Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2015 r.

Sąd Rejonowy w Nysie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2015 r.

sprawy z powództwa (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W.

przeciwko B. R.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  przyznaje kuratorowi dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej B. R., K. B. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem wynagrodzenia i poleca Skarbowi Państwa- kasie tutejszego Sądu wypłatę powyższego wynagrodzenia z zaliczki zapisanej pod poz. 03/342/14,

III.  kosztami postępowania, w całości uiszczonymi obciąża stronę powodową (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W..

Sygn. akt I C 683/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 sierpnia 2013 roku powódka (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. zwróciła się do tutejszego Sądu o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i o orzeczenie, by pozwana B. R., zapłaciła na rzecz powódki kwotę 516,47 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Powódka, jako materialną podstawę dochodzonego roszczenia wskazała przepisy art. 828 § 1 k.c. i 415 k.c., podnosząc, iż przysługuje jej prawo regresu wobec podmiotu ponoszącego odpowiedzialność za zalanie lokalu użytkowego położonego przy ulicy (...) w N., będącego własnością B. P..

Orzekający nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 17 października 2013 r., w sprawie o sygn. akt I Nc 986/13 referendarz sądowy w tutejszym Sądzie nakazał pozwanej B. R., aby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaty zapłaciła powodowi (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. kwotę 516,47 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu.

Postanowieniem z dnia 16 maja 2014 r. Sąd Rejonowy w Nysie uchylił wyżej opisany nakaz zapłaty z uwagi nieznajomość miejsca pobytu pozwanej i niemożność doręczenia nakazu zapłaty z tej przyczyny.

Zarządzeniem z dnia 18 lipca 2014 r. Sąd Rejonowy w Nysie ustanowił kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej B. R..

W ustnym stanowisku zajętym na rozprawie z dnia 1 października 2014 r., ustanowiony do sprawy kurator pozwanej nieznanej z miejsca pobytu podniósł, że w momencie zdarzenie pozwana już nie zamieszkiwała w lokalu położonym w N. przy ulicy (...). W konsekwencji reprezentant procesowy pozwanej wniósł o oddalenia powództwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

B. P., prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą (...) zawarła z (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. umowę ubezpieczenia, potwierdzoną polisą numer (...) na okres od dnia 01 grudnia 2012 r. do dnia 30 listopada 2013 r. Umowa obejmowała ubezpieczenie lokalu użytkowego przy ulicy (...) w N., będącego własnością B. P..

Dowód:

informacji o polisie k. 6-9.

W dniu 25 marca 2013 r. doszło do zalania lokalu użytkowego przy ulicy (...) w N.. Do awarii doszło w sobotę wieczorem, co zauważyły pracownice B. P., ale jej tego nie zgłosiły. Podstawiły jedynie wiadro. W niedzielę sklep był zamknięty. Natomiast w poniedziałek rano po otwarciu sklepu okazało się, że lokal jest zalany. Próbowano się skontaktować z osobami zajmującymi lokal, jednak dopiero po pewnym czasie B. P. zdobyła numer do córki B. R., która przyjechała i otworzyła lokal. Okazało się, że przyczyną zalania lokalu użytkowego B. P. była awaria spłuczki toalety w lokalu mieszkalnym położonym przy ulicy (...) w N..

B. P. dokonała zgłoszenia szkody u ubezpieczyciela (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W.. W toku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego ustalono, że zalaniu uległ sufit w sali sprzedażowej znajdujący się w lokalu użytkowym położonym przy ulicy (...) w N., będącym własnością B. P..

Dowód:

zeznania świadka B. P. k. 157,

pismo zgłoszenia szkody k. 10-12,

notatki służbowej k. 13,

potwierdzenia wystąpienia szkody k. 14.

W dniu 18 sierpnia 2008 r. Zarząd Spółki (...) Spółka Ograniczoną Odpowiedzialnością z siedzibą w N., wypowiedział B. R. umowę najmu lokalu mieszkalnego położonego w N. przy ulicy (...), zwartej w dniu 23 września 1996 r. za jednomiesięcznym okresem wypowiedzenia.

Wyrokiem zaocznym z dnia 07 lipca 2011 r. Sąd Rejonowy w Nysie nakazał pozwanym: D. R., K. R., B. R., A. R. oraz małoletniemu M. A. opróżnili, opuścili i wydali stronie powodowej Gminie N. działającej przez (...) Spółka z Ograniczoną Odpowiedzialnością z siedzibą w N. lokal mieszkalny numer (...) położony w N. przy ul. (...)

Dowód:

wyrok Sądu Rejonowego z dnia 07 lipca 2011 r., w sprawie o sygn. akt I C 97/11 k. 75, pismo z dnia 18 sierpnia 2008 r. k. 9 – dokumenty znajdują się w aktach do sprawy I C 97/11.

