręgowy dał wiarę zeznaniom świadków, że odwołujący w spornych okresach wykonywał prace kierowcy samochodu ciężarowego pow. 3,5 t., choć w okresie pracy w drukarni zajmował się też rozładowywaniem towarów i wydawał towar z magazynu. Świadkowie pracowali razem z ubezpieczonym. Sąd Okręgowy podkreślił, że nie nazwa zajmowanego stanowiska, a faktycznie wykonywane czynności decydują o zakwalifikowaniu pracy jako świadczonej w warunkach szczególnych. W ocenie Sądu I instancji praca odwołującego zarówno w zakresie zatrudnienia w Okręgowej Dyrekcji w Ł. Zakład (...) w P., jak i w (...) sp. z o.o. w upadłości w M. spełniała warunki szczególności zgodnie z wykazem A, Dział VIII „Prace w transporcie i łączności” poz. 2 „prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów” stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Tym samym odwołujący wykazał, że jego staż pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wyniósł co najmniej 15 lat.

W apelacji organ rentowy zaskarżył ten wyrok w całości, zarzucając:

- naruszenie przepisów postępowania - art. 233 § 1 k.p.c., poprzez błędną ocenę zebranego materiału dowodowego polegającą na przyjęciu, że M. M. (1) wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony w (...) Sp. z o.o. w upadłości w M., podczas gdy z materiału dowodowego nie wynika, aby praca ta mogła być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy oraz nie wynika, że na wyposażeniu (...) znajdował się samochód ciężarowy;

- naruszenie prawa materialnego - art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U z 2013 r. poz. 1440 ze zm.) poprzez niewłaściwe zastosowanie i przyznanie odwołującemu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, podczas gdy odwołujący nie spełnił jednego z warunków nabycia tego prawa, tzn. nie wykazał co najmniej 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych,

- naruszenie prawa materialnego - art. 100 ust. 1 w związku z art. 184 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U z 2013r. poz. 1440 ze zm.) poprzez błędną wykładnię i przyznanie prawa do emerytury od dnia 1 grudnia 2013 r., podczas gdy odwołujący nabył prawo do tego świadczenia od dnia 17 grudnia 2013 r. Wskazując na powyższe podstawy, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

W ocenie organu rentowego materiał dowodowy zebrany w sprawie nie potwierdza stanowiska Sądu I instancji w zakresie pracy w warunkach szczególnych w (...) Sp. z o.o. w upadłości. W szczególności, z uwagi na przedmiot działalności pracodawcy, wątpliwym było, aby codziennie były przewożone towary samochodem ciężarowym o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 t. Zdaniem apelującego, wytwarzane w tej Drukami druki i ich ilość nie wymagały przewożenia samochodem ciężarowym. Z tego powodu w ocenie organu rentowego Drukarnia ta nie dysponowała takim samochodem. Odwołujący nie mógł zatem przewozić codziennie i w pełnym wymiarze czasu pracy towarów wyprodukowanych w tej drukami. Jak wynika z zeznań odwołującego i świadków, zdarzały się sytuacje, że odwołujący sam rozładowywał towar, niekiedy w nocy, po powrocie z podróży służbowej. Świadczy to o tym, że towar był w tak małej ilości, że możliwe było jego rozładowanie przez jedną osobę.

Z ostrożności procesowej apelujący podniósł również, że Sąd Okręgowy nieprawidłowo przyznał odwołującego prawo do emerytury od dnia 1 grudnia 2013r. Zgodnie bowiem z art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. W świetle art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Wniosek o emeryturę został złożony 17 grudnia 2013 r. i w tym dniu odwołujący złożył również wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa. Nie można zatem przyznać prawa do tej emerytury od początku miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, tj. od 1 grudnia 2013 r., gdyż wszystkie warunki wymagane do nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej zostały spełnione w dniu 17 grudnia 2013r., tj. w dniu złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa. Przyznanie emerytury za okres za okres od 1 grudnia 2013 r. do 16 grudnia 2013 roku jest więc nieuzasadnione.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna, skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem odwołania.

