Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący:	SSO Adam Pietrzak (spr.)
Sędziowie:	SO Elżbieta Marcinkowska SO Sylwana Wirth
Protokolant:	Marta Synowiec

przy udziale Barbary Chodorowskiej Prokuratora Prokuratury Okręgowej,

po rozpoznaniu w dniu 8 maja 2015 r.

sprawy L. S.

syna W. i M. z domu G.

urodzonego (...) w L.

oskarżonego z art. 160 § 2 i 3 kk

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Kłodzku

z dnia 3 listopada 2014 r. sygnatura akt VI K 901/10

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe związane z postępowaniem odwoławczym, w tym wymierza 120 zł opłaty za to postępowanie.

Sygn. akt IV Ka 177/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 3 listopada 2014 roku (sygn. akt VI K 901/10) Sąd Rejonowy w Kłodzku po rozpoznaniu sprawy L. S. oskarżonego o to, że w dniu 02 sierpnia 2008 roku w P., jako lekarz konsultant – kardiolog, pełniący dyżur w (...) w P., nieumyślnie naraził A. L. na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężki uszczerbek na zdrowiu w ten sposób, iż co do przywiezionego karetką pogotowia w/w z podejrzeniem zawału mięśnia sercowego, któremu uprzednio lekarz dyżurny (...) zlecił przeprowadzenie badań, nie zachował odpowiedniego krytycyzmu i wymaganej w takich przypadkach ostrożności, przeprowadzając w niewłaściwy sposób badanie oznaczenia troponin, niewłaściwie interpretujący wyniki badania elektrokardiogramu oraz zaniechając przeprowadzenia badania echokardiograficznego w rezultacie czego nie zlecono dłuższej obserwacji pacjenta i podjęto decyzję o jego wypisaniu do domu, po czym w dniu 03 sierpnia 2008r. pacjent ten pozbawiony właściwej opieki medycznej doznał zawału mięśnia sercowego i zmarł

tj. o czyn z art. 160§2 i 3 kk,-

oskarżonego L. S. uznał za winnego tego, że w dniu 02 sierpnia 2008 roku w P., jako lekarz konsultant – kardiolog, pełniący dyżur w (...), będąc zobowiązanym do opieki, nieumyślnie naraził A. L. na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężki uszczerbek na zdrowiu w ten sposób, że co do przywiezionego karetką pogotowia w/w z podejrzeniem zawału mięśnia sercowego, nie zachował odpowiedniego krytycyzmu i wymaganej w takich przypadkach ostrożności, przeprowadził w niewłaściwy sposób badanie oznaczenia troponin oraz nie zlecił dłuższej obserwacji pacjenta w szpitalu umożliwiającą dalszą diagnostykę, w tym przeprowadzenie badań elektrokardiogramem, w wyniku czego podjęto decyzję o jego wypisaniu do domu, po czym w dniu 03 sierpnia 2008r. pacjent doznał zawału mięśnia sercowego i zmarł, to jest czynu z art. 160§2 i 3 kk i za to na podstawie art. 160§3 kk wymierzył mu 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności,- na podstawie art. 69§1 kk i 70§1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo oskarżonemu zawiesił tytułem próby na okres lat 2 (dwóch),- zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę poniesionych w sprawie wydatków i wymierzył opłatę w kwocie 120 zł.

Powyższy wyrok zaskarżyli obrońcy oskarżonego.

Obrońca oskarżonego adw. A. G. zaskarżył wyrok na podstawie art. 425 i art. 444 kpk w całości na korzyść oskarżonego zarzucając na postawie art 438 pkt 3 kpk błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku mający istotny wpływ na jego treść, a wyrażający się mylnym uznaniu, iż oskarżonemu L. S. tempore criminis przysługiwał przymiot gwaranta w rozumieniu art. 160 kk, podczas gdy zebrany materiał dowodowy, w szczególności:

- zapisy umowy łączącej (...) ((...)) w P. z (...)

- zapisy regulaminu organizacyjnego (...);

- dokumentacja z leczenia A. L.

jak również zeznania przesłuchanych świadków dowodzą wniosku odmiennego, co winno było skutkować uniewinnieniem oskarżonego L. S. od popełnienia zarzucanego mu czynu.

Stawiając powyższe zarzuty, na podstawie art. 437 § 2 kpk wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Obrońca oskarżonego adw. Z. P. zaskarżył wyrok na podstawie art. 444 kpk i art. 425 § 1 – 3 kpk w całości zarzucając na podstawie art. 427 § 1 i 2 kpk oraz art. 438 pkt 2 i 3 kpk:

I.  obrazę prawa procesowego, która miała wpływ na treść orzeczenia, a polegającą na naruszeniu:

1.  art. 7 kpk poprzez wybiorczą i jednostronną ocenę dowodów, co przekracza ramy swobodnej oceny dowodów, w tym:

a)  dokonanie dowolnej oceny zeznań świadków J. L. i W. S. polegającej na bezpodstawnym przyjęciu, że z zeznań wspomnianych świadków wynika, iż pokrzywdzony A. L. w trackie wywiadu przeprowadzonego z oskarżonym zgłaszał dolegliwości bólowe, podczas gdy ani J. L. ani W. S. nie były obecne podczas wywiadu lekarskiego, bowiem przyjechały na (...) dopiero po godzinie 18.30,, gdy A. L. został już wypisany, a ponadto z karty konsultacyjnej oraz zeznań świadka J. G. wynika okoliczność odwrotna;

b)  polegające na odmowie przyznania waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego, w zakresie w jakim konsekwentnie wskazywał, że w czasie kilkukrotnej rozmowy z pacjentem A. L. nie podawał on bólów;

c)  polegające na dowolnej ocenie złożonych w postępowaniu opinii biegłych, tj. opinii (...) w K. oraz opinii biegłych z (...) w Ł. w szczególności w kontekście złożonych przez tych biegłych opinii uzupełniającej i uznanie ich za rzetelne, jasne i wewnętrznie spójne, podczas gdy opinie te, co zostało wielokrotnie wskazywane w toku postępowania są nierzetelne, niekonsekwentne, niejasne a nade wszystko zawierają wewnętrzne sprzeczności oraz pozostają w całkowitej sprzeczności z aktualną wiedzą medyczną;

d)  poprzez dokonanie dowolnej oceny opinii biegłego prof. P. B. polegającej na bezpodstawnym uznaniu, że w opinii tej wskazano na konieczność dalszej hospitalizacji podczas gdy z treści opinii i protokołu przesłuchania biegłego wynika jedynie, że biegły ten jako osoba niezwykle ostrożna prawdopodobnie pozostawiłby pokrzywdzonego na oddziale, co w żadnym razie nie oznacza, że istniała konieczność hospitalizacji pokrzywdzonego;

2) - art. 4 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez czynienie ustaleń faktycznych na podstawie wyselekcjonowanego materiału , nie zaś wszystkich dowodów zgromadzonych w sprawie, akcentując wbrew zasadzie obiektywizmu okoliczności niekorzystne dla oskarżonego, przy jednoczesnym pominięciu bądź bagatelizowaniu okoliczności dla niego korzystnych, w tym :

a) polegające na przyjęciu za podstawę wyroku tylko części okoliczności ujawnionych w toku rozprawy , przy całkowitym pominięciu ustaleń dotyczących niepopełnienia przez oskarżonego zarówno błędu diagnostycznego jak i decyzyjnego zawartych w przedstawionych w toku postępowania opinii prof. P. B. i opiniach prywatnych zgromadzonych w toku postępowania oraz pominięciu treści zeznań świadka J. G. i H. K. oraz biegłych P. B. i M. J.;

b) poprzez nieuwzględnienie przy ustaleniu czasokresu, w którym zaczął się zawał treści opinii pisemnych patomorfologów z dnia 6 sierpnia 2008 r. i z dnia 30 września 2008 r.; opinii ustnej z dnia 19 stycznia 2011 r., ustnej opinii z dnia 22 sierpnia 2013 r. wyrażonej przez biegłego M. J.

c) polegające na nieuwzględnieniu zeznań świadka J. G., który wskazał, że „pacjent opuścił szpital w stanie ogólnym dobrym" i w konsekwencji bezzasadne przyjęcie, że pacjent został wypisany ze szpitala w złym stanie zdrowia;

d) polegające na nieuwzględnieniu przy analizie okoliczności interpretacji przez oskarżonego badań EKG opinii prof. P. B. i prof. L. P. oraz zeznań-świadka - lekarza kardiologa H. K., którzy podważyli ocenę biegłych z ośrodków w K. i Ł., na których to opiniach Sąd oparł swe rozstrzygnięcie zarówno co do występowania cech zawału serca w EKG jak i cech niedokrwiennych.

3) - art. 2 k.p.k. w zw. z art. 9 § 1 k.p.k. w zw. z art. 167 g 1 k.p. k, art. 170 § 2 i 5 k.p.k„ art. 201 k. p. k

- poprzez zaniechanie realizacji zasady prawdy materialnej i zaniechanie wyjaśnienia okoliczności, dotyczących zarzucanego oskarżonemu czynu, które to okoliczności nasuwały poważne wątpliwości, a ich wyjaśnienie mogłoby doprowadzić do odmiennej oceny (stanu faktycznego sprawy w zakresie popełnienia przez oskarżonego inkryminowanego czynu, a także niezasadne oddalenie szeregu istotnych dla wyjaśnienia sprawy wniosków dowodowych, w tym oddalenie wniosku oskarżonego o dopuszczenie dowodu z treści opinii prywatnych sporządzanych przez prof. M. G., prof. L. P. i prof. S. G. na okoliczność prawidłowości postępowania oskarżonego wobec pacjenta A. L. i uznanie tego wniosku za zmierzający do przedłużenia postępowania oraz nie mający znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy;

4) - art, 201 k .p. k:

- polegające na przyjęciu za podstawę do ustalenia stanu faktycznego opinii biegłych z ośrodków w K. oraz Ł. i niepowołaniu innych biegłych z tego zakresu, w sytuacji gdy wydane w tym przedmiocie opinie biegłych były wzajemnie sprzeczne, niejasne i budziły wątpliwości, a nadto były niepełne

5) art. 424 k.p.k.

- polegające na niedopełnieniu określonego tym przepisem obowiązku zamieszczenia w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia koniecznych elementów a przede wszystkim szczegółowego wskazania jakie fakty Sąd uznał za udowodnione lub nie udowodnione

II. Błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść :

- polegający na pominięciu ustaleń istotnych dla wydania prawidłowego wyroku i przez to przyjęcie iż, „zebrany materiał dowodowy" wskazuje, iż: oskarżony dopuścił się popełnienia czynu z art. 160 § 2 i 3 kk, tj. nieumyślnie naraził A. L. na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w ten sposób, że nie zachował odpowiedniego krytycyzmu i wymaganej w takich okolicznościach ostrożności, przeprowadził w niewłaściwy sposób badanie, oznaczenia teroponin oraz nie zlecił dalszej obserwacji pacjenta w szpitalu, umożliwiającą dalszą diagnostykę podczas gdy obiektywna, poczyniona zgodnie z art. 7 kpk i art. 5 § 2 k.p.k. ocena materiału dowodowego w postaci: m.in. konsekwentnych wyjaśnień oskarżonego, opinii biegłego prof. P. B., opinii prywatnych prof. L. P., opinii prof. M. J. , opinii biegłych patomorfologów, zeznań świadków: H. K. i J. G., jak też dokumentacji medycznej prowadzi do wniosku, że pokrzywdzony został poddany badaniom w sposób prawidłowy i staranny, zaś ówczesny stan jego zdrowia nie wymagał hospitalizacji.

Na podstawie przepisów art. 427 § 1 oraz 437 § 1 i 2 k.p.k. wniósł o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu;

2) obciążenie skarbu Państwa kosztami postępowania odwoławczego;

3) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W „oświadczeniu oskarżonego L. S.” wyżej wskazany obrońca uzupełnił argumentację podniesioną w omówionej apelacji poprzez wskazanie, iż opiniujący w sprawie biegli z (...) w Ł. oraz (...)w K. z uwagi na ujawnione powody osłabiające zaufanie do bezstronności tych biegłych winni być wyłączeniu od opiniowania, a w ich miejsce winni być powołani inni biegli.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje nie są zasadne.

Sąd I instancji zgromadził obszerny materiał dowodowy, prawidłowo go ocenił, a wyprowadzone wnioski przekonująco uzasadnił.

Ocena materiału dowodowego zgodna jest z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego.

Obszerny wywód, w którym sąd rejonowy poddał zgromadzone dowody ocenie pod kątem ich wiarygodności (k.10 – 17 uzasadnienia zaskarżonego wyroku, k. 1015 – 1022 akt sądowych) czyni zadość wspomnianym zasadom i wskazaniom.

Wnioski, do których doszedł tenże sąd mieszczą się w granicach swobodnej oceny dowodów, w żadnym wypadku nie można im zarzucić dowolności.

