Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 maja 2015r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Koronowski

Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Tomaszewska

po rozpoznaniu w dniu 6 maja 2015r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania L. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 29 grudnia 2014r. znak: (...)

o przeniesienie odpowiedzialności za zobowiązania spółki

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od skarżącego L. L. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. kwotę 1.200 (tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt IV U 216/15

UZASADNIENIE

Skarżący L. L. wniósł odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 29 grudnia 2014r. znak (...)-RED-MK, którą stwierdzono, że skarżący, jako członek zarządu (...) Spółki z o.o. w M. w likwidacji, odpowiada całym swoim majątkiem za jej zadłużenie powstałe na skutek nieopłacenia należnych składek z tytułu zatrudnienia pracownika na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenia oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od października 2009r. do kwietnia 2011r. Łączne zadłużenie składkowe określone zostało na sumę 9.917,61 zł, w tym 6.462,61 zł należności głównej. Skarżący zarzucił, że jako likwidator Spółki (...) nie otrzymał żadnego pisma informującego o istniejącym zobowiązaniu. Niejasności można było wyjaśnić znacznie wcześniej, tj. za życia J. K., w celu ustalenia, czy pobierał on wynagrodzenie od Spółki (...). W bilansach tej Spółki za lata 2010 i 2011 nie występuje taka pozycja, ani zobowiązanie wobec ZUS.

Pozwany wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów procesu. Powołano się na art. 116§1 i 2 Ordynacji podatkowej i wskazano, że egzekucja należności zakończyła się postanowieniem z dnia 30 września 2013r. o umorzeniu postępowania z uwagi na jego bezskuteczność, przy czym skarżący nie wskazał mienia Spółki, z którego egzekucja umożliwiłaby uregulowanie jej zadłużenia, a ograniczył się do twierdzenia, że w spornym okresie Spółka nie zatrudniała pracowników. Przywołano wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2008r. w sprawie II UK 341/07.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W sprawie poza sporem był to, że skarżący był członkiem zarządu (...) Spółki z o.o. w M., zaś w dniu 8 września 2006r. został wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego jako likwidator tej Spółki (informacje o wpisach do KRS – w aktach ZUS).

W okresie, kiedy Spółka była już w likwidacji, był zgłoszony do ubezpieczeń do kwietnia 2011r. jako jej pracownik J. K., przy czym od marca 2007r. w pełnym wymiarze czasu pracy i od sierpnia 2010r. - na 1/4 etatu. Z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne J. K. doszło do zadłużenia Spółki. Spółce doręczano upomnienia dotyczące tego zadłużenia. Zadłużenie było też przedmiotem postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w O., które zakończyło się postanowieniem z dnia 30 września 2013r. o umorzeniu postępowania z uwagi na jego bezskuteczność (dowód: upomnienia z potwierdzeniami odbioru oraz kopia postanowienia z dnia 30 marca 2013r. o umorzeniu postępowania egzekucyjnego – w aktach ZUS).

Nie składano ani wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki (...), ani o wszczęcie postępowania układowego. (...) nie została ukończona (bezsporne).

W ocenie Sądu odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie

W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że podstawę prawną ustalenia osobistej odpowiedzialności skarżącego za zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych świadczeń Pracowniczych (...) Sp. z o.o. w M. ww likwidacji stanowi art. 116§1 Ordynacji podatkowej w związku z art. 31 i 32 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015r. poz. 121; dalej: ustawa systemowa). Przepis ten wskazuje, że za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub części bezskuteczna, a członek zarządu:

1)  nie wykazał, że:

a)  we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe);

b)  niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Z kolei treść §2 art. 116 Ordynacji podatkowej wskazuje, że odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu (…).

Powyższe unormowanie w oparciu o przepis art. 31 i 32 ustawy systemowej ma zastosowanie również do należności z tytułu składek na ubezpieczenia, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Z art. 32 ustawy systemowej wynika, że odpowiedzialność członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za zobowiązania składkowe występuje w sytuacji niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania składkowego przez płatnika. Odpowiedzialność ta, jako uzależniona od istnienia zobowiązania składkowego, ma charakter akcesoryjny i następczy, nie może powstać bez uprzedniego obowiązku dłużnika. Jest to odpowiedzialność subsydiarna (posiłkowa), gdyż bierze pod uwagę to, że wierzyciel składkowy nie ma swobody w kolejności zgłaszania roszczeń do podatnika lub osoby trzeciej, lecz w pierwszej kolejności musi dochodzić należności od podatnika.