W postępowaniu przed Sądem II instancji spór w przedmiotowej sprawie zakreślony granicami apelacji, ograniczył się do kwestii, czy M. M. (1) w okresie zatrudnienia od 19 sierpnia 1985r. do 31 grudnia 1998r. w (...) Sp. z o.o. w M. wykonywał pracę w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy i czy tym samym udowodnił wymagane ustawowo 15 lat takiej pracy. Apelacja nie podnosi bowiem zarzutu co do ustaleń Sądu Okręgowego w zakresie zaliczenia odwołującemu do okresu pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia od 1 czerwca 1979r. do 17 kwietnia 1983r. w Okręgowej Dyrekcji w Ł. Zakład (...) w P. (co stanowi 3 lata, 10 miesięcy i 17 dni). Organ rentowy uznał odwołującemu w toku procesu za udowodniony staż pracy w szczególnych warunkach od 4 grudnia 1972r. do 15 kwietnia 1973r., tj. w wymiarze 4 miesięcy i 13 dni. Zatem łączny niekwestionowany przez organ rentowy staż pracy w warunkach szczególnych wyniósł 4 lata i 3 miesiące. Brakujący okres, to 10 lat i 9 miesięcy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego trafny okazał się zarzut naruszenia prawa procesowego poprzez dokonanie błędnych ustaleń faktycznych i w konsekwencji trafny okazał się zarzut naruszenia prawa materialnego art. 184 ust. 1 i 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze.

Zgodnie z treścią art. 184 o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat – dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn. Z kolei w myśl § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, ze zmianami) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Pracą w warunkach szczególnych jest przy tym praca świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach wskazanych w załączniku A do rozporządzenia z 7 lutego 1983r. (§ 1 i § 2 rozporządzenia). Normatywne rodzaje prac w szczególnych warunkach wyróżnia kryterium merytoryczne i formalne; pierwsze dotyczy wykonywania stale i w pełnym wymiarze takiej pracy, warunkiem drugiego jest wymienienie jej w rozporządzeniu z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Praca która nie spełnia łącznie obu kryteriów nie uprawnia do emerytury w niższym wieku emerytalnym określonym w tym rozporządzeniu. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 10 lutego 2009r., II UK 199/08, L.). Pełne zatrudnienie w warunkach szczególnych pojmowane jest więc jako bezwzględna cecha tego zatrudnienia jako uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego. Możliwe jest przy tym łączenie w przebiegu dniówki prac o różnym charakterze polegające na wykonywaniu nie jednego, lecz kilku rodzajów prac w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie. W takim wypadku do czasu pracy w warunkach szczególnych zlicza się czas równolegle wykonywanych czynności tylko wtedy, gdy różne prace wszystkie łącznie lub każda z osobna odpowiadają pracom w szczególnych warunkach i wszystkie razem wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego z 27 stycznia 2012r., II UK 103/11, niepubl. i 24 stycznia 2013r., III UK 47/12, niepubl.). Jeżeli pracy w szczególnych warunkach towarzyszą inne czynności pracownicze, to warunek pełnego zatrudnienia należy odnosić tylko do tych czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na czynniki szkodliwe dla zdrowia i uwzględniać w wymiarze czasu pracy tylko te inne czynności, które są ściśle związane z pracą w szczególnych warunkach, stanowiąc integralną część tej pracy albo są wykonywane incydentalnie, w wymiarze nieznaczącym dla wymiaru czasu pracy w warunkach szczególnych. Należy bowiem mieć na względzie, że przewidziane w art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym niż powszechnie przyjęty stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 cyt. ustawy emerytalnej, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób ścisły i gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo.

