Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Ł. K. (1) oskarżony został o to, że w dniu 30 sierpnia 2014 roku w R. przy ul. (...) wspólnie i w porozumieniu z innymi sprawcami dokonał pobicia R. M. w ten sposób, że bił go pięściami i kopał po całym ciele, czym spowodował obrażenia ciała u R. M. w postaci stłuczenia głowy, tułowia i uda lewego, które to obrażenia spowodowały u pokrzywdzonego rozstrój zdrowia na okres poniżej siedmiu dni w myśl art. 157 § 2 kk, czym naraził pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutku określonego w art. 157 § 1 kk, tj. o czyn z art. 158 § 1 kk.

Wyrokiem z dnia 26 maja 2015r. w sprawie II K 634 / 14 Sąd Rejonowy w Radomsku:

- uznał oskarżonego Ł. K. (2) za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 158 § 1 kk i za to na podstawie art. 158 § 1 kk wymierzył mu karę 1 ( jednego ) roku pozbawienia wolności;

- na podstawie art. 46 § 2 kk zobowiązał oskarżonego Ł. K. (2) do zapłaty na rzecz pokrzywdzonego R. M. kwoty 1000 ( jednego tysiąca ) złotych tytułem nawiązki;

- wymierzył oskarżonemu Ł. K. (2) kwotę 180 ( sto osiemdziesiąt ) złotych i tytułem opłaty oraz zasądził od niego z nich na rzecz Skarbu Państwa kwotę po 70 ( siedemdziesiąt ) złotych tytułem obowiązku zwrotu wydatków związanych z jego udziałem w sprawie.

