Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 21 lipca 2015 roku

wydanego w postępowaniu uproszczonym

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa w S. pozwem z dnia 29 listopada 2013 roku zażądał zasądzenia od pozwanego D. M. na swoją rzecz kwoty 5.500 złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 28 września 2013 do dnia zapłaty oraz rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

W uzasadnieniu podał, że strony zawarły umowę zlecenia z dnia 26 marca 2013 roku, na podstawie której pozwany świadczył na rzecz powoda usługę ochrony. Wskazał również, że dnia 13 czerwca 2013 roku pozwany nie stawił się w miejscu wykonania usługi, co spowodowało konieczność zorganizowania zastępstwa i jednocześnie skutkowało rozwiązaniem umowy. Podał, że zgodnie z umową takie postępowanie pozwanego rodziło obowiązek zapłacenia przez niego kary umownej w wysokości 1.600 złotych.

Nakazem zapłaty z dnia 21 stycznia 2014 roku, wydanym w postępowaniu upominawczym, Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie orzekł o obowiązku zapłacenia przez pozwanego na rzecz powoda kwoty 5.500 złotych wraz z odsetkami oraz kosztami procesu w wysokości wskazanej w tym nakazie.

Powyższemu nakazowi zapłaty pozwany sprzeciwił się, zaskarżając go w całości, co spowodowało utratę jego mocy. W sprzeciwie podniósł, że nie porzucił wykonywania zlecenia, bowiem wskazanego w pozwie dnia przebywał na zwolnieniu lekarskim, o czym informował powoda. Nadto zarzucił, że powód nie wykazał, by poniósł jakąkolwiek szkodę, jak również podniósł, że kara umowna jest rażąco wygórowana.

W toku procesu strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 26 marca 2013 roku powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa w S. zawarł z pozwanym D. M. umowę nr (...). W umowie tej strony ustaliły, że powodowi przysługuje prawo wypowiedzenia umowy w trybie natychmiastowym w przypadku niewykonywania lub nienależytego wykonywania umowy przez pozwanego (np. porzucenie, kradzież, stan po spożyciu alkoholu). Wskazały również, że w przypadku rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym pozwany zapłaci na rzecz powoda karę umowną w wysokości 5.500 złotych.

Okoliczność bezsporna, a nadto:

–

umowa, k. 5-6;

–

zeznania świadka M. S.. k. 113-114;

–

zeznania pozwanego, k. 75-76;

Dnia 12 czerwca 2013 roku pozwany wypowiedział powodowi umowę z dnia 26 marca 2013 roku. Oświadczenie to zostało doręczone powodowi tego samego dnia.

Dowód:

-

pismo z dnia 12.06.2013 r., k. 59;

W okresie od 14 do 20 czerwca oraz od 22 czerwca do 7 lipca 2013 roku pozwany nie mógł świadczyć usług z powodu choroby.

Dowód:

-

zaświadczenia lekarskie, k. 60-62, 72-74;

-

historia choroby, k. 69-71;

Dnia 1 lipca 2013 roku M. S. wniósł do powoda o rozwiązanie umowy z pozwanym bez zachowania okresu wypowiedzenia. Wskazał w nim, że pozwany nie świadczył usług w okresie od 13 czerwca do 3 lipca 2013 roku oraz przedstawił trzy zwolnienia lekarskie oraz nie usprawiedliwił nieobecności 21 czerwca 2013 roku. Następnego dnia powód wypowiedział pozwanemu stosunek zlecenia w trybie natychmiastowym w związku z niewykonaniem umowy poprzez zaprzestanie świadczenia usług bez zachowania wypowiedzenia. Oświadczenie to zostało doręczone pozwanemu dnia 9 lipca 2013 roku.

Dowód:

–

wniosek o rozwiązanie umowy, k. 7;

–

wypowiedzenie umowy, k. 8-9;

–

zeznania świadka M. S.. k. 113-114;

Pismem z dnia 9 września 2013 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 5.500 złotych w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania.

Dowód:

–

wezwanie do zapłaty, k. 10-11;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

Zostało oparte na dyspozycji wynikającej z art. 483 § 1 k.c. Zgodnie z jego treścią można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy.

Mając na uwadze powyższe regulacje, powód główny winien był wykazać, że strony zawarły umowę, w której określiły swoje zobowiązania oraz to, że doszło do powstania warunków, których spełnienie powodowało obowiązek pozwanego głównego do zapłaty kary umownej. W przedmiotowej sprawie powód wykazał, że strony zawarły umowę dnia 26 marca 2013 roku. Wbrew jej nazwie umowa ta nie stanowiła zlecenia, której istotnym elementem jest dokonywanie określonych czynności prawnych, lecz umowę o świadczenie usług, do której – zgodnie z treścią art. 750 k.c. – stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Powód wykazał także, że strony uzgodniły, że pozwany zapłaci na rzecz powoda karę umowną w razie rozwiązania przez powoda umowy w przypadku niewykonywania lub nienależytego wykonywania umowy przez pozwanego przejawiającej się w szczególności przez porzucenie, kradzież, stan po spożyciu alkoholu, stan nietrzeźwości, stan po zażyciu środków odurzających. Z pisma z dnia 2 lipca 2013 roku wynika, że powód złożył pozwanemu oświadczenie o wypowiedzeniu umowy w tym trybie.

Zważyć jednak należy, że zgodnie z treścią art. 483 § 1 k.c. kara umowna należy się w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Oznacza to, że do oceny, czy doszło do niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania należy stosować normy wynikające z art. 471 i 472 k.c. Wynika z nich, że dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Zgodnie zaś z treścią art. 472 k.c. jeżeli ze szczególnego przepisu ustawy albo z czynności prawnej nie wynika nic innego, dłużnik odpowiedzialny jest za niezachowanie należytej staranności. W ocenie sądu powód nie wykazał, w jakie dni pozwany zobowiązany był do świadczenia usług. Bezsporne było to, że strony nie zawarły umowy o pracę, a zatem do oceny wykonania przez pozwanego zobowiązania nie stosuje się – nawet odpowiednio – przepisów o czasie pracy. Oznacza to, że pozwany winien był świadczyć usługi w ściśle ustalonym przez stronie czasie. Niewystarczające jest zatem przyjęcie, by w czasie obowiązywania umowy z dnia 26 marca 2013 roku pozwany winien pozostawać w dyspozycji powoda w miejscu wykonywania usług przez przewidzianą w art. 129 k.p. liczbę godzin. Zwrócić należy również uwagę na to, że zgodnie z treścią pkt 9. umowy w razie niemożności wykonania powierzonej czynności we wskazanym terminie, pozwany zobowiązany jest do natychmiastowego powiadomienia o tym fakcie powoda, a jeżeli nastąpiło to bez ważnego powodu może stać się podstawą wypowiedzenia umowy w trybie natychmiastowym i odpowiedzialności pozwanego za powstałe z tego tytułu szkody. Z powyższego wynika, że strony ustaliły, że nawet jeżeli pozwanemu zostaną powierzone obowiązki w określonym terminie, pozwany może do nich nie przystąpić z jednoczesnym powiadomieniem o tym fakcie powoda. Dopiero brak ważnej przyczyny powoduje dopuszczalność rozwiązania umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia i jednocześnie rodzi odpowiedzialność pozwanego za wyrządzoną szkodę. Jak wynika z przedstawionych przez pozwanego zaświadczeń lekarskich w okresie od 14 do 20 czerwca oraz od 22 czerwca do 7 lipca 2013 roku pozwany był chory. Z odpowiedzi na sprzeciw wynikało, że powód został o tym powiadomiony. W ocenie sądu choroba stanowi ważną przyczynę uniemożliwiającą świadczenie usług, tym bardziej że lekarz stwierdził niezdolność do pracy. Choroba została sklasyfikowana pod nr statystycznym J06, a zatem jako ostre zakażenie górnych dróg oddechowych o umiejscowieniu mnogim lub nieokreślonym. Okolicznością powszechnie znaną jest fakt, że tego rodzaju choroby zwykle zakaźne. Z przedstawionych przez pozwanego zaświadczeń nie wynikało, by obejmowało ono 13 i 21 czerwca 2013 roku, niemniej jednak powód nie wykazał, by w tych dniach powierzono pozwanemu wykonywanie jakichkolwiek zadań.

Z treści art. 483 § 1 k.c. wynika, że kara umowna może zostać zastrzeżona jedynie na wypadek naprawienia szkody. Oznacza to, że nawet gdyby przyjąć, że doszło do niewykonania lub nienależytego wykonania, powód winien wykazać, że poniósł jakąkolwiek szkodę (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 marca 2015 roku, sygn. akt I ACa 650/14, Lex nr 1661175). Kara umowna jest swoistego rodzaju odszkodowaniem, surogatem odszkodowania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 29 stycznia 2015 roku, sygn. akt I ACa 680/14, Lex nr 1661150). Co prawda ustawodawca nie przewidział konieczności szczegółowego wykazywania wysokości szkody, jednak należy zauważyć, że istnienie samej szkody jest elementem koniecznym kary umownej. W tym zakresie powód podniósł, że nieprzybycie pozwanego na miejsce świadczenia usług w określonym czasie spowodowało powstanie szkody z powodu konieczności zorganizowania zastępstwa czy też straty wizerunkowe. W ocenie sądu powód nie wykazał, by z konieczności zorganizowania zastępstwa poniósł jakąkolwiek szkodę. Jak wynika nawet z samych oświadczeń powoda, pozwany nie był jedyną osobą, która świadczyła na rzecz powoda usługi w zakresie analogicznym do zobowiązania pozwanego. Powód nie wykazał, by zorganizowanie zastępstwa skutkowało konieczności poniesienia na rzecz tej osoby dodatkowych świadczeń. Na uwagę zasługuje także fakt, że z tego tytułu złożył pozwanemu oświadczenie o potrąceniu, wskazując w nim, że związane jest ono ze świadczeniami przypadającymi osobom trzecim. W odniesieniu do szkody wizerunkowej powód nie przedstawił żadnego dowodu, by taką szkodę w istocie poniósł.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, sąd stwierdził, że powód nie wykazał, by przysługiwała mu przywoływana w pozwie wierzytelność wobec pozwanego, wobec czego oddalił powództwo, o czym orzekł jak w sentencji.