W dniu zdarzenia, to jest zalania lokalu użytkowego, lokal położony przy ulicy (...) w N. zajmowany był przez A. N. (1), jej męża R. N. oraz ich syna M. N.. B. R. już w dniu 23 listopada 2011 r. zgłosiła (...) Sp. z o.o. w N., że wyjeżdża za granicę z córką A. R. i wnukiem M. N.. Natomiast w dniu 12 listopada 2012 r. pozwana wymeldowała się z tego lokalu. Lokal był zajmowany przez córkę pozwanej A. N. (1) , jej męża i syna od 10 sierpnia 2012 r. W dniu (...) córka pozwanej oświadczyła, że wyjeżdża z rodziną za granicę. Lokalem miała się opiekować A. N. (2). A. N. (1) w dniu 7 maja 2013 r. zgłosiła, że zamieszkuje w lokalu z mężem i synem. Pozwana do chwili obecnej mieszka w Anglii pod nieznanym adresem.

Dowód:

zeznania świadka A. N. (1) k.145,

zeznania świadka B. P. k. 157,

z pisma (...) sp. z o.o. z siedzibą w N. z dnia 15 października 2014 r. k. 133,

wydruk z bazy PESEL k. 78.

(...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. po przeprowadzonym postępowaniu likwidacyjnego, w oparciu o sporządzony kosztorys szkody ustaliła i wypłaciła odszkodowanie w wysokości 516,47 zł na rzecz B. P..

Dowód:

kosztorys szkody k. 15-20,

operat szkody k. 21,

pismo z dnia 14 maja 2013 r. o przyznaniu odszkodowania k. 21, potwierdzenie realizacji przelewu wypłaty odszkodowania k. 24.

Pismem z dnia 17 czerwca 2013 r. (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. wezwała B. R. do dobrowolnej zapłaty kwoty w wysokości 516,47 zł wypłaconej tytułem odszkodowania.

Dowód:

wezwanie do zapłaty k. 50-51

Tak ustalony stan faktyczny został rekonstruowany w oparciu o dowody zgromadzone w sprawie. Zarówno dokumenty przedłożone przez strony procesu jak i uzyskane przez Sąd z urzędu oraz osobowe źródła dowodowe, które Sąd obdarzył pełnym walorem wiarygodności, pozwoliły, po dokonaniu ich uprzedniej analizie i ocenie, w sposób bezsporny ustalić okoliczności faktyczne w rozpoznawanej sprawie, w tym ustalić, że B. R. od kilku lat nie mieszka w lokalu położonym w N. przy ulicy (...).

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, że zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepisowi temu odpowiada treść art. 232 k.p.c., według którego strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, iż w niniejszej sprawie na powódce spoczywał ciężar udowodnienia istnienia po jej stronie zasadności dochodzonego roszczenia, w tym przedstawienia dowodu na potwierdzenie istnienia osoby zobowiązanej, zaś na stronie pozwanej – z racji sformułowanego zarzutu, to jest braku legitymacji biernej pozwanej – spoczywał ciężar udowodnienia tej okoliczności, to jest wykazania braku legitymacji biernej pozwanej i obligował ją do wykazania okoliczności, że pozwana nie jest tą osobą od której powódka może żądać spełnienia określonego świadczenia.

Godzi się zaakcentować, że posiadanie przez strony legitymacji czynnej i biernej w procesie jest przesłanką zasadniczą, od której istnienia uzależniona jest możliwość uwzględnienia powództwa, a jej brak, zarówno w postaci czynnej jak i biernej, prowadzi do wydania wyroku oddalającego powództwo Stąd też, zarzut pozwanej w przedmiocie braku legitymacji biernej po jej stronie należało rozstrzygnąć w pierwszej kolejności.

Wskazać należy, że legitymacja procesowa to uprawnienie do poszukiwania ochrony prawnej w konkretnej sprawie. Legitymacja czynna zawsze ściśle jest związana ze strona powodową i oznacza jej uprawnienie do wszczęcia i prowadzenia procesu. Legitymację bierną należy wiązać z osobą pozwanego w procesie. Legitymacja bierna uzasadnia występowanie w procesie w charakterze pozwanego. Legitymacja procesowa to zatem uprawnienie konkretnego podmiotu (legitymacja czynna) do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu oznaczonemu podmiotowi (legitymacja bierna) wypływająca z prawa materialnego.

W realiach niniejszej sprawy i zastałego układu faktycznego, przed merytorycznym rozstrzygnięciem zasadności zgłoszonego powództwa i dania posłuchu wyraźnie zgłoszonemu żądaniu powoda, należy w pierwszej kolejności rozstrzygnąć kwestię posiadania przez pozwaną B. R. legitymacji biernej, albowiem ma to dla sprawy istotne znaczenie, warunkujące jej dalszą merytoryczną analizę

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 grudnia 2012 r., w sprawie III CZP 83/12 wskazał, że legitymacja materialna, a więc posiadanie prawa podmiotowego lub interesu prawnego do wytoczenia powództwa stanowi przesłankę materialną powództwa, a jej brak stoi na przeszkodzie udzieleniu ochrony prawnej. Brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje co do zasady oddaleniem powództwa. W sytuacji, gdy legitymacja materialna i procesowa zespalają się, oddalenie powództwa następuje w istocie z braku legitymacji materialnej, którego rezultatem jest także brak legitymacji procesowej, będący wtórną przyczyną oddalenia powództwa. Legitymacja procesowa jest zawsze powiązana z normami prawa materialnego.

