Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Łodzi, w II Wydziale Cywilnym,

w składzie: Przewodniczący: SSO Mariola Kaźmierak

Protokolant: sekr. sąd. Dorota Jankiewicz

po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2015 r. w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K.

przeciwko Wojewódzkiemu Szpitalowi (...) w Z.

o zapłatę

1.zasądza od Wojewódzkiego Szpitala (...) w Z. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K. kwotę 100.899,57 zł. (sto tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt dziewięć złotych, pięćdziesiąt siedem groszy) oraz kwotę 15.093 zł. (piętnaście tysięcy dziewięćdziesiąt trzy złote) z tytułu zwrotu kosztów procesu;

2. umarza postępowanie co do kwoty 630.048,79 zł (sześćset trzydzieści tysięcy czterdzieści osiem złotych, siedemdziesiąt dziewięć groszy).

II C 1769/14

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 20 grudnia 2013 roku wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym, (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. wniosła o zasądzenie od Wojewódzkiego Szpitala (...) w Z. kwoty 611.683,42 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 grudnia 2012 do dnia zapłaty, kwoty 18.365,37 zł wraz ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego żądania strona powodowa wskazała, że na podstawie umów zawartych w trybie zamówień publicznych pozwany dokonywał zakupu środków farmaceutycznych, za które powinien był zapłacić należności w kwotach i terminach wskazanych na fakturach VAT. Strona powodowa podniosła także, że wzywała pozwanego do zapłaty pismami z dnia 18 października 2013 roku oraz 13 listopada 2013. Mimo to powód nie dokonał zapłaty ani nie zareagował w inny sposób na wezwanie.

Powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 611.683,42 zł wynikającej ze wskazanych w pozwie faktur oraz kwoty 18.365,37 zł wynikających ze skapitalizowanych na dzień 4 grudnia 2013 roku odsetek.

/ pozew k. 3-13/

W dniu 27 marca 2014 Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie, IV Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt. VI Nc-e 2704201/13 wydał nakaz zapłaty, w którym zasądził od pozwanego Szpitala (...) z siedzibą w Z. kwotę 630.048,79 zł wraz z odsetkami od kwoty 611.683,42 zł od dnia 5 grudnia 2013 do dnia zapłaty oraz od kwoty 18.365,37 zł od dnia 20 grudnia 2013 do dnia zapłaty oraz kwotę 15.076,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

/nakaz zapłaty k. 14/

Od niniejszego nakazu powód w dniu 17 kwietnia 2013 roku wniósł sprzeciw, w którym wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych. Na skutek wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty utracił moc, a sprawa została przekazana do Sądu Okręgowego w Łodzi – sądu właściwości ogólnej pozwanego.

/sprzeciw k. 25 i odwrót/

Po wniesieniu sprzeciwu, strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowisko. Pozwany nie kwestionując należności dochodzonej w pozwie, powołał się jedynie na swą złą sytuację materialną i gotowość do zawarcia ugody.

/sprzeciw k k - 1068-1069/

W piśmie z dnia 25 marca 2013 r. pozwany szpital przyznał, że nie dokonał zapłaty za towary w wysokości wynikającej z faktur dołączonych do pozwu, wniósł jednocześnie o rozłożenie zasądzanego świadczenia na dwanaście rat, z uwagi na trudną sytuację finansową szpitala oraz o nieobciążanie go kosztami sądowymi. Pozwany wniósł także o oddalenie żądania w zakresie skapitalizowanych odsetek, co do kwoty 4.920,65 zł, wskazując że jest to różnica między wysokością odsetek ustawowych a wysokością odsetek ustalonych na podstawie ustawy z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, które zdaniem strony powodowej powinna być w niniejszej sprawie zastosowana.

/ pismo procesowe k- 1083-1086/

W piśmie procesowym z dnia 13 kwietnia 2015 powód podtrzymał w całości swe żądania i wskazał, że w niniejszej sprawie zgodnie z ar. 15 ust. 2 nie mają zastosowania przepisy ustawy z dnia 8 marca 2013 o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Umowy pomiędzy stronami zostały bowiem zawarte w wyniku wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, wszczętego przed wejściem w życie tej ustawy. Powód uzasadnił jednocześnie swoje stanowisko, zgodnie z którym także na gruncie wspomnianej ustawy mógłby żądać odsetek ustawowych, gdyż przepisy ustawy w związku z obniżeniem stopy procentowej z tytułu zaległości podatkowej są sprzeczne z przepisami Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w terminach handlowych. Powód wskazał, że w uzasadnieniu ustawy wskazano, że mają one na celu wprowadzenie korzystniejszego dla wierzycieli rozwiązania w zakresie obliczania odsetek. Obniżenie wysokości tzw. odsetek podatkowych powoduje, że w istocie przedsiębiorcy dochodzący zapłaty znajdują się w gorszej sytuacji, przepisy zatem nie spełniają swojego celu. Powód wskazał także, że między przepisami wspomnianej ustawy a art. 481 k.c. zachodzi alternatywny zbieg roszczeń – uprawnionemu służy zatem wybór roszczenia. Ponadto powód zaoponował przeciwko rozłożeniu świadczenia na raty, powołując się na nie uczciwe postępowanie szpitala wykorzystującego swą uprzywilejowaną pozycję. Pozwany długotrwale i permanentnie zwleka z płatnościami i to na skutek jego zaniedbań doszło do niniejszego procesu.

/pismo procesowe k- 1102-1104/

W dniu 10 kwietnia 2015 roku pozwany zapłacił na rzecz powodowej spółki kwotę 1.527.443,43 złotych . Powód zaliczył tę wpłatę na poczet całej należności głównej. Wobec powyższego powód pismem z dnia 12 maja 2015 roku cofnął powództwo co do kwoty 630.048,79 zł z jednoczesnym zrzeczeniem się roszczenia w tym zakresie. Wniósł także o zasądzenie odsetek ustawowych w wysokości 100.899,57 zł. naliczonych od należności głównej do dnia dokonania zapłaty.

/ niesporne, pismo procesowe k- 1131-1132 wraz z wyliczeniem odsetek k- 1133/

Sąd O kręgowy ustalił , co następuje:

Strony zawarły w ramach postępowania o zamówienia publiczne następujące umowy, na podstawie których powód dostarczał pozwanemu szpitalowi środki farmaceutyczne:

⚫

Umowa z dnia 30.12.2011 r. nr (...)

⚫

Umowa z dnia 04.06.2012 r. nr (...)

⚫

Umowa z dnia 28.12.2012 r. nr (...)

⚫

Umowa z dnia 06.05.2013 r. nr (...)

/bezsporne, umowy: k - 61, k- 95, k- 101, k - 107/

W związku z wykonanymi na ich podstawie dostawami, powód wystawił załączone do akt faktury, których pozwany szpital nie zapłacił. Faktury te opiewały łącznie na sumę 611.683,42 zł.

/bezsporne/

Pismem z dnia 18 października 2013r. powód wezwał pozwanego do zapłaty do dnia 4 listopada 2013 kwoty 480.101,78 zł wraz z ustawowymi odsetkami. Pismem z dnia 13 listopada 2013 roku powód wezwał pozwany szpital do zapłaty do dnia 20 listopada 2013 r. kwoty 611.683,38 zł. Pismo to pozwany szpital odebrał 4 grudnia 2013 r.

/ wezwanie k - 48 oraz k - 57 i odwrót)

W związku z opóźnieniem ze spłatą, powód dokonał w dniu 4 grudnia 2014 kapitalizacji odsetek za opóźnienie w płatności faktur, które łącznie wyniosły 18.365,37 zł i w pozwie wniósł o zasądzenie od tej kwoty odsetek od dnia wytoczenia powództwa.

W dniu 10 kwietnia 2015 powód dokonał zapłaty całości dochodzonego roszczenia głównego, w tym także kwoty nie uznawanych wcześniej skapitalizowanych odsetek w kwocie 18.365,37 złotych.

Opóźnienie w zapłacie od dnia 5 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty wyniosło 492 dni .

/bezsporne/

Sąd O kręgowy zważył co następuje:

Ponieważ powód cofnął skutecznie pozew w zakresie należności dochodzonej pozwem w kwocie 630.048,79 zł , Sąd umorzył postępowanie w tym zakresie, na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 203 § 1 i 4 k.p.c.

Według stanu rzeczy jaki zgodnie z wiedzą Sądu istniał na dzień zamknięcia rozprawy, do zapłaty pozostały odsetki ustawowe za opóźnienie, obliczone przez powoda w sposób prawidłowy w kwocie 100.899,57 złotych.

Podstawa odpowiedzialności ani okoliczności faktyczne będące podstawą rozstrzygnięcia, nie są w niniejszej sprawie przedmiotem sporu między stronami. Spór nie dotyczył także, ani początkowej i końcowej daty naliczania odsetek, ani sumy od której naliczano odsetki . Pozwany szpital w toku procesu dokonał zapłaty całej dochodzonej sumy, w tym także części kwestionowanych wcześniej odsetek. Pozwala to na stwierdzenie, że w tym zakresie pozwany szpital uznał roszczenie powoda. Spór między stronami sprowadza się tylko do kwestii prawnych, a konkretnie podstawy określenia wysokości odsetek za opóźnienie, tj. ustalenia czy w niniejszej sprawie znajdą zastosowanie odsetki ustalone na podstawie ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. 2013 poz. 413) czy odsetki ustawowe określone na podstawie art. 481 kodeksu cywilnego w związku z art. 359 § 3 k.c.

W myśl art. 359 § 1 k.c. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu.

W niniejszej sprawie źródłem roszczenia o odsetki jest przepis art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym dłużnik, który nie spełnia świadczenia w odpowiednim terminie dopuszcza się opóźnienia i wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego.

Stosownie do treści art. 455 k.c. roszczenie wierzyciela wobec dłużnika staje się wymagalne wraz z nadejściem terminu do spełnienia świadczenia. Jeżeli termin ten nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Istotne jest więc ustalenie momentu, w którym dłużnik opóźnił się ze spełnieniem świadczenia.

Za prawidłowe należy uznać stanowisko strony powodowej, że w niniejszej sprawie nie znajdą zastosowanie przepisy Ustawy z dnia 8 marca 2013 o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. 2013 poz. 413). Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 2 tejże ustawy, nie jest ona stosowana w przypadku transakcji zawieranych w wyniku przeprowadzenia postępowań o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy. Do tych transakcji stosuje się przepisy dotychczasowe, tj. przepisy ustawy z dnia 12 marca 2003 o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. Nr 139, poz. 1323, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 7 ustawy z 2003 roku, jeżeli dłużnik, w terminie określonym w umowie albo wezwaniu, o którym mowa w art. 6 ust. 2, nie dokona zapłaty na rzecz wierzyciela, który spełnił określone w umowie świadczenie niepieniężne, wierzycielowi przysługują, bez odrębnego wezwania, odsetki w wysokości odsetek za zwłokę, określanej na podstawie art. 56 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, z późn.zm.4) ), chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty. Zgodnie z treścią art. 13 ww ustawy w brzmieniu pierwotnym do czasu wejścia Polski do Unii, ustawa nie miała zastosowania w stosunku do zoz - ów . Jest to kolejny argument za przyjęciem stanowiska, iż wola ustawodawcy było zdyscyplinowanie ( poprzez określenie wyższej stopy oprocentowania) nierzetelnych przedsiębiorców do terminowej zapłaty.

Ustawa ta, implementująca Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/35/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, miała na celu zapobieganie ustalaniu nadmiernie długich terminów zapłaty oraz opóźnień w płatnościach. Wprowadzała ona dodatkowe mechanizmy, które miały powstrzymać dłużników przed nie płaceniem należności w terminie,.

Regulacja ta wprowadza dodatkowe uprawnienie dla wierzyciela dochodzącego zapłaty ceny, nie wyłączająca ogólnej regulacji dotyczącej odsetek zawartej w kodeksie cywilnym. Gdy dłużnik opóźnia się z zapłatą, wierzyciel może żądać zarówno odsetek na zasadach ogólnych, jak i na podstawie ustawy o terminach płatności w transakcjach handlowych w zw. z art. 56 Ordynacji Podatkowej. Zasadą prawa cywilnego w przypadku kumulacji roszczeń jest bowiem możliwość wyboru roszczenia przez wierzyciela.

Za przyjęciem takiego stanowiska, przemawia także cel ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Ustawa ta miała na celu zwalczanie opóźnień w zapłacie za dostarczone towary i świadczone usługi. Z założenia miała ona przewidywać możliwość dochodzenia wyższych niż ustawowe odsetki w razie opóźnień w płatnościach. Fakt jednak, że wysokość tych odsetek został ustalony w sposób zależny od stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (nie mniej jednak niż 8%) spowodował, że stopa ta może być ustalona na tym samym lub niższym nawet poziomie niż stopa odsetek ustawowych. Przyjęcie zatem, że dochodzący zapłaty przedsiębiorca nie może wybrać czy żąda odsetek ustawowych czy tzw. odsetek podatkowych spowodowałoby nieusprawiedliwione dyskryminowanie przedsiębiorców – stron transakcji handlowych, którzy zamiast w lepszej sytuacji znaleźliby się bez powodu w sytuacji gorszej niż inni uczestnicy obrotu. Takie stanowisko sprzeciwiałoby się celowi tej regulacji.

Należy zatem przyjąć, że wybór stawki odsetek – ustawowej czy ustalanej na podstawie art. 56 o.p. - w razie opóźnienia - to przywilej strony transakcji handlowej z którego może, ale nie musi ona skorzystać. Wierzyciel zawsze powinien mieć możliwość wyboru, czy dochodzić odsetek na zasadach ogólnych czy na podstawie ustawy o terminach płatności w transakcjach handlowych – niezależnie od tego które z nich są wyższe.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt danej sprawy, należy uznać że powód miał prawo wyboru dochodzenia odsetek w wysokości odsetek ustawowych.

Wysokość odsetek ustawowych Sąd ustalił na podstawie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2014 r. w sprawie wysokości odsetek ustawowych (Dz.U. 2014 poz. 1858) oraz na podstawie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 grudnia 2008 r. w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych (Dz.U. 2008 nr 220 poz. 1434) Stawka odsetek ustawowych wynosiła od dnia 15 grudnia 2008 r. 13%, natomiast od 23 grudnia 2014 8%. Biorąc pod uwagę powyższe stawki i bezsporne terminy naliczenia odsetek, powodowi przysługiwało roszczenie w wysokości 100.899,57 zł. Tak jak już była o tym mowa wyżej pozwany nie kwestionował swego opóźnienia w zapłacie.

Mając powyższe na uwadze, należało orzec jak w punkcie 1 wyroku.

Należy zauważyć także okoliczność, że pozwany szpital dokonał zapłaty części odsetek w wysokości odsetek ustawowych ustalonych przez powoda. Pozwala to na stwierdzenie, że przyznał on rację powodowi, co do możliwości dokonania takiego wyboru.

Gdy chodzi o wniosek powoda o rozłożenie zasądzonej należności na raty, w ocenie Sądu, w związku z dokonaną zapłatą znacznej części świadczenia, nie było podstaw do jego uwzględnienia. Do zapłaty pozostała bowiem jedynie część w wysokości ok. 1/7 całej dochodzonej kwoty. Pozwany płacąc ponad 1.500.000 zł wykazał, iż jego sytuacja nie jest taka zła, jak usiłuje to przedstawić.

O kosztach Sąd orzekł biorąc pod uwagę zasadę wyrażoną w art. 98 kodeksu postępowania cywilnego. Pozwany, dokonując w toku procesu zapłaty jest uznawany za stronę przegrywającą proces. Na koszty te złożyła się opłata sądowa w wysokości 7876 zł oraz koszty zastępstwa procesowego pozwanego w wysokości 7200 zł. – ustalone w oparciu o §6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. 2002 nr 163 poz. 1348).