Powyższy wyrok zaskarżył oskarżony. Jego apelacja nie formułuje zarzutów i wniosków odwoławczych w sposób precyzyjny. Z jej treści zdaje się jednak wynikać, iż orzeczenie zaskarżone zostało w części dotyczącej rozstrzygnięcie o karze, przeciw któremu podniesiono zarzut jej rażącej surowości, zaś skarżący domaga się zmiany wyroku poprzez warunkowe zawieszenie wymierzonej kary, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności zasygnalizować należy, iż między datą popełnienia zarzuconego oskarżonemu czynu, a momentem orzekania przez sąd odwoławczy, doszło do wprowadzenia istotnych zmian w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny ( przede wszystkim w wyniku wejścia w życie z dniem 1 lipca 2015 r. ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. z 2015 r., poz. 396 ), które to zmiany objęły również treści przepisów istotnych z punktu widzenia podniesionego przez skarżącego zarzutu i wniosków odwoławczych. Dlatego najpierw przedstawić należy zagadnienie tzw. prawa intertemporalnego, albowiem stosownie do art. 4 § 1 kk, jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna, niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Przy czym podkreślić należy, iż art. 4 § 1 kk stawia wymóg badania względności ( korzystności z punktu widzenia sytuacji prawnej oskarżonego ) wchodzących w grę ustaw na wszystkich etapach postępowania karnego, a zatem również w fazie postępowania odwoławczego. Także więc na sądzie odwoławczym ciąży z urzędu obowiązek badania kwestii ewentualnej kolizji ustaw w czasie. W analizowanym przypadku, porównując stan prawny, jaki istniał w dacie popełnienia czynu do tego, jaki obowiązuje obecnie ( tj. w dacie orzekania przez sąd odwoławczy ), na plan pierwszy – w świetle podniesionego przez oskarżonego zarzutu – wysuwają się przesłanki dopuszczalności stosowania instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. Stosownie do treści art. 69 § 1 kk w brzmieniu obowiązującym w dniu 30 sierpnia 2014 r. ( data czynu ), sąd mógł warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności nie przekraczającej 2 lat ( jak i kary ograniczenia wolności lub grzywny orzeczonej jako kara samoistna ), jeżeli było to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Podejmując decyzję w tej materii, sąd brał pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa ( art. 69 § 2 kk ). Natomiast począwszy od 1 lipca 2015 r. sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności orzeczonej w wymiarze nieprzekraczającym jednego roku, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności i byłoby to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa, przy czym zawieszając wykonanie kary, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa ( art. 69 § 1 i 2 kk w brzmieniu obecnym ). W dacie popełnienia czynu, o którym mowa w akcie oskarżenia, Ł. K. (1) był już prawomocnie skazany na kary pozbawienia wolności w rozumieniu art. 69 kk w związku z tym, iż karę taką wymierzył mu Sąd Rejonowy w Radomsku w sprawach o sygnaturach: VI K 87 / 06, VI K 440 / 10 oraz II K 487 / 11 ( por. dane o karalności – k. 38 ). Oznacza to, że gdyby stosować przepisy obowiązujące w dacie orzekania przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb., to z już z samego faktu przywoływanych skazań wynikałaby negatywna przesłanka stosowania wobec oskarżonego instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, która bezprzedmiotowym czyniłaby rozważania o istnieniu ( bądź nie ) tzw. pozytywnej prognozy kryminologicznej ( tj. tego, czy kara z warunkowym zawieszeniem jej wykonania byłaby wystarczające dla osiągnięcia wobec oskarżonego swoich celów, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa, min. z uwagi na postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa ). Na próbie wykazania istnienia takiej prognozy zasadza zaś się apelacja oskarżonego, który eksponuje w niej min. skruchę z powodu popełnionego przestępstwa i przywołuje konsekwencje wynikające z utraty zatrudnienia na wypadek osadzenia go w zakładzie karnym ( utrata możliwości wspierania finansowego chorej matki oraz studiującej siostry ). Innymi słowy, już samo stwierdzenie skazań na karę pozbawienia wolności w dacie popełnienia czynu czyniłoby apelację – w zakresie, w jakim podnosiła zarzut rażącej niewspółmierności kary w związku z jej orzeczeniem bez warunkowego zawieszenia wykonania – bezskuteczną. Tego rodzaju negatywnej przesłanki do stosowania omawianej instytucji probacyjnej, z góry dyskwalifikującej podniesiony przez oskarżonego zarzut i jego zasadniczy wniosek odwoławczy, nie zawierał natomiast kodeks karny w brzmieniu obowiązującym w dacie popełnienia czynu. W tym bowiem przypadku, w sytuacji orzeczenia kary pozbawienia wolności nie przekraczającej lat dwóch, ocena istnienia podstaw do zawieszenia jej wykonania warunkowana była badaniem wspomnianej pozytywnej prognozy kryminologicznej. W tej sytuacji, nie dostrzegając, by za względnością dla oskarżonego ustawy „ nowej ” w rozumieniu art. 4 § 1 kk ( tj. obowiązującej w dacie orzekania przez sąd odwoławczy ) przemawiały jakiekolwiek argumenty, Sąd Okręgowy zarzut apelacyjny rozpoznał w świetle uregulowań kodeksu karnego obowiązujących w dacie popełnienia czynu. Podkreślić przy tym trzeba, iż Sąd Okręgowy nie znajdował podstaw – o czym niżej – by w miejsce kary pozbawienia wolności orzec inną, łagodniejszą rodzajowo, karę lub odstąpić od jej wymierzenia ( co z formalnego punktu widzenia możliwe było tak na gruncie ustawy „ starej ” – por. art. 58 § 3 kk i art. 59 § 1 kk, jak i „ nowej ” – por. art. 37a kk, 37b kk, art. 59 § 1 kk ).