Odnośnie spornego okresu od 19 sierpnia 1985r. do 31 grudnia 1998r., to z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym w szczególności z dowodów z dokumentów w postaci umów zlecenia z 19 sierpnia 1985r. i 1 lutego 1989r. wraz z aneksami do tych umów z 17 października 1989r. i 5 września 1990r., oraz zeznań świadków i wyjaśnień samego wnioskodawcy złożonych również przed Sądem Apelacyjnym wynika, że M. M. (1) od 19 sierpnia 1985r. do dnia 30 września 1992r. wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony i pracę spedytora – ładowacza. Praca spedytora – ładowacza należała do jego stałych obowiązków i za nią otrzymywał dodatkowe wynagrodzenie – początkowo 300 zł dziennie, w późniejszym okresie 1360 zł dziennie. Czynności spedytora i ładowacza nie były sporadyczne, wykonywane w wyjątkowych sytuacjach, ale stanowiły stały fragment obowiązków wnioskodawcy i jednocześnie nie wchodziły w zakres obowiązków kierowcy i nie były integralnie związane z pracą kierowcy. Były to czynności dodatkowe, dodatkowo płatne, ale wykonywane w ramach obowiązującego ubezpieczonego czasu pracy. Powyższy fakt potwierdzili przesłuchani w sprawie świadkowie, którzy pracowali razem z wnioskodawcą w spornym okresie. Jak wynika z zeznań świadka W. Ł., który pracował na stanowisku konserwatora maszyn poligraficznych oraz w pewnym okresie czasu jako brygadzista, odwołujący jako kierowca samochodu ciężarowego jeździł sam i sam rozładowywał towar. Okoliczności te potwierdził także sam odwołujący, który zeznał, że czynności spedycyjne związane z załadunkiem i wyładunkiem miał w zakresie stałych obowiązków, „ale tylko w odniesieniu do swojego samochodu”. Ponadto, jak wynika z dokumentacji osobowej, a w szczególności z treści umów zlecenia (k. 16 i 29 akt osobowych) M. M. (1) z tytułu stałego wykonywania czynności spedycyjno-ładunkowych otrzymywał dodatkowe wynagrodzenie. Także Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony zajmował się za i rozładunkiem. W okresie natomiast od 1 października 1992r. do 30 kwietnia 1998r. M. M. (1) wykonywał pracę referenta do spraw zaopatrzenia – magazyniera, a od 1 maja 1998r. do końca zatrudnienia wykonywał prace specjalisty spraw zaopatrzenia – magazyniera. Jak wynika bowiem ze znajdującego się w aktach pracowniczych ubezpieczonego podania, w dniu 26 września 1992r. M. M. (1) wystąpił do pracodawcy z prośbą o przeniesienie na stanowisko referenta ds. zaopatrzenia i samodzielnego magazyniera i z dniem 1 października 1992r. został przeniesiony do działu administracyjno – gospodarczego na wskazane w podaniu stanowisko wraz ze zmianą zaszeregowania wynagrodzenia zasadniczego. Kolejnym angażem z dnia 29 kwietnia 1998r. powierzono mu obowiązki specjalisty spraw zaopatrzenia – magazyniera.

Powyższe dowody wskazują w sposób nie budzący wątpliwości, że wbrew ustaleniom Sądu Okręgowego, ubezpieczony w okresie od 19 sierpnia 1985r. do 31 grudnia 1998r. nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracy wymienionej w wykazie A dziale VIII, pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., bowiem wykonywał również w ramach obowiązującego go czasu pracy także pracę spedytora – ładowacza i magazyniera., a te prace nie są wymienione w Wykazie A.