Sąd Najwyższy wyjaśnił w przywołanym przez pozwanego wyroku z dnia 8 lipca 2008r. w sprawie II UK 341/07, że odpowiedzialność za zadłużenia składkowe powstałe w okresie likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ponosi także były członek jej zarządu, powołany na likwidatora. Wskazano tam, że art. 269 kh stanowił, iż "likwidatorzy co do swych uprawnień i obowiązków podlegają przepisom działu niniejszego, przewidzianym dla zarządu spółki". Przepis ten odsyłał do wszystkich przepisów dotyczących spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością, więc między innymi do art. 298 kh. Niewymienienie wyraźnie likwidatorów w art. 298 kh nie może wykluczać jego stosowania do nich; istnienie wielu przepisów
wyraźnie przewidujących odpowiedzialność likwidatorów na równi z członkami zarządu daje raczej podstawy do rozumowania, że likwidatorzy tym bardziej - na równi z członkami zarządu - ponosili odpowiedzialność, o której mowa. W tej sytuacji, skoro odesłanie zawarte w art. 269 kh obejmowało także art. 298 kh, a racje uzasadniające przewidzianą w art. 298 kh odpowiedzialność członków zarządu były aktualne również w odniesieniu do likwidatorów, to i oni odpowiadali na podstawie tego przepisu. Konstrukcje odpowiedzialności przewidzianej w art. 298 kh (obecnie art. 299 ksh) oraz w art. 116 Ordynacji podatkowej są identyczne, a brzmienie obu tych przepisów różni się nieznacznie. Skoro tak, to art. 116 Ordynacji podatkowej nie może być interpretowany w sposób ograniczający tę odpowiedzialność; odpowiedzialność podatkowa nie może być mniejsza podmiotowo ani przedmiotowo od odpowiedzialności zakreślonej przez prawo spółek handlowych. Odmienne stanowisko prowadziłoby do pominięcia najważniejszego argumentu, mającego uwypuklany w solidaryzmie ubezpieczeń społecznych aspekt sprawiedliwościowy. Warto dodać, że Sąd Najwyższy potwierdził w uchwale 7 sędziów z dnia 28 stycznia 2010r., iż odpowiedzialność przewidzianą w art. 299 ksh ponosi także likwidator spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Sąd Okręgowy poglądy te przyjmuje za własne, szczególnie w świetle tego, że Spółka (...) nadal funkcjonuje – co skarżący potwierdził w odwołaniu, a więc nadal może prowadzić działalność, pomimo postawienia w stan likwidacji ponad 8 lat temu. Rozumowanie przeciwne prowadziłoby do sytuacji, w której dla uniknięcia ewentualnej odpowiedzialności subsydiarnej czy to za należności podatkowe, czy to składkowe, wystarczające byłoby postawienie spółki kapitałowej w stan likwidacji, a to z kolei godziłoby w zasadę pewności obrotu.

W świetle powyższego do pozytywnych przesłanek odpowiedzialności likwidatora spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za zobowiązania składkowe należą bezskuteczność egzekucji z majątku spółki oraz powstanie zaległości w czasie pełnienia obowiązków przez likwidatora. Obie te przesłanki zostały przez pozwanego wykazane, skoro wynikają z dokumentów urzędowych w postaci upomnień i postanowienia z dnia 30 września 2013r. o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu jego bezskuteczności oraz powołanych w tym postanowieniu tytułów wykonawczych. Dowód okoliczności przeciwnej obciążał skarżącego, co wynika wprost z art. 252 kpc, tymczasem skarżący ograniczył się tylko do twierdzenia, tj. że przedmiotowe należności nie powstały. Twierdzenie takie należało wykazać poprzez przeprowadzenie postępowań zwalczających tytuły wykonawcze. Warto zresztą zauważyć, że wbrew twierdzeniu skarżącego Spółka (...) była wcześniej informowana o zaległościach, co wynika z potwierdzeń odbioru stosownych upomnień w 2011r.

Omawiane przepisy przewidują możliwość uwolnienia się członka zarządu czy likwidatora spółki od przedmiotowej odpowiedzialności. Takie przesłanki negatywne to wykazanie przez skarżącego, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania zapobiegającego upadłości nastąpiło bez winy członka zarządu (likwidatora), jak również wykazanie mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości spółki w znacznej mierze. Skarżący nie podjął nawet próby wykazania w jakikolwiek sposób, aby zachodziła choćby jedna ze wskazanych przesłanek negatywnych jego odpowiedzialności.

Reasumując, w ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie nie zachodzą przesłanki, które w myśl art. 116§1 Ordynacji podatkowej w związku z art. 31 i 31 ustawy systemowej, pozwoliłyby na uznanie, że skarżący nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania z tytułu nieopłaconych składek, których wymagalność powstała w okresie pełnienia przez niego obowiązków likwidatora Spółki (...). Mając to na uwadze odwołanie podlegało oddaleniu jako nieuzasadnione, na podstawie art. 477 ¹⁴§1 kpc (pkt I. wyroku).

O kosztach orzeczono w oparciu o art. 98 ust. 1 i 3 kpc, art. 108 ust. 1 kpc oraz §6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013r., poz. 490; pkt II. wyroku), zasądzając od skarżącego na rzecz pozwanego kwotę 1.200 zł stawki minimalnej wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego, stosownej do wartości przedmiotu sporu.