Jak już wspomniano, art. 69 § 1 i 2 kk w brzmieniu obowiązującym w dacie popełnienia czynu stanowił, iż sąd może warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności nie przekraczającej 2 lat, kary ograniczenia wolności lub grzywny orzeczonej jako kara samoistna, jeżeli jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa, zawieszając wykonanie kary, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa. Z powyższego wynika zatem, że na takie dobrodziejstwo zasługuje ten jedynie sprawca, co do którego zachodzą podstawy, by racjonalnie założyć, że mimo niewykonania kary zostaną osiągnięte jej cele, a w szczególności, że sprawca ten nie powróci na drogę przestępstwa. W świetle dotychczasowej drogi życia oskarżonego oraz okoliczności popełnienia przestępstwa ujętego w akcie oskarżenia ( przypisanego mu w wyroku bez zmian ), nie sposób doszukać się argumentów za taką prognozą. Z danych o karalności wynika bowiem, iż choć Ł. K. (1) jest osobą stosunkowo młodą, to już po raz piąty postawiony został w stan oskarżenia przed sądem, będą uprzednio karanym za popełnienie szeregu rozmaitych przestępstw, z których wszystkie miały charakter umyślny. Podkreślić zwłaszcza należy, iż ostatni z tych czynów był tożsamy co do kwalifikacji prawnej ( z art. 158 § 1 kk ) z tym, za który oskarżony odpowiada w niniejszym postępowaniu i orzeczono wówczas za niego karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby. Fakt ten jasno i dobitnie świadczy o tym, że ówczesne zastosowanie probacji, której skazany domaga się obecnie po raz kolejny, opierało się na prognozie chybionej w tym sensie, że nie powstrzymywało go od kolejnego naruszenia porządku prawnego. Tego rodzaju forma odpowiedzialności karnej nie jawi się już jako gwarancja poszanowania przez oskarżonego prawa na przyszłość oraz osiągnięcia należytych efektów resocjalizacyjnych. Ł. K. (2) już po raz kolejny na dobrodziejstwo kary nieizolacyjnej liczyć nie może – ani poprzez wymierzenie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, ani poprzez orzeczenie kary rodzajowo łagodniejszej. Tym bardziej, że również okoliczności popełnionego przestępstwa, za które odpowiada w niniejszym postępowaniu, nie dają żadnych podstaw do takiego rozstrzygnięcia. Świadczą bowiem o braku liczenia się z prawnie chronionymi dobrami innych osób. Z poczynionych i nie kwestionowanych przez skarżącego ustaleń Sądu I instancji wynika wszak, iż oskarżony czynu tego dopuścił się bez żadnego powodu – jedyną „ winą ” pokrzywdzonego było to, że miał pecha znaleźć się blisko oskarżonego. Oskarżony sprokurował zajście, prowokacyjnie trącając A. K. barkiem, a następnie słownie go zaczepiając. Także późniejszy przebieg wypadków źle świadczył o napastnikach, którzy najpierw pokrzywdzonego bili pięściami, a gdy ten upadł, kopali go leżącego. Sam zaś oskarżony „ poszedł ” jeszcze dalej, chcąc uderzyć go krzesłem. Uwzględniając przywoływane okoliczności czynu oraz mając na względzie uprzednią, wielokrotną karalność oskarżonego ( w tym za przestępstwo podobne ), podnoszone apelacji okoliczności dotyczące jego sytuacji materialnej i rodzinnej oraz deklarowana skrucha nie stanowią argumentów tego rodzaju, by przekreślić konieczność wymierzenia kary bezwzględnej pozbawienia wolności w rozmiarze wskazanym przez Sąd I instancji.

Mając powyższe na uwadze, a także:

- akceptując przedstawioną przez Sąd I instancji ocenę dowodów oraz poczynione na jej podstawie ustalenia, jak i przyjętą kwalifikację prawną przypisanego czynu,

- nie stwierdzając jakiejkolwiek niewspółmierności wymierzonej oskarżonemu kary,

- nie znajdując podlegających uwzględnieniu z urzędu uchybień, o jakich mowa w art. 439, art. 440, czy art. 455 kpk, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

W sytuacji, gdy apelacja oskarżonego nie została uwzględniona w żadnym zakresie, obciążono go kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze w całości.