W okresie od 19 sierpnia 1985r. do 30 września 1992r. oprócz wykonywania stricte pracy kierowcy samochodu ciężarowego, tj. przewozu materiałów, zajmował się także załatwianiem formalności związanych z odbiorem materiałów do przewozu, odbiorem ładunku i zdawaniem go do magazynu, osobistym załadunkiem i rozładunkiem materiałów, które przewoził, a więc wykonywał pracę spedytora oraz ładowacza. Z kolei od 1 października 1992r. jego główne obowiązki, to praca referenta ds. zaopatrzenia i magazyniera. Odwołujący twierdził, że z racji zmniejszania zatrudnienia w zakładzie wszyscy kierowcy mieli dodatkowo przyznawane obowiązki związane z obsługą magazynu, tak jak np. świadek P. M.. Jednakże z załączonego do akt niniejszej sprawy świadectwa pracy świadka M. (k.43), a także z umowy o wspólnej odpowiedzialności z dnia 1 kwietnia 1998r. wynika, że w okresie jego zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. od 21 maja 1987r. wykonywał on pracę kierowcy plus magazyniera, natomiast M. M. (1) począwszy od 1 października 1992r. do 31 grudnia 1998r. zajmował tylko stanowisko referenta, specjalisty ds. zaopatrzenia – magazyniera. Świadczą o tym wszystkie angaże i zaświadczenia lekarskie o zdolności do pracy na stanowisku magazyniera. Ponadto, wbrew twierdzeniom ubezpieczonego przeniesienie na to stanowisko nastąpiło na jego wniosek o czym świadczą akta osobowe i wcześniej przywołane podanie M. M. (1) z 26 września 1992r. Praca wykonywana przez ubezpieczonego w (...) Sp. z o.o. nie może być zatem zakwalifikowana jako praca w szczególnych warunkach. Warunek ten jest bowiem spełniony, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku stale, to jest ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach. Tymczasem zakres obowiązków pracowniczych ubezpieczonego nie ograniczał się tylko do prac kierowcy samochodu ciężarowego, ale obejmował również obowiązki, które nie wiązały się z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach. Oceny tej nie zmienia, podnoszona przez apelującego okoliczność, że czynności spedycyjno-ładunkowe i magazyniera były związane z organizacją pracy kierowcy samochodu ciężarowego. Praca spedytora - ładowacza i magazyniera nie jest pracą w szczególnych warunkach, nie jest bowiem wymieniona w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W punkcie wykazu cyt. rozporządzenia, w którym zakwalifikowano pracę kierowcy (między innymi samochodu ciężarowego) do prac w warunkach szczególnych (wykaz A dział VIII, pkt 2) nie wymieniono czynności spedycyjnych i magazynierskich, więc nie są to czynności integralnie związane z pracą kierowcy i praca w warunkach szczególnych łączona z takimi czynnościami oczywiście nie jest wykonywana w pełnym wymiarze. Tylko zaś okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub okresowe, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (por. postan. SN z 3.10.2008r. II UK 133/08, LEX nr 658191, wyrok SN z 4.06.2008r. II UK 306/07 OSNP 2009/21-22/290, wyrok SN z 28.08.2014r., II UK 537/13). W tym ostatnim orzeczeniu Sąd Najwyższy wprost sformułował tezę, że czynności ładowana towaru nie są czynnościami integralnie związanymi z pracą kierowcy i praca w warunkach szczególnych łączona z takimi czynnościami oczywiście nie jest wykonywana w pełnym wymiarze. (por. też wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 2 grudnia 2014 r., III AUa 493/14, L.).