Rolą sądu w procesie jest dokonanie oceny istnienia legitymacji procesowej strony w chwili orzekania co do istoty sprawy, a w wypadku stwierdzenia braku legitymacji procesowej (zarówno czynnej, jak i biernej), na sądzie spoczywa obowiązek zamknięcia rozprawy i wydania wyroku oddalającego powództwo. Takie procedowanie jest konsekwencją choćby wytoczenia powództwa przeciwko osobie nieuprawnionej.

Powódka, sformułowane przez siebie roszczenia oparła o materialno-prawne przesłanki i okoliczności zawarte w treściach normatywnych przepisów art. 828 § 1 k.c. i 415 k.c.

Przepis art. 828 § 1 k.c. stanowi o tym, że jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania. Jeżeli zakład pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem ubezpieczyciela. W tym miejscu zaakcentować jedynie należy, iż redakcja tego przepisu i użycie zwrotu – „przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę” znamionuje zawężony krąg osób co do których ubezpieczyciel ma możliwość dochodzenia określonego regresu (osoby te uprawnione są do występowanie w procesie w charakterze pozwanych), zawężając go do osób odpowiedzialnych za szkodę.

Powódka prawidłowo wskazała, że normatywnego źródła odpowiedzialności za szkodę polegają na zalaniu lokalu użytkowego należy poszukiwać w treści przepisu art. 415 k.c., który stanowi o tym, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Przesłankami zastosowania tego przepisu jest zawinione zachowanie sprawcy szkody, powstanie szkody i związek przyczynowy pomiędzy zawinionym działaniem sprawcy, a powstałą szkodę. Wszystkie te przesłanki muszą być spełnione łącznie. W niniejszej sprawie nie została spełniona pierwsza przesłanka, pozwanej nie można bowiem przypisać zawinionego zachowania. Pozwana wykonała wyrok eksmisyjny i w 2011 r. opuściła lokal tymczasowo, a z uwagi na wymeldowanie się w dniu 12 listopada 2012 r. należy domniemywać, że opuściła lokal na stałe i przeniosła swoje centrum życiowe gdzie indziej. Nie sprawowała więc żadnego władztwa nad przedmiotowym lokalem. Tym samym nie można jej przypisać zawinionego zachowania w postaci nie dbania o stan instalacji wodnej i kanalizacyjnej. Winę za zalanie lokalu położonego niżej lokalu może ponosić tylko osoba zajmująca ten lokal względnie osoba odpowiedzialna za stan instalacji wodnej umiejscowionej w lokalu.

Skonstatować należy, iż pozwana od kilku lat nie przebywa w przedmiotowym lokalu w którym doszło do awarii spłuczki toaletowej. Nie jest również najemcą lokalu, albowiem zawarta przez nią umowa najmu lokalu mieszkalnego została jej wypowiedziana oraz orzeczono wobec niej wyrokiem sądu nakaz opuszczenia, opróżnienia i wydania lokalu. Tym samym, za uzasadnione należy uznać stanowisko kuratora sądowego, że powódka z racji niezajmowania od dłuższego czasu przedmiotowego lokalu, także w dniu zdarzenia, nie może ponosić odpowiedzialności za powstałą szkodę.

Gdyby przyjąć, że podstawą odpowiedzialności wbrew stanowisku strony powodowej, a zgodnie ze stanowiskiem doktryny, jest przepis art. 433 k.c., który stanowi, że za szkodę wyrządzoną wyrzuceniem, wylaniem lub spadnięciem jakiegokolwiek przedmiotu z pomieszczenia jest odpowiedzialny ten, kto pomieszczenie zajmuje, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą zajmujący pomieszczenie nie ponosi odpowiedzialności i której działaniu nie mógł zapobiec, to również pozwana nie ponosiłaby odpowiedzialności, ponieważ nie była osobą zajmującą pomieszczenie w chwili zalania.

Wobec powyższego pozwana nie odpowiadała za powstanie szkody w lokalu B. P. i strona powodowa nie mogła swego żądania regresowego kierować w stosunku do B. R..

Rozstrzygniecie o kosztach ma uzasadnienie w art. 98 k.p.c., ponieważ strona powodowa przegrała postepowanie w całości, a kosztem postępowania po stronie pozwanej, był koszt występowania kuratora z uwagi na fakt, że nie było znane miejsce pobytu pozwanej.

Sąd przyznał wynagrodzenie kuratorowi w wysokości zgodnej z przepisem § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej w związku z § 6 punkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa pomocy prawnej udzielonej z urzędu i nakazał jego wypłatę z zaliczki uiszczonej przez stronę powodową.