Co do zarzutów apelacji obrońcy oskarżonego adw. A. G. stwierdzić należy, że brak jest w świetle zgromadzonego materiału dowodowego podstaw do kwestionowania okoliczności, że tempore criminis przysługiwał mu przymiot gwaranta w rozumieniu przepisu art. 160 kk. Z umowy zawartej w dniu 1 lipca 2008 roku między (...) (zleceniobiorcą) a (...) w P. (zleceniodawcą) wynika, że „…Zleceniodawca zleca, a zleceniobiorca zobowiązuje się doświadczenia usług medycznych w zakresie – wezwań lekarskich do konsultacji kardiologicznych…” (k. 621 akt sądowych).

Skierowanie pokrzywdzonego A. L. sporządzone przez lekarza Z. G. ze stacji pogotowia ratunkowego wskazuje wyraźnie na (...) w P., oddział kardiologiczny” (historia choroby – k. 74 akt sądowych – skierowanie do szpitala”).

Historia choroby leczenia szpitalnego (karta jak wyżej) zawiera zalecenie kontroli kardiologicznej pacjenta A. L.. Karta kontroli wewnątrzszpitalnej została sporządzona i podpisana przez oskarżonego L. S..

Oskarżony w toku rozprawy głównej wyjaśnił:”… pełniłem dyżur w Szpitalu w P. na oddziale kardiologii. Zostałem telefonicznie wezwany, aby skonsultować pacjenta na izbie przyjęć…” (k. 343 v – akt sądowych). Analogiczne informacje wynikają z zeznań świadków: M. Z.: „… doktor S. pełnił dyżur na oddziale kardiologicznym, tam gdzie pacjent był pierwotnie skierowany…” (k.76 akt sądowych) i J. G.:”… zgodnie z procedurą wezwałem konsultanta z oddziału kardiologii…” (k. 78 akt sądowych).

Z umowy oskarżonego z (...) Sp. z o.o. wynika, że „… Udzielający zamówienia, udziela zamówienia na świadczenie usług zdrowotnych w (...) Sp. z o.o. Przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonywania zadań niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej w zakresie udzielanego zamówienia, które polega m.in. na: badaniu kwalifikacji i przyjęcia pacjentów w Oddziałach Zamawiającego, konsultowaniu, udzielaniu porad pacjentom Poradni Zamawiającego…” (k. 606 akt sądowych).

W powyższej sytuacji, gdy pokrzywdzony ze skierowaniem kardiologicznym został skierowany na oddział kardiologiczny, lekarz pełniący dyżur w szpitalnym oddziale ratunkowym J. G. był specjalistą z zakresu radiologii konieczność zasięgnięcia konsultacji specjalisty kardiologa jawi się jako oczywista, a cytowane dokumenty i wypowiedzi z zestawieniu z treścią przepisu art. 30 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty „… lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego rozstroju zdrowia oraz w innych przypadkach nie cierpiących zwłoki…” jednoznacznie wskazuje, że posiadał on w przedmiotowych okolicznościach przymiot gwaranta w rozumieniu przepisu art. 160 kk.

Brak jest w ocenie sadu odwoławczego podstaw do uwzględnienia argumentów zawartych w apelacji zmierzających do podważenia zasadności ustaleń sądu I instancji w omawianym zakresie.

Odnośnie apelacji obrońcy oskarżonego adw. Z. P. stwierdzić należy, że zawarte w niej zarzuty sprowadzają się generalnie do polemiki z ustaleniami sądu I instancji – bazują na odmiennej do zaprezentowanej przez tenże sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ocenie dowodów, w szczególności zeznań świadków J. L. i W. S., wyjaśnień oskarżonego, opinii biegłych.

Dokonana przez sąd rejonowy ocena opinii biegłych nie budzi w ocenie sądu odwoławczego zastrzeżeń.

Niezależnie od stwierdzonych przez Sąd I instancji różnić w treści opinii, do których tenże sąd odniósł się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku „…(różnice te) wynikają zdaniem sądu z odmiennej oceny wyników wykonanych badań oraz odmiennych założeń teoretycznych wynikających z oparcia w różnym piśmiennictwie…” wskazać należy, że zarówno opinia biegłych z (...)w K. „… w zaistniałej sytuacji klinicznej decyzja o zwolnieniu A. L. do domu podjęta została przedwcześnie, pomimo, iż ból w klatce piersiowej nie ustąpił (…) badanie EKG nie było prawidłowe (…) oznaczenie troponiny wykonano w zbyt krótkim odstępie czasu…” (k. 160 akt sądowych) jak również biegłych z (...) w Ł. „.. zmiany stwierdzone w EKG plus informacje o silnym bólu w klatce piersiowej wymagają podania Nitrogliceryny i Morfiny oraz fakt ich ustąpienia po podaniu tych leków wskazywały na niestabilną dusznice bolesną, co wymagało naszym zdaniem pozostawienie chorego w szpitalu i dalszej obserwacji (…) lekarz ten (oskarżony) popełnił błąd lekarski diagnostyczny a w konsekwencji decyzyjny, bowiem odesłał pacjenta do domu. Błędem było również zbyt szybkie drugie oznaczenie troponin…” (k. 548 akt sądowych), wreszcie z opinii biegłego lekarza P. B. „…. w tym przypadku biorąc pod uwagę, że pierwsze oznaczenie (poziomu troponin) wykonano około godz. 14.00, a kolejne powinno być wykonane około 20.00, wykonanie tego badania o godz. 17.30 było przedwczesne …”
(k.901), „… ja jestem zwyczajowo ostrożnym człowiekiem i pozostawiłbym pacjenta w szpitalu…” (k. 901 v.) wynikają wyraźnie zbieżne wnioski, które stwarzają podstawy do stwierdzenia, że oskarżony dopuścił się popełnienia przypisanego mu czynu.

Zawarte w cytowanej opinii ustnej biegłego P. B. stwierdzenie, że jest zwyczajowo ostrożnym człowiekiem w żadnym wypadku nie podważa tezy o konieczności hospitalizacji pokrzywdzonego. Zgodnie z ukształtowanym piśmiennictwem „… wynika to z treści obowiązku gwaranta, którego zadaniem jest nie tylko podjęcie działań zapobiegających pojawieniu się konkretnego niebezpieczeństwa dla chronionego dobra, ale także podjęcie wszelkich działań zmierzających do obniżenia stopnia konkretnego niebezpieczeństwa dla dobra istniejącego już w chwili aktualizacji jego obowiązku” (M. Bielski. Prawnokarne przypisanie skutku, s. 125 in) (za: Kodeks karny. Część Szczególna, t. I, Komentarz art. 117 -221, s. 296, Wydawnictwo C. Ch Beck Warszawa 2013).

W świetle powyżeszego stanowiska, które w pełni podziela sąd odwoławczy zachowanie gwaranta winna cechować „szczególna ostrożność” na którą powołał się cytowany wyżej biegły uzasadniając konieczność pozostawienia pokrzywdzonego w szpitalu.

Odnośnie podnoszonego we wspomnianym na wstępie „oświadczeniu oskarżonego L. S.” podpisanym przez jego obrońcę adw. Z. P. zarzutu wskazującego „ na ujawnione powody osłabiające zaufanie do bezstronności tych biegłych” okoliczności podniesione w uzasadnieniu tegoż oświadczenia nie stanowią w ocenie sądu odwoławczego podstaw do stwierdzenia, by rzutowały one na ocenę bezstronności biegłych – twierdzenie zawarte w oświadczeniu stanowi wynik subiektywnego przekonania oskarżonego.

Dodać należy, że okoliczności, na które powołuje się skarżący w tymże oświadczeniu znane były oskarżonemu znacznie wcześniej (20 kwietnia 2008 roku - data sporządzenia przez oskarżonego opinii prywatnej, 14 marca 2013 roku – postanowienie Sądu Najwyższego) i nie zostały podniesione w toku postępowania w sprawie.

Opis i kwalifikacja prawna przypisanego oskarżonemu czynu nie budzą zastrzeżeń. W świetle okoliczności sprawy i dyrektyw art. 53 kk brak jest podstaw do uznania wymierzonej oskarżonemu kary za rażąco niewspółmiernie surową w rozumieniu przepisu art. 438 pkt. 4) kpk, wręcz przeciwnie. w realiach przedmiotowej sprawy kara ta jawi się jako relatywnie łagodna.

Mając na względzie powyższe sąd okręgowy orzekł jak na wstępie.

Orzeczenie o kosztach oparte jest na przepisie art. 636 § 1 kpk i art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1979 roku o opłatach w sprawach karnych.