Odnośnie zaś okresu od 1 października 1992r. do 31 grudnia 1998r., to nie ma powodów aby odmówić wiarygodności dowodom z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych w postaci wniosku o przeniesienie na stanowisko referenta ds. zaopatrzenia i magazyniera, angażu z dnia 1 października 1992r., angażu z 14 grudnia 1992r., angażu z dnia 2 stycznia 1995r., umowy o wspólnej odpowiedzialności, zaświadczeniu lekarskiemu, angażu z dnia 29 kwietnia 1998r. We wszystkich tych dokumentach stanowisko pracy ubezpieczonego określono jako referent (specjalista) ds. zaopatrzenia i magazynier. Szczególnie zwrócić należy uwagę na angaż z dnia 1 października 1992r., w którym wprost wskazano, że z dniem 1 października 1992r. M. M. (1) został przeniesiony do działu administracyjno-gospodarczego na stanowisko samodzielnego referenta ds. zaopatrzenia i magazyniera, przyznano wynagrodzenie w kat. XI, a ponadto z dniem 1 października 1992r. ubezpieczony otrzymał ryczałt za prowadzenie pojazdu /P., N./ w wysokości 875 zł miesięcznie. Angaż ten podpisał M. M. (1). Od tej pory we wszystkich dokumentach stanowisko ubezpieczonego było określane w ten sposób. Ponadto z deklaracji o wspólnej odpowiedzialności z dnia 1 października 1992r wynika, że ubezpieczony odpowiadał za wszystkie towary i urządzenia przekazywane do magazynu oraz, że dokonywał odbioru towarów do magazynu, a deklaracja stanowiła integralną część umowy o pracę. Nie sposób zatem zasadnie twierdzić, że w okresie od 1 października 1992r. do 31 grudnia 1998r. ubezpieczony jedynie formalnie zajmował stanowisko referenta (specjalisty) ds. zaopatrzenia i magazyniera, a faktycznie jego praca polegała na kierowaniu pojazdami ciężarowymi o ciężarze pow. 3,5 t. Także świadectwo pracy z dnia 31 lipca 2003r. potwierdza, że ubezpieczony wykonywał pracę samodzielnego referenta (specjalisty) ds. zaopatrzenia – magazyniera. Zwrócić należy uwagę, że świadectwo to wymienia prace, które ubezpieczony wykonywał, a nie zajmowane przez niego stanowiska. Mając na uwadze powyższe dokumenty nie można przyjąć, że wnioskodawca od 1 października 1992r. nie wykonywał prac w nich wskazanych, a stanowisko pracy było tylko przypadkowe. Ubezpieczony nie posiada świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, choć stosunek pracy rozwiązał się w 2003r., a więc wówczas, gdy emerytura z uwagi na pracę w warunkach szczególnych była świadczeniem, o które ubezpieczeni powszechnie występowali. Także w świadectwie pracy pracodawca zakreślił rubrykę 8, która dotyczy wykonywania pracy w warunkach szczególnych. To wszystko sprawia, że koniecznym jest dokonanie szczególnej weryfikacji zeznań zainteresowanej strony co do prac wykonywanych w spornym okresie. Z dużą ostrożnością należy też odnieść się do zeznań świadków, skoro dotyczą one faktów sprzed 30 niemal lat. Zeznania te muszą zostać skonfrontowane z dokumentacją pracowniczą ubezpieczonego znajdującą się w aktach osobowych. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie ma podstaw do odmowy wiarygodności dowodom z dokumentów. Nie sposób przyjąć, że poświadczono w nich nieprawdę co do faktycznie wykonywanych przez ubezpieczonego prac, tym bardziej, że wykonywanie przez odwołującego prac magazyniera wynika też z zeznań świadka L. P., świadka B. Ś. i świadka P. M.. Tan ostatni zeznał, że M. M. (1), tak jaki świadek, był magazynierem. Nawet więc jeśli M. M. (1) od 1 października 1992r. pracował też jako kierowca samochodu ciężarowego pow. 3,5 t., to niewątpliwie nie wykonywał tej pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, a Sąd Apelacyjny w Łodzi podziela to stanowisko, że z przywileju przejścia na emeryturę w niższym wieku emerytalnym, przysługującego pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą korzystać wyłącznie pracownicy, który byli rzeczywiście zatrudnieni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szkodliwych warunkach pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 15 grudnia 1997r., II UKN 417/97, OSNP 1998/21/638; 21 listopada 2001r., II UKN 598/00, OSNP 2003/17/419; 4 czerwca 2008r., II UK 306/07, Lex nr 494129). Nadto w wyroku z dnia 21 listopada 2001r., II UKN 598/00, Sąd Najwyższy podkreślił, że o uprawnieniu do emerytury na podstawie § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.), decyduje łączne spełnienie przez pracownika wszystkich warunków określonych w tym przepisie, a nie jego przekonanie, że charakter lub warunki pracy wystarczają do uznania jej za wykonywaną w szczególnych warunkach.

Konkludując stwierdzić należy, że M. M. (1) nie wykazał, że legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych w wymaganym ustawowo wymiarze 15 lat, zatem ubezpieczony nie spełnił warunku niezbędnego do nabycia emerytury w obniżonym wieku, wymaganego w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny w Łodzi, działając na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.

Sędziowie: Przewodniczący: